ترس از شکست نظامی، جنگ نفتکش ها و... کدام عامل، باعث پذیرش قطعنامه ۵۹۸ شد؟

به گزارش خبرنگار جی پلاس، سالها از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و پایان جنگ تحمیلی گذشته است اما همچنان پرسش هایی درباره علت و چرایی جنگ، تعویق پذیرش قطعنامه های بین المللی و... باقی مانده است که در این مجال به مناسبت فرا رسیدن چهلمین سال دفاع مقدس برآنیم تا به برخی از این پرسش ها، پاسخی درخور دهیم. پرسش دیگری که شاید برای بسیاری از مخاطبان بارها مطرح شده باشد این است که آیا طبق نظر برخی از کارشناسان نظامی و سیاسی ادامه جنگ به شکست نظامی ایران منجر می شد و آیا چنین تحلیلی مبنای قبول قطعنامه ۵۹۸ بود؟ یا فشارهای ناشی از جنگ شهرها، جنگ نفتکش‌ها، وجود سلاح‌های بیولوژیک و کشتار جمعی باعث پذیرش قطعنامه ۵۹۸ شد؟ با کنکاشی در کتاب پرسش ها و پاسخ ها (جنگ ایران و عراق) پاسخ را اینگونه یافته ایم:

پذیرش قطعنامه ۵۹۸ یک امر فوری و آنی نبود بلکه حتی ایران در اصلاح محتوا و تصویب قطعنامه اقداماتی را انجام داد و از جمله با خاویر پرز دکوئیار دبیرکل سازمان‌ملل همکاری داشت. از سوی دیگر، قرار نبود جنگ تا ابد ادامه پیدا کند. ما به هیچ وجه برای طولانی شدن جنگ برنامه نداشتیم، بلکه ادامه جنگ تنها برای فشار نظامی به عراق برای به دست آوردن امتیازهای لازم سیاسی بود و این امتیازها تا حدی در قطعنامه 598 لحاظ شده بود ولی ایران خواهان تغییراتی در بندهای قطعنامه 598 بود تا موقعیت بهتری را به دست آورد و شرایط جمهوری اسلامی برای صلح بهتر محقق شود که این امر تا حدی ناقص ماند و ایران پیش از کسب موقعیت لازم، مجبور به پذیرش آن شد.

در همین زمینه بخوانید:

چرا ایران پس از فتح خرمشهر به جنگ ادامه داد؟

تحولات جنگ پس از عملیات والفجر ۸/آیا بعد از فتح فاو نیاز به صلح بود؟/مروری بر مفاد قطعنامه ۵۸۲

چرا به جنگ عراق علیه ایران، جنگ تحمیلی گفته می شود؟

همان‌طور که گفته شد قطعنامه ۵۹۸ تا حدی مورد رضایت ایران بود و بر خلاف سایر قطعنامه‌ها، ایران آن را رد نکرد و حتّی در تهیه پیش‌نویس آن در برخی موارد با دبیرکل سازمان ملل و دبیر شورای امنیت همکاری داشت، ولی جمهوری اسلامی ایران اعتقاد داشت که برخی از بندها از جمله بند "معرفی متجاوز" باید پیش از بند "آتشبس" به اجرا در آید و لذا در این باره بین ایران و شورای امنیت اختلاف نظر وجود داشت. چانه‌زنی‌های سیاسی و تأخیر در پذیرش قطعنامه برای تأمین این اهداف بود و تشدید فشارهای نظامی از جمله حملات گسترده عراق به شهرها و به کارگیری وسیع سلاح‌های شیمیایی و سایر عوامل تنها موجب تسریع در پذیرش رسمی قطعنامه شد.

برشی از کتاب پرسشها و پاسخها (جنگ ایران و عراق)؛ ص ۱۲۲-۱۲۳؛ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ؛ فرهاد درویشی