ابوالفتح فخرمحمدیان*:
در دنیای بین الملل، دولتها در پی مناسبات رسمی ودیپلماتیک در جهت نیل به توسعه اقتصادی وافزایش منافع ملی خود در قالب ارتباطات تجاری،سیاسی وفرهنگی با سایر دولتها وملل برمی آیند.
این امری بدیهیست که کشورهای جهان به تنهایی همه عوامل تولید را دراختیار نداشته و به همین دلیل آشکار است که تلاش وسعی می نمایند، با ارتباط فی مابین و تشکیل سازمانهای اقتصادی-سیاسی و منطقه ای موجب پویا شدن اقتصاد خود و رونق چرخه تولید در یک منطقه جغرافیایی با فرهنگ های نزدیک وتاکید بر مشترکات طرفین شوند.
جمهوری اسلامی ایران با توجه به سیاستهای دولت تدبیر وامید با اتکاء به آراء عمومی ملت خویش،توانسته است با اتخاذ مواضع مدبرانه وراهبردهای استراتژیک در حوزه سیاست خارجی ،سعی بر ایجاد گفتگو وتعامل سازنده ومؤثر بین ملتها ودولتهای منطقه وجهان ایجاد نماید،تابتواند جایگاه حقیقی ایران را در منطقه وجهان به همگان نشان دهد وبرای اثبات این امر،با اتخاذ دیپلماسی فعال وپویا بین کشورهای منطقه در خصوص ارتباط موثر و کارآمد با همسایگان وسازمانهای منطقه ای وبین المللی توانست با احقاق حقوق ملت ایران در باب انرژی هسته ای، دستاوردی به نام برجام ارائه دهد. در سایه این راهبرد کلان است که نه تنها ایران،بلکه دیگر کشورهای جهان ومنطقه هم با توجه به این راهبرد کلیدی می توانند روابط هوشمندانه ای براساس احترام متقابل به منافع ملی، ارتباطی منسجم را دنبال نمایند
روابط جمهوری اسلامی ایران با کشور جمهوری قرقیزستان بدلیل قرار گیری در منطقه آسیای مرکزی و دارا بودن اشتراکات تاریخی و فرهنگی و همچنین قرارگرفتن در مسیر جاده ابریشم برای تهران واجد اهمیت تلقی می شود. روابط فی مابین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری قرقیزستان بصورت آرام وتقریبا بدون تنش برقرار بوده و پس از استقرار دولت تدبیر وامید در سکان اجرایی کشور ،دستگاه سیاست خارجه ارتباطات موثری در قالب امضای سندهای همکاری در زمینه های گوناگون را میان تهران ـ بیشکک به امضا رسانده است.
پس از فروپاشی شوروی سابق در سال ۱۹۹۱ ایران جزء نخستین کشورهایی بود که استقلال این کشور را به رسمیت شناخت و روابط دیپلماتیک دو جانبه در حوزه های سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی ایجاد نمود.
سفر سال ۱۳۹۲ رئیس جمهور ایران اسلامی به بیشکک بمنظور شرکت در نشست سران شانگهای و ملاقات با آقای آتامبایف رئیس جمهور قرقیزستان و متقابلا سفر شهریور ماه ۱۳۹۴ رئیس جمهور قرقیزستان و هیات همراه به تهران و امضاء ۸سند دوجانبه را می توان نقطه عطفی در روابط دو جانبه ارزیابی نمود.که با توجه به این نوع ارتباط ، اراده مقامات عالی دو کشور نیز همواره برتوسعه بیشتر روابط تجاری وسیاسی استوار است. طرف ایرانی در ان دیدار خواستار ، تسهیل در صدور ویزا، توسعه روابط بانکی و مبادلات مالی ایران و قرقیزستان شد، و گسترش مناسبات تجاری و اقتصادی میان فعالان اقتصادی و سرمایه گذاران ۲ کشور و بخش خصوصی را مهم توصیف کرد.
اکنون ۱۱ نوبت کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی بین دو کشور برگزار گردیده است که آخرین نوبت آن در اردیبشهت ماه ۱۳۹۵ در بیشکک بود. برگزاری دوازدهمین اجلاس کمیسیون مشترک درتهران در دستور کار طرفین می باشد
حوزه گردشگری بویژه گردشگری سلامت و اعزام بیماران از قرقیزستان به ایران جهت مداوا و معالجه از جمله زمینه های بالقوه موجود همکاری دوجانبه قلمداد می شود.یکی از مهمترین چالشهای این موارد عدم پرواز مستقیم بین دو کشور است.
دو کشور توافقنامه همکاری در زمینه‌های تجارت، گمرک، حمل و نقل و روابط اقتصادی امضا کرده‌اند. ایران و قرقیزستان در زمینه‌های آموزشی، فرهنگی، سفر، سرمایه‌گذاری، جنگ با قاچاق و جنایت بطور عام رابطه دارند.
