به گزارش ایرنا، همه به دنبال متهم می‌گردند و بخش کشاورزی با مصرف 85 درصد آب در این حوزه در نوک پیکان این انتقادها قرار دارد.
فصل تابستان و صادرات هندوانه هم برای خود ماجرای دیگری دارد، واقعاً چه می‌توان کرد؟ آیا باید به دنبال تعطیل کردن کشاورزی و وارد کردن محصولات مورد نیاز از خارج رفت؟
پس با این جمعیت وسیعی که در حوزه کشاورزی مشغول هستند چه باید کرد؟
راه حلی که در دنیا به دنبال آن رفته‌اند و کشور ما هم چند سالی به دنبال آن رفته توسعه تکنولوژی‌های جدید کاهنده مصرف آب است.
وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد که در حال حاضر حدود 12 هزار هکتار گلخانه در کشور وجود دارد که تا افق 1404 به 48 هزار هکتار خواهد رسید.
این میزان کشت گلخانه‌ای در مقایسه با کل زمینهای زیر کشت ایران که معادل 12 میلیون هکتار است، عدد ناچیزی به نظر می‌رسد و ایران را در مقایسه با سایر کشورهای پیشتاز این حوزه در ابتدای راه نشان می‌دهد ولی این مسأله نشان از تغییر رویکرد کشور نسبت به حوزه کشاورزی دارد.
این تغییر رویکرد سبب شده که گسترش گلخانه در ایران بعد از مکزیک دارای سریع‌ترین رشد در دنیا باشد.
رویکرد جدید وزارت جهادکشاورزی در توسعه کشت‌های گلخانه‌ای قرار است مشکل کمبود منابع آبی برای کشاورزی را حل کند، بنابر اعلام وزیر جهاد کشاورزی با انتقال کامل تولید سبزی و صیفی به داخل گلخانه‌ها سالانه 10 میلیارد متر مکعب صرفه‌جویی در مصرف آب صورت خواهد گرفت.
از طرف دیگر توسعه کشت گلخانه‌ای قرار است مشکل اشتغال پایدار در حوزه کشاورزی را رفع کند بنابر آمار وزارت جهادکشاورزی در حال حاضر در حوزه گلخانه‌ای 120 هزار شغل مستقیم و 350 هزار شغل غیرمستقیم ایجاد شده است و کشت گلخانه‌ای مدرن به عنوان بخشی باظرفیت بالای اشتغال‌زایی شناسایی شده است.
در مجموع می‌توان گفت که مسیر کشور حرکت به سمت کشت های گلخانه‌ای مدرن است، اما جایگاه استان در این نقشه جدید وزات جهاد کشاورزی به چه صورتی است و چه چالش‌هایی استان را تهدید می‌کند؟
استان یزد ریشه‌های تاریخی قوی در حوزه کشاورزی دارد و با دارا بودن 1500 هکتار گلخانه، سومین استان با بالاترین مساحت زیر کشت گلخانه‌ای است.
این حرکت پرشتاب استان در توسعه کشت گلخانه‌ای نشان از ظرفیت‌های بالای استان در این حوزه دارد اما مسیر فعلی توسعه گلخانه‌های استان با چالش‌هایی مواجه است که ممکن است مسیر آینده توسعه گلخانه استان را با چالش مواجه کند.
** چالش سرمایه و نداشتن الزام کشاورزی صنعتی
اقتصاد کشاورزی استان در بسیاری مناطق به صورت اقتصاد معیشتی است و با توجه به کم شدن منابع آبی، این اقتصاد معیشتی به شدت در مضیقه قرار گرفته است.
برای حرکت به سمت کشاورزی صنعتی نیاز به فعالیت در مقیاس اقتصادی است، مقیاسی که برای گلخانه‌های جدید حدود پنج هکتار است.
ایجاد چنین گلخانه‌هایی نیاز به سرمایه‌گذاری‌های زیادی دارد که به هیچ وجه امکان تحقق آن در فضای فعلی کشاورزی استان وجود ندارد.
