علائم آرتروز زانو چیست و روش های درمان آن کدام است؟

آرتروز (استئوآرتریت) شایع‌ترین نوع آرتریت است و اکثراً زانو را درگیر می‌ کند.  مفاصل ما در طول زندگی خود چرخه ‌های آسیب و ترمیم طبیعی دارند، اما گاهی این روند طبیعی ترمیم مفاصل ما باعث تغییر شکل و ساختار آن‌ها می‌شود. وقتی که این تغییرات در یکی از مفاصل یا چندتا از آن‌ها رخ دهد، با عنوان آرتروز (استئوآرتریت) شناخته می‌شود.

انتهای استخوان‌ های ما سطح نرم و لغزنده‌ ای دارند که غضروف نامیده می ‌شود. غضروف‌ها باعث می‌شوند که استخوان‌ها بدون ساییدگی روی هم بلغزند و از وارد شدن فشار به مفاصل شما نیز جلوگیری می ‌کنند. زانوها دو حلقه از جنس دیگری هم دارند که مینیسک نامیده می‌شوند و وظیفه‌ آن‌ها توزیع متعادل وزن روی مفصل زانو است و همیشه غضروفی در زیر کشکک زانو وجود دارد.  آرتروز باعث تحلیل رفتن و نازک شدن غضروف مفصل زانو شده و همچنین باعث می‌شود که سطح مفاصل زبر و زمخت شود و در نتیجه زانو به نرمی و روانی قبل حرکت نکند و خشک و دردناک باشد.

علائم آرتروز زانو

در اکثر موارد و نه همه‌ی آن‌ها، علائم آرتروز زانو متناوباً رخ می ‌دهند و با گذشت ماه‌ها یا سال‌ها بدتر شده یا بیشتر رخ می‌دهند. درمان علائم آرتروز زانو در ابتدای بروز این مشکل کار ساده‌ای است اما اگر این علائم درمان نشوند، تشدید خواهند شد.

زانودرد

شایع‌ترین علامت گزارش شده از آرتروز زانو، زانودرد است. نوع این درد به وضعیت و شدت مشکل فرد بستگی دارد. مثلاً ممکن است این درد در برخی افراد متناوب باشد و گاهی قطع شود و در برخی افراد درد خفیف مزمنی باشد و گاهی شدید شود. این درد ممکن است مبهم و خفیف یا شدید و طاقت‌فرسا باشد.

درد آرتروز زانو معمولاً در زمان انجام برخی از حرکات خاصی که باعث فشار بر این مفصل می‌شوند، مانند چمباتمه زدن (اسکوات) یا بالا و پایین رفتن از پله، تشدید می‌شود. معمولاً زانودرد با استراحت و استفاده از کمپرس یخ بهتر می‌شود. دلیل دقیق اینکه چرا آرتروز زانو باعث درد می‌شود نامشخص بوده و این درد در افراد مختلف متفاوت است. افراد مبتلا به آرتروز زانو، علاوه بر زانودرد، اغلب یک یا چند مورد از علائم زیر را هم دارند:

تورم

وقتی که غضروف زانو ساییده شده و تحلیل می‌رود، استخوان ران (فمور) و استخوان ساق پا (تیبیا یا درشت‌نی) به هم ساییده شده و باعث آسیب می‌شوند. گاهی این آسیب و آزردگی باعث ساخت بیش از حد مایع مفصلی شده و منجر به تورم زانو خواهد شد.

خشکی

سایش استخوان‌ها به هم و تورم زانو باعث احساس خشکی زانو می‌شود. برخی افراد فقط حدود 30دقیقه در صبح‌ها یا نشستن طولانی‌مدت احساس خشکی زانو دارند. این خشکی ممکن است با تورم یا کاهش دامنه‌ی حرکتی همراه باشد یا این علائم را نداشته باشد.

قرمزی و داغی

ممکن است دامنه‌ی حرکتی زانو محدود شود و باعث کم شدن انعطاف‌پذیری زانو شود. مثلاً آرتروز زانوی متوسط یا شدید و پیشرفته باعث می‌شود که خم و راست کردن زانو مشکل شود.

علائمی که با تحرک و فعالیت بدتر می‌ شوند.

ممکن است زانو  در اثر خوابیدن یا نشستن طولانی‌مدت خشک شود. درد و خشکی زانو در افراد مبتلا به آرتروز زانو در صبح‌ها و هنگام برخاستن از رختخواب یا هنگام برخاستن از صندلی بعد از نشستن طولانی‌مدت، شدیدتر است.

