نهج‌البلاغه چراغ راه بشریت
نهج‌البلاغه یادگاری از سخنان ارزشمند امام علی (ع) است. به قدری محتوای این اثر غنی است که از آن به‌عنوان برادر قرآن یاد می‌کنند. در سراسر نهج‌البلاغه امام علی (ع) مردم را به پیروی از دستورات خداوند و نگرش در آفرینش دعوت می‌کنند. نهج‌البلاغه به بیش از 18 زبان زنده دنیا ترجمه‌شده است. در این مقاله قصد داریم تا شما را بیشتر با شرح حکمت‌های نهج‌البلاغه و نحوه آموزش نهج‌البلاغه آشنا کنیم.
1-آشنایی با نهج‌البلاغه:
نهج‌البلاغه کتابی نفیس است. بلاغت و زیبایی کلام در جملات امیرالمؤمنین به چشم می‌خورد. البته تنها برخی از جملات قصار، خطبه‌ها و نامه‌های امام علی (ع) در نهج‌البلاغه آورده شده است. در نهج‌البلاغه 239 خطبه، 79 نامه و 480 جمله قصار جمع‌آوری شده است. مؤلف نهج‌البلاغه به منابع زیادی دسترسی داشته و همین مورد یکی از علل موفقیت وی در این مسیر بوده است. سید رضی گردآورنده این مجموعه ، از سنین نوجوانی به عنوان مدرس و مؤلف مشغول به فعالیت بود. نهج‌البلاغه از ارزشمندترین آثار این عالم فقید می‌باشد. از خصوصیات سید رضی می‌توان به صبوری، آزاداندیشی، علم‌اندوزی و ترویج علم اشاره کرد. وی نهج‌البلاغه را باذوق و قریحه زیاد، دانش وسیع در زمینه ادبی گردآوری کرد. اکثر دانشجویان و مردم برای دریافت پاسخ سؤالات خود به این کتاب مراجعه می‌کنند. نهج‌البلاغه چون نگینی در میان کتب اسلامی می‌درخشد. قطعاً دریافت آموزش نهج‌البلاغه به دانسته‌ها و درک ما از خداوند متعال و جهان هستی کمک بسیاری می‌کند.
نوع لحن و بیان سخنان در نهج‌البلاغه به‌گونه‌ای است که از کلام مردم جامعه بالاتر و از کلام‌الله پایین‌تر می‌باشد. جامعیت موجود در این اثر مثال‌زدنی است. یقیناً می‌توان گفت که هیچ‌گونه دخل و تصرفی در محتوای این کتاب صورت نگرفته است. پیام‌های موجود در نهج‌البلاغه هنوز هم با ارزش و کاربردی می‌باشد. امام علی (ع) در این کتاب بر عدالت و دوری از مورد ظلم قرار گرفتن تأکید فراوان دارند.
در متون این کتاب به انواع مسائل اعتقادی، سیاسی و اخلاقی پرداخته شده است. در نهج‌البلاغه در مورد موضوعات مختلف اعتقادی از جمله، آفرینش جهان و موجودات اعم از حیوانات و انسان، هدفمند بودن خلقت انسان، معرفی حق‌تعالی، هدف از بعثت پیامبر اکرم (ص) و فرستادن دیگر پیامبران، قیامت، ادامه رسالت با قرآن و عترت اشاره شده است. در حوزه اقتصادی در مورد مسئولیت انسان در قبال زمین و موجودات توضیحاتی بیان‌شده، همچنین امام علی (ع) می‌فرمایند که کار و تلاش انسان بسیار ارزشمند است و او باید مزد خود را در قبال کار دریافت نماید. تلاش برای پیشرفت جامعه و کشور، پس‌انداز، اهمیت به بیت‌المال، عدالت اجتماعی، ریشه‌کنی فقر توسط ثروتمندان از دیگر نکاتی هست که در این قسمت از نهج‌البلاغه مطرح شده است. امام علی (ع) در ادامه این بخش به لزوم اجرای برنامه‌های اقتصادی توسط دولت، وظایف قشر ضعیف اجتماع و دولت و جامعه اشاره می‌کنند.
در قسمت مسائل سیاسی مباحثی چون وظایف کارفرمایان، استانداران، نویسندگان، ارتش و نیروهای انتظامی، دریافت مالیات، اصول و روش اداره کشور مطرح شده است. در قسمت آخر نهج‌البلاغه مسائل اخلاقی و تربیتی بیان شده که مبنای آن جهان‌بینی توحیدی است. مسائل عبادی در این قسمت بسیار حائز اهمیت هستند. امام علی (ع) در مورد مسائلی مانند شب‌زنده‌داری عابد، انگیزه‌های مختلف از عبادت و مقام عابدان و تأثیر آن بر کاهش گناه صحبت کردند.
