فعالیت هنرمندان صنایع دستی گلستان به عنوان یکی از استان‌های مطرح کشور در عرصه تولیدات دستی متنوع اقوام، متاثر از شرایط کرونایی و همچنین افزایش چندین برابری قیمت مواد اولیه پویایی سابق را ندارد و رونق دوباره آن مستلزم نگاه ویژه مسوولان است.
به گزارش جماران، ایرنا نوشت: گلستان با وجود چشم‌اندازهای کم نظیر، مناظر رویایی و پیشینه تاریخی‌اش همواره پذیرای گردشگران داخلی و خارجی بسیاری است و در کنار این جاذبه‌ها، صنایع دستی آن به واسطه سکونت اقوام مختلفی مانند فارس، ترکمن، سیستانی، ترک (آذربایجانی و قزلباش)، مازندرانی‌ها، بلوچ و قزاق‌ها نسبت به سایر مناطق کشور دارای تنوع بیشتری است به طوری که هر مسافر و گردشگری را سرشوق می‌آورد.
فرش دستباف، نمد، زیورآلات و سوزن دوزی ترکمن، جاجیم بافی روستای زیارت گرگان، ابریشم بافی قزلباش‌های رامیان و مینودشت، سوزن دوزی شاهکوه و قوم بلوچ و دوخت‌های سنتی پوشاک از جمله صنایع دستی اقوام ساکن در گلستان است که با هنرمندی زنان و دختران و مردان این استان، هر کدام نام و آوازه خود را در بین خریداران داخلی و خارجی دارد.
این روزها با توجه به شرایط کرونایی و کم شدن تعداد مسافران و گردشگران، افزایش چندین برابری قیمت مواد اولیه و همچنین سخت شدن شرایط صادرات ناشی از فشارهای تحریم، حال هنرمندان صنایع دستی گلستان خوب نیست و جمعی از آنان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، نگاه ویژه دولت مردمی سیزدهم به این بخش به عنوان یکی از منابع درآمدی و اشتغالزایی مردم استان را خواستار شدند.
وجود ۳۰ هزار هنرمند صنایع دستی در گلستان
۳۰ هزار هنرمند صنایع دستی گلستان در بیش از ۸۰ رشته بومی و غیربومی از جمله فرش دستبافت، ابریشم‌بافی، نمدمالی، البسه محلی اقوام، زیور آلات ترکمنی، حصیر بافی، سوزندوزی ترکمن و جاجیم بافی فعالیت می‌کنند که به گفته کارشناسان این حوزه ۲۷ هزار نفر از آنان پرونده تولید انفرادی و مابقی کارگاه تولیدی و یا کارت شناسایی دارند.
حسین کاظمیان دارنده مجموعه آموزشی و کارگاهی تولیدات چرمی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهارداشت: این مجموعه آموزشی و کارگاهی زیر نظر میراث فرهنگی با اشتغالزایی برای ۲۸ نفر که ۸۰ درصد آنان زنان سرپرست خانوار هستند در گنبدکاووس فعالیت دارد.
وی حقوق پرداختی به هر یک از هنرمندان همکار با این مجموعه را حدود ۲۰ تا ۲۵ میلیون ریال اعلام کرد و گفت: برای بیمه کردن هر یک از این نیروها باید ماهانه ۱۰ تا ۱۲ میلیون ریال حق بیمه به عنوان کارفرما پرداخت کنم و در صورت کم کردن این مبلغ از حقوق کارگران در عمل دستمزد کمی عاید آنان می‌شود لذا بیشترشان بیمه نیستند و در خانه کار می‌کنند.
کاظمیان کاهش حق بیمه هنرمندان، تسهیل شرایط دریافت تسهیلات برای توسعه فعالیت، رفع موانع برای صادرات و همچنین ایجاد بازارچه صنایع دستی به عنوان محلی مطمئن برای فروش تولیدات هنرمندان را از جمله نیازهای فعالان این عرصه دانست.