سرمایه گذاری در این کشور در زمینه گردشگری،و مبادلات تجاری در حوزه های کشاورزی ومعدنی میتواند فصل مشترک روابط خوب تجاری میان دوکشور گردد.عموما این کشور در زمینه صنعتی وخدمات فنی جزء کشورهای وارد کننده است که می توان با نگاه صادرات کالا وخدمات صنعتی ومهندسی به این کشور که دارای بازار پر سود و در عین حال از لحاظ تجاری وسیاسی آرام است،اقدام موثر نمود.
جمهوری اسلامی ایران می تواند در زمینه انتقال فناوری در حوزه های :انرژی و نفت و گاز و سرمایه گذاری ها در حوزه مواد معدنی، مصالح ساختمانی، صنایع، کشاورزی و دیگر عرصه ها، زمینه را برای حضور پررنگ تجار و شرکت های تخصصی ایرانی در قرقیزستان فراهم کند.
با توجه به اشتراک ها و ظرفیت های بالقوه و نیز اراده مقام های عالی ۲ کشور، چشم انداز روابط دوجانبه اقتصادی و سیاسی مثبت و امیدوارکننده ارزیابی می شود.
قرقیزستان از سال ۲۰۱۵ به عضویت اتحادیه اقتصادی و گمرکی اوراسیایی درآمده است . این اتحادیه منطقه ای شامل کشورهای روسیه ،قزاقستان ، بلاروس ، ارمنستان و قرقیزستان می باشد که با هدف تسهیل در روابط تجاری و رونق همکاری های اقتصادی با محوریت روسیه شکل گرفته است . جمهوری اسلامی ایران و قرقیزستان در سازمان همکاری اقتصادی اکو، سازمان همکاری شانگهای و همچنین سازمان همکاری های اسلامی عضویت دارند که از طریق ظرفیت های این سازمان ها امکان بیشتری برای گسترش همکاری ها می یابند.
جمهوری اسلامی ایران خواهان تبدیل عضویتش از عضویت ناظر به عضو رسمی سازمان همکاری شانگهای است.که کشور قرقیزستان نیز جزء اعضای رسمی این سازمان منطقه ای است.عضویت در چنین سازمانهای منطقه ای چندین هدف را دنبال می نماید که می توان به طور خلاصه ومجمل به کاهش تعرفه های تجاری،جابجایی نیروی کار،کالا،شهروندان و به طور کلی کاهش منازعات منطقه ای ومدیریت نمودن بحران های منطقه ونزدیک نمودن کشورهای عضو سازمان با تاکید بر اشتراکات واهداف سیاسی-امنیتی واقتصادی است.باتوجه به مسائل فوق ،قاره بزرگی چون آسیا هم از این روند مستثنی نیست ودر حال حاظر با چند سازمان منطقه ای به مبادلات تجاری ومناسبات سیاسی وامنیتی همکاری می نمایند .سارک،اکو،آسه آن،شورای همکاری خلیج فارس وسازمان همکاری شانگهای می باشد.
توسعه و تقویت حوزه همکاری میان استان های دو کشور نیزدر دستور کار روابط اقتصادی دو جانبه قرار دارد.
به گزارش سایت سفارت جمهوری اسلامی ایران در بیشکک:
در این راستا سفر استاندار محترم مازندران و هیات همراه به استان ایسیکول در آبان ماه سال ۹۳ انجام گرفت و متقابلا هیات استانداری ایسیکول به سرپرستی معاون استاندار در اردیبشهت ماه ۹۴ به استان مازندران سفر نمود . همچنین استاندار ایسیکول در راس هیاتی در فروردین ماه ۹۵ از استان مازندران بازدید نمود. استان گیلان نیز درخواست برگزاری نمایشگاه اختصاصی استان های شمالی را در بیشکک ارائه داده که موضوع به طرف قرقیزی منعکس و در دست پیگیری قرار دارد.
درسالهای پیشین همیشه از استانهای شمالی صرفا در خصوص ظرفیت کشاورزی یاد می شد و با همین دلیل که نقیصه بزرگی بدان وارد است؛ این استانها از توسعه صنعت توریسم وگردشگری و بالاتر از ان حتی در صادرات محصولات با کیفیت کشاورزی خود محروم ماندند.اما امروز با دارا بودن ظرفیت عظیم منطقه آزاد در استان گیلان وهمسایگی با برخی کشورهای CIS می توان با کاربست وتعمیق دیپلماسی تجاری به اهداف مغفول مانده که چیزی جز توسعه توریسم و توسعه صادارت نیست،نائل آئیم.
از این رو می توان به ظرفیت بالقوه استانهای شمالی کشور در خصوص مبادلات تجاری و محصولات کشاورزی و بالاتر از آن اهمیت حوزه گردشگری با ایجاد زیر ساخت های لازم در استانهای شمالی ایجاد نمود. و در قالب بهره گیری از دیپلماسی عمومی و توسعه وایجاد انها در استانهای شمالی به پدیده خواهر خواندگی که امری متداول ومرسوم در دیپلماسی عمومی است به هرچه بهتر شدن زمینه روابط تجاری واقتصادی کمک نمود.
*کارشناس ارشد علوم سیاسی
۴۶
