این روزها اطلاعات پراکنده و جسته و گریخته زیادی درباره سیل اخیر گلستان در شبکه های اجتماعی چرخ خورد و در گوشی های شهروندان نشست بدون آنکه کسی پیگیر باشد که این اطلاعات و داده ها دقیق بود یا نه و آیا اساس و مبنای علمی و تخصصی داشت؟
در هیاهوی این اطلاعات بعضا نادرست کسی درباره حجم، سرعت و زمان بارش ها دقت یا تعمق نکرد؛ اصلا کسی از داخل فضای مجازی می داند که 30 ساعت بارش با حجم 103 تا 315 میلی متر یعنی چه؟ ؛ یعنی چیزی معادل 65 درصد میزان بارندگی سالانه تنها در 2 الی 3 روز !
سید محسن حسینی کارشناس مسائل آب استان گلستان که بیش از 2 دهه بدون وقفه در این حوزه کار کرده است، در این خصوص گفت: یکی می نویسد چرا دریچه ها (سد) را نبستید ، دیگری می گوید چرا باز کردید؟ اما هیچکدام از گزارش ها اساس تخصصی در ارتباط با ساز و کار تصمیم گیری در شرایط بحرانی را ندارد.
دانش بشری در ارتباط با سیل و زلزله و دیگر پدیده های طبیعی تنها یک نظر دارد؛ هیچکس قادر به مهار یا جلوگیری از وقوع آن را ندارد فقط در صورت اطلاع یا آمادگی قبلی می توان از میزان و شدت خسارات کاست.
کارشناسان بر اساس تئوری ها و تحلیل های علمی می گویند، سیل یک پدیده طبیعی است که بطور مستقیم به تغییرات اقلیمی و محیط جغرافیایی ربط دارد؛ آب که راه افتاد ، راه خود را می گشاید و با هشدار و اخطار مسیرش را عوض نمی کند و این خود ما هستیم که باید تدبیر کنیم.
در این خصوص کارشناسان حوزه های آب و محیط زیست و منابع طبیعی، به وقوع طوفان ها و سیلاب های بزرگ در شرق آسیا و حتی شرق آمریکا اشاره می کنند که آخرین آن اخیرا در آمریکا رخ داد و شهرهایی را با خاک یکسان کرد، در حالی که آمریکایی ها می دانستند و در عین حال نتوانستند از تخریب شهرهایشان جلوگیری کنند.
حالا درباره سیل استان گلستان ؛ هواشناسی دقیقا 4 روز قبل پیش بینی های خود را در قالب گزارش هایی توام با اخطار و هشدار با اندکی اختلاف در آمار و ارقام اعلام کرد:
براساس اعلام هواشناسی، بندر ترکمن می بایست 120 میلی متر می بارید که این رقم به 122 میلی متر رسید. کردکوی 120 میلی متر اعلام شد که همان 120 میلی متر بود و گرگان فقط یک میلی متر اختلاف داشت یعنی 120 اعلام شد و 121 میلی متر بارید.
اما شهر آق قلا که براساس پیش بینی هواشناسی قرار بود فقط 130 میلی متر ببارد، 152 میلی متر باران را تحمل کرد که این حجم عملا قدرت خود را در گرگان رود که از وسط این شهر می گذرد، به رخ کشید.
علی آباد 140 پیش بینی شده بود که تا 137 میلی متر بیشتر نبارید، اما در شرق گلستان چه اتفاقی رخ داد؟
فقط در شهر گنبد کاووس که پیش بینی شده بود 120 میلی متر می بارد ، 180 میلی متر باران آمد و مراوه تپه و رامیان هم 145 و 244 میلی متر باران را تجربه کردند که این حجم همه را شوکه کرد.
