مردم مناطق مختلف کشور بهترین عامل تفریحات و سرگرمی‌های مفرح، سالم و سازنده‌ای را با بازی‌های سنتی و محلی خود که بخشی از میراث فرهنگی و ناملموس بشریت است، دارند و استان کرمانشاه نیز بازی‌های بومی و محلی مخصوص خود داشته که برگرفته از جغرافیا، اقلیم، فرهنگ و آداب و رسوم منطقه است.
امروزه باتوجه به اینکه در شرایط بحران بیماری کرونا قرار گرفته ایم و در این روزها در منزل قرنطینه شدیم، می‌توانیم در کنار خانواده با بازی‌های بومی محلی کرمانشاهی که از فرهنگ و تمدن چند هزار ساله این دیار به شمار می‌رود، خود را سرگرم کنیم و روحیه خود را در مقابل این بیماری افزایش دهیم چراکه بازی‌های بومی محلی می‌تواند فضای شادی را برای خانواده‌ها فراهم سازد.
رییس هیات ورزش های روستایی و بازی های بومی محلی استان کرمانشاه اظهارداشت: در این روزها که برای درامان ماندن از ویروس کرونا باید در خانه بمانیم، انجام بازی‌ها و سرگرمی‌های بومی یادگار روزهای نه‌چندان دوری است که هنوز تلویزیون و رادیو و شبکه‌های اجتماعی یا وجود نداشت و یا فراگیر نشده بود.
بهرام بهروش افزود: روزگاری که با چندتکه سنگ و پارچه و چند قطعه چوب ساعت‌ها بزرگ و کوچک سرگرم می‌شدند، سرگرمی‌های که آن‌قدر شیرین و جذاب بودند که خانواده‌ها به‌صورت مسابقه برگزار می‌کردند.
او تعداد بازی‌های رایج بومی محلی در استان کرمانشاه را بیش از ۱۰۰ بازی عنوان کرد که بعضی از آنها همچون قمچان در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
بهروش خاطرنشان کرد: درگذشته که به‌مانند امروز فضای مجازی حضور گسترده‌ای در زندگی مردم نداشت، خانواده‌ها شب‌های خود را با انجام بازی‌های بومی محلی سرگرم می‌کردند که امیدواریم در این مدت که باید به‌اجبار کرونا در خانه بمانیم، توجه دوباره‌ای به این بازی‌ها داشته باشیم.
معرفی چند بازی قدیمی کرمانشاهی
رییس موزه های اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه و مسوول ثبت آثار ملی و معنوی این اداره کل نیز در توضیح بازی هایی که می توان در این ایام برای گذران اوقات و فراغت از آنها استفاده کرد، اظهارداشت: بازی «پلان» یکی از بازی های منطقه است که هم در قالب پرونده طلب باران و هم بصورت یک بازی به ثبت ملی رسیده است.
اکرم طهماسبی افزود: با استفاده از هفت سنگ متوسط و با ۲ گروه این بازی انجام می شود که با یک سنگ باید با فاصله مشخص به این سنگها پرتاپ شود تا به هدف بخورد.
وی در ادامه با اشاره به ثبت ملی ورزش «زوران» به نام کرمانشاه، اظهار داشت: زوران نوعی کشتی سنتی و پهلوانی است ولی با قوانین محلی که هم اکنون جایگاهی پیدا کرده و هر ساله مسابقاتی در استان کرمانشاه در خصوص بازی زوران برگزار می شود.
طهماسبی در ادامه به بازی «قارن توپان» اشاره کرد و افزود: این بازی هم اکنون در روستای «زردویی» در شهرستان پاوه انجام می شود.
او گفت: این بازی با حضور ۲ گروه انجام می شود؛ به این شکل که «قارن» چوبی است با ابعاد و اندازه مشخص به همراه یک توپ که به اندازه یک مشت دست می باشد؛ گروه اول باید که شروع کننده بازی هستند باید با چوب قارن به توپ بزنند و گروه مقابل توپ را دریافت و فرار کنند تا به جای مشخص برسند و تیم شروع کننده مانع کار شوند.
رییس موزه های اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه و مسئول ثبت آثار ملی و معنوی همچنین خاطرنشان کرد: بازی‌های بومی در شرایط فعلی بهترین جایگزین فضای مجازی خواهد بود و از طرفی از آداب و سنن گذشتگان که به‌عنوان یک میراث ناملموس که برای ما به یادگار مانده است، صیانت می‌کنیم.
قمچان ۱۱ بازی را در بر می‌گیرد
کارشناس ارشد مردمشناسی پایگاە منظر فرهنگی اورامانات نیز در این باره گفت: «قه‌مچان» یا «هه‌ملوقان» نامی مختص بازی‌های بومی محلی با سنگ‌های ریز در اورامانات است.
عزیز مصطفایی افزود: این بازی گاهی با ۱۰ سنگ کوچک و گاهی پنج تایی است. تعداد زیاد سنگها را «قاقا» می‌گویند و هر «قا» سه سنگ را در بر می گیرد که می بایست بازیکن با پر شدن دستش آنها را هم زمان با همان یک دست و با تکان ناگهانی جدا کند و در دست دیگرش بیندازد.
به گفته این کارشناس مردم شناسی «قەمچان» یا «هەملەقوان» حدود ۱۱ نوع بازی را در بر می گیرد و یکی از گسترده ترین بازها در سطح اورامانات است که می توان در این روزها که همگی قرنطینه اجباری را در پیش گرفته اند مورد استفاده قرار گیرد.
مصطفایی اظهار داشت: یکی از کارکردهای این بازی مهارت و چابکی انگشتان است که بعد ها در چیدن میوه جات مانند توت و...به کار خواهد آمد. بطور معمول گروه سنی۱۵ تا ۲۰ سال را اغلب در بر می گیرد و بیشتر بین دختران رواج دارد.
وی یادآور شد: این بازی در تیر ماە ۱۳۹٨ با شمارە ثبت ۱۹٨۹ در فهرست آثار ناملموس ایران با مرکزیت روستای ساتیاری در منطقە اورامانات ثبت شده است.
