گزارش تصویری
- عکس: اسامه قادری
- کدخبر: 1591674
ایران، سرزمین زیبای من - 116
به مناسبت روز بزرگداشت سعدی؛ مجموعه سعدیه
به گزارش جماران، آرامگاه سعدی یکی از جاذبه های گردشگری شیراز است که از دیرباز سرزمین شعر بوده است. سعدی یکی از شاعران ارزنده ایرانی بود که شهرتی جهانی داشته و اشعارش در اقصی نقاط جهان بسیار محبوب است. ساده نویسی از ویژگی های آثار او بود که در زمان خودش کم نظیر بوده و همین امر سبب شد که به او لقب هایی همچون: پادشاه سخن، استاد سخن و شیخ اجل بدهند. سعدی نامی است که به «ابومحمد مصلح الدین بن عبدالله» تخلص داده اند. او در سال 606 هجری قمری در شهر شیراز متولد شد و در سال 690 هجری قمری چشم از جهان فرو بست. سعدیه در ابتدا خانقاه سعدی بود که اواخر عمرش را در آنجا زندگی می‌کرد و سپس در همان جا دفن شد. برای اولین بار در قرن هفتم توسط خواجه شمس الدین محمد صاحب‌دیوانی وزیر معروف آباقاخان، مقبره‌ای بر فراز قبر سعدی ساخته شد. در سال ۹۹۸ به حکم یعقوب ذوالقدر، حکمران فارس، خانقاه شیخ تخریب شد و اثری از آن باقی نماند. ابن بطویه، ۳۵ سال پس از وفات سعدی، گزارشی از آرامگاه این شاعر نوشت که قدیمی‌ترین گزارش از مقبره سعدی است. طبق این متن، بازدیدکنندگان آرامگاه سعدی، لباس‌های خود را در حوضچه‌های مرمر می‌شستند. بر اساس باوری قدیمی، شستشوی لباس در این آب، خاصیت شفابخشی به آن می‌بخشید. در سال ۱۱۸۷ هجری قمری به دستور کریم خان زند، عمارتی ملوکانه از گچ و آجر بر فراز مزار شیخ بنا شد که شامل دو طبقه بود. طبقه پایین دارای راهرویی بود که پلکان طبقه دوم از آنجا شروع می‌شد. بر اساس روایت محمدتقی بهروزی، در اوایل دوره قاجار یکی از علمای شیراز به‌دلیل انتساب سعدی به مذهب تسنن، دستور تخریب و شکستن سنگ آرامگاه او را می‌دهد. مدتی بعد علی اکبر خان قوام‌الملک شیرازی نسبت به تهیه و نصب سنگ کنونی اقدام می‌کند و بخشی از اشعار سعدی در بوستان را که در ستایش پیامبر اسلام (ص) سروده بود، با اندکی تغییر روی آن حک می‌کند. این بنا در دوره قاجاریه (سال ۱۳۰۱) توسط فتحعلی خان صاحب دیوان مرمت شد و چند سال بعد نیز حبیب الله قوام الملک خان دستور تعمیر و ترمیم قسمتی از بنا را صادر کرد. در سال ۱۳۲۷ پس از کسب موافقت اولیه برای احیای مجموعه سعدیه، از آندره گدار که در آن زمان مدیر باستان‌شناسی ایران بود، دعوت شد تا به شیراز بیاید و نظر خود را بیان کند؛ ولی پس از بحث و بررسی‌های گوناگون و در سال ۱۳۲۸ قرارداد طراحی آرامگاه سعدی با یک شرکت ساختمانی بسته شد و مهندس محسن فروغی و مهندس علی صادق به‌عنوان طراحان سعدیه آغاز به کار کردند. بنایی که در زمان کریم خان ساخته شده بود تا سال ۱۳۲۷ هجری شمسی برپا بود. در سال ۱۳۲۹ توسط علی اصغر حمکت و انجمن آثار ملی ایران، بنای کنونی به‌جای ساختمان قدیمی ساخته و مراسم افتتاح رسمی آن در اردیبهشت ماه ۱۳۳۱ برگزار شد. این بنا با اقتباس از کاخ چهلستون و تلفیقی از معماری قدیم و جدید ایرانی ساخته شد. ورودی آرامگاه توسط آندره گدار فرانسوی طراحی شده است. هشت ستون از سنگ‌های قهوه‌ای‌رنگ جلوی مقبره قرار دارند و اصل بنا با سنگ سفید و کاشی‌کاری مزین شده است. بنای آرامگاه از بیرون به‌شکل مکعبی دیده می‌شود، اما در داخل شکل هشت‌ضلعی دارد و جنس دیوارها از مرمر و لاجورد است.