ضرورت راه اندازی کارخانه تولید مواداولیه
این هنرمند صنایع دستی ادامه داد: گلستان به واسطه جمعیت قابل توجه دام، ظرفیت خوبی در بحث تولید پوست گاو و گوسفند دارد اما به دلیل نداشتن کارخانه چرم‌سازی، مجبور به خرید چرم از خارج از کشور و استان‌های دیگر برای تولید محصولات خود هستیم که باعث افزایش قیمت تمام شده هر محصول می‌شود.
حصل خانجانی فعال رشته بافته‌های داری هم به ایرنا گفت: با وجود اینکه گلستان یکی از قطب‌های پرورش دام و تولید پشم شناخته می‌شود به دلیل نبود کارخانه ریسندگی صنعتی، هنرمندان فعال در عرصه تولید فرش مجبور به خرید الیاف مورد نیاز خود از سایر استان‌ها هستند.
وی افزود: با توجه به اینکه مواد اولیه مورد نیاز برای تولید فرش ترکمن پشم است در صورت فعالیت کارخانه ریسندگی و همچنین کارگاه‌های رنگ‌رزی قوی تولید فرش ترکمن در استان رونق بیشتری پیدا می‌کند.
افزایش ۱۰ برابری قیمت مواد اولیه
خانجانی گفت: افزایش ۱۰ برابری قیمت مواد اولیه و همچنین پرداخت مبلغ مضاعف برای حمل آن از نقاط دیگر، فشار مضاعفی به فعالان این عرصه می‌آورد و از طرف دیگر فروش و صادرات محصولات به دلیل شرایط تحریم با مشکلات زیادی مواجه است.
این هنرمند با اشاره به بازار پسندی فرش دستبافت در بازارهای کشورهای همسایه از مسوولان خواست از طریق اتاق بازرگانی و اتاق تعاون ایران در بحث صادرات فرش ترکمن اقدام کنند تا انگیزه فعالان این رشته برای توسعه فعالیت بیشتر شود.
وی تسهیل امور برای ایجاد کارگاه تولیدی فرش ترکمن با گرایش‌های مرمت، رنگ‌رزی و طراحی و ساماندهی کیفیت بخشی به تولیدات داری و فراهم کردن زمینه فعالیت کارخانه ریسندگی را از مهمترین نیازهای هنرمندان صنعت فرش در استان اعلام کرد.
خانجانی که برای حدود ۱۰۰ هنرمند به صورت غیرمتمرکز اشتغالزایی کرده است، گفت: زنان روستایی و عشایری بعد از فراگیری آموزش‌های لازم محصولات داری را در خانه‌های خود تولید می‌کنند.
صدیقه محمدرضاپور دیگر هنرمند گلستانی هم از قیمت بالای نخ برای جاجیم بافی‌گلایه کرد و گفت: هنرمندان این رشته با یک کیلو نخی کیلویی یک میلیون ریال می‌توانند ۲ عدد جاجیم یک متری ببافند.
لزوم برگزاری نمایشگاهها
وی ادامه داد: با توجه به کم شدن مشتری در شرایط اقتصادی فعلی هر یک عدد جاجیم یک متری به قیمت حدود یک تا یک میلیون و ۱۰۰ هزار ریال در بازار به فروش می‌رسد که با کسر کردن هزینه دستمزد مبلغ ناچیزی دست فعالان این عرصه را می‌گیرد.
وی از مسوولان خواست برای کمک به هنرمندان جاجیم باف که با زحمت فراوان و تلاش شبانه روزی آثار دستی زیبا خلق می‌کنند تسهیلات بلاعوض پرداخت کنند تا حداقل بتوانند مواد اولیه برای تولیدات خود را خریداری کنند.
محمدرضاپور با اشاره به کم شدن مشتری به دلیل شرایط اقتصادی و کاهش تعداد نمایشگاه‌های استانی و کشوری با شیوع کرونا، از مسوولان خواست زمینه فعالیت دوباره نمایشگاهها در شهرستان‌های مختلف را فراهم کنند.
تامین مواد اولیه با قیمت مناسب
معاون صنایع دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اعلام کرد: برای کمک به هنرمندان رایزنی با کارخانه‌های تامین کننده مواد اولیه در داخل کشور از جمله نخ مورد نیاز محصولات صنایع دستی مانند پارچه بافی و جاجیم بافی در حال انجام است تا مواد اولیه با قیمت مناسب به دست هنرمندان برسد.
