آنان که نحسی شان را در طبیعت جا می گذارند

روز بعد با نوازش سرانگشتان خورشید با بی میلی پلکهایش را اندک اندک گشود . از آن خیل نامهربان اولاد ، تنی چند آمده بودند به دلجویی و پاکسازی خانه ی مادری.
گرچه بی مهری به زمین ، روز و ماه و سال نمی شناسد و عادت ناپسند ما انسانها شده اما در سیزدهمین روز بهار و دید و بازدید ایرانی ها با مام طبیعت ، این نامهربانی به اوج خود می رسد .
شوربختانه ، بسیاری طبیعت را با زباله دانی اشتباه می گیرند ؛ غافل از این که نحسی این زباله ها نه تنها دامان پرمهر طبیعت که گریبان خود آنها را نیز خواهد گرفت.
محمد امین معصومی مسئول کمیسیون محیط زیست انجمن طرفداران توسعه انزلی برای پاکسازی زیستگاهش زمین منتظر نماد . او سیزده بدرش را همراه یکی دیگر از دوستداران محیط زیست بعنوان سفیر طبیعت ضمن جمع آوری زباله های پخش شده در ساحل و بوستانها با تحویل کیسه زباله به گردشگران از آنان می خواست به طبیعت احترام بگذراند .
وی به خبرنگار ایرنا می گوید: آسیب نزدن به میزبان ، ابتدایی ترین آدابی است که باید میهمان رعایت کند. اگر مراقبت نکنیم همین حضور گسترده در طبیعت می تواند در اثر برخی غفلت ها، به تخریب محیط زیست منجر شود.
وی اظهار داشت: وقتی محیط زیست تخریب شود بدنبال آن انسان آرامش و سلامتی خود را از دست خواهد داد بنابراین نتیجه می گیریم طبیعت و محیط زیست ارتباط تنگاتنگی با زندگی بشر دارد.
این جوان دوستدار طبیعت خاطرنشان کرد: محیط زیست بدون انسان می تواند باقی بماند اما انسان بدون طبیعت و محیط زیست قادر به ادامه زندگی نیست.
جمعی از اعضای سمن های طرفدار محیط زیست گیلان و دوستداران طبیعت این دیار سبز زیبا نیز در سیزدهمین ، چهاردهمین و پانزدهمین روز فروردین در نقاط مختلف استان به جبران مافات و جمع آوری نحسی زباله ها پرداختند .
اما معضل رها کردن پسماندها و آلاینده ها در طبیعت تنها به این روز و گردشگران منحصر نمی شود.
*گیلان از رکورد داران در تولید زباله
گیلان با دو میلیون و 600 هزار نفر جمعیت و محیط زیست حساس ، زیبا و شکننده اش در تمام سال با معضل زباله روبرو است مساله ای که با توجه به حضور قریب 35 میلیون گردشگر یا مسافران گذری در نقاط مختلف استان مضاعف هم می شود.
از سوی دیگر پسماندها حتی اگر به بهترین شکل هم جمع آوری شوند عاقبت در نقاط نامناسبی در دل جنگل یا کنار رود و تالاب و منابع آبی انباشته و موجب آلودگی خاک و آب می شوند.
به گفته کارشناسان سرانه تولید زباله در کشور 700گرم ولی در شهر رشت دوکیلوگرم است و از این رو نباید مدیریت یکسان برای همه شهرهای ایران در مورد زباله ارایه شود .
در روستاهای استان گیلان سرانه تولید زباله روستاها با شهرها برابر است و این خود چالش دیگری در عرصه زیست محیطی محسوب می شود.
*اما راهکار چیست
کارشناسان محیط زیست نخستین راه حل را تولید زباله کمتر و مدیریت پسماند در خانه می دانند . تفکیک زباله از مبداء ، بازیافت زباله های قابل بازیافت و در صورت امکان تبدیل زباله های خانگی به کمپوست از جمله نخستین اقدامات لازم است.
کارشناسان می گویند 80 درصد زباله های خانگی قابل تبدیل به کمپوست و بقیه نیز قابل جدا سازی و بازیافت هستند .
به گفته آنها بهتر است کاغذها و آلومینیوم های اسقاطی و پلاستیکها و شیشه های شکسته دسته بندی شوند زیرا بازیافت آنها از میان انبوه زباله ها، غیر بهداشتی و موجب انتشار انواع بیماریها است .
همچنین برنامه ریزی برای کاهش مصرف مواد شیمیایی و سموم ، جمع آوری و دفع مواد زائد صنعتی بویژه زباله های سمی و خطرناک دارای خاصیت آتش زایی ، پرتو زایی و خورندگی مانند باتری های مستعمل ، پاک کننده های شیمیایی ، لامپهای مهتابی و غیره ، رنگها و آفت کشها می تواند به کاهش آلودگی کمک کند .
