چهل پرسش درباره جنگ ایران و عراق-۲۷
آیا ایران در شروع جنگ علیه خود نقشی داشت؟/ کدام کشور آغازکننده جنگ بود؛ ایران یا عراق؟
از پرسش هایی که درباره جنگ تحمیلی مطرح است، نقش جمهوری اسلامی در شروع این جنگ است و این پرسش به ذهن می رسد که کدام کشور شروع کننده بود؛ ایران یا عراق که با استفاده از کتاب پرسشها و پاسخها ( جنگ ایران و عراق) به آن پاسخ گفته ایم.
به گزارش خبرنگار جی پلاس، سالها از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و پایان جنگ تحمیلی گذشته است اما همچنان پرسش هایی درباره علت و چرایی جنگ، تعویق پذیرش قطعنامه های بین المللی و... باقی مانده است که در این مجال به مناسبت فرا رسیدن چهلمین سال دفاع مقدس برآنیم تا به برخی از این پرسش ها، پاسخی درخور دهیم. پرسش دیگری که در این میان مطرح است این است که کدام کشور جنگ میان عراق و ایران را شروع کرد و آیا ایران در راه اندازی آن نقشی داشت؟ پاسخ به این پرسش را از کتاب پرسشها و پاسخها ( جنگ ایران و عراق) داده ایم:
دلایل زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد عراق شروع کننده جنگ ایران و عراق بوده است. از جمله سخنان مسئولان سیاسی عراق و اقدامات عملی ارتش این کشور در مراحل اولیه جنگ، اشغال تعدادی از شهرهای ایران در مراحل اولیه جنگ و از همه مهم‌تر اسناد رسمی سازمان ملل متحد و اعلام رسمی دبیرکل سازمان ملل متحد مبنی بر اینکه عراق آغازگر جنگ هشت ساله علیه ایران است. در ادامه به برخی از موارد مذکور اشاره می‌شود:
در همین زمینه بخوانید:
از نگاه غربی ها علت جنگ تحمیلی علیه ایران چه بود؟
چرا صداوسیما در ایام جنگ، تنها اخبار پیروزی ها را منعکس می کرد؟
ویژگی‌های فردی صدام چه نقشی در آغاز جنگ علیه ایران داشت؟
چرا ایران پس از فتح خرمشهر به جنگ ادامه داد؟
چرا به جنگ عراق علیه ایران، جنگ تحمیلی گفته می شود؟
وضعیت اقتصادی کشور در دوره دفاع مقدس چگونه بود؟
ارتش عراق درگیری‌های مرزی را که از سال 1358 آغاز کرده بود، در سال 1359 با شدت بیشتری ادامه داد. ارتش عراق از ابتدای شهریور 1359، به طور متناوب بیشتر شهرهای مرزی ایران از جمله: قصرشیرین، سومار، مهران، آبادان و خرمشهر را زیر آتش سلاح‌های سبک و سنگین قرار داد.
در پانزده شهریور 1359 عراق ادعا کرد منطقه زین‌القوس، که به موجب قرارداد 1975 الجزایر می‌بایست به عراق واگذار می‌شد و تاکنون واگذار نشده است، به عراق تعلق دارد. به همین دلیل ارتش عراق به فاصله دو روز پس از این ادعا در ۱۷/۶/۱۳۵۹ ارتفاعات زین‌القوس در غرب ایران را اشغال کرد.
در ۱۹/۶/۱۳۵۹ نیروهای عراق منطقه سیف سعد در غرب ایران را نیز اشغال کردند.
صدام حسین در جلسه هیئت دولت اعلام کرد که تصمیم به بازپس‌گیری سرزمین‌هایی را که ایران غصب کرده است، دارد.
وزارت دفاع عراق در تاریخ ۲۱/۶/۱۳۵۹ اعلام کرد که نیروهای عراق، سرزمین‌های عراقی را که به موجب قرارداد سال 1975 میلادی قرار بود ایران از آن عقب‌نشینی کند و این کار را نکرد، بازپس گرفتند.
روزنامه الثوره، ارگان حزب بعث عراق در تاریخ ۲۳/۶/۱۳۵۹ نوشت، در پی سه روز نبرد، نیروهای عراقی موفق شدند، 21 کیلومترمربع از مناطق واقع در مرز ایران و عراق را تصرف کنند. به‌دنبال آن در تاریخ ۲۴/۶/۱۳۵۹، عزت ابراهیم الدوری، معاون ریاست شورای انقلاب عراق، در نشست مطبوعاتی در رم اعلام کرد: عملیات جنگی این کشور در مرزهای ایران برای بازپس‌گیری ۱۳۰۰ کیلومترمربع خاک متعلق به عراق تا پایان هفته جاری خاتمه می‌یابد.
چند روز قبل از حمله سراسری ارتش عراق، صدام حسین در مجلس ملی عراق حاضر شد و اعلام کرد که موافقت‌نامه 6 مارس 1975 الجزیره ملغی است و مجلس عراق نیز در یک جلسه فرمایشی در همان شب، موافقت‌نامه مزبور را باطل اعلام کرد.
دولت عراق در ۲۶ شهریور ۱۳۵۹، کاردار سفارت جمهوری اسلامی ایران در بغداد را به وزارت خارجه احضار کرد و با ابلاغ یادداشتی رسمی به طور یک‌جانبه موافقت‌نامه الجزایر را لغو کرد.
در نهایت رژیم عراق پس از بیست ماه مقدمه‌چینی، در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ حمله گسترده خود را به جمهوری اسلامی ایران آغاز کرد.
بنابراین اعترافات مسئولان سیاسی عراق و یادداشت‌های رسمی مبنی بر توسل به زور در بازپس‌گیری برخی مناطق، نشان‌دهنده متجاوز بودن عراق است. ضمن آنکه عراقی‌ها در ۳۱/۶/۱۳۵۹ هجوم سراسری به مرزهای ایران را آغاز کردند.
علاوه بر این، بر اساس بند ۶ قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت، دبیرکل سازمان ملل آغازگر جنگ ایران و عراق را معرفی کرد. در گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد به شورای امنیت طی سند شماره S/23273 مورخ 9 دسامبر 1991 (18 آذر 1370)، در صفحه 2 پاراگراف‌های 6 و 7 آن آمده است:
«این یک واقعیت است که توضیحات عراق برای جامعه بین‌المللی قابل قبول و کافی نیست. بنابراین رویداد برجسته‌ای که تحت عنوان موارد نقض در بند پنجم این گزارش بدان اشاره کردم، همانا حمله 22 سپتامبر 1980 علیه ایران است که بر اساس منشور ملل متحد، اصول و قوانین شناخته شده بین‌المللی، یا اصول اخلاقی بین‌المللی قابل توجیه نیست و موجب مسئولیت مخاصمه است، حتی اگر قبل از شروع مخاصمه، برخی تعرضات از جانب ایران به خاک عراق صورت گرفته باشد، چنین تعرضاتی نمی‌تواند توجیه کننده تجاوز عراق به ایران (که اشغال مستمر خاک ایران را در طول مخاصمه در پی داشت) باشد، تجاوزی که ناقض مسئولیت کاربرد زور که یکی از اصول آمره حقوق بین‌المللی است، می‌باشد.» بنابراین گویاترین سندی که تجاوز عراق به ایران را نشان می‌دهد، گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد است که در آن عراق را شروع کننده جنگ تحمیلی اعلام کرد.
برشی از کتاب پرسشها و پاسخها (جنگ ایران و عراق)؛ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ؛ فرهاد درویشی؛ ص ۳۷-۳۹
مشاهده خبر در جماران