عملیات پیروزمند مطلع الفجر به منظور آزادسازی ارتفاعات «چرمیان، سرتنان، دیزه کش، برآفتاب، تنگ کور، تنگ قاسم آباد، تنگ حاجیان، فریدون هوشیار، دشت گیلان، روستاهای گمار، بورسوار و دشت گیلانغرب» انجام شد.
در این عملیات نیروهای سپاه پاسداران، بسیج و تعدادی از مردم بومی منطقه همراه با نیروهای ارتش و هوانیروز، از سه محور به دشمن یورش برده و بدون توجه به سرمای شدید و شرایط سخت منطقه و میدان های مین، به جبهه دشمن نفوذ کردند.
عملیات مطلع الفجر از جمله عملیات های بزرگ هشت سال دفاع مقدس در غرب کشور بود که در منطقه عملیاتی گیلانغرب اجرا شد.
در این عملیات علاوه بر آزادسازی ارتفاعات مهمی همچون چغالوند و آوزین بیش از ۳۰ کیلومتر از خاک کشورمان در دشت گیلان از دست دشمن متجاوز آزاد و ۳۰ روستا نیز در این مناطق نیز آزاد شد.
۲ هزار و ۱۵۰ کشته، زخمی و اسیر با انهدام بخش قابل توجهی از تجهیزات و ادوات دشمن از دیگر دستاوردهای این عملیات بزرگ بود.
اهداف عملیات مطلع الفجر
ایجاد مقدمه آزادسازی قصرشیرین و نفت شهر، نزدیکی به شهر اشغال شده قصرشیرین، انهدام قوای دشمن، جلوگیری از آرامش نیروهای دشمن در جبهه میانی از هدف های عملیات پیروزمندانه مطلع الفجر بود.
منطقه عملیاتی دارای ۲ محور عمده سرپل ذهاب و گیلانغرب بود که محور سرپل ذهاب علاوه بر ارتفاعات متعدد از جمله برآفتاب، دارای تنگه های راهبردی حاجیان، کورک و قاسم آباد است که از طریق آن ها جاده گیلانغرب – قصرشیرین و سایر خط های مواصلاتی عقبه دشمن در دید و تیر قرار می‌گرفتند.
در محور گیلانغرب که از وسعت بیشتری نسبت به محور سرپل ذهاب برخوردار است، ارتفاعاتی همچون شیاکوه، سرتتان، چرمیان، دیزه کش، بزنیلی و نیز چند قله دیگر وجود دارند.
حضور مقتدرانه رزمندگان کشورمان در عملیات مطلع الفجر
در عملیات مطلع الفجر از سوی کشورمان ۱۱ گردان پیاده سپاه پاسداران، تیپ ۵۸ ذوالفقار به استعداد سه گردان، گردان های ۲۱۱ و ۲۶۵ زرهی و یک گردان از گردان ۲۹۰ زرهی از ارتش و یک گردان ژاندارمری حضور داشتند.
پیش از آغاز عملیات تیپ های ۲، ۵ و ۳۹ پیاده کوهستانی، یک گردان از تیپ ۲۲ پیاده کوهستانی، گردان تانک لشکر چهارم پیاده کوهستانی و یک گردان نیروی مخصوص و پس از عملیات نیز تیپ های ۴۲۵ و ۵۰۳ پیاده، یک گردان از تیپ ۴ پیاده کوهستانی، یک گردان از تیپ ۴۱۲ پیاده و پنج گروهان کماندویی، استعداد دشمن در این منطقه عملیاتی بود.
سه معبر اصلی برای این عملیات در نظر گرفته شده بود که یک معبر از ارتفاعات سنبله در جنوب پادگان ابوذر شروع شد و به ارتفاعات برآفتاب می رسید و درنهایت پس از قطع جاده گیلانغرب با قصرشیرین در منطقه سرتتان و تنگه قاسم آباد در محور گیلانغرب تلاقی می کرد.
گروه ضربت تیپ ۵۸ ذوالفقار در این عملیات تانک های دشمن در قاسم آباد را منهدم کرده و ضمن هموار کردن راه عبور تانک های خودی، جاده گیلانغرب به قصرشیرین را نیز مسدود کرد.
