شولی یزد در فهرست آثار ناملموس کشور به ثبت رسیده و این روزها که مردم مجبورند در خانه بمانند می‌تواند سرگرمی ساده، سالم و خوش‌مزه‌ای برای شهروندان باشد.
می توان گفت شولی، نوعی سوپ سنتی یزد است که برای پخت آن از محصولاتی چون چغندر با برگ، شوید تازه یا خشک، عدس، نخود، پیاز داغ، نعناع داغ فراوان، در صورت تمایل سیرداغ، آرد، سرکه، نمک، فلفل و زردچوبه و گاهی شیرینیجات(پس از پخت) استفاده می شود.
ترکیب محصولاتی که برای پخت شولی از آن استفاده می شود دارای یکسری ویژگی های غدایی خاص است.
شولی،سوپیست که به دلیل استفاده از آرد گندم، پیاز داغ، برخی سبزیجات و چغندر می تواند دارای فیبرهایی باشد که روی عملکرد دستگاه گوارش موثر است و عملکرد حرکتی دستگاه گوارش را بهبود می بخشد.
همچنین به دلیل استفاده از برخی حبوبات، از پروتئین لازم هم برخوردار است و در مجموع، شولی، پیش غذایی است که از یک سو حاوی انرژی است و استفاده از آن برای چاق ها نگران کننده نیست و از طرفی به دلیل امتیازات غدایی، یک دسر مناسب محسوب می شود.
کم هزینه بودن و پخت ساده شولی از مزایای آن است؛ شولی از جمله مواد غذایی سنتی یزدی است که اقوام را به همین بهانه یعنی پخت و صرف شولی، به دور هم جمع می کند.
این روزها که برای ماندن در خانه باید بهانه ای تراشید، پخت شولی و خوردن آن بهانه خوبیست، نه هزینه آنچنانی دارد و نه ضرری برای بدن و دستگاه گوارش و حتی مورد تایید پزشکان و متخصصان تغذیه نیز می باشد.
آش شولی یکی از غذاهای مورد علاقه مردمان یزد است که سبزی خاص این آش اسفناج، شوید، برگ چغندر؛ خود چغندر، نعناع خشک و سرکه است.
مواد لازم برای پخت شولی یزدی:
سبزی: (نصف آن اسفناج و نصف دیگر شوید، تره، جعفری و چند شاخه شنبلیله) یک و نیم کیلو
چغندر: دو عدد بزرگ
پیاز: سه عدد
نعنا: خشک دو قاشق غذا خوری
آرد: یک و نیم لیوان
عدس: یک لیوان
روغن: به میزان لازم برای پیاز و نعناع داغ
نمک: به میزان لازم
زردچوبه: دو قاشق مرباخوری
سرکه: به میزان دلخواه
نحوه تهیه شولی یزدی:
ابتدا چغندر را پوست کنده، سپس آن را به صورت خلالی برش داده و با مقداری آب می‌گذاریم روی شعله تا نیم‌پز شود.
بعد از نیم پز شدن چغندر، عدس و سبزی خرده شده را به آن اضافه می‌کنیم و صبر می‌کنیم تا کاملا بپزد.
در این فاصله نعنا و پیاز داغ را درست کرده و به آن زردچوبه را اضافه می‌کنیم.
به آرد حدود ۴ تا ۵ لیوان آب اضافه کرده و سپس با دست، کاملا آن‌ها را با هم مخلوط می‌کنیم.
وقتی سبزی و عدس پخته شد نصف پیاز داغ را به قابلمه اضافه کرده و می‌گذاریم چند غل بخورد.
بعد از آن، ابتدا حدود ۴ لیوان آب جوش به آش اضافه می‌کنیم و سپس آرد آب گرفته را به آرامی به آش اضافه می‌کنیم و همزمان هم، خوب به هم می‌زنیم تا آرد گلوله نشود.
اگر آش خیلی غلیظ شد باز هم آب به آن اضافه می‌کنیم و سپس آن را خوب به هم می‌زنیم تا غلظت آن چیزی شبیه سوپ شود.
بعد از این که نمک و فلفل آش را اندازه کردیم، به آن نعنا داغ و بقیه‌ی پیاز داغ و سرکه را اضافه می‌کنیم (البته کمی از آن را برای تزئین نگه می‌داریم) و می‌گذاریم تا چند غل بزند تا بوی تند سرکه کم شود.
اگر سرکه دوست نداشتید می‌توانید آش را با رب انار میل نمایید.
در خانه بمانیم و شولی بخوریم، شولی خیله خشه (خشه: یک اصطلاح یزدی به معنای خوب و خوش).