در چنین شرایطی دولت برای شکل‌گیری کشاورزی صنعتی باید به دنبال ساخت الگوهای موفق از کشاورزی صنعتی باشد تا بتواند کشاورزان را تشویق به تغییر مقیاس فعالیت خود کند.
برای ساختن الگوهای موفق باید بتوان نظر نهادهای حقوقی را برای ورود به بخش کشاورزی جذب کرد، نهادهایی مانند اوقاف و کمیته امداد زمین‌هایی با مقیاس اقتصادی دارند که می‌خواهند به زیر کشت گلخانه ببرند.
یک راهبرد این است که این زمین‌ها را خرد کرد و در اختیار مالکان خرد قرار داد و از آنها اجاره دریافت کرد مسأله‌ای که ادامه راه کشاورزی معیشتی پیشین است و به دلیل اشتغال‌زایی بالا جذابیت زیادی برای سیاست‌گذاران دارد اما باید به نحوی به این ارگان‌ها فهماند که با سرمایه‌گذاری در مقیاس وسیع می‌توانند یک الگوی اشتغال پایدار فراهم کنند.
ایجاد چنین الگوهای موفقی می‌تواند زمینهای باشد که سایر افراد نیز به دنبال کشت‌های صنعتی بروند.
در مجموع باید تمام توان اجرایی بر روی ساخت گلخانه با مقیاس اقتصادی باشد، با اینکه اغلب سیاست‌گذاران می‌دانند که کشاورزی معیشتی راه به جایی نمی‌برد و اتلاف منابع است ولی در بسیاری از مواقع نوع سیاست‌گذاری‌های دولت در جهت تقویت این مدل از تولید است.
انگیزه بالای دولت برای اشتغال‌زایی سبب گردیده که توسعه گلخانه‌های کوچک جذابیت بالایی داشته باشد، توقف رویکرد موجود و رفتن به سمت ساخت گلخانه‌های بزرگ مقیاس از سیاست‌هایی است که باید با جدیت پیگیری شود.
*چالش تکنولوژی
با ورود به عرصه گلخانه و تعریف بازار صادراتی برای محصولات گلخانه‌ای استان باید به این نکته توجه کنیم که با توجه به رشد سریع تکنولوژی گلخانه‌ای در دنیا، گلخانه‌های موجود در استان به سرعت در حال از رده خارج شدن هستند.
این عقب‌ماندگی تکنولوژیک موجب می شود این گلخانه‌ها نتوانند استانداردهای جدید را به دست بیاورند و احتمالاً به سرعت از بازارهای صادراتی خارج خواهند شد.
بنابراین به روز نگه داشتن گلخانه‌های موجود و ساخت گلخانه‌ها به نحوی که امکان ارتقاء تکنولوژیک آن فراهم باشد یکی از چالش‌های اصلی صنعت گلخانه‌ای استان است.
از طرف دیگر گلخانه به عنوان یک تکنولوژی جدید به همراه خود نیازمندی‌های جدیدی را دارد و با توجه به سطح بالای دانش فنی در استان می‌تواند زمینه ثروت‌آفرینی باشد.
به طور تاریخی استان کشاورزان خوبی داشته است که از دانش خود برای کشاورزی در سایر مناطق استفاده می‌کنند، خبره شدن در زمینه تولید گلخانه‌ای نیز از جمله زمینه‌هایی است که می‌تواند سرآمدی کشاورزان استان را حفظ کند.
همچنین صنایع جانبی گلخانه مانند ساخت گلخانه، تولید نشاء، تولید سم و کود از سایر زمینه‌های مناسب برای اشتغال‌زایی است.
*چالش «جدی گرفته نشدن بخش کشاورزی استان»
کمبود منابع آب استان و تبلیغ منفی در مورد این مسأله سبب شد که سرمایه‌گذاران چندان تمایلی برای سرمایه‌گذاری بر روی بخش کشاورزی نداشته باشند و حتی در مقیاس ملی هم استان چندان به چشم نمی‌آید.