۲ معبر دیگر در منطقه عمومی غرب گیلانغرب انتخاب شده بود که هریک از معبرهای اصلی برای انجام این عملیات نیز چند معبر فرعی داشت و هدف های مستقلی را تامین می کرد.
کنترل و هدایت عملیات نیز توسط چهار پاسگاه فرماندهی انجام می شد که این پاسگاه های فرماندهی با نام های امام خمینی، شهید رجایی، شهید باهنر و شهید بهشتی انجام وظیفه می کردند و هدایت و کنترل کامل عملیات با مرکز فرماندهی امام خمینی بود.
آغاز عملیات در ۲۰ آذر سال ۱۳۶۰
با آغاز عملیات در ۲۰ آذر سال ۶۰، واکنش دشمن بسیار سریع بود و با تسلط کافی که بر زمین منطقه داشت موفق شد از پیشروی نیروهای خودی جلوگیری کند ولی در محور سرپل ذهاب، قوای جمهوری اسلامی با وجود نداشتن توفیق در فتح تنگه کورک، تقاطی از ارتفاعات برآفتاب را به تصرف خود در آورده و جاده گیلانغرب – قصرشیرین را مسدود کردند.
درگیری در محور گیلانغرب نیز به روشنایی روز کشیده شد و نیروهای عمل کننده در این محور موفق شدند با تقدیم تعدادی شهید و مجروح، ارتفاع شیاکوه را به تصرف خود در آورند.
تلاش رزمندگان اسلام در روز نخست عملیات نیز در همین حد باقی ماند و نیروهای عراقی توانستند با بررسی اوضاع و شناسایی مواضع نیروهای مهاجم، در شب دوم عملیات در محور شیاکوه پاتک کنند که با مقاومت و هوشیاری رزمندگان خنثی شد و نیروهای عراق بدون کسب نتیجه، عقب رانده شدند.
در مجموع، در حالی که پس از گذشت سه روز از آغاز عملیات مطلع الفجر فقط ارتفاعات شیاکوه و برآفتاب در اختیار نیروهای خودی قرار داشت، پاتک های سنگین و متوالی دشمن از یک سو و امکان نداشتن پشتیبانی از نیرو به علت فاصله زیاد خط مقدم با عقبه از سوی دیگر موجب شد پس از ۱۷ روز مقاومت، ارتفاعات یادشده به طور مجدد به تصرف دشمن درآید.
اثبات روحیه شهادت طلبی رزمندگان مهم ترین نتیجه عملیات مطلع الفجر
رزمندگان اسلام نتوانستند اهداف به دست آمده در این عملیات را تثبیت کنند و نگه دارند، ولی آن ها موفق شدند در جریان ۱۷ روز درگیری ضمن وارد آوردن تلفات زیاد بر دشمن شامل ۲ هزار زخمی و ۱۴۰ اسیر، تجربه های گران سنگی را برای انجام عملیات های بعدی به دست آورند.
در مناطق صعب العبور و کوهستانی، تدارک و پشتیبانی نیروهای عمل کننده امری بسیار حیاتی است که نیازمند آموزش و آمادگی خاص جسمی رزمندگان در کنار روحیه شهادت طلبی به ویژه در مناطق کوهستانی است که در نتیجه این عملیات به دست آمد.
برخلاف دشمن، آتش قوای نظامی جمهوری اسلامی در مواضع دشمن روی ارتفاعات اندک و بی تاثیر بود و این موضوع علاوه بر کمبود مهمات به ضعف دیده بان های ارتش باز می گشت که فرماندهان سپاه در این عملیات دریافتند که باید یک گروهان دیده بانی آتش تشکیل داده و ضمن آموزش آن ها، حداکثر بهره برداری را از حداقل آتش موجود در مناطق ببرند.
گیلانغرب با بیش از ۷۲ هزارتن جمعیت در غرب کرمانشاه در دوران دفاع مقدس ۷۵۰ شهید تقدیم انقلاب اسلامی کرده است.
یاد و خاطره عملیات مطلع الفجر (فتح شیاکوه) و ۷۰ شهید سرافراز این عملیات غرورآفرین جاودان.
