گرچه هم اکنون ظرفیت نصب شده تولید برق در ایران 78 هزار و 500 مگاوات است اما به دلایل مختلف از جمله کاهش بارندگی، تولید برق در تابستان 97 حدود 52 هزار مگاوات بود که بیش از 90 درصد آن هم به مدد سوخت‌های فسیلی تولید می شود.
عبدالرسول پیشاهنگ، معاون راهبری تولید شرکت برق حرارتی تیر97 گفت: ظرفیت نامی نصب شده نیروگاه‌های حرارتی در کشور بالغ بر 56 هزار و 500 مگاوات است که بیش از 75 درصد نیروگاه‌های حرارتی از نوع نیروگاه‌های گازی و سیکل ترکیبی است.
براساس آمار سال 96، سالانه 70 میلیارد لیتر نفت و 70 میلیارد متر مکعب گاز صرف تولید برق در نیروگاه‌ها می‌شود.
** آلودگی محیط زیست
حدود سه هزار مگاوات از نیروگاه‌های حرارتی عمری بالاتر از 40 سال دارند و با وجود تعمیرات مکرر، بازدهی بسیار کم و اثرات منفی زیست محیطی فراوانی دارند.
دود شدن این همه نفت و گاز ضربه جبران ناپذیری به محیط زیست می زند چنانچه از حدود ٣٠ درصد از ٦٠٢ میلیارد تن گاز دی‌اکسید‌کربن و 42 درصد از ١.٤٨میلیون تن دی‌اکسید سولفور تولید‌شده در کشور به بخش نیروگاهی برق تعلق دارد.
همچنین براساس مطالعه‌ای که در سال ١٣٨٤ توسط وزارت نیرو صورت گرفته، هزینه اجتماعی مستقیم و غیرمستقیم گازهای تولید شده به ازای هر کیلووات ساعت برق تولیدی در نیروگاه‌های بخاری کشور حدود 72 تا 136 تومان، نیروگاه‌های گازی 74 تا 138 تومان و نیروگاه‌های سیکل ترکیبی 59 تا 123 تومان برآورد شده است.
نتایج تحقیقات جدید، حتی نشانگر ارتباط بین حذف نیروگاه‌های سوخت فسیلی و نفتی و بهبود سلامت عمومی است زیرا تعطیلی نیروگاه‌های آلاینده باعث کاهش میزان زایمان زودرس و بهبود باروری و تعطیلی نیروگاه‌های زغال‌سنگ و نفت منجر به کاهش تولد نوزادان نارس شده است.
** برق گرفتگی آب!
حجم زیادی از آب کشور هم برای تولید برق نیست و نابود می شود؛ آن هم در شرایط خشکسالی کنونی که بسیاری از مناطق کشور به ویژه روستائیان و عشایر با مشکل آب دست به گریبان هستند.
به گفته ابراهیم خوش گفتار، عضو هیات مدیره سندیکای تولیدکنندگان برق «نیروگاه‌های بخار، آب زیادی مصرف می‌کنند به طور مثال بخش بخار نیروگاه منتظرقائم 450 لیتر در ثانیه و نیروگاه اصفهان 750 لیتر در ثانیه آب مصرف می‌کند.»
بیشتر مصرف آب نیروگاه‌ها در سامانه‌های خنک کننده، جبران نشتی آب در سیکل بویلرها، سامانه تزریق آب به توربین‌های گاز برای خنک کاری هوای ورودی، سیستم آتش نشانی، شست وشو و به تازگی سامانه‌های حذف آلاینده‌ها از گازهای خروجی دودکش است که طبق برآوردها به ازای تولید هزار مگاوات ساعت برق، برای نیروگاه‌های بخاری ٧٠٠ متر مکعب در ساعت، نیروگاه‌های سیکل ترکیبی تا ٣٠٠ متر مکعب در ساعت و برای نیروگاه‌های گازی تا ١٢٠ مترمکعب در ساعت آب مصرف می‌شود.
به عبارت دیگر برای پاسخگویی به مصرف برق کل کشور در سال، 105 میلیون متر مکعب آب در صنعت نیروگاهی نیاز است که با توجه به مصرف روزانه ١٩٠ لیتر آب برای هر نفر، مصرف آب در صنعت برق کشور در روز معادل مصرف آب یک شهر 1.5 میلیون نفری است.
بر این اساس برای تولید یک کیلووات ساعت برق در کشور به طور میانگین 38 صدم لیتر آب و 65 صدم کیلوگرم آلاینده تولید می‌شود.
** هدر رفت هنگفت برق
دردناک اینکه حجم قابل توجهی از برق تولیدی کشور پیش از آنکه به دست مصرف کننده برسد تلف می شود؛ دست کم 11 درصد که چهار درصد از میانگین جهانی و هفت درصد از کشورهایی مانند فنلاند، اسلواکی، قطر و کره جنوبی بیشتر است.
یکی از مهمترین علل بالا بودن تلفات برق در شبکه انتقال و شبکه توزیع، فرسودگی تجهیزات است طوری که مثلا عمر نیمی از شبکه توزیع برق تهران بیشتر از 25 سال است. تلفات غیرفنی و برق های غیرمجاز هم از دیگر تلفات این بخش است.
تولید برق برای وزرات نیرو به ازای هر کیلوات 110 تومان هزینه دارد اما به قیمت 80 تومان به مردم فروخته می شود؛ به عبارت دیگر دولت برای برق فسیلی با این همه دردسر، هزاران میلیارد تومان یارانه هم می پردازد.
** ضرورت تغییر ریل
وجود این همه هزینه و خطر برای تولید برق از انرژی فسیلی باعث نشده که در کشور خیز مناسبی به سوی انرژی های پاک، تمام نشدنی و با کمترین آلودگی برداشته شود.
منابع انرژی های پاک و تجدیدپذیر برخلاف انرژی های فسیلی، قابلیت تولید مجدد توسط طبیعت در یک فاصله زمانی کوتاه را دارند که شامل انرژی آبی (نیروی برق آبی)، بادی، خورشیدی، زمین گرمایی، زیست توده یا زیست سوخت(مانند «سوخت اتانولی» که از ساقهٔ نیشکر به دست می آید) و انرژی امواج و جزر و مد است.
صیانت از منابع انرژی فسیلی، حفاظت از محیط زیست، کمک به تنوع بخشی به منابع انرژی و پدافند غیرعامل و بهره وری انرژی از مهمترین دلایلی است که رفتن به سوی انرژی های نو و تجدیدپذیر را به یک سرمایه گذاری ضروری و سوادآور تبدیل کرده است.
تولید انرژی نو در کشور گرچه اندک بوده اما در عین حال مزایای کلانی داشته به طوری که از تیرماه سال 1388 تا انتهای سال 1396 حدود یک میلیارد و 931 میلیون کیلووات ساعت برق از محل «انرژی‌های نو» تولید شده که این میزان باعث صرفه‌جویی 425 میلیون لیتری مصرف آب در کشور شده است.