در راستای ارزشمندی نهج‌البلاغه مقام معظم رهبری می‌فرمایند: «نهج‌البلاغه، کلام اولین مؤمن به وحی محمدی (ص) است و کلام خلیفه پیغمبر؛ خلیفه‌ای که همه مسلمانان بر او اتفاق نظر دارند و امامی که به اعتقاد شیعه و بسیاری از اهل سنت افضل صحابه است؛ یعنی انسانی در این حد از عظمت و اهمیت، سخنانش عیناً باقی‌مانده است و این می‌تواند نشان‌دهنده متنی عظیم و اصیل از معارف اسلامی باشد؛ متنی که همه‌چیز هم مانند؛ نبوت، فلسفه، تاریخ، اخلاق، زهد، رهبری در جامعه، نظام سیاسی، اجتماعی و مسائل عرفانی در آن وجود دارد. می‌توان پایه‌های اعتقاد کامل و جامع به اسلام را در این کتاب جست.
این کتاب وقتی در کنار قرآن قرار گیرد، یقیناً تالی قرآن است؛ یعنی ما دیگر کتابی نداریم که دارای این حد از اعتبار و جامعیت و قدمت باشد. لذا احیای نهج‌البلاغه تنها وظیفه شیعیان نیست، بلکه وظیفه همه مسلمانان است. همه مسلمانان به‌عنوان احیای یک میراث بی‌نظیر اسلامی باید نهج‌البلاغه را زنده کنند و این احیا نهد‌فقط به معنای کثرت چاپ که خب زیاد هم چاپ شده، بلکه به معنای تحقیق در آن است. همچنان که روی قرآن کریم تحقیق‌شده، تفسیرهای زیادی نوشته‌شده است، روی نهج‌البلاغه هم باید این تحقیقات انجام گیرد. همان‌طوری که قرآن خوانده می‌شود نهج‌البلاغه هم باید خوانده شود، چون تالی قرآن است. همان‌طوری که مسلمان‌ها خودشان را موظف می‌دانند که با قرآن انس پیدا کنند و ندانستن قرآن را برای خود نقص می‌شمارند، ندانستن نهج‌البلاغه هم باید نقص به‌حساب بیاید.»
امام خمینی (ره) هم می‌فرمایند: «کتاب نهج‌البلاغه بعد از قرآن، بزرگ‌ترین دستور زندگی مادی و معنوی و بالاترین کتاب رهایی‌بخش بشر است و دستورات معنوی و حکومتی آن، بالاترین راه نجات است».
2- آموزش نهج‌البلاغه:
نهج‌البلاغه از مهم‌ترین معجزات امیرالمؤمنین محسوب می‌شود. به گفته دبیر کنگره بین المللی نهج البلاغه، امام علی (ع) از معجزات پیامبر اکرم (ص) هستند. در این کتاب به موضوعات متنوع پرداخته‌شده است. بااین‌حال شما هیچ تناقضی در آن نمی‌بینید. نهج‌البلاغه برادر قرآن به‌حساب می‌آید و هرگز کهنه نمی‌شود. دریافت آموزش نهج‌البلاغه برای آحاد جامعه امری لازم و مفید است. با آموزش نحوه مطالعه این اثر مردم می‌توانند از رهنمودهای این امام برای مدیریت بهتر زندگی استفاده کنند. سخنان آن حضرت موجز، عمیق و کاربردی است. حوزه علمیه مجازی مهندس طلبه با بیش از ده سال سابقه تدریس درزمینه دروس حوزوی، آموزش نهج‌البلاغه را به‌صورت آنلاین به علاقه‌مندان ارائه می‌دهد. استناد به قرآن مجید در سراسر نهج‌البلاغه به چشم می‌خورد. به‌کارگیری توصیه‌های امام علی(ع) در زندگی روزمره می‌تواند به ما در حل مسائل روزمره کمک کند.
3-شرح حکمت‌های نهج‌البلاغه:
تعلیم و تربیت از اساسی‌ترین نیازهای بشر در تمام ادوار تاریخ بوده است. حکمت موجب وسعت اندیشه می‌شود. حال اگر این حکمت‌ها از بیانات امام علی (ع) باشد تأثیر و کاربردش دوچندان می‌شود. قبل از عمل به یک توصیه فرد باید مفهوم آن را درک کند. برای این امر نیاز به شرح نویسی حکمت‌ها وجود داشت. این کار چندین سال بعد از تألیف نهج‌البلاغه صورت گرفت. تعدد شرح حکمت‌های نهج‌البلاغه بسیار زیاد است. از معتبرترین این شرح‌ها می‌توان به قلم آیت‌الله مکارم شیرازی و محمدتقی جعفری اشاره کرد. حکمت‌های نهج‌البلاغه حدود 480 عدد است. عناوین برخی از حکمت‌ها شامل: روش برخورد در فتنه ها ، شگفتی‌های خلقت انسان، ارزش علم و ادب و تفکر می‌باشند.
درمجموع می‌توان گفت که نهج‌البلاغه یکی از معجزات حضرت علی (ع) به‌حساب می‌آید. این اثر توسط سید رضی گردآوری شده است. این کتاب شامل 480 حکمت و سه بخش: نامه‌ها، خطبه‌ها و کلمات قصار می‌باشد. بهره‌گیری از مفاهیم ناب نهج‌البلاغه می‌تواند چراغ راه افراد حقیقت‌جو باشد. حوزه علمیه مجازی «مهندس طلبه» در همین راستا آموزش نهج‌البلاغه و شرح حکمت‌های نهج‌البلاغه را در برنامه‌های آموزشی خود قرار داده است که شما عزیزان می‌توانید از آ
