به گفته کارشناسان، استان کرمان یکی از استان های زلزله خیز کشور بشمار می رود که دارای 18 گسل فعال که هر کدام از صدها گسله تشکیل شده اند به طوری که یک سوم از تلفات جانی زمین لرزه های قرن گذشته کشور در استان کرمان روی داده است.
** اکتشافات معدنی در ایجاد زمین لرزه های کرمان نقشی ندارند
کارشناس و رئیس اداره مخاطرات زمین شناختی اداره کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی کرمان ، این استان را یکی از لرزه خیزترین استان ها در کشور دانست و گفت: ایران دارای چندین روند گسلی بنیادی است که این دیار خود به تنهایی چند روند گسلی بنیادی از جمله سامانه گسلی کوهبنان، سامانه گسلی گوک، سامانه گسلی نایبند، سامانه گسلی سبزواران وغیره که هر کدام از این گسل ها دارای گسل های فرعی فراوان هستند را در خود جای داده و گاها همین گسل های فرعی خود توان لرزه زایی به نسبت بالایی را دارند.
حامد دُرزاده با بیان اینکه اساساً برداشت توده های معدنی نمی تواند سبب تولید و ایجاد زمین لرزه شود؛ افزود: از طرف دیگر معدن کاری فعال در مقیاس وسیع اطراف شهر کرمان وجود ندارد.
وی گفت: عموما عمق کانونی زمین لرزه های استان کرمان 10 کیلومتر است در حالی که حداکثر عمق معدن کاری از چند صد متر تجاوز نمی کند بنابراین برخی شایعات مبنی بر اینکه زمین لرزه براثر اکتشافات معدنی رخ می ده، صحت ندارد.
این کارشناس همچنین گفت : فرونشست آب های زیرزمینی پدیده ای است که بیشتر دشت های کشور را به سبب برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی درگیر کرده است.
دُرزاده اضافه کرد: این مهم به دلیل برداشت بی رویه و غیر صیانتی از سفره های آب زیرزمینی بوده و به طبع آن تخریب لایه های خاک به سبب از دست دادن پیوستگی خاک که منجر به کاهش رطوبت و از بین رفتن نیروی شناوری لایه های بالایی خاک می شود که در نتیجه از آن تحت عنوان زلزله خاموش نام برده می شود و خسارات ناشی از این پدیده به مراتب بیشتر از زمین لرزه است.
رئیس اداره مخاطرات زمین شناختی اداره کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی استان کرمان با اشاره به اینکه تغییرات دما هیچ ارتباطی با زمین لرزه ندارد خاطرنشان کرد: در زمین لرزه های اخیر که در کرمان به ویژه در محدوده سیرچ، گلباف و جوشان رخ داده تخریب ها به دلیل توجه مسولان و نوع و کیفیت ساخت و ساز مردم بسیار اندک بوده است.
دُرزاده تاکید کرد: ضروری است که به مقاوم سازی و بهسازی بافت های فرسوده توجه بیشتر شود تا شاهد تلفات جانی در این رخداد طبیعی نباشیم.
استادیار دانشگاه تحصیلات تکمیلی و صنعتی کرمان در در پاسخ به این سوال خبرنگار ایرنا مبنی بر شایعات که اکتشافات معدنی سبب ایجاد زلزله در استان می شود؛ گفت: عموما در اطراف معادن بزرگ که حجم برداشت توده معدنی بالا باشد، ممکن است سبب تغییر میدان تنش در منطقه شده و بر گسل های اطراف این معادن اثرگذار باشد.
محمدرضا سپهوند افزود: این اتفاق برای سدها هم قابل انتظار است که در شرایط آبگیری و تخلیه سد ممکن است با رخدادهای کوچکی همراه باشد البته بزرگی رخدادهای ناشی از این گونه فعالیت های انسانی بیشتر از پنج ریشتر نبوده است.
وی خاطرنشان کرد: غالب این گونه شایعات به دلیل پایین بودن دانش عمومی، کم توجهی و اهتمام مسئولان مربوطه برای افزایش آگاهی نسبی مردم در مقوله زلزله و رخدادهای طبیعی به ویژه در مناطقی است که مردم با این پدیده ها در ارتباط هستند.
** فرونشست آب های زیر زمینی عامل اصلی زلزله در کرمان نیست
وی با اشاره به ارتباط زمین لرزه های اخیر کرمان و فرونشست های ناشی از کاهش سطح آب های زیرزمینی، افزود: بین زمین لرزه های اخیر استان و برداشت بی رویه از منابع زیرزمینی آبی نمی توان ارتباطی قائل شد، هر چند در غالب زمین لرزه های کم عمق و سطحی، فرونشست ها و فراخاست هایی قبل و پس از زمین لرزه قابل مشاهده و اندازه گیری است.
