فضای مجازی عبارت است از فضایی که در آن کلیه محتواها و روابط برای ارائه خدمات به انسان در قالب و ساختارهای متناسب با آن ارائه و یا برقرار می شود. از خصوصیات اصلی فضای مجازی، جهانی بودن، گسترش و سهولت دسترسی به آن در هر نقطه از جهان است که مخاطبان را جذب می کند.
فضای مجازی نسل جدیدی از فضای روابط اجتماعی است که با وجود عمر خیلی کم، توانسته به خوبی در زندگی مردم جا باز کند. مردم بسیاری در سنین مختلف و از گروه های اجتماعی متفاوت در فضای مجازی کنار هم آمده اند و از فاصله های بسیار دور در دنیای واقعی، از این طریق با هم ارتباط برقرار می کنند.
امروزه روش های ارتباطی با دیگران از طریق اینترنت افزایش یافته است. پست الکترونیک، پیام های کوتاه، چت روم ها، وب پایگاه ها و بازی ها، روش هایی برای گسترش و حفظ روابط اجتماعی شده اند. روزانه میلیون ها نفر در سراسر دنیا از اینترنت استفاده می کنند و یکی از کاربردهای اصلی اینترنت، برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران است.
شاید عیب اصلی ارتباط های اینترنتی آن است که ارتباط در فضای مجازی، اساساً بر متن استوار است و بنابراین، از نشانه های بصری و شنیداری در تعامل های رو در رو بی بهره است.
فضای مجازی در حقیقت نوعی فرافضا و فضای ذهن است؛ فضایی است که می‌تواند همه جا باشد، در عین حال هیچ جا نیست. فضایی که با قرار دادن اطلاعاتی بی شمار به فرد، قدرتی بیشتر، ذهنیتی بازتر می دهد و در نتیجه امنیت روانی بیش‌تری برای او به ارمغان می‌آورد.
با این وجود همین قدرت و امنیت بیشتر می‌تواند گاه باعث آشفتگی و اضطراب بیشتر و همچنین امنیت ساختگی نیز بشود. این فضای بی‌مرز و حدود که همیشه و به آسانی در دسترس همگان است، به همان آسانی نیز محو می‌شود؛ بدون اینکه نشانی از خود به جای بگذارد. حال این پرسش مطرح می‌شود که آیا به راستی می‌توان به این فضای نامتعادل آن قدر اعتماد داشت که کودک و نوجوان را بدون نظارت در آن رها گذاشت؟!
گسترش فضای مجازی در حوزه خانواده و رابطه فرزندان و والدین تغییراتی به وجود آورده است که از جمله آن می توان به کاهش نقش خانواده به عنوان مرجع، کاهش ارتباط والدین با فرزند، شکاف نسلی به دلیل رشد تکنولوژی و از بین رفتن حریم بین فرزندان و والدین و ایستادن در برابر یکی از والدین یا هر دو اشاره کرد.
در بحث ازدواج‌ها نیز مسائلی چون ناپایداری ازدواج، تغییر الگوی همسرگزینی، نداشتن مهارت‌هایی برای ازدواج، ناتوانی والدین برای آموزش به فرزندان، افزایش روابط دختر و پسر در زمان نامزدی بدون عقد، تمایل به دریافت مهریه‌های سنگین، بالا رفتن سن ازدواج و ... به وجود آمده است.
در چنین فضای ملتهبی که جامعه را فرا گرفته، راهکارهای کمی برای در امان ماندن خانواده ها و خصوصا نوجوانان و جوانان باقی می ماند و اگر به دنبال بهترین راهکار برای مقابله با فضای مجازی باشیم، شاید هرگز بدان دست نیابیم، اما آنچه که می تواند به این ماجرا در خانواده ها کمک کند و فرهنگ استفاده از آن نهادینه شود، آشنایی با مخاطرات و آسیب های آن در جمع خانواده و رسیدن به درک و اهمیت این موضوع و تبیین و روشنگری اهداف برخی گروه ها و کانال های موجود و در دسترس می باشد.
ما هنوز فلسفه فضای مجازی را به شکل جدی درک نکرده و امکانات آن را به خوبی شناسایی نکرده ایم. فضای مجازی بیش از اینکه علیه جامعه باشد، چنانچه در جامعه فرهنگ سازی شود و سواد رسانه ای به شکل جدی و عمیق گسترش یابد، می تواند به یک اهرم مفید و توسعه محور تبدیل گردد.
راهکار حل چالش های فضای مجازی در دوره گذار، برخورد سلبی به معنای کنترل دقیق یا حذف کامل این فضا در شرایط کنونی نیست. باید جامعه را در این زمینه آموزش داد که چگونه از این فضا استفاده کند. افزایش سواد رسانه ای و آموزش آن به مردم به شکل جدی از طریق رسانه ملی، رسانه های خصوصی، سازمان های فرهنگی و همه آنان که دغدغه حفظ جامعه از سقوط در تباهی را دارند، از مهمترین کارهایی است که در این زمینه باید انجام گیرد.