در جایی که منطقه‌ای مانند ارس در شمال غربی ایران وجود دارد استان یزد شانس کمی برای جلب سرمایه‌های جدید به خود دارد، اما در کنار تصویر کم‌آبی استان باید توجه کرد که در حال حاضر پنج هزار هکتار اراضی کشاورزی در استان وجود دارد که در فضای باز کشت می شود.
اراضی‌ای که قطعاً بخش بزرگی از آنها می‌تواند زیر کشت گلخانه برود.
از سوی دیگر علاوه بر سرمایه‌گذاری مردم عادی هم چندان به حوزه کشاورزی علاقه‌ای ندارند، فرد جوانی نیست که بخواهد کشاورز شود یا آینده خود را به عنوان کشاورز تعریف کند.
نبود نیروی انسانی علاقه‌مند و شیفته کشاورزی و ارتباط برقرار نکردن کشاورزی مدرن با آحاد جامعه چالش مهمی است که در بلندمدت می‌تواند بخش گلخانه‌ای را از نیروهای شیفته و نوآور خالی کند.
برای اینکه بخش گلخانه‌ای را به آحاد جامعه معرفی کنیم باید بتوان فضاهایی را ایجاد کرد که مردم بتوانند تکنولوژی‌های گلخانه‌ای را از نزدیک ببینند و با آن آشنا شوند.
ساخت گلخانه‌های شهری برای آشنایی افراد با چنین فناوری هایی می‌تواند گام بزرگی در جهت آشنایی عمومی با گلخانه باشد.
برای مطرح شدن در عرصه ملی و نشان‌دادن قابلیت‌های حوزه گلخانه‌ای و کشاورزی استان ترتیب دادن برنامه بازاریابی در عرصه ملی از ملزومات جذب سرمایه‌های بیشتر به این حوزه است.
به زبان ساده در حال حاضر تصویری که وجود دارد «یزد بی‌آب و غیرمناسب برای کشاورزی است» می‌توان این تصویر را با تصویر «یزد پیشتاز استفاده از تکنولوژی‌های جدید برای مدیریت منابع آبی» جایگزین کرد.
کارشناس اقتصادی اداره کل امور اقتصادی و دارایی استان یزد
6198/ 2047/
انتهای پیام فصل تابستان و صادرات هندوانه هم برای خود ماجرای دیگری دارد، واقعاً چه می‌توان کرد؟ آیا باید به دنبال تعطیل کردن کشاورزی و وارد کردن محصولات مورد نیاز از خارج رفت؟
پس با این جمعیت وسیعی که در حوزه کشاورزی مشغول هستند چه باید کرد؟
راه حلی که در دنیا به دنبال آن رفته‌اند و کشور ما هم چند سالی به دنبال آن رفته توسعه تکنولوژی‌های جدید کاهنده مصرف آب است.
وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد که در حال حاضر حدود 12 هزار هکتار گلخانه در کشور وجود دارد که تا افق 1404 به 48 هزار هکتار خواهد رسید.
این میزان کشت گلخانه‌ای در مقایسه با کل زمینهای زیر کشت ایران که معادل 12 میلیون هکتار است، عدد ناچیزی به نظر می‌رسد و ایران را در مقایسه با سایر کشورهای پیشتاز این حوزه در ابتدای راه نشان می‌دهد ولی این مسأله نشان از تغییر رویکرد کشور نسبت به حوزه کشاورزی دارد.
این تغییر رویکرد سبب شده که گسترش گلخانه در ایران بعد از مکزیک دارای سریع‌ترین رشد در دنیا باشد.
رویکرد جدید وزارت جهادکشاورزی در توسعه کشت‌های گلخانه‌ای قرار است مشکل کمبود منابع آبی برای کشاورزی را حل کند، بنابر اعلام وزیر جهاد کشاورزی با انتقال کامل تولید سبزی و صیفی به داخل گلخانه‌ها سالانه 10 میلیارد متر مکعب صرفه‌جویی در مصرف آب صورت خواهد گرفت.
