خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های عمرانی تاریخ ایران در حوزه منابع آبی کشاورزی سامانه گرمسیری است که فاز نخست آن اردیبهشت‌ماه سال گذشته در کرمانشاه با حضور رئیس‌جمهور به بهره‌برداری رسید.
در طرح گرمسیری حدود ۱۰۰ هزار هکتار از اراضی زراعی استان کرمانشاه آبی می‌شود یا توسعه می‌یابد که می‌تواند یک گام بزرگ در راستای جهش تولید در منطقه باشد و میزان اشتغال قابل توجهی را برای این منطقه که با غول بیکاری دست‌وپنجه نرم می‌کند، ایجاد کند.
استاندار کرمانشاه در گفت‌وگو با خبرنگار مهر سامانه گرمسیری را از بزرگ‌ترین طرح‌های آبی منطقه عنوان کرد و گفت: این سامانه می‌تواند حدود ۲۷ هزار شغل ایجاد کند و توسعه خوبی برای منطقه به ارمغان آورد.
براساس این گزارش، رئیس‌جمهور چند روز پیش خطاب به خاوازی، وزیر جدید جهاد کشاورزی، طرح گرمسیری را از جمله اولویت‌های مهم در حوزه کشاورزی کشور خواند و با توجه به اعتباراتی که به همین منظور اختصاص‌یافته، دستورات لازم را برای پیشبرد سریع این طرح به وی داد.
تقلیل سهم استان کرمانشاه از این طرح که یکی از قطب‌های بزرگ کشاورزی کشور محسوب می‌شود، گلایه‌های زیادی را از سوی مسئولان و مردم منطقه به همراه داشته است. ظرفیت‌های بالای کرمانشاه در حوزه کشاورزی و زمینه موجود برای ایجاد صنایع بزرگ تبدیلی و تکمیلی در این حوزه می‌طلبد که مسئولان ارشد نگاه ویژه‌ای به این موضوع داشته باشند که سهم مناسبی از این طرح به استان کرمانشاه اختصاص یابد تا در سال جهش تولید در این منطقه اقدام خوبی انجام شود.
سامانه گرمسیری ۳۵ پروژه زیرمجموعه توسعه‌ای دارد
معاون امور عمرانی استاندار کرمانشاه در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: پروژه گرمسیری از پروژه‌های عظیمی است که کارهای آن با پیشرفت خوبی در حال انجام است و برای اعتبارات آن‌هم استاندار کرمانشاه با وزیر نیرو صحبت کرده است.
مهرداد سالاری عنوان کرد: پروژه گرمسیری زیرپروژه‌هایی دارد که شبکه توزیع آن را جهاد کشاورزی انجام می‌دهد و همچنین برخی از آنها هم پروژه‌های توسعه‌ای است که به خاطر نگه‌داشت جمعیتی که در آنجا وجود دارد تعریف‌شده است و درواقع بعد از اجرای آن حدود ۳۵ پروژه به‌عنوان زیرمجموعه توسعه‌ای به همراه دارد که اشتغال ایجاد می‌کند.
معاون امور عمرانی استاندار کرمانشاه خاطرنشان کرد: علاوه بر بحث اشتغال در پروژه گرمسیری، بحث توسعه‌های فیزیکی نیز همچون پروژه‌های صنایع تبدیلی، پروژه‌های شهرک مسکونی و افزایش جمعیت شهرها در نظر گرفته شده است.
در حال رفع مشکلات زیست‌محیطی پروژه هستیم
این مسئول تصریح کرد: پروژه اعتباراتی داشته که در حال حاضر با همان قیمت بیش از ۱۴ میلیارد تومان قیمت پروژه است، اما یک بحث محیط‌زیستی وجود دارد که کار را کند کرده بود و در جلسات دفتر زیربنایی دولت ۲ بار شرکت کردیم و در حال رفع این مشکلات زیست‌محیطی هستیم.
وی بیان کرد: روند پروژه گرمسیری روند خوبی است، اما اعتباراتی که نیاز دارد یک بخش از آن در زیرپروژه‌ها پیش‌بینی‌شده که با مشارکت بخش خصوصی انجام شود، چون خود پروژه یک مگاپروژه‌ای است و دارای برنامه توسعه‌ای است.