براساس این گزارش این میزان تولید برق از محل انرژی‌های تجدیدپذیر توانسته چیزی حدود یک میلیون و 333 هزار تن از انتشار گازهای گلخانه‌ای و 549 میلیون متر مکعب از مصرف سوخت‌های فسیلی در کشور بکاهد.
براساس گزارش شرکت مدیریت شبکه برق ایران، هم اکنون تولید روزانه انرژی‌های نو در کشور حدود 650 مگاوات است.
بیشترین ظرفیت تولید انرژی‌های نو ایران مربوط به نیروگاه‌های بادی است و هنوز در تولید برق از سایر انرژی های تجدیدپذیر از جمله انرژی رایگان خورشیدی گام های بزرگی برداشته نشده و همچنان سهم آنها در سبد انرژی کشور اندک است.
بررسی اعداد و ارقام موجود در این بخش حکایت از آن دارد که 45 درصد (237 مگاوات) نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور از نوع بادی، 33 درصد (173 مگاوات) از نوع خورشیدی، 17 درصد از نوع (92.35) برق آبی کوچک، سه درصد (13.6) از نوع بازیافت حرارت و 2 درصد (10.6) نیز از نوع زیست توده است.
** آلمان؛ الگویی مناسب
دنیا با شتابی سریع در مسیر توسعه صنعت انرژی‌های تجدیدپذیر قرار گرفته و بسیاری کشورها آن را ابزار مقابله با تغییرات اقلیمی و کاهش گرمایش جهانی می‌داند.
براساس گزارش های جهانی بیش از 310 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری بر روی برق تجدید پذیر انجام شده که این میزان سه برابر سرمایه‌گذاری‌ها بر روی منابع فسیلی است.
گرچه موقعیت ایران برای بهره مندی از انرژی های نو بویژه خورشیدی به مراتب بهتر از کشورهای اروپایی است اما اروپایی ها از جمله کشور آلمان از تمام پتانسیل خود برای استفاده از این انرژی بی پایان بهره برده اند.
ترقی آلمان در استفاده از انرژی های تجدیدپذیر به ویژه انرژی بادی و خورشیدی خیلی سریع اتفاق افتاده و اکنون به جایی رسیده که تمام رقبای خود را کنار زده و بنابر اعلام سایت جهانی انرژی های تجدیدپذیر، اقتصاد برتر این حوزه است.
حدود یک سوم صفحات خورشیدی و بیشتر از نصف توربین های بادی دنیا در آلمان تولید می شود؛ ضمن اینکه محبوب ترین توربین ها و ژنراتورهای برق آبی محصول این کشور است.
آلمان در تولید الکتریسیته از منابع تجدیدپذیر از 6.3 درصد در سال 2 هزار میلادی به 31 درصد در نیمه نخست 2014 رسیده و اکنون از تابش خورشید 41 هزار مگاوات برق تولید می‌کند.
این در حالی است که مساحت ایران حدود 4.5 برابر آلمان است و میزان تابش نور خورشید در آن حدود چهار برابر بیشتر از آلمان است.
اهمیت استفاده از انرژی خورشید وقتی در ایران بالا می رود که بدانیم دست کم به طور میانگین سالانه 280 تا 300 روز آفتابی در کشور داریم که ظرفیت بالایی برای تولید برق خورشیدی است.
همچنین در ایران به واسطه نزدیکی به خط استوا، صفحات (پنل) خورشیدی را در زاویه 25 تا 30 درجه قرار می دهند که یک زاویه خیلی خوب محسوب می شود اما این زوایه در اوپا 50 تا 60 درجه است.
* چرا برق خورشیدی؟
مزایای برق خورشیدی متعدد و قابل توجه است از جمله اینکه برق بدون مصرف سوخت های فسیلی گرانقیمت تولید می شود و آلودگی های زیست محیطی هم ندارد.
تولید برق خورشیدی برخلاف نیروگاه های حرارتی سنتی احتیاجی به آب ندارد که این موضوع برای کشور خشک و نیمه خشک ایران اهمیت زیادی دارد.
نیروگاه های خورشیدی همچنین امکان تامین شبکه های کوچک و ناحیه ای را دارد و برای اتصال به شبکه سراسری برق نیازمند تأسیس خطوط فشار قوی و شبکه های انتقال نیست.
استهلاک این نوع انرژی کم و عمر صفحات (پنل) خورشیدی مولد برق بین 20 تا 30 سال برآورد می شود البته پس از این مدت هم قابل استفاده هستند اما توان تولیدی آن کاهش می یابد؛ همچنین لازمه راه اندازی نیروگاه های خورشیدی وجود متخصص نیست و می توان آنها را بطور خودکار بکار انداخت.
نکته مهم دیگر این است که با توجه به نصب پنل های خورشیدی در نقطه مصرف، حجم عظیم تلفات برق در این سیستم تقریبا صفر می شود که معنی آن جلوگیری از هدررفت میلیاردها تومان سرمایه است.
کاربردهای غیر نیروگاهی انرژی حرارتی خورشید هم شامل موارد متعددی است از جمله «آبگرمکن و حمام خورشیدی، سرمایش و گرمایش خورشیدی، آب شیرین کن خورشیدی، خشک کن خورشیدی، اجاق خورشیدی، کوره ها و خانه های خورشیدی.»
** اشتغالزایی فراوان
به گفته رئیس سازمان انرژی های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی برق (ساتبا) «ایران مقام اول دنیا را در انرژی خورشیدی و سه مولفه میزان تابش خورشید، میزان حرارت و زمین مورد نیاز برای نصب پنل ها دارد و می توان با برنامه ریزی از این منابع بهتر استفاده کرد.»
به اعتقاد سید محمد صادق زاده «منابع تجدیدپذیر در دنیا به مساله بسیار مهمی تبدیل شده اند که ایران در استفاده از این بخش نسبت به کشورهای دیگر 2 دهه عقب است.»
وی اظهار کرد: منابع تجدید پذیر فقط انرژی برق تولید نمی کنند بلکه در زمینه اشتغالزایی و کاهش آلودگی محیط زیست، پدافند غیر عامل، توزیع عادلانه ثروت و تولید برق در شرایط کم آبی بسیار موثر هستند.
صادق زاده افزود: در شرایط فعلی یک نیروگاه حرارتی برای 400 نفر اشتغال ایجاد می کند اما یک نیروگاه خورشیدی زمینه اشتغال 100 هزار نفر را فراهم می کند.
وی با اشاره به سرمایه گذاری اندک برای نصب نیروگاه های خورشیدی گفت: هزینه تمام شده تولید هر کیلووات ساعت برق توسط نیروگاه های تجدیدپذیر در ایران 2 سنت و در جهان سه سنت است در حالی که در سال 94 هزینه تمام شده تولید هر کیلو وات ساعت برق 9 سنت بود.