وی ادامه داد: حتی با بررسی تغییرات توپوگرافی سطح زمین که به عنوان یکی از پیش نشانگرهای زمین لرزه استفاده می شود ، نمی توان فرونشست ناشی از کاهش سطح آب های زیر زمینی را عامل رخداد زمین لرزه های اخیر قلمداد کرد.
این دکتری ژئوفیزیک زلزله شناسی در کرمان اثر افزایش سطح ایستابی آب در شهر کرمان را بسیار قابل تأمل تر از کاهش سطح آب های زیر زمینی استان عنوان کرد و افزود: با توجه به ضخامت بالای رسوبات در شهر کرمان (200 تا 300 متر) و اشباع شدن تقریبی آن با آب های زیر سطحی تقویت دامنه امواج در محدوده شهر کرمان دور از انتظار نیست.
سپهوند ادامه داد: این مهم عاملی است که میزان خسارت احتمالی در هنگام وقوع زمین لرزه را افزایش می دهد، به همین دلیل بررسی میزان تقویت دامنه در قسمت های مختلف شهری و تاثیر آن بر سازه ها ضروری است.
**تغییرات دمای هوا نمی تواند موجب تحریک گسل ها شود
دکتری ژئوفیزیک زلزله شناسی در کرمان در پاسخ به ارتباط زمین لرزه با فصل ها و تغییرات دمایی گفت: غالب زمین لرزه های ایران کم عمق بوده و عمقی بین 10 تا 20 کیلومتر دارند بنابراین تغییرات دمایی و فصل ها فقط در لایه های سطحی اثرگذارند.
وی با تأکید بر اینکه تغییرات دمای هوا نمی تواند موجب تحریک گسل ها و ایجاد زمین لرزه در این عمق ها بشود، گفت: زلزله سیرچ بر خلاف رخدادهای زمین لرزه استان در تابستان رخ داده است بنابراین نمی توان فصل خاصی را به رویداد زمین لرزه ها نسب داد.
سپهوند افزود: زمین لرزه سیرچ در 6 مردادماه 1360به بزرگی 7.3 ریشتر، زلزله گلباف در خردادماه 1360 به بزرگی 6.6 ریشتر، زلزله لاله زار در 3 شهریور 1303 به بزرگی 6.9 ریشتر از نمونه رخدادهایی است که استان کرمان در تابستان تجربه کرده است.
**نگاهی به زمین لرزه های صد سال اخیر استان کرمان
زمین لرزه سال 1233 حرجند و 28 دی ماه 1242 چترود، زمین لرزه 13 مرداد سال 1250 چترود ،زمین لرزه سال 1254 کوهبنان،زمین لرزه سال 1255 سیرچ به علت فعالیت گسل گلباف، زمین لرزه 28 اردیبهشت سال 1276 کوهبنان، دوم خرداد 1276 چترود ،زمین لرزه 5 آبان سال 1288 جوشان ، زمین لرزه فروردین ماه سال 1290 راور، زمین لرزه 31 شهریور 1302 لاله زار ،زمین لرزه 29 آذرماه سال 56 سیرچ، زلزله 2 مرداد 1322 نگار و بردسیر، زلزله 14 تیر 1327 گلباف،زلزله 12 شهریور ماه 1348 سیرچ، زلزله 29 آذرماه 1356 گسیک زرند، زلزله 21 خرداد ماه1360، گلباف زلزله 6 مردادماه 1360 ، سیرچ زلزله 29 آبان ماه 1368، جنوب گلباف زلزله 23 اسفندماه 1376 ، گلباف زلزله 28 آبان ماه 1377 شهداد، زمین لرزه 12 دی ماه 1377 گلباف، زمین لرزه 5 دی ماه 1382 بم ، زمین لرزه 14 اسفند ماه 1383 حتکن ، زمین لرزه 9 مردادماه 1389 نگار، زمین لرزه 29 آذر ماه 1389 محمدآباد ریگان، زمین لرزه 25 خردادماه 1390کهنوج ،زلزله6 تیرماه 1390سیرچ، زمین لرزه 8 اسفندماه 1390،زمین لرزه دوم بهمن ماه 91 سیرچ،زمین لرزه 31 تیرماه منوجان، زمین لرزه فاریاب در دوم آبان ماه 93 از جمله زمین لرزه هایی هستند که در یکصد سال اخیر در استان کرمان رخ داده است.
با توجه به لرزه خیزی استان کرمان این مساله نیازمند توجه بیشتری است تا وقوع آن کمترین تلفات را به بار آورد همان گونه که کشورهایی از قبیل ژاپن موفق به فرهنگ سازی مناسب در این خصوص شده اند.
ضروری است که به اقدامات صحیح پیش از زلزله ، هنگام وقوع زلزله و پس از آن مسئولان امر توجه بیشتری داشته باشند و بهتر است به جای ترسیدن و ترساندن به فرهنگ سازی و آموزش روش های صحیح پرداخته شود.