مریم حاجی ابراهیمی اظهارداشت: با توجه به ظرفیت خوب گلستان در حوزه دامپروری، راه اندازی کارخانه‌های ریسندگی و چرم سازی در کاهش هزینه‌های تامین مواد اولیه صنایع دستی موثر است و می‌طلبد سرمایه گذاران بخش خصوصی در این عرصه ورود کنند.
ساخت ۶ بازارچه دائمی صنایع دستی گلستان در مراحل پایانی است
معاون صنایع دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان گفت که با بهره‌برداری از ۶ بازارچه دائمی صنایع دستی در نقاط گوناگون که در مراحل پایانی ساخت قرار دارد، گامی گره‌گشا برای رونق تولید صنایع دستی استان برداشته می‌شود.
حاجی‌ابراهیمی اظهارداشت: با توجه به تعداد بالای هنرمند و پراکندگی آنان در استان، ایجاد محل‌های متمرکز و دائم فروش مانند بازارچه‌های صنایع دستی در همه شهرهای گلستان ضروری است.
وی افزود: در سال‌های اخیر ۲ بازارچه دائمی صنایع دستی در علی‌آبادکتول، یک بازارچه در گنبدکاووس، یک بازارچه در کلاله و یک بازارچه در آق‌قلا فعال شده و ۶ بازارچه در آق‌قلا، کردکوی، گرگان، گالیکش، مراوه‌تپه و مینودشت در دست ساخت است.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان گفت: همچنین ۱۲ فروشگاه مجازی صنایع دستی در استان راه اندازی شده و ۶۷ هنرمند نیز در فضای مجازی مشغول به فعالیت هستند.
پرداخت ۵۴ میلیارد ریال تسهیلات کرونایی
حاجی ابراهیمی گفت: هزار و ۲۰۰ صنعتگر فعال در حوزه صنایع دستی گلستان پس از اثر شیوع کرونا متحمل خسارت ۵۰۰ میلیارد ریالی شدند که تاکنون به ۶۶۸ نفر ۵۴ میلیارد و ۲۲۰ میلیون ریال تسهیلات ۱۲ درصدی با بازپرداخت ۲ ساله پرداخت شد.
وی بیان کرد: همچنین در این مدت ۴۳ میلیارد و ۵۵۰ میلیون ریال تسهیلات قرض الحسنه مشاغل خانگی به ۲۸۴ طرح و چهار میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال تسهیلات قرض الحسنه از محل تفاهم نامه با آستان قدس رضوی به ۱۴ طرح و ۲ میلیارد و ۸۳۰ میلیون ریال کمک بلاعوض به ۳۳ هنرمند پرداخت شد.
وی فرش دستبافت، ابریشم بافی، نمدمالی، البسه محلی اقوام، زیور آلات ترکمنی، حصیر بافی، سوزندوزی ترکمن و جاجیم بافی را از جمله صنایع دستی شاخص گلستان برشمرد و گفت: این استان دارای ۳۰ هزار هنرمند فعال در بیش از ۸۰ رشته صنایع دستی بومی و غیر بومی است که ۲۷ هزار نفر آنان پرونده تولید انفرادی و مابقی کارگاه تولیدی و یا کارت شناسایی دارند.
تولید ۷۴۱ میلیارد ریال محصولات صنایع دستی در گلستان
حاجی ابراهیمی با اشاره به ارزش ۷۴۱ میلیارد ریالی تولیدات صنایع دستی گلستان در ۲ سال گذشته افزود: پارسال ۴۰۶ میلیارد و ۸۰۸ میلیون ریال معادل یک میلیون و ۸۴۹ هزار و ۱۳۰ دلار محصولات صنایع دستی استان به صورت چمدانی و گمرکی صادر شد.
وی افزود: آمار صادرات صنایع دستی استان در ۶ ماهه نخست امسال هم به صورت چمدانی ۱۹ میلیارد و ۸۵ میلیون ریال معادل ۷۱ هزار و ۶۷۴ هزار دلار بود.