** مشکلات تولید سنتی برق
روند مصرف برق در 10 سال گذشته رشد 6 درصدی را نشان می‌دهد که با احتساب همین رشد تا سال 1415 ظرفیت نیروگاهی کشور باید به بیش از 180 هزار مگاوات برسد.
همایون حائری، معاون وزیر نیرو در أمور برق و انرژی خرداد 97 عنوان کرد: صنعت برق برای پاسخگویی به نیاز مصرف رو به رشد متقاضیان برق، نیاز به سرمایه گذاری 100 میلیارد دلاری خواهد داشت که سالانه بیش از پنج میلیارد دلار خواهد شد که چالش جدی محسوب می‌شود.
برآورد این مبلغ هنگفت سبب شده که دولت مسیر خود را تا حدودی به سمت انرژی های نو و برق خورشیدی بچرخاند.
دولت تسهیلات ویژه ای برای نصب نیروگاه های خورشیدی در خانه ها در نظر گرفته که مهمترین آن پرداخت نیمی از هزینه خریداری و نصب این نوع از نیروگاه های کوچک است.
اجرای طرح برکت آفتاب و خرید تضمینی برق تولیدی توسط نیروگاه های تولید برق از منابع تجدید پذیر از ابتدای سال 1394 و از محل 150 میلیارد تومان عوارض برق دریافتی شرکت توانیر آغاز شده است.
در گذشته 30 ریال به عنوان عوارض برق برای توسعه نیروگاه های تجدیدپذیر از قبوض مشترکین کسر می‌شد که سال گذشته این رقم به 50 تا 60 ریال رسیده است.
تقی زعفرانچی، معاون توسعه مشارکت‌های بخش غیردولتی ساتبا اسفند 96 با اشاره به قیمت‌های تضمینی بلندمدت نیروگاه‌های تجدیدپذیر گفت: نرخ پایه خرید تضمینی برق در نیروگاه زیست توده بین 2 هزار و 700 تا سه هزار و 700 ریال در هر کیلووات ساعت، برای نیروگاه‌های مزرعه بادی سه هزار و 400 تا چها رهزار و 200 ریال در کیلووات ساعت و در نیروگاه‌های مزرعه خورشیدی سه هزار و 200 تا چهار هزار و 900 ریال در کیلووات ساعت است.
وی با بیان این که سقف مزارع بادی و خورشیدی بزرگ براساس ظرفیت مجموع 2 هزار مگاوات در سال و به وسیله ساتبا تعیین می‌شود، عنوان کرد: در مولدهای مختص مشترکان برق تا سقف ظرفیت انشعاب نرخ پایه خرید تضمینی برق در نیروگاه‌های بادی با ظرفیت یک مگاوات و کمتر از پنج هزار و 700 ریال در هر کیلووات ساعت و در نیروگاه‌های خورشیدی با ظرفیت 100 و 20 کیلووات بین 700 تا 800 ریال در کیلووات ساعت خریداری می‌شود.
به گفته وی ، قرارداد خرید تضمینی برق یک دوره 20 ساله است که از تاریخ شروع قرارداد آغاز و دوره پیشبرد و احداث نیروگاه را هم شامل می‌شود.
حتی براساس ابلاغیه مرداد 97 وزارت نیرو در باره صادرات برق تولیدی از انرژی‌های تجدیدپذیر، بخش غیردولتی ایران می‌تواند با بخش غیردولتی کشورهای دیگر وارد مکاتبه شود و برق تولیدی خود را به آنها بفروشد.
اکنون بیش از یک هزار و 700 نیروگاه کوچک در روستاهای سراسر کشور از طریق نصب پنل های خورشیدی ایجاد شده که طبق اعلام مسئولان به زودی به 10 هزار انشعاب می رسد.
همچنین طی 2 سال گذشته بیش از 500 شرکت و بیش از سه هزار فرد حقیقی در کشور به استفاده از نیروگاه های تولید برق از منابع تجدید پذیر پرداختند و 10 هزار میلیارد تومان سرمایه بخشی خصوصی داخلی و خارجی در این زمینه به کار گرفته شده است.
به گفته مدیر عامل سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر ایران ، از 2 سال پیش صنعت تولید برق از انرژی تجدیدپذیر وارد فصل تازه‌ای شده و در این مدت از 640 مگاوات ظرفیت نیروگاهی تجدیدپذیر بهره برداری کردیم که تا پایان سال جاری 410 مگاوات دیگر به این ظرفیت تولید اضافه می‌شود.
صادق زاده درباره وضعیت تجدیدپذیرها نیز گفت: در سال ١٣٩٥ نسبت به سال ١٣٩٤ شاهد رشد 40 درصدی ساخت و بهره‌برداری از نیروگاه‌های تجدیدپذیر در کشور بودیم؛ این در حالی است که در سال ١٣٩٦ نسبت به سال 1395 این رشد ظرفیت به 70 درصد رسید.
وی با بیان اینکه 11 تولیدکننده داخلی تجهیزات مورد نیاز نیروگاه های تجدیدپذیر را تولید می‌کنند، تصریح کرد: اگر سرمایه‌گذاران از تجهیزات ساخت داخل استفاده کنند، برق نهایی آنها 30 درصد گران‌تر خریداری می‌شود.
مرداد 97 شرکت توانیر ابلاغیه جدیدی صادر کرد که براساس آن تمامی شرکت های توزیع نیروی برق فرآیند خرید تضمینی برق را به نمایندگی از طرف سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) بر عهده بگیرند و بدین ترتیب متقاضیان احداث نیروگاه های محدود به ظرفیت انشعاب می توانند مطابق روال گذشته با مراجعه به شرکت های توزیع سراسر کشور که اسامی آن ها در وب سایت سازمان ساتبا نیز درج شده، اقدام به مبادله قرارداد و احداث نیروگاه کنند.
** ضرورت تخصیص بودجه مصوب تجدیدپذیرها
یکی از دلایلی که باعث تردید سرمایه گذاران بخش خصوصی و شهروندان برای رفتن به سمت تولید برق خورشیدی شده، مشکلات اعتباری این بخش و احتمال حمایت نشدن از سوی دولت است.
به عنوان نمونه در سال 96 هزار و 100 میلیارد تومان بودجه برای توسعه انرژی های تجدیدپذیر پیش‌بینی شده بود اما 600 میلیارد تومان آن تامین نشد؛ از بودجه امسال هم تا مرداد 97 تنها 50 میلیارد تومان تخصیص یافت.
البته بنابر اعلام معاون وزیر نیرو و مدیر عامل سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر ایران «مقرر شده که سازمان برنامه و بودجه 600 میلیارد تومان سال 96 را در بودجه امسال تخصیص دهد.»
سید محمد صادق زاده ابراز امیدواری کرد که در ماه‌های باقی مانده از سال 1397 تخصیص‌های مصوب به درستی صورت گیرد.
او در عین حال گفت: هم اکنون هیچ کدام از نیروگاه‌های تجدیدپذیر، طلبی از ساتبا و وزارت نیرو ندارند و اگر سازمان برنامه و بودجه پرداختی را انجام نداده، اجازه نداریم که این مساله در پرداخت صورت حساب‌ها مشکلی ایجاد کند.