*وظیفه متولیان
بخش اصلی دیگر کار به مسئولان مدیریت و ساماندهی دفع زباله ها باز می گردد که باید این چالش مهم و حیاتی را به بهترین شکل مدیریت کنند.
فرهنگسازی برای کاهش تولید، تفکیک زباله از مبدا، بهینه سازی جمع آوری و حمل زباله و دفع زباله به مناسب ترین و کم خطرترین شیوه ها از جمله راهکارها است .
به گفته کارشناسان رسیدن به پایین ترین سطح آلودگی ناشی از زباله همچنین مستلزم هماهنگی برنامه ها و مدیریت دفع زباله در سطح کشور به ویژه شهرداری ها ، ادارات محیط زیست و بهداشت محیط می باشد .
*گیلان زباله سوز ندارد
15 مرکز دفن زباله در گیلان وجود دارد که به اذعان مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان همه آنها مجاور منابع آبی هستند و شیرابه زباله ها به منابع آبی وارد می شود.
مرکز دفن زباله سراوان در حوزه آبخیز تالاب انزلی روزانه 120 مترمکعب شیرابه زباله را از این منطقه جنگلی به رودخانه‌های «سیاهرود»، «زرجوب» و «گوهررود» و بعد از آن منطقه «پیربازار» و تالاب انزلی سرازیر و مابقی شیرابه‌ها به آب‌های زیرزمینی نفوذ می‌کند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان معتقد است تا زمانی که در استان دستگاه زباله سوز نصب نشود مشکل دفع پسماند رفع نخواهد شد.
قربانعلی محمد پور با اذعان به مشکل دفن زباله در جنگل سراوان اظهار داشت: در گیلان به ‌دلیل رطوبت بالا دفن زباله جواب نمی‌دهد.
وی یاداور شد: در این استان، 3 کارخانه کمپوست در شهرهای انزلی، رشت و رودسر روزانه 400 تا 500 تن زباله را می‌پذیرند، اما این کارخانه‌ها به‌دلیل فرسودگی تجهیزات با توان خیلی پایین کار می‌کنند.
وی سیاست اداره کل محیط زیست گیلان را ساماندهی مراکز دفن زباله عنوان و تصریح کرد: درصدد هستیم تا با ساماندهی این مراکز در قالب کارگروه‌های مدیریت پسماند و ادغام آنها، تعدادشان را کاهش دهیم.
*اقدامات در دست اجرا برای مدیریت پسماند
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند گیلان اخیرا گفت: فعالیت چهارمین دستگاه زباله سوز کشور پس از تصویب ارزیابی های زیست محیطی در شهرستان رشت آغاز می شود و برای این منظور، 109 میلیارد ریال هزینه شده است.
پویا شهشهانی اظهار داشت : برای احداث کارخانه کمپوست تالش، اعتباری افزون بر 25 میلیارد ریال به شهرداری آن شهر پرداخت شده و با احداث آن در زمینی به مساحت سه هکتار، روزانه 250 تن زباله از آستارا، ماسال، تالش و رضوانشهر به کمپوست تبدیل خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد : برای مدیریت اصولی پسماند در شرق گیلان نیز کارخانه کمپوست با اعتباری افزون بر 25 میلیارد ریال با ظرفیت دریافت روزانه 250 تن زباله در لنگرود ساخته خواهد شد .
*آموزش را جدی بگیریم
قاسمعلی عمرانی استاد دانشگاه ، نخستین اولویت مدیریت و ساماندهی زباله کشور را تفکیک از مبداء عنوان و تاکید کرد : باید برای آموزش و فرهنگسازی آن هزینه کرد تا بازیافت به درستی انجام گیرد .
وی خاطرنشان کرد : مشکل زباله در شهرهای ساحلی و شمال کشور مساله مدیریت پسماند است که اگر با مدیریت ، عناصر مختلف از زباله جدا و بازیافت شوند 10درصد زباله باقی می ماند .
به گفته این محقق ، پس از تفکیک پسماندها از مبدأ و تبدیل به بیوکمپوست زباله اندک و قابل مهاری باقی می ماند.
وی استفاده از دستگاههای زباله سوز را برای پسماند نادرست خواند و افزود: باید زباله سوز در مرحله آخر قرار گیرد و آنهم در شرایط خاص و برای موادی که قابل بازیافت نباشند .
عیسی کلانتری رئیس سازمان محیط زیست کشور قول داده، تا با پیگیری‌های مستمر موضوع پسماندهای زباله در 3 استان شمالی گیلان، مازندران و گلستان را برطرف کند.
مردم گیلان در انتظارند تا پس از سالها سرانجام بر قامت این قول جامه ی عمل پوشانده شود.
این که زباله چه عواقبی برای سلامت محیط زیست و انسان دارد آن قدر گفته شده که دیگر نیازی به تکرار نیست.
چالش نه به زباله را از حرف به عمل دراوریم و گیلان زیبا و کشور عزیزمان ایران را از پلشتی زباله ها حفظ کنیم .
گزارش از : گیتی بابایی
6030