از طرف دیگر توسعه کشت گلخانه‌ای قرار است مشکل اشتغال پایدار در حوزه کشاورزی را رفع کند بنابر آمار وزارت جهادکشاورزی در حال حاضر در حوزه گلخانه‌ای 120 هزار شغل مستقیم و 350 هزار شغل غیرمستقیم ایجاد شده است و کشت گلخانه‌ای مدرن به عنوان بخشی باظرفیت بالای اشتغال‌زایی شناسایی شده است.
در مجموع می‌توان گفت که مسیر کشور حرکت به سمت کشت های گلخانه‌ای مدرن است، اما جایگاه استان در این نقشه جدید وزات جهاد کشاورزی به چه صورتی است و چه چالش‌هایی استان را تهدید می‌کند؟
استان یزد ریشه‌های تاریخی قوی در حوزه کشاورزی دارد و با دارا بودن 1500 هکتار گلخانه، سومین استان با بالاترین مساحت زیر کشت گلخانه‌ای است.
این حرکت پرشتاب استان در توسعه کشت گلخانه‌ای نشان از ظرفیت‌های بالای استان در این حوزه دارد اما مسیر فعلی توسعه گلخانه‌های استان با چالش‌هایی مواجه است که ممکن است مسیر آینده توسعه گلخانه استان را با چالش مواجه کند.
** چالش سرمایه و نداشتن الزام کشاورزی صنعتی
اقتصاد کشاورزی استان در بسیاری مناطق به صورت اقتصاد معیشتی است و با توجه به کم شدن منابع آبی، این اقتصاد معیشتی به شدت در مضیقه قرار گرفته است.
برای حرکت به سمت کشاورزی صنعتی نیاز به فعالیت در مقیاس اقتصادی است، مقیاسی که برای گلخانه‌های جدید حدود پنج هکتار است.
ایجاد چنین گلخانه‌هایی نیاز به سرمایه‌گذاری‌های زیادی دارد که به هیچ وجه امکان تحقق آن در فضای فعلی کشاورزی استان وجود ندارد.
در چنین شرایطی دولت برای شکل‌گیری کشاورزی صنعتی باید به دنبال ساخت الگوهای موفق از کشاورزی صنعتی باشد تا بتواند کشاورزان را تشویق به تغییر مقیاس فعالیت خود کند.
برای ساختن الگوهای موفق باید بتوان نظر نهادهای حقوقی را برای ورود به بخش کشاورزی جذب کرد، نهادهایی مانند اوقاف و کمیته امداد زمین‌هایی با مقیاس اقتصادی دارند که می‌خواهند به زیر کشت گلخانه ببرند.
یک راهبرد این است که این زمین‌ها را خرد کرد و در اختیار مالکان خرد قرار داد و از آنها اجاره دریافت کرد مسأله‌ای که ادامه راه کشاورزی معیشتی پیشین است و به دلیل اشتغال‌زایی بالا جذابیت زیادی برای سیاست‌گذاران دارد اما باید به نحوی به این ارگان‌ها فهماند که با سرمایه‌گذاری در مقیاس وسیع می‌توانند یک الگوی اشتغال پایدار فراهم کنند.
ایجاد چنین الگوهای موفقی می‌تواند زمینهای باشد که سایر افراد نیز به دنبال کشت‌های صنعتی بروند.
در مجموع باید تمام توان اجرایی بر روی ساخت گلخانه با مقیاس اقتصادی باشد، با اینکه اغلب سیاست‌گذاران می‌دانند که کشاورزی معیشتی راه به جایی نمی‌برد و اتلاف منابع است ولی در بسیاری از مواقع نوع سیاست‌گذاری‌های دولت در جهت تقویت این مدل از تولید است.
انگیزه بالای دولت برای اشتغال‌زایی سبب گردیده که توسعه گلخانه‌های کوچک جذابیت بالایی داشته باشد، توقف رویکرد موجود و رفتن به سمت ساخت گلخانه‌های بزرگ مقیاس از سیاست‌هایی است که باید با جدیت پیگیری شود.