** در باره پنل های خورشیدی چه می دانیم؟
صفحات خورشیدی (پنل یا سلول) که به آنها فتوولتائیک (PhotoVoltaic) یا سولار (Solar) هم گفته می شود، از ترکیبات نیمه هادی ساخته شده و انرژی نورانی خورشید را به انرژی الکتریکی تبدیل می کنند.
پنل های خورشیدی بر حسب وات (w) و دارای 2 مدل پلی کریستال (آبی رنگ) و مونو کریستال (سیاه رنگ) است که صفحات سیاه رنگ بازدهی بیشتری نسبت به صفحات آبی دارد.
توان تولید برق در سلول های خورشیدی از حدود چهار وات تا بیش از 300 وات متفاوت است؛ مثلا یک پنل 300 واتی حدود هزار وات انرژی تولید می کند اما همه آن تبدیل به الکتریسیته نمی شود.
اندازه پنل ها هم متفاوت است؛ مثلا اندازه یک پنل 305 واتی 72 سلولی با تکنولوژی کشور آلمان حدود 2 متر در یک متر با عمق پنج سانتیمتر است. پنل های خانگی را می توان روی بام، نمای ساختمان یا حتی روی کولرها نصب کرد.
حداقل مساحت نصب سلول های فتوولتائیک برای 20 واحد مسکونی حدود 300 متر مربع است. تجهیزات مورد نیاز برای تولید برق خورشیدی هم شامل پنل، شارژ کنترل، اینورتر(مبدل)، باطری(در سیستم آفگرید) و کابل برق است. اینورتر دستگاه مبدلی است که برق DC را به AC برای مصارف دستگاه هایی که با 220 ولت کار می کنند، تبدیل می کند.
** کدام پنل ها را بخریم؟
پنل های خورشیدی شامل 2 نوع آن گرید (بدون باتری و متصل به شبکه برق سراسری کشور) و آف گرید (باتری دار) است. سیستم آن گرید در جاهایی استفاده می شود که برق شهری وجود دارد. در این سیستم که هم در مقیاس بزرگ و هم مقیاس خانگی و تجاری قابل استفاده است، برق تولیدی هم قابل مصرف آنی و هم ورود به شبکه سراسری برق است.
با یک مثال ساده می توان این گونه بیان کرد که اگر نیاز روزانه برق یک واحد ساختمانی یک کیلووات در ساعت باشد، پنل های خورشیدی براساس همین نیاز طراحی و نصب می شوند اما اگر میزان برق مصرفی از میزان برق تولید شده بیشتر شد، سیستم توانایی این را دارد که برق مازاد مورد نیاز را از شبکه سراسری برق تامین کند و در واقع مشترک هرگز با قطعی برق مواجه نمی شود.
عکس این موضوع هم می تواند رخ دهد؛ بدین معنی که مازاد برق خورشیدی تولید شده به صورت خودکار وارد شبکه برق سراسری می شود و شرکت های توزیع برق به ازای حجم آن به مصرف کننده پول پرداخت می کنند.
نکته قابل توجه این است که در سیستم آنگرید امکان ذخیره انرژی برای ساعات و روزهای آینده وجود ندارد و راهی جز مصرف یا فروش آن نیست البته مزیت این پنل ها این است که در طول عمر 25 ساله خود نیازی به تعمیر و نگهداری ندارند و تنها هر چند وقت یک بار باید شسته یا تمیز شوند.
معنی دیگر آن این است که هزینه اولیه برای خرید پنل در عرض چند سال جبران می شود و سال های سال ها می توان برق رایگان مصرف کرد و حتی با فروش مازاد مصرف، درآمدزایی هم داشت.
** درآمد ماهانه 800 هزار تومانی از فروش برق
نمونه موفق این درآمدزایی در استان کرمانشاه با همکاری شرکت توزیع نیروی برق و کمیته امداد اجرایی شده است.
آنچنان که مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق استان کرمانشاه به ایرنا گفت: این شرکت با کمیته امداد استان قراردادی بسته که ضمن درآمدزایی برای مددجویان، منجر به توسعه برق خورشیدی شده است.
علیمراد مرادی مجد افزود: براساس این قرارداد کمیته امداد به مددجویان خود تسهیلات خرید پنل های خورشیدی پنج کیلوواتی می دهد و مددجویان هم با خرید و نصب این پنل های ایرانی و فروش برق تولیدی آن به دولت، ماهانه حدود 700 تا 800هزار تومان درآمد کسب می کنند.
درآمدزایی نیروگاه های خورشیدی 10 کیلو واتی ماهیانه دست کم به یک میلیون و 200 هزار تومان می رسد.
به گفته مرادی مجد «مددجویان تا چهار یا پنج سال نیمی از درآمد فروش برق تولیدی را صرف پرداخت اقساط وام دریافتی می کنند سپس صاحب کل درآمد این پنل خورشیدی می شوند.»
مرادی مجد تاکید کرد: دولت برق تولیدی نیروگاه های خورشیدی از پنج کیلووات به بالا را با قیمت تضمینی 20 ساله می خرد.
این فرصت برای همه شهروندان وجود دارد و مردم می‌توانند با خرید و نصب این نیروگاه‌ها برق تولیدی خود را به ازای هر کیلووات 800 تومان یعنی حدود 13 برابر بیشتر از قیمت فروش برق به مشترکین، به شرکت توزیع نیروی برق بفروشند.
** ضرورت ارائه آموزش و تسهیلات ارزان
با توجه به موانع متعدد مالی که اکنون سد راه توسعه استفاده از برق خورشیدی است، به نظر می رسد سیاست های دولت و وزارت نیرو باید ضمن توسعه آموزش و فرهنگ سازی، به سمت ارائه تسهیلات ارزان و بیشتر به بخش خصوصی پیش برود.
بویژه اینکه با تشدید خشکسالی و کاهش بارش ها در کشور که به کاهش 50 درصدی تولید انرژی برقابی و خاموشی‌های گسترده در تابستان 97 منجر شد، راهی جز رفتن به سوی یک انرژی مطمئن مانند برق خورشیدی نیست.
استان کرمانشاه در 10 سال گذشته هرگز قطعی‌های برنامه‌ریزی برق نداشته و به همین دلیل تحمل خاموشی در تابستان امسال برای شهروندان سخت و طاقت فرسا شده بود زیرا همزمان با برق، آب و بسیاری از خدمات عمومی سطح شهر هم قطع می شد و تحمل گرمای هوا شهروندان را کلافه می کرد.
استان 2 میلیون نفری کرمانشاه حدود 750 هزار مشترک برق دارد که 625 هزار مورد آن خانگی، 25 هزار مشترک عمومی و 10 هزار مشترک کشاورزی و صنعتی هستند و بقیه مشترکان هم در «سایر مصرف و روشنایی معابر» تعریف می شوند.
