به گزارش ایرنا، در این پیوند در هر محله این شهر آئین ها و مراسم خاص سوگواری برگزار و تکایا و حسینیه های گرگان بویژه در بافت تاریخی و محلات قدیمی شهر میزبان جمع زیادی از مردم هستند که به شیوه سنتی به عزاداری می پردازند.
آئین های سنتی سوگواری در گرگان بیشتر درمحله های قدیمی واقع در بافت قدیم شهرهمچون سبزه مشهد، نعلبندان، میدان عباسعلی و محلات فرعی با حضور گسترده مردم برگزار می شود.
این محلات از روزهای اولیه ماه محرم میزبان خیل عظیم ارادتمندان اباعبدالله الحسین (ع) و آئین های سنتی دسته روی، توق بندان، پامنبری یا چهل منبری و دسته چوبی است.
سنت حرکت دسته های سوگوار از دوران قاجار تاکنون در شب های پنجم، ششم و هفتم محرم در این شهر انجام می شود و حرکت دسته ها بیشتر در سه محله اصلی نعلبندان، سبزه مشهد و میدان عباسعلی است.
در این مراسم دسته های سوگوار محلات اصلی و فرعی هر شب در تکایای یک محله سوگواری می کنند.
طبق این آئین سنتی؛ دسته روی در شب پنجم محرم به محله نعلبندان و محلات فرعی پاسرو، میخچه گران و همچنین مسجد جامع اختصاص دارد و حرکت دسته ها از تکیه نعلبندان آغاز و پس از گذشتن از تکیه پاسرو، تکیه میخچه گران، تکیه سرپیر، تکیه سبزه مشهد، تکیه سرچشمه، تکیه دوشنبه ای، تکیه دربنو به تکیه میدان رسیده و در این محل مراسم پایان می یابد.
شب ششم محرم نیز مراسم حرکت دسته ها به عزاداران محله سبزه مشهد و محلات فرعی سرپیر، سرچشمه و دباغان اختصاص داشته که به مراسم دسته روی چهار محله معروف است.
این مراسم از تکیه سرچشمه آغاز و پس از تکیه های سبزه مشهد، دباغان، سرپیر، میخچه گران، پاسرو، نعلبندان و دربنو به تکیه محله میدان می رسد.
اجرای مراسم دسته روی درشب هفتم محرم به تکیه میدان اختصاص دارد، شروع حرکت دسته های عزاداراز این تکیه آغاز و پس از حضور در تکیه های درب نو، دوشنبه ای، سرچشمه، سبزه مشهد، سرپیر، میخچه گران، پاسرو، نعلبندان و درب نو دوباره وارد تکیه میدان شده و اجرای مراسم در این محل پایان می یابد.
مراسم توق بندان نیز درهر محله قدیمی در روز بعد از دسته روی آن انجام می شود و به عبارتی روز پنجم توق بندان محله نعلبندان، میخچه گران، پاسرو و مسجد جامع؛ روز ششم توق بندان محله سبزه مشهد، سرچشمه، سرپیر و دباغان و روز هفتم توق بندان محله میدان، دربنو، دوشنبه ای صورت می گیرد.
مراسم توق بندان در این سه محله آداب خاصی دارد، ابتدا توق ها (نوعی علم) در همان منزل و یا مکانی که در طول سال نگهداری می شده توسط بانوان با گلاب شسته می شود و پارچه ها و روسری هایی که سال قبل نذر مردم بوده و بر توق بسته شده است، در داخل مجمع های مسی (سینی) گذشته می شود.
در ادامه جمعی از مردم و سوگواران به خانه ها و محل نگهداری توق آمده و بانوحه خوانی اجزای توق را به مکانی مشخص برای سر هم کردن آن حمل می کنند.
در این خصوص توق های تکیه های محله نعلبندان و محلات فرعی آن در مسجد جامع بسته و علم می شود، توق های محله سبزه مشهد و محلات فرعی در مسجد امام حسن عسگری (ع) بسته و سوگواران میدان عباسعلی توق ها را در تکیه محله شازده قاسم سر هم می کنند.
در این روز به افرادی که به همراه دسته های حمل توق حرکت می کنند، پاتوقی می دهند و بیشتر پولی است که هنگام برگزاری این مراسم به کودکان و گاه بزرگسالان داده می شود.
این توق ها تا پایان ماه صفر در تکیه محله باقی می ماند و در روز 28 ماه صفر طی مراسمی توق ها جمع آوری و در محلی نگهداری می شود.
در سنت دیگری در شب دهم ماه محرم خانه های وقفی گرگان منبرهای چوبی خود را پس از یک سال در داخل حیاط و یا بیرون از خانه می گذارند و مردمی که نذر دارند بر روی این منبرها شمع روشن می کنند، این خانه ها اطعام دهی نیز دارند.
طبق سنت های قدیمی کسانی که نذر دارند در این شب بدون صحبت با کسی از این خانه به آن خانه رفته و بر روی 40 منبر شمع روشن می کنند.
از سوی دیگر در شب دوازدهم ماه محرم که سومین روز شهادت امام حسین(ع) است، از بعضی محلات قدیم گرگان مانند سبزه مشهد، سرپیر، دباغان و میخچه گران گروه هایی از افراد سوگوار با به همراه داشتن چوبدستی عازم محلات دیگر و پیوستن به دیگر عزاداران می شوند.
حرکت افراد چوب به دست شبیه دسته زنجیرزنی است، با این تفاوت که افراد یک چوب یا نی به طول یک متر را به طور عمودی به دست گرفته و آن را به بالا و پایین حرکت می دهند و با دست دیگر سینه می زدند و اشعار خاصی را در مسیر می خوانند.