سالاری گفت: این پروژه زیرمجموعه‌های زیادی دارد که توسط دستگاه اجرایی برنامه‌های آن تدوین می‌شود و به‌زودی به مرحله اجرا درمی‌آید.
با وزارت نیرو بر سر روی سهم آب استان کرمانشاه اختلاف داریم
وی در مورد مباحثی که در خصوص واگذاری سهم آب زمین‌های استان کرمانشاه به استان‌های هم‌جوار مطرح می‌شود نیز تصریح کرد: پروژه‌های این طرح دارای وجه صرفاً استانی نیست و یک پروژه منطقه‌ای است که در آن هر استانی سهم آبی دارد.
معاون امور عمرانی استاندار کرمانشاه افزود: قدر و سهم آب استان، حوزه آبخیز منطقه است، اما با وزارت نیرو روی سهم آب استان کرمانشاه اختلاف‌نظر داریم که مستندات لازم را تهیه کرده‌ایم و مدعی هستیم سهم ما بیشتر از این سهم است که به استان اختصاص داده‌شده و از سویی مسئولان وزارت نیرو نیز ادله علمی دارند که سهم ما همان سهمی است که تعریف‌شده است.
سالاری گفت: به هر حال جلسات مختلفی با وزارت نیرو برگزار شده و روی قدر و سهم آب بیشتر کار می‌کنیم، اما رودخانه‌ها محدود به حوزه‌های تقسیمات سیاسی نمی‌شود.
این مسئول خاطرنشان کرد: قدر و سهم هر استانی با توجه به مسائل جمعیتی و نیاز آبی استان در بحث‌های مختلف در نظر گرفته می‌شود و بخشی از این آب را برای شرب و بخشی را برای توسعه کشاورزی نیاز داریم.
وی گفت: پروژه گرمسیری هم دارای بخش‌هایی است؛ یک بخش از آن تبدیل و ارتقای اراضی شامل تبدیل اراضی دیم و مراتع - که قابلیت تبدیل به اراضی و باغات دارند - به اراضی آبی است.
اجرای سامانه گرمسیری با اعتبارات دولتی طولانی می‌شود
این مسئول خاطرنشان کرد: پروژه گرمسیری دارای هزینه سنگینی است و در واقع اجرای آن با اعتبارات دولتی طولانی می‌شود و برنامه اولیه این بوده که با اعتبارات دولتی و اعتباراتی که سالانه تخصیص داده می‌شود این طرح را تمام کنند، اما پیشنهاد استان به وزارت نیرو استفاده از ظرفیت و مشارکت بخش خصوصی است که مورد موافقت وزارت نیرو نیز قرار گرفته است.
وی با بیان اینکه بهره‌برداری تا حدی ایجاد شده و بعضی بخش‌ها تا شبکه توزیع بین مزارع هم جلو رفته و اتحادیه‌های روستایی تشکیل شده است، گفت: بخش‌هایی از آن به بهره‌برداری رسیده، اما بعضی بخش‌ها طولانی‌مدت است، مثلاً به بعضی از سدهای مخزنی که آب شرب از آنها استخراج شود فعلاً نیازی نیست، اما با افزایش جمعیت باید شبکه شرب هم در طولانی‌مدت توسعه پیدا کند.
معاون امور عمرانی استانداری کرمانشاه متذکر شد: پروژه گرمسیری طرحی نیست که همچون پروژه عمرانی تعریف شود، بلکه یک طرح توسعه‌ای است که متناسب با پیشرفت توسعه از آن بهره‌برداری و تعریف می‌شود.
ظرفیت تولید بالای طرح گرمسیری
یک استاد دانشگاه در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: هدف‌گذاری اولیه طرح ۱۰۰ هزار هکتار از زمین‌هایی بود که در پایین‌دست این پروژه قرار می‌گیرد و این ۱۰۰ هزار هکتار قرار بر این بود که سهم بزرگ‌تر آن به استان کرمانشاه و سهم کوچک‌تر به استان ایلام داده شود.
سهراب دل‌انگیزان افزود: حجم این ۱۰۰ هزار هکتار به علت‌هایی به نظر می‌رسد کاهش پیدا کرده، اما در کل اگر فرض کنیم همین ۱۰۰ هزار هکتار باشد، واقعیت این است که منطقه گرمسیری، یک منطقه خاصی است.