تمامی شهرها و 2 هزار و 622 روستای استان (غیر از روستاهای خالی از سکنه یا دارای کمتر از سه خانوار) به شبکه توزیع برق متصل هستند.
7444/8066
گزارش از عبدالله الماسی
انتهای پیام عبدالرسول پیشاهنگ، معاون راهبری تولید شرکت برق حرارتی تیر97 گفت: ظرفیت نامی نصب شده نیروگاه‌های حرارتی در کشور بالغ بر 56 هزار و 500 مگاوات است که بیش از 75 درصد نیروگاه‌های حرارتی از نوع نیروگاه‌های گازی و سیکل ترکیبی است.
براساس آمار سال 96، سالانه 70 میلیارد لیتر نفت و 70 میلیارد متر مکعب گاز صرف تولید برق در نیروگاه‌ها می‌شود.
** آلودگی محیط زیست
حدود سه هزار مگاوات از نیروگاه‌های حرارتی عمری بالاتر از 40 سال دارند و با وجود تعمیرات مکرر، بازدهی بسیار کم و اثرات منفی زیست محیطی فراوانی دارند.
دود شدن این همه نفت و گاز ضربه جبران ناپذیری به محیط زیست می زند چنانچه از حدود ٣٠ درصد از ٦٠٢ میلیارد تن گاز دی‌اکسید‌کربن و 42 درصد از ١.٤٨میلیون تن دی‌اکسید سولفور تولید‌شده در کشور به بخش نیروگاهی برق تعلق دارد.
همچنین براساس مطالعه‌ای که در سال ١٣٨٤ توسط وزارت نیرو صورت گرفته، هزینه اجتماعی مستقیم و غیرمستقیم گازهای تولید شده به ازای هر کیلووات ساعت برق تولیدی در نیروگاه‌های بخاری کشور حدود 72 تا 136 تومان، نیروگاه‌های گازی 74 تا 138 تومان و نیروگاه‌های سیکل ترکیبی 59 تا 123 تومان برآورد شده است.
نتایج تحقیقات جدید، حتی نشانگر ارتباط بین حذف نیروگاه‌های سوخت فسیلی و نفتی و بهبود سلامت عمومی است زیرا تعطیلی نیروگاه‌های آلاینده باعث کاهش میزان زایمان زودرس و بهبود باروری و تعطیلی نیروگاه‌های زغال‌سنگ و نفت منجر به کاهش تولد نوزادان نارس شده است.
** برق گرفتگی آب!
حجم زیادی از آب کشور هم برای تولید برق نیست و نابود می شود؛ آن هم در شرایط خشکسالی کنونی که بسیاری از مناطق کشور به ویژه روستائیان و عشایر با مشکل آب دست به گریبان هستند.
به گفته ابراهیم خوش گفتار، عضو هیات مدیره سندیکای تولیدکنندگان برق «نیروگاه‌های بخار، آب زیادی مصرف می‌کنند به طور مثال بخش بخار نیروگاه منتظرقائم 450 لیتر در ثانیه و نیروگاه اصفهان 750 لیتر در ثانیه آب مصرف می‌کند.»
بیشتر مصرف آب نیروگاه‌ها در سامانه‌های خنک کننده، جبران نشتی آب در سیکل بویلرها، سامانه تزریق آب به توربین‌های گاز برای خنک کاری هوای ورودی، سیستم آتش نشانی، شست وشو و به تازگی سامانه‌های حذف آلاینده‌ها از گازهای خروجی دودکش است که طبق برآوردها به ازای تولید هزار مگاوات ساعت برق، برای نیروگاه‌های بخاری ٧٠٠ متر مکعب در ساعت، نیروگاه‌های سیکل ترکیبی تا ٣٠٠ متر مکعب در ساعت و برای نیروگاه‌های گازی تا ١٢٠ مترمکعب در ساعت آب مصرف می‌شود.
به عبارت دیگر برای پاسخگویی به مصرف برق کل کشور در سال، 105 میلیون متر مکعب آب در صنعت نیروگاهی نیاز است که با توجه به مصرف روزانه ١٩٠ لیتر آب برای هر نفر، مصرف آب در صنعت برق کشور در روز معادل مصرف آب یک شهر 1.5 میلیون نفری است.
بر این اساس برای تولید یک کیلووات ساعت برق در کشور به طور میانگین 38 صدم لیتر آب و 65 صدم کیلوگرم آلاینده تولید می‌شود.
** هدر رفت هنگفت برق
دردناک اینکه حجم قابل توجهی از برق تولیدی کشور پیش از آنکه به دست مصرف کننده برسد تلف می شود؛ دست کم 11 درصد که چهار درصد از میانگین جهانی و هفت درصد از کشورهایی مانند فنلاند، اسلواکی، قطر و کره جنوبی بیشتر است.
یکی از مهمترین علل بالا بودن تلفات برق در شبکه انتقال و شبکه توزیع، فرسودگی تجهیزات است طوری که مثلا عمر نیمی از شبکه توزیع برق تهران بیشتر از 25 سال است. تلفات غیرفنی و برق های غیرمجاز هم از دیگر تلفات این بخش است.
تولید برق برای وزرات نیرو به ازای هر کیلوات 110 تومان هزینه دارد اما به قیمت 80 تومان به مردم فروخته می شود؛ به عبارت دیگر دولت برای برق فسیلی با این همه دردسر، هزاران میلیارد تومان یارانه هم می پردازد.
** ضرورت تغییر ریل
وجود این همه هزینه و خطر برای تولید برق از انرژی فسیلی باعث نشده که در کشور خیز مناسبی به سوی انرژی های پاک، تمام نشدنی و با کمترین آلودگی برداشته شود.
منابع انرژی های پاک و تجدیدپذیر برخلاف انرژی های فسیلی، قابلیت تولید مجدد توسط طبیعت در یک فاصله زمانی کوتاه را دارند که شامل انرژی آبی (نیروی برق آبی)، بادی، خورشیدی، زمین گرمایی، زیست توده یا زیست سوخت(مانند «سوخت اتانولی» که از ساقهٔ نیشکر به دست می آید) و انرژی امواج و جزر و مد است.
صیانت از منابع انرژی فسیلی، حفاظت از محیط زیست، کمک به تنوع بخشی به منابع انرژی و پدافند غیرعامل و بهره وری انرژی از مهمترین دلایلی است که رفتن به سوی انرژی های نو و تجدیدپذیر را به یک سرمایه گذاری ضروری و سوادآور تبدیل کرده است.
تولید انرژی نو در کشور گرچه اندک بوده اما در عین حال مزایای کلانی داشته به طوری که از تیرماه سال 1388 تا انتهای سال 1396 حدود یک میلیارد و 931 میلیون کیلووات ساعت برق از محل «انرژی‌های نو» تولید شده که این میزان باعث صرفه‌جویی 425 میلیون لیتری مصرف آب در کشور شده است.