گزارش: فهیمه عسکرپور
9895/ 5054
انتهای پیام ** اکتشافات معدنی در ایجاد زمین لرزه های کرمان نقشی ندارند
کارشناس و رئیس اداره مخاطرات زمین شناختی اداره کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی کرمان ، این استان را یکی از لرزه خیزترین استان ها در کشور دانست و گفت: ایران دارای چندین روند گسلی بنیادی است که این دیار خود به تنهایی چند روند گسلی بنیادی از جمله سامانه گسلی کوهبنان، سامانه گسلی گوک، سامانه گسلی نایبند، سامانه گسلی سبزواران وغیره که هر کدام از این گسل ها دارای گسل های فرعی فراوان هستند را در خود جای داده و گاها همین گسل های فرعی خود توان لرزه زایی به نسبت بالایی را دارند.
حامد دُرزاده با بیان اینکه اساساً برداشت توده های معدنی نمی تواند سبب تولید و ایجاد زمین لرزه شود؛ افزود: از طرف دیگر معدن کاری فعال در مقیاس وسیع اطراف شهر کرمان وجود ندارد.
وی گفت: عموما عمق کانونی زمین لرزه های استان کرمان 10 کیلومتر است در حالی که حداکثر عمق معدن کاری از چند صد متر تجاوز نمی کند بنابراین برخی شایعات مبنی بر اینکه زمین لرزه براثر اکتشافات معدنی رخ می ده، صحت ندارد.
این کارشناس همچنین گفت : فرونشست آب های زیرزمینی پدیده ای است که بیشتر دشت های کشور را به سبب برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی درگیر کرده است.
دُرزاده اضافه کرد: این مهم به دلیل برداشت بی رویه و غیر صیانتی از سفره های آب زیرزمینی بوده و به طبع آن تخریب لایه های خاک به سبب از دست دادن پیوستگی خاک که منجر به کاهش رطوبت و از بین رفتن نیروی شناوری لایه های بالایی خاک می شود که در نتیجه از آن تحت عنوان زلزله خاموش نام برده می شود و خسارات ناشی از این پدیده به مراتب بیشتر از زمین لرزه است.
رئیس اداره مخاطرات زمین شناختی اداره کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی استان کرمان با اشاره به اینکه تغییرات دما هیچ ارتباطی با زمین لرزه ندارد خاطرنشان کرد: در زمین لرزه های اخیر که در کرمان به ویژه در محدوده سیرچ، گلباف و جوشان رخ داده تخریب ها به دلیل توجه مسولان و نوع و کیفیت ساخت و ساز مردم بسیار اندک بوده است.
دُرزاده تاکید کرد: ضروری است که به مقاوم سازی و بهسازی بافت های فرسوده توجه بیشتر شود تا شاهد تلفات جانی در این رخداد طبیعی نباشیم.
استادیار دانشگاه تحصیلات تکمیلی و صنعتی کرمان در در پاسخ به این سوال خبرنگار ایرنا مبنی بر شایعات که اکتشافات معدنی سبب ایجاد زلزله در استان می شود؛ گفت: عموما در اطراف معادن بزرگ که حجم برداشت توده معدنی بالا باشد، ممکن است سبب تغییر میدان تنش در منطقه شده و بر گسل های اطراف این معادن اثرگذار باشد.
محمدرضا سپهوند افزود: این اتفاق برای سدها هم قابل انتظار است که در شرایط آبگیری و تخلیه سد ممکن است با رخدادهای کوچکی همراه باشد البته بزرگی رخدادهای ناشی از این گونه فعالیت های انسانی بیشتر از پنج ریشتر نبوده است.
وی خاطرنشان کرد: غالب این گونه شایعات به دلیل پایین بودن دانش عمومی، کم توجهی و اهتمام مسئولان مربوطه برای افزایش آگاهی نسبی مردم در مقوله زلزله و رخدادهای طبیعی به ویژه در مناطقی است که مردم با این پدیده ها در ارتباط هستند.
** فرونشست آب های زیر زمینی عامل اصلی زلزله در کرمان نیست
وی با اشاره به ارتباط زمین لرزه های اخیر کرمان و فرونشست های ناشی از کاهش سطح آب های زیرزمینی، افزود: بین زمین لرزه های اخیر استان و برداشت بی رویه از منابع زیرزمینی آبی نمی توان ارتباطی قائل شد، هر چند در غالب زمین لرزه های کم عمق و سطحی، فرونشست ها و فراخاست هایی قبل و پس از زمین لرزه قابل مشاهده و اندازه گیری است.
وی ادامه داد: حتی با بررسی تغییرات توپوگرافی سطح زمین که به عنوان یکی از پیش نشانگرهای زمین لرزه استفاده می شود ، نمی توان فرونشست ناشی از کاهش سطح آب های زیر زمینی را عامل رخداد زمین لرزه های اخیر قلمداد کرد.