این اقتصاددان خاطرنشان کرد: بخش قابل‌توجهی از زمین‌هایی که در آنجا قرار دارند، اگر واقعاً آب برای کشاورزی به آنها برسد و آبیاری شود و به زمین آبی تبدیل شوند، ظرفیت بسیار بالایی برای تولید محصولات کشاورزی در کشور دارد.
عضو هیأت علمی دانشگاه رازی تصریح کرد: زمین منطقه گرمسیری حتی این ظرفیت را دارد که در سال سه بار کشت شود و زمین‌های دامنه بسیار خوبی دارد که بهترین شرایط را برای باغات دارد.
دل‌انگیزان بیان کرد: این منطقه زمین‌های مسطحی دارد که بهترین شرایط برای زراعت دارد - یعنی هم حوزه زراعت و حوزه باغات بسیار می‌تواند موفق باشد - در عین حال چون نزدیک مرز هم است می‌تواند صنایع تبدیلی تکمیلی بسیار زیادی در کنار هم قرار گیرد.
به گفته وی، در این زمین‌ها محصولاتی می‌تواند تولید شود که زراعی صنعتی هستند و در کارخانجات صنعتی تبدیلی و تکمیلی به محصولات مصرفی یا محصولات واسطه مورد استفاده بسیاری از بخش‌های اقتصادی تبدیل و بعد صادر شود.
برنامه‌های بهره‌برداری از طرح گرمسیری برای جهش تولید
این اقتصاددان گفت: ظرفیت بسیار بالایی در این منطقه وجود دارد، اما این ظرفیت در دوره‌های بلندمدت و میان‌مدت مطرح است که در دوره کوتاه‌مدت اگر بتوانیم زمین‌ها را مشروب و آبی کنیم، می‌تواند میزان تولیدات کشاورزی استان را در سطح محصولات خام بالا ببرد.
عضو هیأت علمی دانشگاه رازی عنوان کرد: در میان‌مدت و بلندمدت هم کارخانه‌های موجود در منطقه در حوزه صنایع تبدیلی تکمیلی یا در حقیقت تبدیل کردن محصولات کشاورزی به محصول واسطه یا محصول نهایی فعال هستند و مواد اولیه آنها باید تأمین و به کشور عراق صادر شود.
وی ادامه داد: در بلندمدت می‌توانیم روی مجموعه جدیدی از زنجیره گسترده تأمین صنعتی ورود کنیم که نهاده‌های محلی آنها محصولات کشاورزی باشد که از این زمین‌های آبی منشعب شود.
دل‌انگیزان گفت: جهش تولید یعنی از آنچه که هستیم چند گام جلوتر برویم؛ این جهش تولید در آنجا با بخش کشاورزی و در حوزه محصول خام در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر است که امسال انجام شود، اما واقعیت این است که اگر این اتفاق دقیقاً بیفتد، می‌تواند جهش تولید بلندمدت و دائم نیز در منطقه ایجاد کند.
وی گفت: جهش تولید هم ارزش اقتصادی منطقه را بالا می‌برد و هم تمایل به سرمایه‌گذاری و جذب سرمایه‌گذاری را در منطقه گسترش می‌دهد و از سویی ثروت‌افزایی و تولید ثروت را نیز در منطقه بالا می‌برد که موجب کاهش فقر و ایجاد اشتغال در منطقه می‌شود.
این اقتصاددان بیان کرد: این منطقه می‌تواند به قطب صنعتی و کشاورزی تبدیل شود و آرزو می‌کنیم که این اتفاق بیفتد.
براساس این گزارش، سامانه گرمسیری به‌عنوان بزرگ‌ترین طرح آبی کشور می‌تواند رونق خوبی را برای کشور به ارمغان آورد، جهش تولید را رقم بزند و اشتغال استانی که همیشه در صدر جدول بیکاری بوده را سروسامان دهد؛ لذا با توجه به اهمیت طرح فوق ضرورت دارد تا مسئولان در تخصیص اعتبارات و رفع مشکلات این طرح تعجیل و همت کنند.