مینودشت 225 میلی متر ، آزاد شهر 233 میلی متر ، کلاله 220 میلی متر و مینو دشت 261 میلی متر و در برخی ایستگاههای باران سنجی خارج شهرها یا روستاهای گلستان تا 315 میلی متر این رقم ها عجیب و شوک آور نیست؟
نکته ای که گزارشگران شبکه های اجتماعی در گزارش های غیر تخصصی خود از آن غافل ماندند، همینجا بود، یعنی تمام حجم بارش های شرق گلستان که در قالب تعداد زیادی آبریز و رودخانه وارد گرگان رود می شود، به سمت گنبد و از آنجا آق قلا و در نهایت به گمیشان هدایت شد، آن هم در یک بازه زمانی 30 تا 48 ساعته .
سید محسن حسینی معاون سابق بهره برداری شرکت آب منطقه ای استان گلستان، می گوید: عامل ایجاد سیل، میزان بارش ها و تداوم بارش ها است و در سیل اخیر هم دلیل وقوع سیل همین بوده است.
وی معتقد است، عامل وقوع سیل همین دو مورد است، اما در کنار عوامل اصلی وقوع سیل 10 تا 20 مورد هم عامل تشدید کننده را داریم، به این ترتیب که عواملی مانند سطح مقطع بستر رودخانه ، پوشش گیاهی ، پل ها و جاده ها و سازه های تقاطعی بر روی رودخانه ها ، وجود نخاله ها و عوامل انسانی در بستر رود، دست اندازی به دشت ها و مراتع در تشدید سیل نقش موثر و مهمی دارند.
او به عنوان مثال در خصوص ، اهمیت سازه هایی مانند جاده و پل گفت: در ساخت پل ها باید بگونه ای طراحی شود که هنگام عبور آب یا سیلاب ، مشکلی ایجاد نشود، اما بعضا یا دهانه پل ها تنگ است، یا برای عرشه پل ارتفاع کمتری درنظر می گیرند، یا اگر ارتفاع خوب است ، برید کف پل را بالا می گیرند یا وسط پل ها پایه های متعدد و بعضا عریض می زنند که خود منجر به تجمع نخاله ها و تکه پاره های چوب و درختان جنگلی شده و راه آب را مسدود می کند.
مثال دیگر در خصوص نخاله های ساختمانی است که به دلیل بی مسئولیتی برخی شهروندان ، در بستر رودخانه ها رها سازی می شود و یا دست اندازی به حریم رودخانه ها و بدتر از همه ساخت پارکینگ، ویلا و خیابان در بستر رودخانه که طبیعت تاوان دردناکی از بشر می گیرد.
با حسینی و نیز چند تن دیگر از کارشناسان و مدیران استان گلستان در خصوص سیل گفت وگوهایی کردیم که در آینده بطور مفصل به آنها خواهیم پرداخت، اما آنچه در این گزارش دغدغه است، بحث اطلاعات نادرست است که در شبکه های اجتماعی در سطحی وسیع انتشار می یابد و هیچ مرجعی هم برای صحت سنجی آن وجود ندارد و بدتر از همه متاسفانه کاربران هم به آن اعتماد می کنند.
در جریان سیل اخیر گزارشگران غیر حرفه ای شبکه های اجتماعی ، انبوه مطالب فاقد منابع معتبر و کارشناسی را بدون بهره گیری از توپوگرافی منطقه و آگاهی از مختصات سدها و موقعیت و شرایط آن و بی آنکه درباره تعداد حوضه های آبریز و رودخانه های استان بدانند، به اشتراک گذاشتند.
این تولیدات، شامل انواع خبرها و گزارش های غیرمستند از این کانال به آن کانال و از این گروه به آن گروه دیگر دست به دست شد و این تنها افکار عمومی است که با این وضعیت آخر هم نخواهد فهمید مساله چیست؟
در گزارش های بعدی گفت وگوی مفصل با سید محسن حسینی را برای آگاهی بیشتر از وضعیت منابع آب و نیز وضعیت سدهای استان گلستان و همچنین علل و عوامل بروز حادثه سیل در اولین روز سال 98 منتشر خواهیم کرد.
1770//2729
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند
نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.