روش‌ های درمان آرتروز زانو

 هرچه آرتروز زانو سریع ‌تر درمان شود، احتمال بهبود درد بیشتر بوده و درد بدتر نخواهد شد. درمان آرتروز زانو می‌تواند با روش‌های غیر جراحی، تزریق دارو و جراحی انجام شود. معمولاً اول از روش‌های غیرجراحی استفاده می‌شود. جراحی زمانی توصیه می‌شود و لازم است که سایر درمان‌ها استفاده شده و مؤثر واقع نشده باشند.

فیزیوتراپی

هنگامی افراد برای رفع آرتروز زانو خود به پزشک مراجعه می کنند، پزشک با توجه به مشکل آنها جلسات فیزیوتراپی را ترتیب می دهد و گاهی کلینیک های فیزیوتراپی متعددی را به بیماران توصیه می کند.

اگر افراد به کلینیک های تخصصی و پیشرفته فیزیوتراپی مانند کلینیک فیزیوتراپی پیشرفته شمیم مراجعه کنند، این کلینیک ها در ابتدا با استفاده از تمارین تقویتی، کششی و ایروبیک اقدام به درمان افراد دارای آرتروز می کنند. اهداف کلینیک های پیشرفته فیزیوتراپی زانو عبارتند از:

• تقویت عضلات دور زانو و باسن و ران
• کشش عضلات سفت و خشک مانند همسترینگ
• بهبود جریان مایعات و مواد مغذی در بدن با کمک ورزش‌های سبک هوازی (ایروبیک) مانند: پیاده‌روی، شنا یا آب‌درمانی

اگر آرتروز افراد توسط تمرینات فیزیوتراپی درمان نشود، این کلینیک های با استفاده از روش های نوین اقدام به درمان بیماران می نمایند.

آموزش طرز راه رفتن و وضعیت بدنی (پوسچر) درست

فیزیوتراپیست یا پزشک نحوه‌ی راه رفتن و حرکات دیگر فرد را بررسی کرده و مشکلات بیومکانیکی که احتمالاً در آرتروز زانو دخیل هستند را شناسایی می‌کنند. اصلاح حرکات و آموزش حرکات و عادات جدید باعث جلوگیری از آسیب‌های بیشتر در آینده می‌شود. کفی‌های مناسب برای کفش هم می‌تواند وزن و فشار را از روی قسمت آسیب‌دیده‌ی زانو بردارد و درد و ناراحتی را کاهش دهد.

داروهای مسکن

برای تسکین موقت درد آرتروز زانو می‌توان از داروهای مسکن استفاده کرد.

• مسکن‌های خوراکی بدون نیاز به نسخه. مسکن‌هایی مانند استامینوفن (تیلنول)، می‌توانند درد را کاهش دهند. داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین، ایبوپروفن (ادویل)، ناپروکسن (الیو) می‌توانند درد و تورمی که باعث درد می‌شود را کاهش دهند.
• داروهای تجویزی خوراکی. وقتی که درد نسبت به داروهای مسکن بدون نیاز به نسخه مقاوم باشد، پزشکان دوزهای بیشتری از داروهایی مانند ناپروکسن و ایبوپروفن را تجویز خواهند کرد. همچنین ممکن است درمان‌های دیگری مانند مهارکننده‌ی کوکس-2 یا سلبرکس (COX-2) استفاده کنند.
• داروهای موضعی (پماد). مسکن‌های موضعی (پمادها) دو نوع بدون نیاز به نسخه و تجویزی دارند. این پمادها را می‌توان مستقیماً روی پوست زانو استعمال کرد. در کل احتمال بروز عوارض جانبی مانند دل‌درد در کرم‌ها و پمادها کمتر از داروهای خوراکی است.

داروهای جدید برای درمان آرتروز زانو، در حال کشف و تولید هستند. اکثر داروها، چه به شکل قرص یا آمپول، برای درمان علائم آرتروز هستند و این روند را متوقف نخواهند کرد.

جراحی

ورزش، درمان و وزن مناسب، معمولاً باعث بهبود علائم، درد و توانایی انجام فعالیت‌های روزانه در اکثر افراد مبتلا به آرتروز زانو می‌شود. اما اگر این درمان‌ها برای شما نتیجه‌بخش نبودند، می‌توانید زانویتان را جراحی کنید.

اگر دردتان شدید باشد و یا برای انجام کارهایتان و حرکت دادن زانویتان مشکل داشته باشید، جراحی گزینه‌ی مناسبی برای شما خواهد بود.

تزریق هیالورونیک اسید

هیالورونیک اسید در بدن به طور طبیعی وجود دارد و به نرم و روان شدن غضروف‌ها کمک خواهد کرد. برخی افراد بعد از تزریق هیالورونیک اسید دردشان تسکین می‌یابد. برای اطلاع از اینکه کاندید مناسبی برای تزریق هیالورونیک اسید هستید یا خیر از پزشک خود سؤال کنید.