2007
انتهای پیام فضای مجازی نسل جدیدی از فضای روابط اجتماعی است که با وجود عمر خیلی کم، توانسته به خوبی در زندگی مردم جا باز کند. مردم بسیاری در سنین مختلف و از گروه های اجتماعی متفاوت در فضای مجازی کنار هم آمده اند و از فاصله های بسیار دور در دنیای واقعی، از این طریق با هم ارتباط برقرار می کنند.
امروزه روش های ارتباطی با دیگران از طریق اینترنت افزایش یافته است. پست الکترونیک، پیام های کوتاه، چت روم ها، وب پایگاه ها و بازی ها، روش هایی برای گسترش و حفظ روابط اجتماعی شده اند. روزانه میلیون ها نفر در سراسر دنیا از اینترنت استفاده می کنند و یکی از کاربردهای اصلی اینترنت، برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران است.
شاید عیب اصلی ارتباط های اینترنتی آن است که ارتباط در فضای مجازی، اساساً بر متن استوار است و بنابراین، از نشانه های بصری و شنیداری در تعامل های رو در رو بی بهره است.
فضای مجازی در حقیقت نوعی فرافضا و فضای ذهن است؛ فضایی است که می‌تواند همه جا باشد، در عین حال هیچ جا نیست. فضایی که با قرار دادن اطلاعاتی بی شمار به فرد، قدرتی بیشتر، ذهنیتی بازتر می دهد و در نتیجه امنیت روانی بیش‌تری برای او به ارمغان می‌آورد.
با این وجود همین قدرت و امنیت بیشتر می‌تواند گاه باعث آشفتگی و اضطراب بیشتر و همچنین امنیت ساختگی نیز بشود. این فضای بی‌مرز و حدود که همیشه و به آسانی در دسترس همگان است، به همان آسانی نیز محو می‌شود؛ بدون اینکه نشانی از خود به جای بگذارد. حال این پرسش مطرح می‌شود که آیا به راستی می‌توان به این فضای نامتعادل آن قدر اعتماد داشت که کودک و نوجوان را بدون نظارت در آن رها گذاشت؟!
گسترش فضای مجازی در حوزه خانواده و رابطه فرزندان و والدین تغییراتی به وجود آورده است که از جمله آن می توان به کاهش نقش خانواده به عنوان مرجع، کاهش ارتباط والدین با فرزند، شکاف نسلی به دلیل رشد تکنولوژی و از بین رفتن حریم بین فرزندان و والدین و ایستادن در برابر یکی از والدین یا هر دو اشاره کرد.
در بحث ازدواج‌ها نیز مسائلی چون ناپایداری ازدواج، تغییر الگوی همسرگزینی، نداشتن مهارت‌هایی برای ازدواج، ناتوانی والدین برای آموزش به فرزندان، افزایش روابط دختر و پسر در زمان نامزدی بدون عقد، تمایل به دریافت مهریه‌های سنگین، بالا رفتن سن ازدواج و ... به وجود آمده است.
در چنین فضای ملتهبی که جامعه را فرا گرفته، راهکارهای کمی برای در امان ماندن خانواده ها و خصوصا نوجوانان و جوانان باقی می ماند و اگر به دنبال بهترین راهکار برای مقابله با فضای مجازی باشیم، شاید هرگز بدان دست نیابیم، اما آنچه که می تواند به این ماجرا در خانواده ها کمک کند و فرهنگ استفاده از آن نهادینه شود، آشنایی با مخاطرات و آسیب های آن در جمع خانواده و رسیدن به درک و اهمیت این موضوع و تبیین و روشنگری اهداف برخی گروه ها و کانال های موجود و در دسترس می باشد.
ما هنوز فلسفه فضای مجازی را به شکل جدی درک نکرده و امکانات آن را به خوبی شناسایی نکرده ایم. فضای مجازی بیش از اینکه علیه جامعه باشد، چنانچه در جامعه فرهنگ سازی شود و سواد رسانه ای به شکل جدی و عمیق گسترش یابد، می تواند به یک اهرم مفید و توسعه محور تبدیل گردد.
راهکار حل چالش های فضای مجازی در دوره گذار، برخورد سلبی به معنای کنترل دقیق یا حذف کامل این فضا در شرایط کنونی نیست. باید جامعه را در این زمینه آموزش داد که چگونه از این فضا استفاده کند. افزایش سواد رسانه ای و آموزش آن به مردم به شکل جدی از طریق رسانه ملی، رسانه های خصوصی، سازمان های فرهنگی و همه آنان که دغدغه حفظ جامعه از سقوط در تباهی را دارند، از مهمترین کارهایی است که در این زمینه باید انجام گیرد.
2007
کپی شد