*چالش تکنولوژی
با ورود به عرصه گلخانه و تعریف بازار صادراتی برای محصولات گلخانه‌ای استان باید به این نکته توجه کنیم که با توجه به رشد سریع تکنولوژی گلخانه‌ای در دنیا، گلخانه‌های موجود در استان به سرعت در حال از رده خارج شدن هستند.
این عقب‌ماندگی تکنولوژیک موجب می شود این گلخانه‌ها نتوانند استانداردهای جدید را به دست بیاورند و احتمالاً به سرعت از بازارهای صادراتی خارج خواهند شد.
بنابراین به روز نگه داشتن گلخانه‌های موجود و ساخت گلخانه‌ها به نحوی که امکان ارتقاء تکنولوژیک آن فراهم باشد یکی از چالش‌های اصلی صنعت گلخانه‌ای استان است.
از طرف دیگر گلخانه به عنوان یک تکنولوژی جدید به همراه خود نیازمندی‌های جدیدی را دارد و با توجه به سطح بالای دانش فنی در استان می‌تواند زمینه ثروت‌آفرینی باشد.
به طور تاریخی استان کشاورزان خوبی داشته است که از دانش خود برای کشاورزی در سایر مناطق استفاده می‌کنند، خبره شدن در زمینه تولید گلخانه‌ای نیز از جمله زمینه‌هایی است که می‌تواند سرآمدی کشاورزان استان را حفظ کند.
همچنین صنایع جانبی گلخانه مانند ساخت گلخانه، تولید نشاء، تولید سم و کود از سایر زمینه‌های مناسب برای اشتغال‌زایی است.
*چالش «جدی گرفته نشدن بخش کشاورزی استان»
کمبود منابع آب استان و تبلیغ منفی در مورد این مسأله سبب شد که سرمایه‌گذاران چندان تمایلی برای سرمایه‌گذاری بر روی بخش کشاورزی نداشته باشند و حتی در مقیاس ملی هم استان چندان به چشم نمی‌آید.
در جایی که منطقه‌ای مانند ارس در شمال غربی ایران وجود دارد استان یزد شانس کمی برای جلب سرمایه‌های جدید به خود دارد، اما در کنار تصویر کم‌آبی استان باید توجه کرد که در حال حاضر پنج هزار هکتار اراضی کشاورزی در استان وجود دارد که در فضای باز کشت می شود.
اراضی‌ای که قطعاً بخش بزرگی از آنها می‌تواند زیر کشت گلخانه برود.
از سوی دیگر علاوه بر سرمایه‌گذاری مردم عادی هم چندان به حوزه کشاورزی علاقه‌ای ندارند، فرد جوانی نیست که بخواهد کشاورز شود یا آینده خود را به عنوان کشاورز تعریف کند.
نبود نیروی انسانی علاقه‌مند و شیفته کشاورزی و ارتباط برقرار نکردن کشاورزی مدرن با آحاد جامعه چالش مهمی است که در بلندمدت می‌تواند بخش گلخانه‌ای را از نیروهای شیفته و نوآور خالی کند.
برای اینکه بخش گلخانه‌ای را به آحاد جامعه معرفی کنیم باید بتوان فضاهایی را ایجاد کرد که مردم بتوانند تکنولوژی‌های گلخانه‌ای را از نزدیک ببینند و با آن آشنا شوند.
ساخت گلخانه‌های شهری برای آشنایی افراد با چنین فناوری هایی می‌تواند گام بزرگی در جهت آشنایی عمومی با گلخانه باشد.
برای مطرح شدن در عرصه ملی و نشان‌دادن قابلیت‌های حوزه گلخانه‌ای و کشاورزی استان ترتیب دادن برنامه بازاریابی در عرصه ملی از ملزومات جذب سرمایه‌های بیشتر به این حوزه است.
به زبان ساده در حال حاضر تصویری که وجود دارد «یزد بی‌آب و غیرمناسب برای کشاورزی است» می‌توان این تصویر را با تصویر «یزد پیشتاز استفاده از تکنولوژی‌های جدید برای مدیریت منابع آبی» جایگزین کرد.
کارشناس اقتصادی اداره کل امور اقتصادی و دارایی استان یزد
6198/ 2047/
کپی شد