براساس این گزارش این میزان تولید برق از محل انرژی‌های تجدیدپذیر توانسته چیزی حدود یک میلیون و 333 هزار تن از انتشار گازهای گلخانه‌ای و 549 میلیون متر مکعب از مصرف سوخت‌های فسیلی در کشور بکاهد.
براساس گزارش شرکت مدیریت شبکه برق ایران، هم اکنون تولید روزانه انرژی‌های نو در کشور حدود 650 مگاوات است.
بیشترین ظرفیت تولید انرژی‌های نو ایران مربوط به نیروگاه‌های بادی است و هنوز در تولید برق از سایر انرژی های تجدیدپذیر از جمله انرژی رایگان خورشیدی گام های بزرگی برداشته نشده و همچنان سهم آنها در سبد انرژی کشور اندک است.
بررسی اعداد و ارقام موجود در این بخش حکایت از آن دارد که 45 درصد (237 مگاوات) نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور از نوع بادی، 33 درصد (173 مگاوات) از نوع خورشیدی، 17 درصد از نوع (92.35) برق آبی کوچک، سه درصد (13.6) از نوع بازیافت حرارت و 2 درصد (10.6) نیز از نوع زیست توده است.
** آلمان؛ الگویی مناسب
دنیا با شتابی سریع در مسیر توسعه صنعت انرژی‌های تجدیدپذیر قرار گرفته و بسیاری کشورها آن را ابزار مقابله با تغییرات اقلیمی و کاهش گرمایش جهانی می‌داند.
براساس گزارش های جهانی بیش از 310 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری بر روی برق تجدید پذیر انجام شده که این میزان سه برابر سرمایه‌گذاری‌ها بر روی منابع فسیلی است.
گرچه موقعیت ایران برای بهره مندی از انرژی های نو بویژه خورشیدی به مراتب بهتر از کشورهای اروپایی است اما اروپایی ها از جمله کشور آلمان از تمام پتانسیل خود برای استفاده از این انرژی بی پایان بهره برده اند.
ترقی آلمان در استفاده از انرژی های تجدیدپذیر به ویژه انرژی بادی و خورشیدی خیلی سریع اتفاق افتاده و اکنون به جایی رسیده که تمام رقبای خود را کنار زده و بنابر اعلام سایت جهانی انرژی های تجدیدپذیر، اقتصاد برتر این حوزه است.
حدود یک سوم صفحات خورشیدی و بیشتر از نصف توربین های بادی دنیا در آلمان تولید می شود؛ ضمن اینکه محبوب ترین توربین ها و ژنراتورهای برق آبی محصول این کشور است.
آلمان در تولید الکتریسیته از منابع تجدیدپذیر از 6.3 درصد در سال 2 هزار میلادی به 31 درصد در نیمه نخست 2014 رسیده و اکنون از تابش خورشید 41 هزار مگاوات برق تولید می‌کند.
این در حالی است که مساحت ایران حدود 4.5 برابر آلمان است و میزان تابش نور خورشید در آن حدود چهار برابر بیشتر از آلمان است.
اهمیت استفاده از انرژی خورشید وقتی در ایران بالا می رود که بدانیم دست کم به طور میانگین سالانه 280 تا 300 روز آفتابی در کشور داریم که ظرفیت بالایی برای تولید برق خورشیدی است.
همچنین در ایران به واسطه نزدیکی به خط استوا، صفحات (پنل) خورشیدی را در زاویه 25 تا 30 درجه قرار می دهند که یک زاویه خیلی خوب محسوب می شود اما این زوایه در اوپا 50 تا 60 درجه است.
* چرا برق خورشیدی؟
مزایای برق خورشیدی متعدد و قابل توجه است از جمله اینکه برق بدون مصرف سوخت های فسیلی گرانقیمت تولید می شود و آلودگی های زیست محیطی هم ندارد.
تولید برق خورشیدی برخلاف نیروگاه های حرارتی سنتی احتیاجی به آب ندارد که این موضوع برای کشور خشک و نیمه خشک ایران اهمیت زیادی دارد.
نیروگاه های خورشیدی همچنین امکان تامین شبکه های کوچک و ناحیه ای را دارد و برای اتصال به شبکه سراسری برق نیازمند تأسیس خطوط فشار قوی و شبکه های انتقال نیست.
استهلاک این نوع انرژی کم و عمر صفحات (پنل) خورشیدی مولد برق بین 20 تا 30 سال برآورد می شود البته پس از این مدت هم قابل استفاده هستند اما توان تولیدی آن کاهش می یابد؛ همچنین لازمه راه اندازی نیروگاه های خورشیدی وجود متخصص نیست و می توان آنها را بطور خودکار بکار انداخت.
نکته مهم دیگر این است که با توجه به نصب پنل های خورشیدی در نقطه مصرف، حجم عظیم تلفات برق در این سیستم تقریبا صفر می شود که معنی آن جلوگیری از هدررفت میلیاردها تومان سرمایه است.
کاربردهای غیر نیروگاهی انرژی حرارتی خورشید هم شامل موارد متعددی است از جمله «آبگرمکن و حمام خورشیدی، سرمایش و گرمایش خورشیدی، آب شیرین کن خورشیدی، خشک کن خورشیدی، اجاق خورشیدی، کوره ها و خانه های خورشیدی.»
** اشتغالزایی فراوان
به گفته رئیس سازمان انرژی های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی برق (ساتبا) «ایران مقام اول دنیا را در انرژی خورشیدی و سه مولفه میزان تابش خورشید، میزان حرارت و زمین مورد نیاز برای نصب پنل ها دارد و می توان با برنامه ریزی از این منابع بهتر استفاده کرد.»
به اعتقاد سید محمد صادق زاده «منابع تجدیدپذیر در دنیا به مساله بسیار مهمی تبدیل شده اند که ایران در استفاده از این بخش نسبت به کشورهای دیگر 2 دهه عقب است.»
وی اظهار کرد: منابع تجدید پذیر فقط انرژی برق تولید نمی کنند بلکه در زمینه اشتغالزایی و کاهش آلودگی محیط زیست، پدافند غیر عامل، توزیع عادلانه ثروت و تولید برق در شرایط کم آبی بسیار موثر هستند.
صادق زاده افزود: در شرایط فعلی یک نیروگاه حرارتی برای 400 نفر اشتغال ایجاد می کند اما یک نیروگاه خورشیدی زمینه اشتغال 100 هزار نفر را فراهم می کند.
وی با اشاره به سرمایه گذاری اندک برای نصب نیروگاه های خورشیدی گفت: هزینه تمام شده تولید هر کیلووات ساعت برق توسط نیروگاه های تجدیدپذیر در ایران 2 سنت و در جهان سه سنت است در حالی که در سال 94 هزینه تمام شده تولید هر کیلو وات ساعت برق 9 سنت بود.
** مشکلات تولید سنتی برق
روند مصرف برق در 10 سال گذشته رشد 6 درصدی را نشان می‌دهد که با احتساب همین رشد تا سال 1415 ظرفیت نیروگاهی کشور باید به بیش از 180 هزار مگاوات برسد.