این دکتری ژئوفیزیک زلزله شناسی در کرمان اثر افزایش سطح ایستابی آب در شهر کرمان را بسیار قابل تأمل تر از کاهش سطح آب های زیر زمینی استان عنوان کرد و افزود: با توجه به ضخامت بالای رسوبات در شهر کرمان (200 تا 300 متر) و اشباع شدن تقریبی آن با آب های زیر سطحی تقویت دامنه امواج در محدوده شهر کرمان دور از انتظار نیست.
سپهوند ادامه داد: این مهم عاملی است که میزان خسارت احتمالی در هنگام وقوع زمین لرزه را افزایش می دهد، به همین دلیل بررسی میزان تقویت دامنه در قسمت های مختلف شهری و تاثیر آن بر سازه ها ضروری است.
**تغییرات دمای هوا نمی تواند موجب تحریک گسل ها شود
دکتری ژئوفیزیک زلزله شناسی در کرمان در پاسخ به ارتباط زمین لرزه با فصل ها و تغییرات دمایی گفت: غالب زمین لرزه های ایران کم عمق بوده و عمقی بین 10 تا 20 کیلومتر دارند بنابراین تغییرات دمایی و فصل ها فقط در لایه های سطحی اثرگذارند.
وی با تأکید بر اینکه تغییرات دمای هوا نمی تواند موجب تحریک گسل ها و ایجاد زمین لرزه در این عمق ها بشود، گفت: زلزله سیرچ بر خلاف رخدادهای زمین لرزه استان در تابستان رخ داده است بنابراین نمی توان فصل خاصی را به رویداد زمین لرزه ها نسب داد.
سپهوند افزود: زمین لرزه سیرچ در 6 مردادماه 1360به بزرگی 7.3 ریشتر، زلزله گلباف در خردادماه 1360 به بزرگی 6.6 ریشتر، زلزله لاله زار در 3 شهریور 1303 به بزرگی 6.9 ریشتر از نمونه رخدادهایی است که استان کرمان در تابستان تجربه کرده است.
**نگاهی به زمین لرزه های صد سال اخیر استان کرمان
زمین لرزه سال 1233 حرجند و 28 دی ماه 1242 چترود، زمین لرزه 13 مرداد سال 1250 چترود ،زمین لرزه سال 1254 کوهبنان،زمین لرزه سال 1255 سیرچ به علت فعالیت گسل گلباف، زمین لرزه 28 اردیبهشت سال 1276 کوهبنان، دوم خرداد 1276 چترود ،زمین لرزه 5 آبان سال 1288 جوشان ، زمین لرزه فروردین ماه سال 1290 راور، زمین لرزه 31 شهریور 1302 لاله زار ،زمین لرزه 29 آذرماه سال 56 سیرچ، زلزله 2 مرداد 1322 نگار و بردسیر، زلزله 14 تیر 1327 گلباف،زلزله 12 شهریور ماه 1348 سیرچ، زلزله 29 آذرماه 1356 گسیک زرند، زلزله 21 خرداد ماه1360، گلباف زلزله 6 مردادماه 1360 ، سیرچ زلزله 29 آبان ماه 1368، جنوب گلباف زلزله 23 اسفندماه 1376 ، گلباف زلزله 28 آبان ماه 1377 شهداد، زمین لرزه 12 دی ماه 1377 گلباف، زمین لرزه 5 دی ماه 1382 بم ، زمین لرزه 14 اسفند ماه 1383 حتکن ، زمین لرزه 9 مردادماه 1389 نگار، زمین لرزه 29 آذر ماه 1389 محمدآباد ریگان، زمین لرزه 25 خردادماه 1390کهنوج ،زلزله6 تیرماه 1390سیرچ، زمین لرزه 8 اسفندماه 1390،زمین لرزه دوم بهمن ماه 91 سیرچ،زمین لرزه 31 تیرماه منوجان، زمین لرزه فاریاب در دوم آبان ماه 93 از جمله زمین لرزه هایی هستند که در یکصد سال اخیر در استان کرمان رخ داده است.
با توجه به لرزه خیزی استان کرمان این مساله نیازمند توجه بیشتری است تا وقوع آن کمترین تلفات را به بار آورد همان گونه که کشورهایی از قبیل ژاپن موفق به فرهنگ سازی مناسب در این خصوص شده اند.
ضروری است که به اقدامات صحیح پیش از زلزله ، هنگام وقوع زلزله و پس از آن مسئولان امر توجه بیشتری داشته باشند و بهتر است به جای ترسیدن و ترساندن به فرهنگ سازی و آموزش روش های صحیح پرداخته شود.
گزارش: فهیمه عسکرپور
9895/ 5054
کپی شد
