چرا صداوسیما از پناهیان حمایت کرد؟/ واکنش پناهیان به اسنادی که علیه او منتشر شدند چه بود؟

به گزارش جماران؛ روزنامه اعتماد در شماره امروز خود نوشت: علیرضا پناهیان خطیب عضو جبهه پایداری که حالا مدتی است به‌دلیل انتشار اسنادی از ثروت شخصی و املاکی که ظاهرا به عنوان «هدیه رفقا» به دست آورده، زیر ذره‌بین افکار عمومی قرار گرفته و هر روز به‌نحوی مورد انتقاد طیفی از کاربران شبکه‌های اجتماعی و دیگر شهروندان است، پنجشنبه‌ای که گذشت میهمان ویژه صداوسیما بود.

رسانه‌ای که این یکی، دو دهه اخیر، سعی شد با جا انداختن عنوان «رسانه ملی» به عنوان توصیفی از این رسانه حاکمیتی، تاحدودی از هجمه‌های انتقادی دور شود اما ازقضا همین توصیف، چون باری سنگین بر دوش این رسانه، فشارهای انتقادی به آن را افزایش داده است. 

آن‌چه اما شاید موضوع اساسی و بحث جدی غائله اخیر پیرامون زندگی سیاسی این روحانی عضو جبهه پایداری بود و ازقضا چندان هم موردتوجه قرار نگرفت، رویکرد به‌اصطلاح یک بام و دوهوایی بود که طیفی از رسانه‌ها و جریان‌های سیاسی پیش گرفته و درحالی به دفاع از پناهیان پرداختند که در موارد مشابه، هرگز با چنین سعه‌صدر و وسعت‌نظری وارد گود نشده و حاضر نبودند به دیگران تریبون بدهند.

طیفی که البته عمدتا از جناح راست و اصولگرایان بودند اما گستردگی واکنش‌های توام با حمایت از پناهیان به‌میزانی بود که بعضا حتی برخی اختلاف درونی میان طیف‌های اصولگرایان را نیز زیر پا گذاشت و از آن فراتر رفت. گستردگی که یک‌سوی آن به ساختمان جام‌جم و صداوسیمای جمهوری اسلامی می‌رسید، طرف دیگرش به روزنامه کیهان و حسین شریعتمداری، مدیرمسوول این روزنامه و البته اضلاع دیگر آن تا برخی دیگر از طیف‌ها و جریان‌های گفتمان اصولگرایی همچون طیفی که حالا مدتی است پس از درگذشت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی و تغییر و تحولات در سطح مدیریتی دانشگاه آزاد اسلامی، در روزنامه فرهیختگان و دیگر پایگاه‌های فرهنگی وابسته به دانشگاه آزاد جمع شده و از آن جبهه در مسیر اصولگرایی مدنظر خود گام برمی‌دارند.  با این همه اما از آن‌جا که پناهیان چنانچه حالا با آنچه «هدیه رفقا» می‌خواند، دفاع از او کار دشواری است. کاری دشوار و حتی از برخی مناظر ناشدنی که ازقضا همان موضع یک بام و دوهوای اصولگرایان را یادآور شد.

به‌ویژه آن‌گاه که به یاد بیاوریم هم صداوسیما و هم دیگر تریبون‌های رسانه‌ای که اغلب در اختیار جناح راست بوده، در موارد مشابه، آن‌گاه مثلا چهره‌هایی چون میرحسین موسوی و مهدی کروبی در انتخابات بحث‌انگیز 88 یا آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی و سیدمحمد خاتمی به‌دفعات و به‌کرات هدف هجمه‌های انتقادی قرار می‌گرفتند، نه‌تنها حاضر به ارایه نظرات و دیدگاه آنها نبودند، که بعضا خود پیشگام این اتهام‌زنی‌ها قرار می‌گرفت و علیه آنها می‌تاختند.

ماجرای پناهیان اما از سخنرانی دهه اول محرم این روحانی عضو جبهه پایداری شروع شد، سخنرانی که در آن این واعظ معروف اصولگرا گفت که زمان عدالت‌خواهی به سر آمده و وقت «مواسات» رسیده است. اوهنگامی که اسناد شراکتش با مالک تک‌ماکارون در مالکیت خانه‌ای چند ده میلیاردی در سعادت‌آباد منتشر شد، آن را «هدیه رفقا» خواند. اظهاراتی که اگرچه در توضیح درباره این مالکیت گفته شد اما به‌جای فرونشاندن آتش انتقادها، آن را شعله‌ورتر کرد. واعظ معروف نزدیک به جبهه پایداری اما در دفاعیاتش به نکته قابل‌تامل دیگری هم اشاره کرده و گفت که برخلاف آنچه به پامنبری‌هایش توصیه‌ می‌کرد، «هیچ‌وقت دنبال پول درآوردن نبوده و اگر قرار باشد همه جزییات زندگیش را بگوید مردم برایش اعانه جمع می‌کنند.» 

یک روز پس از انتشار این سخنان اما اسناد تازه‌ای از مالکیت زمینی دیگر در سعادت‌آباد منتشر شد که نشان می‌داد خطیب عضو جبهه پایداری سال 91 زمینی به مساحت ۴۲۳ متر مربع واقع در خوش‌نشین سعادت‌آباد را به‌قیمت متری ۴۳ هزار تومان و به مبلغ ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان خریداری کرده است. اسنادی که باعث شد حتی آنها که پیش از این، توضیحات پناهیان را قانع‌کننده یافته‌بودند، این‌بار انگشت انتقاد به سوی او بگیرند. اگرچه به نظرمی‌رسد واکنش اولیه پناهیان جز حسام‌الدین آشنا، دیگران را هم چندان قانع نکرده است.

چنان‌که حتی حسین شریعتمداری، مدیرمسوول روزنامه کیهان که از همفکران پناهیان به شمار می‌آید نتوانست چون مشاور رییس‌جمهوری، تمام‌قد به دفاع از پناهیان برخاسته  وگفته‌های پناهیان مبنی بر اینکه  با هدیه رفقایش زندگی می‌کند، «حساب نشده و ناشایست» خواند. البته مدیرمسوول روزنامه کیهان که خود در انتقادهای تند و تیز به دیگران صاحب‌سبک است، انتقاد از واعظی که در منبرهایش انتقادهایی عجیب به مسوولان کشور نسبت داده را مصداق ورود به «زندگی خصوصی» او خواند و این انتقادها را نامربوط توصیف کرد.

اما این پایان دفاع از پناهیان نبود. در شرایطی که این روحانی معروف برابر اسناد تازه‌ای که درباره اموال او منتشر شده، استراتژی سکوت پی گرفته، صداوسیما، پنج‌شنبه شب او را به برنامه «روایت هیات» دعوت کرد تا با حضور در این برنامه، بار دیگر از عدالت و مواسات بگوید. در این میان، باتوجه به سکوت پناهیان درقبال اسناد منتشر شده، صرف دعوت از او به‌زعم بسیاری از ناظران «حمایت صداوسیما از پناهیان» برداشت شد. با این حساب شاید تنها راه باقی مانده برای شفافیت درباره اموال این واعظ دعوت‌کننده نمایندگان مجلس به پذیرش شفافیت آراء را می‌توان توضیحات احتمالی او در آینده دانست.