همایون حائری، معاون وزیر نیرو در أمور برق و انرژی خرداد 97 عنوان کرد: صنعت برق برای پاسخگویی به نیاز مصرف رو به رشد متقاضیان برق، نیاز به سرمایه گذاری 100 میلیارد دلاری خواهد داشت که سالانه بیش از پنج میلیارد دلار خواهد شد که چالش جدی محسوب می‌شود.
برآورد این مبلغ هنگفت سبب شده که دولت مسیر خود را تا حدودی به سمت انرژی های نو و برق خورشیدی بچرخاند.
دولت تسهیلات ویژه ای برای نصب نیروگاه های خورشیدی در خانه ها در نظر گرفته که مهمترین آن پرداخت نیمی از هزینه خریداری و نصب این نوع از نیروگاه های کوچک است.
اجرای طرح برکت آفتاب و خرید تضمینی برق تولیدی توسط نیروگاه های تولید برق از منابع تجدید پذیر از ابتدای سال 1394 و از محل 150 میلیارد تومان عوارض برق دریافتی شرکت توانیر آغاز شده است.
در گذشته 30 ریال به عنوان عوارض برق برای توسعه نیروگاه های تجدیدپذیر از قبوض مشترکین کسر می‌شد که سال گذشته این رقم به 50 تا 60 ریال رسیده است.
تقی زعفرانچی، معاون توسعه مشارکت‌های بخش غیردولتی ساتبا اسفند 96 با اشاره به قیمت‌های تضمینی بلندمدت نیروگاه‌های تجدیدپذیر گفت: نرخ پایه خرید تضمینی برق در نیروگاه زیست توده بین 2 هزار و 700 تا سه هزار و 700 ریال در هر کیلووات ساعت، برای نیروگاه‌های مزرعه بادی سه هزار و 400 تا چها رهزار و 200 ریال در کیلووات ساعت و در نیروگاه‌های مزرعه خورشیدی سه هزار و 200 تا چهار هزار و 900 ریال در کیلووات ساعت است.
وی با بیان این که سقف مزارع بادی و خورشیدی بزرگ براساس ظرفیت مجموع 2 هزار مگاوات در سال و به وسیله ساتبا تعیین می‌شود، عنوان کرد: در مولدهای مختص مشترکان برق تا سقف ظرفیت انشعاب نرخ پایه خرید تضمینی برق در نیروگاه‌های بادی با ظرفیت یک مگاوات و کمتر از پنج هزار و 700 ریال در هر کیلووات ساعت و در نیروگاه‌های خورشیدی با ظرفیت 100 و 20 کیلووات بین 700 تا 800 ریال در کیلووات ساعت خریداری می‌شود.
به گفته وی ، قرارداد خرید تضمینی برق یک دوره 20 ساله است که از تاریخ شروع قرارداد آغاز و دوره پیشبرد و احداث نیروگاه را هم شامل می‌شود.
حتی براساس ابلاغیه مرداد 97 وزارت نیرو در باره صادرات برق تولیدی از انرژی‌های تجدیدپذیر، بخش غیردولتی ایران می‌تواند با بخش غیردولتی کشورهای دیگر وارد مکاتبه شود و برق تولیدی خود را به آنها بفروشد.
اکنون بیش از یک هزار و 700 نیروگاه کوچک در روستاهای سراسر کشور از طریق نصب پنل های خورشیدی ایجاد شده که طبق اعلام مسئولان به زودی به 10 هزار انشعاب می رسد.
همچنین طی 2 سال گذشته بیش از 500 شرکت و بیش از سه هزار فرد حقیقی در کشور به استفاده از نیروگاه های تولید برق از منابع تجدید پذیر پرداختند و 10 هزار میلیارد تومان سرمایه بخشی خصوصی داخلی و خارجی در این زمینه به کار گرفته شده است.
به گفته مدیر عامل سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر ایران ، از 2 سال پیش صنعت تولید برق از انرژی تجدیدپذیر وارد فصل تازه‌ای شده و در این مدت از 640 مگاوات ظرفیت نیروگاهی تجدیدپذیر بهره برداری کردیم که تا پایان سال جاری 410 مگاوات دیگر به این ظرفیت تولید اضافه می‌شود.
صادق زاده درباره وضعیت تجدیدپذیرها نیز گفت: در سال ١٣٩٥ نسبت به سال ١٣٩٤ شاهد رشد 40 درصدی ساخت و بهره‌برداری از نیروگاه‌های تجدیدپذیر در کشور بودیم؛ این در حالی است که در سال ١٣٩٦ نسبت به سال 1395 این رشد ظرفیت به 70 درصد رسید.
وی با بیان اینکه 11 تولیدکننده داخلی تجهیزات مورد نیاز نیروگاه های تجدیدپذیر را تولید می‌کنند، تصریح کرد: اگر سرمایه‌گذاران از تجهیزات ساخت داخل استفاده کنند، برق نهایی آنها 30 درصد گران‌تر خریداری می‌شود.
مرداد 97 شرکت توانیر ابلاغیه جدیدی صادر کرد که براساس آن تمامی شرکت های توزیع نیروی برق فرآیند خرید تضمینی برق را به نمایندگی از طرف سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) بر عهده بگیرند و بدین ترتیب متقاضیان احداث نیروگاه های محدود به ظرفیت انشعاب می توانند مطابق روال گذشته با مراجعه به شرکت های توزیع سراسر کشور که اسامی آن ها در وب سایت سازمان ساتبا نیز درج شده، اقدام به مبادله قرارداد و احداث نیروگاه کنند.
** ضرورت تخصیص بودجه مصوب تجدیدپذیرها
یکی از دلایلی که باعث تردید سرمایه گذاران بخش خصوصی و شهروندان برای رفتن به سمت تولید برق خورشیدی شده، مشکلات اعتباری این بخش و احتمال حمایت نشدن از سوی دولت است.
به عنوان نمونه در سال 96 هزار و 100 میلیارد تومان بودجه برای توسعه انرژی های تجدیدپذیر پیش‌بینی شده بود اما 600 میلیارد تومان آن تامین نشد؛ از بودجه امسال هم تا مرداد 97 تنها 50 میلیارد تومان تخصیص یافت.
البته بنابر اعلام معاون وزیر نیرو و مدیر عامل سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر ایران «مقرر شده که سازمان برنامه و بودجه 600 میلیارد تومان سال 96 را در بودجه امسال تخصیص دهد.»
سید محمد صادق زاده ابراز امیدواری کرد که در ماه‌های باقی مانده از سال 1397 تخصیص‌های مصوب به درستی صورت گیرد.
او در عین حال گفت: هم اکنون هیچ کدام از نیروگاه‌های تجدیدپذیر، طلبی از ساتبا و وزارت نیرو ندارند و اگر سازمان برنامه و بودجه پرداختی را انجام نداده، اجازه نداریم که این مساله در پرداخت صورت حساب‌ها مشکلی ایجاد کند.
