زندگینامه خدیجه ثقفی

خانم خدیجه ثقفی به «قدس ایران» ملقب است، ایشان دختر آیت الله میرزا محمدثقفی و همسر امام خمینی (س) بودند. 

خانم خدیجه ثقفی در سال 1293 هجری شمسی در تهران متولد شد. پدرش صاحب تفسیر روان جاوید، مرحوم آیت الله میرزا محمد ثقفی است، او از شاگردان مرحوم آیت الله حائری یزدی و از علمای متجدد در تهران بوده است. جد ایشان میرزا ابوالفضل تهرانی صاحب کتاب مشهور در شرح زیارت عاشورا به نام «شفاءالصدور» است که از نوابغ دوران خود محسوب می شود. پدر میرزا ابولفضل تهرانی، مرحوم ابوالقاسم کلانتر از فقهای تهران و صاحب تقریرات شیخ انصاری است. خانم ثقفی از ناحیه مادری با خانواده های قاجار مرتبط بوده است. پدربزرگ مادری ایشان حاج میرزا غلامحسین بوده است که خزانه دار و مستوفی خزانه بود و به او خازن الممالک می گفتند. پدر مادربزرگ ایشان، حاج میرزا هدایت نام داشت که در دوران قاجار به او ناظم خلوت، به معنای وزیر دربار می گفتند، و بعدها در زمان رضاخان که انتخاب نام خانوادگی رواج یافت او نام فامیل خود را ناظم خلوتی برگزیده بود.

او دختری با هوش و استعداد بود، که حافظه ای فوق العاده و پشتکاری فراوان نسبت به کسب علم و تحصیلات داشت، تحصیلات علوم جدید را در دبیرستان های تازه تاسیس شده در آن زمان پشت سر گذاشت. زبان فرانسه را در مدرسه و زبان عربی را نزد امام خمینی فراگرفت، به شعر و ادب فارسی مسلط بود و غزلیات حافظ، سعدی یا کتاب گلستان و بوستان، کلیله و دمنه و کتب دیگر ادبیات ایران را به خوبی می شناخت و تا پایان عمر بسیاری از اشعار فارسی را از بر بودند. 

ایشان به واسطه سیدمحمد صادق لواسانی که دوست مشترک امام خمینی و پدر گرامیشان بود، در ابتدا با وجود رضایت پدرشان به این ازدواج رضایت نداشتند، و پدر که تصمیم گیری را به عهده دخترش و مادربزرگ ایشان گذاشته بودند، در آستانه اعلام جواب قطعی منفی بودند، که خانم ثقفی خواب های متبر ک می بینند و درمی یابند که این ازدواج مقدر است. پس از آن در سال 1308 بعد از خواستگاری های مکرر در ماه مبارک رمضان و در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی به عقد امام خمینی درآمدند. برای مطالعه بیشتر درباره ماجرای ازدواج امام خمینی اینجا را کلیک کنید. حاصل این ازدواج 3 پسر و 5 دختر بود. ایشان سه فرزندشان به نام های لطیفه، سعیده و سیدعلی را در دوران کودکی از دست دادند و 5 فرزند دیگرشان شهید آیت الله مصطفی خمینی، خانم صدیقه مصطفوی، خانم فریده مصطفوی، خانم زهرا مصطفوی و مرحوم حجه الاسلام و المسلمین احمد خمینی بودند. 

مرحومه خانم ثقفی در کنار حاج احمد آقا

رفتار امام با ایشان محبت آمیز و محترمانه بود، و به گونه ای رفتار می کردند که فرزندانشان نیز نسبت به مادر به صورت شایسته و با احترام کامل برخورد نمایند. 

خانم ثقفی اهل انجام مستحبات و مقید به حفظ آبروی دیگران و کمک به نیازمندان بودند، ایشان از هر غیبت، تهمت و دروغ دوری می کردند و هیچ گونه تظاهر به دین داری در ایشان دیده نمیشد. ایشان علی رغم آن که دوران نوجوانی خود را در خانه مادربزرگ خود و در رفاه سپری کرده بودند، در خانه امام به سادگی و قناعت به زندگی پرداختند. 

ایشان در طول مبارزات امام خمینی همواره در کنارشان حاضر بودند، در دوران حصر خانگی امام در منطقه قیطریه که مدت آن نامعلوم بود، به تهران مهاجرت کردند و در کنار امام حضور داشتند. خانم ثقفی توانستند صبورانه دوران تبعید امام و حاج آقا مصطفی را پشت سر بگذارند، و بعد از انتقال امام به عراق علائق خود در ایران را رها کرده و برای همراهی امام راهی نجف شدند، در دوران تبعید توانستند رابطه ای محترمانه با بیوت علمای نجف همچون آیات عظام خوئی، شهید صدر و ... دیگر طلاب نجف برقرار کنند که نقش مهمی در حفظ حرمت بیت امام در میان حوزه نجف ایفا کرد. 

امام خمینی در کنار همسرشان

ایشان پس از صبر بر دشواری های مبارزه و پیروزی انقلاب و تحمل بار غم از دست دادن شهید آیت الله مصطفی خمینی، همسر و همراه خود حضرت امام (س) و نیز حجت الاسلام و المسلمین حاج احمد خمینی پس از تحمل 7 ماه بیماری در اول فروردین ماه سال 1388 دار فانی را وداع گفتند، پیکر ایشان در مرقد مطهر امام خمینی به خاک سپرده شده است.