چرایی هجوم به بازار بورس+ نمودار

بررسی‌ها نشان می‌دهد که درحالی ارزش معاملات خرد روزانه بازار سهام (بورس تهران و فرابورس) در نقطه اوج خود در سال‌جاری به حدود ۷هزار میلیارد تومان رسیده که این مساله هم‌زمان با ورود فعالان بیشتر به این بازار و اقبال مردمی به بازار سرمایه، فرصتی استثنایی برای اقتصاد و در مقابل‌تهدیدی را برای بازار سرمایه رقم زده است.

در این میان هر چند بازارهای دلار و سکه، به‌عنوان بازارهای کم‌ریسک شناسایی می‌شوند و در مقابل بازار سهام، محل فعالیت سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر است، اما نوسان قیمت‌ها در دو بازار ارز و سکه، در کنار برخی تحولات داخلی و ابهامات غیراقتصادی سبب شد تا نقدینگی قابل‌توجهی از این دو بازار، روانه بازار سهام شود. به‌طوری‌که طی ۲سال گذشته معاملات روزانه سهام حدودا ۱۵ برابر شده است. این امر نشان‌دهنده فرصتی بی‌سابقه در اقتصاد کشور پس از اقبال عمومی به بورس تهران است. در همین راستا روند صدور کدهای معاملاتی در سال‌جاری نیز تاکیدی بر همین اقبال عمومی است. به‌طوری‌که همزمان با رشد ۸/ ۱۶درصدی شاخص سهام، بهترین عملکرد ماهانه در سال ۹۸ به ثبت رسید و صدور کدهای جدید معاملاتی نیز با رکوردی تازه همراه شد. درحالی که پیش از این رکورد بیشترین میزان صدور کد جدید مربوط به مهرماه با صدور ۹۱هزار کد بود، این رقم در بهمن‌ماه به ۱۵۴هزار کد جدید رسید. این درحالی است که بازار سرمایه در دی‌ماه سال‌جاری پذیرای ۶۸هزار نفر سهامدار جدید بود. به این ترتیب رشد ۱۲۵درصدی تازه‌واردان به بازار را نسبت به نخستین ماه زمستان شاهد بودیم. این آمار سبب شد تا در مدت ۱۱ماه نخست سال‌جاری بالغ بر ۶۵۰هزار کد جدید در بازار صادر شود و مجموع سهامداران این بازار به ۱۱میلیون و ۴۹۲ هزار نفر برسد.

دلیل اقبال به بورس چیست؟

همان‌طور که عنوان شد یکی از مهم‌ترین دلایل اقبال عمومی به بازار سرمایه ورود نقدینگی جدید و رکود دیگر بازارهای موازی بوده است. در این میان از سرگرفتن عرضه‌های اولیه نیز در تسریع ورود افراد جدید به این بازار بی‌تاثیر نبوده است. به‌طوری‌که در ماه گذشته شاهد عرضه اولیه ۴سهام جدید در بازار بودیم که در این میان یک شرکت در بورس تهران و ۳شرکت دیگر در فرابورس ایران وارد شدند. پیش از این ماه آخرین عرضه اولیه فرابورس در اوایل آبان ماه بود و در آذر و دی سهام هیچ شرکت جدیدی به بازار عرضه نشد. اما در ماه گذشته شاهد عرضه اولیه سه نماد جدید در فرابورس ایران بودیم. اولین عرضه اولیه فرابورسی بهمن ماه، مربوط به عرضه ۱۰ درصد از سهام شرکت ذوب روی اصفهان با نماد «فروی» بود. این نماد که در روز ۸ بهمن‌ماه عرضه شد با حضور نزدیک به یک میلیون و ۲۰۰ هزار کد معاملاتی رکورد مشارکت در یک عرضه اولیه را به نام خود ثبت کرد. دومین عرضه اولیه فرابورسی بهمن ماه نیز در شانزدهمین روز این ماه بود. در این روز ۱۵درصد از سهام شرکت کلر پارس با نماد «کلر» در بازار دوم فرابورس عرضه شد. در این عرضه اولیه بار دیگر با مشارکت یک میلیون و ۲۹۳ هزار کد بورسی شاهد جابه‌جا شدن رکورد تعداد مشارکت بودیم. آخرین عرضه اولیه فرابورسی ماه گذشته هم مربوط به عرضه ۵ درصد از سهام شرکت گروه توسعه مالی مهر آیندگان با نماد «ومهان» در بازار دوم فرابورس ایران می‌شود. در همین راستا بورس تهران نیز در آخرین روز کاری بهمن‌ماه، پذیرای عرضه اولیه ۱۰درصدی سهام پدیده شیمى قرن بود. این عرضه نیز رکورد مشارکت را جابه‌جا کرد و به یک میلیون و ۵۰۰هزار نفر رساند. به این ترتیب آمار مزبور و رشد مشارکت‌کنندگان در هر عرضه‌ اولیه نسبت به قبلی، گواهی بر اقبال عمومی به بازار سهام است.

