خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- اعظم محبی: این روزها بارها و بارها از زبان کودکان و نوجوانان و حتی بزرگترها جملاتی هم چون «حوصله ام سر رفته» و مترادفات آن را می‌شنویم.
کرونا در همه جا پخش شده و تجویز اصلی پزشکان و متخصصان برای در امان ماندن از این ویروس مرموز «درخانه ماندن» است. حال که شرایطی مهیا شده تا برای چند ۱۰ روز خانواده‌ها گرد هم جمع شود، رونق بازی‌ها، قصه گویی، درست کردن کاردستی و غیره سبب می‌شود که فضای مفرحی برای کودکان ایجاد شود تا توفیق اجباری ماندن در منزل را راحت تر تحمل کنند.
بازی علاوه بر سرگرمی، سبب می‌شود ارتباط نزدیک تری هم بین اعضای خانواده شکل گرفته و صمیمیت پدران و مادران با کودکان و نوجوان بیشتر شود.
در این بین سهم سرگرمی‌های بومی هم می‌تواند قابل توجه باشد، بازی‌های بومی زیادی وجود دارد که به فراموشی سپرده شده و با این اقدام علاوه بر ایجاد سرگرمی در بین کودکان می‌توان در احیای بازی‌ها و انتقال آن به نسل جدید کمک شایانی کرد.
روزگاری که تلفن هوشمند و تلویزیونی وجود نداشت، بزرگترها با چند تکه سنگ و پارچه و غیره سرگرم می‌شدند و اکنون می‌توان با اجرای آن در منزل در حراست از این میراث کمک کرد.
یک کارشناس ارشد جامعه شناسی به خبرنگار مهر گفت: بازی و ورزش‌های سنتی نوعی تمرین راه و رسم زندگی است.
علی بهنژاد افزود: بسیاری از بازی‌های سنتی ایران به خاطر عناصر اجتماعی ای که در آنها یافت می‌شود و شکل و هیبتی که بر آنها حاکم است، از جامعه تأثیر پذیرفته اند.
وی بیان کرد: فراموشی هر یک از این بازی‌ها، فراموش بخشی از گذشته و فرهنگ و در نتیجه فراموشی ارزش‌ها وهنجار ها است زیرا بازی و ورزش‌های سنتی بخشی از آموزش و پرورش غیررسمی هر جامعه‌ای بوده که نقش تربیتی فوق العاده ای را در رشد شخصیت و فرهنگ پذیری افراد آن ایفا می‌کند.
بهنژاد ادامه داد: برخی از بازی‌ها برخواسته از مراسم و تشریفات اجتماعی کار و تولید اقتصادی، برخی دیگر برخاسته از نبرد با حوادث ایام بوده بنابراین حفظ آنها حفظ فرهنگ است.
بازی‌های بومی و محلی گلستان
در زیر تعدادی از بازی‌های بومی مناطق مختلف گلستان که ریشه در فرهنگ استان داشته و در ایام عید و اوقات فراغت انجام می شده است، ذکر می‌شود.
دوزبازی
بازی دوز یک بازی فکری ایرانی دو نفره است که با یک مقوا و سه مهره در دو رنگ (دوز سه تایی) یا ۶ مهره در دو رنگ (دوز ۶ تایی) یا ۹ مهره در دو رنگ (دوز ۹ تایی) انجام می‌شود.
طرحی هندسی با استفاده از چند خط روی مقوا رسم می‌شود و دو بازیکن تلاش می‌کنند سه مهره خود را به ردیف در جایگاه‌ها بگذارند و همچنین مانع ردیف شدن مهره‌های حریف شوند. این بازی بسیار جذاب و بی سر و صدا به ویژه در خانه‌های آپارتمانی است.
گردو بازی
گردو بازی از بازی‌های بومی گلستان است که معمولاً در تعطیلات عید رواج بیشتری داشت. این بازی به صورت گروهی و در فضای باز انجام می‌شود. هر یک از بازیکنان براساس قراری که قبلاً گذاشتند تعدادی گردو همراه خود می‌آورند، در حالی که برخی گردو در دست دارند با گذاشتن دو یا سه عدد گردو را روی هم و یا کنار هم قرار می‌دهند. هریک از بازیکنان یک عدد گردو بزرگ‌تر که اصطلاحاً آن شقه (Shage) می‌نامند، انتخاب و از این گردو جهت ضربه زدن به گردوهای که در فاصله چهار الی پنج متری چیده شده، استفاده می‌شود.