3014/1648
گزارش: مجید میهن دوست ** انتشار: پری سالارنیا
انتهای پیام آئین های سنتی سوگواری در گرگان بیشتر درمحله های قدیمی واقع در بافت قدیم شهرهمچون سبزه مشهد، نعلبندان، میدان عباسعلی و محلات فرعی با حضور گسترده مردم برگزار می شود.
این محلات از روزهای اولیه ماه محرم میزبان خیل عظیم ارادتمندان اباعبدالله الحسین (ع) و آئین های سنتی دسته روی، توق بندان، پامنبری یا چهل منبری و دسته چوبی است.
سنت حرکت دسته های سوگوار از دوران قاجار تاکنون در شب های پنجم، ششم و هفتم محرم در این شهر انجام می شود و حرکت دسته ها بیشتر در سه محله اصلی نعلبندان، سبزه مشهد و میدان عباسعلی است.
در این مراسم دسته های سوگوار محلات اصلی و فرعی هر شب در تکایای یک محله سوگواری می کنند.
طبق این آئین سنتی؛ دسته روی در شب پنجم محرم به محله نعلبندان و محلات فرعی پاسرو، میخچه گران و همچنین مسجد جامع اختصاص دارد و حرکت دسته ها از تکیه نعلبندان آغاز و پس از گذشتن از تکیه پاسرو، تکیه میخچه گران، تکیه سرپیر، تکیه سبزه مشهد، تکیه سرچشمه، تکیه دوشنبه ای، تکیه دربنو به تکیه میدان رسیده و در این محل مراسم پایان می یابد.
شب ششم محرم نیز مراسم حرکت دسته ها به عزاداران محله سبزه مشهد و محلات فرعی سرپیر، سرچشمه و دباغان اختصاص داشته که به مراسم دسته روی چهار محله معروف است.
این مراسم از تکیه سرچشمه آغاز و پس از تکیه های سبزه مشهد، دباغان، سرپیر، میخچه گران، پاسرو، نعلبندان و دربنو به تکیه محله میدان می رسد.
اجرای مراسم دسته روی درشب هفتم محرم به تکیه میدان اختصاص دارد، شروع حرکت دسته های عزاداراز این تکیه آغاز و پس از حضور در تکیه های درب نو، دوشنبه ای، سرچشمه، سبزه مشهد، سرپیر، میخچه گران، پاسرو، نعلبندان و درب نو دوباره وارد تکیه میدان شده و اجرای مراسم در این محل پایان می یابد.
مراسم توق بندان نیز درهر محله قدیمی در روز بعد از دسته روی آن انجام می شود و به عبارتی روز پنجم توق بندان محله نعلبندان، میخچه گران، پاسرو و مسجد جامع؛ روز ششم توق بندان محله سبزه مشهد، سرچشمه، سرپیر و دباغان و روز هفتم توق بندان محله میدان، دربنو، دوشنبه ای صورت می گیرد.
مراسم توق بندان در این سه محله آداب خاصی دارد، ابتدا توق ها (نوعی علم) در همان منزل و یا مکانی که در طول سال نگهداری می شده توسط بانوان با گلاب شسته می شود و پارچه ها و روسری هایی که سال قبل نذر مردم بوده و بر توق بسته شده است، در داخل مجمع های مسی (سینی) گذشته می شود.
در ادامه جمعی از مردم و سوگواران به خانه ها و محل نگهداری توق آمده و بانوحه خوانی اجزای توق را به مکانی مشخص برای سر هم کردن آن حمل می کنند.
در این خصوص توق های تکیه های محله نعلبندان و محلات فرعی آن در مسجد جامع بسته و علم می شود، توق های محله سبزه مشهد و محلات فرعی در مسجد امام حسن عسگری (ع) بسته و سوگواران میدان عباسعلی توق ها را در تکیه محله شازده قاسم سر هم می کنند.
در این روز به افرادی که به همراه دسته های حمل توق حرکت می کنند، پاتوقی می دهند و بیشتر پولی است که هنگام برگزاری این مراسم به کودکان و گاه بزرگسالان داده می شود.
این توق ها تا پایان ماه صفر در تکیه محله باقی می ماند و در روز 28 ماه صفر طی مراسمی توق ها جمع آوری و در محلی نگهداری می شود.
در سنت دیگری در شب دهم ماه محرم خانه های وقفی گرگان منبرهای چوبی خود را پس از یک سال در داخل حیاط و یا بیرون از خانه می گذارند و مردمی که نذر دارند بر روی این منبرها شمع روشن می کنند، این خانه ها اطعام دهی نیز دارند.
طبق سنت های قدیمی کسانی که نذر دارند در این شب بدون صحبت با کسی از این خانه به آن خانه رفته و بر روی 40 منبر شمع روشن می کنند.
از سوی دیگر در شب دوازدهم ماه محرم که سومین روز شهادت امام حسین(ع) است، از بعضی محلات قدیم گرگان مانند سبزه مشهد، سرپیر، دباغان و میخچه گران گروه هایی از افراد سوگوار با به همراه داشتن چوبدستی عازم محلات دیگر و پیوستن به دیگر عزاداران می شوند.
حرکت افراد چوب به دست شبیه دسته زنجیرزنی است، با این تفاوت که افراد یک چوب یا نی به طول یک متر را به طور عمودی به دست گرفته و آن را به بالا و پایین حرکت می دهند و با دست دیگر سینه می زدند و اشعار خاصی را در مسیر می خوانند.
3014/1648
گزارش: مجید میهن دوست ** انتشار: پری سالارنیا
کپی شد