نگاهی به ریسک‌ها و فرصت‌ها

همان‌طور که عنوان شد اقبال عمومی به بازار سرمایه و ورود افراد جدید به این بازار با ریسک‌ها و فرصت‌های متعددی همراه است. در این میان ورود تازه‌واردان به بازار سرمایه، پول‌های جدید را به‌دنبال دارد. به‌طوری‌که در آمار معاملات روزانه شاهد ردپای این نقدینگی هستیم. ورود اقشار مختلف جامعه به بورس و بازار سرمایه پارامتر مثبتی است که هم به نفع اقتصاد ملی و هم منطبق بر استانداردهای جهانی است و در بیشتر کشورهای توسعه یافته، مردم وجوهشان را در بازار سرمایه می‌گذارند. کمتر کشور توسعه‌یافته‌ای وجود دارد که مردم در ارز، طلا و کالاهای دیگر سرمایه‌گذاری کنند.

در این میان سیاست‌گذار بورسی نیز باید بیشترین استفاده را از این فرصت ایجاد شده برای تعمیق بورس انجام دهد. توسعه عرضی بازار سرمایه از طریق افزایش عرضه‌های اولیه، افزایش سهام شناور شرکت‌ها و تسهیل شرایط افزایش سرمایه از جمله مواردی است که در شرایط کنونی باید توجه بیشتری به آن شود. در همین راستا طراحی ابزارهای جدید بورسی در حوزه‌های مختلف می‌تواند قدرت بی‌بدیلی برای سیاست‌گذار ایجاد کند که در تصمیم‌گیری‌ها با موفقیت بالایی عمل کند.

بنابراین در مجموع ورود اقشار مختلف جامعه به بازار سرمایه را باید به فال نیک گرفت، منتها هدایت این افراد روش صحیح مدیریتی می‌خواهد که تاکنون انجام نشده است. در کشورهای دیگر معمولا افراد، با واسطه وارد بازار سرمایه می‌شوند. این واسطه‌ها یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا شرکت‌های سبدگردان هستند که کارگزاری‌ها، آن دارایی‌ها را مدیریت می‌کنند ولی متاسفانه در ایران ورود مردم به بورس به‌صورت مستقیم است و افراد کد آنلاینی را می‌گیرند تا خود اقدام به خریدوفروش ‌کنند. این باعث می‌شود مردمی که آشنایی اندکی با بازار و برخورداری محدود از تحلیل دارند، به خرید و فروش‌های هیجانی بپردازند. به این ترتیب شاهد رفتارهای هیجانی و توده‌ای مردم در زمان‌های مثبت و منفی بازار هستیم. در واقع چنانچه مردم به‌طور غیرمستقیم به وارد بازار شوند، چنین حرکات هیجانی را مشاهده نخواهیم کرد.

کرونا  نیز مانع از ورود به بورس نشد!

در این میان این روزها که شاهد ورود ویروس کرونا به ایران هستیم، همچنان صف‌های طولانی در کارگزاری‌های فعال بازار سرمایه برای اخذ کدهای معاملاتی جدید مشاهده می‌شود. هر چند توصیه می‌شود که به‌دلیل عدم اطلاع از بیماری و ناشناخته بودن افراد مبتلا، از قرار گرفتن در مکان‌های شلوغ اجتناب شود، ولی ترس از این ویروس نیز مانعی برای اخذ کد جدید نشده است. روز گذشته دبیر کل کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار به‌دلیل شیوع سریع کرونا، در نامه‌ای به رئیس سازمان بورس، توقف صدور کد معاملاتی برای مشتریان جدید، توقف عرضه‌های اولیه و همچنین تعطیل کردن تالارهای اختصاصی به‌منظور عدم تجمیع مشتریان را خواستار شد.