بازی و سرگرمی‌های قدیمی که فرهنگ و سنت هر منطقه است باید حفظ و حراست شود و ایام قرنطینه فرصت مناسبی برای احیای این بازی‌ها است آغازکننده بازی با شیر و خط کردن تعیین، و بازی را با نشانه گرفتن با شقه ای که در دست دارد آغاز می‌کنند، در صورتی که این فرد توانست گردوها را با ضربه زدن از داخل دایره‌ای که گردوها چیده شده بیرون کند تمامی گردوها را تصاحب می‌کند و افراد بازیکن مجدداً گردو خودشان را داخل مکان بازی می‌چینند. در این مرحله برنده بازی علاوه بر گردوی که همراه با دیگر بازیکنان داخل میدان بازی قرار می‌داد یک جفت بیشتر، در مکان بازی می چیند. در این مرحله هم برنده بازی، شروع کننده بازی است در هر مرحله از بازی تعدادی از گردوها در مکان بازی باقی می‌ماند و نفرات بعدی به ترتیب بازی را ادامه می‌دهند.
بازیکنان به خاطر هیجان بخشیدن بازی در هر دوره از بازی تلاش می‌کنند تعداد جفت‌های گردو را بیشتر کنند و بدین ترتیب بازی ادامه پیدا می‌کند. در پایان بازی هرکسی که بیشترین گردو را به دست آورد، برنده بازی است.
مرغانه جنگی
هریک از بازیکنان در حالی که تخم مرغی در مشت دارند، روبروی همدیگر می‌نشیند؛ به طوری که قسمت بالای تخم مرغ آنها نمایان شود. فردی که شروع کننده بازی است طوری با نوک تخم مرغ خود بر نوک تخم مرغ رقیب ضربه می‌زند تا تخم مرغ هرکدام از آنها ترک بردارد. فرد بازنده موظف یک عدد تخم مرغ به فردی است که تخم مرغ آن سالم مانده بدهد، بدین ترتیب بازی ادامه پیدا می‌کند. در پایان فردی که بیشترین تخم مرغ بدست آورند برنده بازی است.
تخم مرغ‌های بازیکنان عمدتاً تخم مرغ‌های رنگ شده‌ای بوده که بچه‌ها در دید بازدید عید از خانواده‌ها هدیه گرفته اند.
گوشه بازی
بازیکنان مکان بازی را به چهار قسمت تقسیم کرده وسپس به واسطه قرعه کشی (شیر و خط) فردی را که باید در وسط بازی قرار بگیرد، مشخص می‌کنند. نفرات دیگر در چهار طرف میدان بازی می‌ایستند و در حین بازی افراد جاهایشان (گوشه‌هایشان) را با یکدیگر تعویض می‌کنند. گوشه‌ای که روی آن کسی قرار نگرفته و خالی شده است آماده این است که توسط فردی که در وسط ایستاده تصاحب شود. در صورت از تصاحب گوشه، شخصی که گوشه بازی خود را از دست داده، در وسط بازی قرار می‌گیرد و بازی ادامه پیدا می‌کند.
تلا جنگی
این بازی به صورت دو نفره انجام می‌شود، هر دو بازیکن در حالی که یک پای خود را از پشت با دست بالا آورده اند به صورت لی لی کنان در زمین بازی حرکت می و سعی می‌کنند با حفظ تعادل با تمام توان به همدیگر ضربه بزنند. هر کسی که توانست بدون اینکه پایش به زمین بگذارد، تعادل حریف را به هم بزند، برنده است.
بازنده موظف است فرد برنده را سواری دهد بدین تریب بازی با شور نشاط خاصی ادامه پیدا می‌کند.
از دیگر بازی‌های بومی گلستان می‌توان به لپر بازی یا خانه بازی، سنگ چران سنگ چران، لنگه بازی، وسط بازی، کشتی با شال، هفت سنگ، پول بازی (سکه بازی)، کالنگ بازی، چولنگ سواری، طناب کشی، درنه بازی، کفتل زنی، قائم موشک بازی، تک بازی (تیله بازی)، چو توپ بازی، سکه وجبی، کبدی، سیاه بازی، چو چلیک بازی، آی ترک، گون ترک گورش و غیره اشاره کرد که قرنطینه خانگی فرصتی است تا برخی از بازی‌ها که ریشه در سنت و فرهنگ منطقه دارد، رونقی دوباره گیرد.