** در باره پنل های خورشیدی چه می دانیم؟
صفحات خورشیدی (پنل یا سلول) که به آنها فتوولتائیک (PhotoVoltaic) یا سولار (Solar) هم گفته می شود، از ترکیبات نیمه هادی ساخته شده و انرژی نورانی خورشید را به انرژی الکتریکی تبدیل می کنند.
پنل های خورشیدی بر حسب وات (w) و دارای 2 مدل پلی کریستال (آبی رنگ) و مونو کریستال (سیاه رنگ) است که صفحات سیاه رنگ بازدهی بیشتری نسبت به صفحات آبی دارد.
توان تولید برق در سلول های خورشیدی از حدود چهار وات تا بیش از 300 وات متفاوت است؛ مثلا یک پنل 300 واتی حدود هزار وات انرژی تولید می کند اما همه آن تبدیل به الکتریسیته نمی شود.
اندازه پنل ها هم متفاوت است؛ مثلا اندازه یک پنل 305 واتی 72 سلولی با تکنولوژی کشور آلمان حدود 2 متر در یک متر با عمق پنج سانتیمتر است. پنل های خانگی را می توان روی بام، نمای ساختمان یا حتی روی کولرها نصب کرد.
حداقل مساحت نصب سلول های فتوولتائیک برای 20 واحد مسکونی حدود 300 متر مربع است. تجهیزات مورد نیاز برای تولید برق خورشیدی هم شامل پنل، شارژ کنترل، اینورتر(مبدل)، باطری(در سیستم آفگرید) و کابل برق است. اینورتر دستگاه مبدلی است که برق DC را به AC برای مصارف دستگاه هایی که با 220 ولت کار می کنند، تبدیل می کند.
** کدام پنل ها را بخریم؟
پنل های خورشیدی شامل 2 نوع آن گرید (بدون باتری و متصل به شبکه برق سراسری کشور) و آف گرید (باتری دار) است. سیستم آن گرید در جاهایی استفاده می شود که برق شهری وجود دارد. در این سیستم که هم در مقیاس بزرگ و هم مقیاس خانگی و تجاری قابل استفاده است، برق تولیدی هم قابل مصرف آنی و هم ورود به شبکه سراسری برق است.
با یک مثال ساده می توان این گونه بیان کرد که اگر نیاز روزانه برق یک واحد ساختمانی یک کیلووات در ساعت باشد، پنل های خورشیدی براساس همین نیاز طراحی و نصب می شوند اما اگر میزان برق مصرفی از میزان برق تولید شده بیشتر شد، سیستم توانایی این را دارد که برق مازاد مورد نیاز را از شبکه سراسری برق تامین کند و در واقع مشترک هرگز با قطعی برق مواجه نمی شود.
عکس این موضوع هم می تواند رخ دهد؛ بدین معنی که مازاد برق خورشیدی تولید شده به صورت خودکار وارد شبکه برق سراسری می شود و شرکت های توزیع برق به ازای حجم آن به مصرف کننده پول پرداخت می کنند.
نکته قابل توجه این است که در سیستم آنگرید امکان ذخیره انرژی برای ساعات و روزهای آینده وجود ندارد و راهی جز مصرف یا فروش آن نیست البته مزیت این پنل ها این است که در طول عمر 25 ساله خود نیازی به تعمیر و نگهداری ندارند و تنها هر چند وقت یک بار باید شسته یا تمیز شوند.
معنی دیگر آن این است که هزینه اولیه برای خرید پنل در عرض چند سال جبران می شود و سال های سال ها می توان برق رایگان مصرف کرد و حتی با فروش مازاد مصرف، درآمدزایی هم داشت.
** درآمد ماهانه 800 هزار تومانی از فروش برق
نمونه موفق این درآمدزایی در استان کرمانشاه با همکاری شرکت توزیع نیروی برق و کمیته امداد اجرایی شده است.
آنچنان که مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق استان کرمانشاه به ایرنا گفت: این شرکت با کمیته امداد استان قراردادی بسته که ضمن درآمدزایی برای مددجویان، منجر به توسعه برق خورشیدی شده است.
علیمراد مرادی مجد افزود: براساس این قرارداد کمیته امداد به مددجویان خود تسهیلات خرید پنل های خورشیدی پنج کیلوواتی می دهد و مددجویان هم با خرید و نصب این پنل های ایرانی و فروش برق تولیدی آن به دولت، ماهانه حدود 700 تا 800هزار تومان درآمد کسب می کنند.
درآمدزایی نیروگاه های خورشیدی 10 کیلو واتی ماهیانه دست کم به یک میلیون و 200 هزار تومان می رسد.
به گفته مرادی مجد «مددجویان تا چهار یا پنج سال نیمی از درآمد فروش برق تولیدی را صرف پرداخت اقساط وام دریافتی می کنند سپس صاحب کل درآمد این پنل خورشیدی می شوند.»
مرادی مجد تاکید کرد: دولت برق تولیدی نیروگاه های خورشیدی از پنج کیلووات به بالا را با قیمت تضمینی 20 ساله می خرد.
این فرصت برای همه شهروندان وجود دارد و مردم می‌توانند با خرید و نصب این نیروگاه‌ها برق تولیدی خود را به ازای هر کیلووات 800 تومان یعنی حدود 13 برابر بیشتر از قیمت فروش برق به مشترکین، به شرکت توزیع نیروی برق بفروشند.
** ضرورت ارائه آموزش و تسهیلات ارزان
با توجه به موانع متعدد مالی که اکنون سد راه توسعه استفاده از برق خورشیدی است، به نظر می رسد سیاست های دولت و وزارت نیرو باید ضمن توسعه آموزش و فرهنگ سازی، به سمت ارائه تسهیلات ارزان و بیشتر به بخش خصوصی پیش برود.
بویژه اینکه با تشدید خشکسالی و کاهش بارش ها در کشور که به کاهش 50 درصدی تولید انرژی برقابی و خاموشی‌های گسترده در تابستان 97 منجر شد، راهی جز رفتن به سوی یک انرژی مطمئن مانند برق خورشیدی نیست.
استان کرمانشاه در 10 سال گذشته هرگز قطعی‌های برنامه‌ریزی برق نداشته و به همین دلیل تحمل خاموشی در تابستان امسال برای شهروندان سخت و طاقت فرسا شده بود زیرا همزمان با برق، آب و بسیاری از خدمات عمومی سطح شهر هم قطع می شد و تحمل گرمای هوا شهروندان را کلافه می کرد.
استان 2 میلیون نفری کرمانشاه حدود 750 هزار مشترک برق دارد که 625 هزار مورد آن خانگی، 25 هزار مشترک عمومی و 10 هزار مشترک کشاورزی و صنعتی هستند و بقیه مشترکان هم در «سایر مصرف و روشنایی معابر» تعریف می شوند.
تمامی شهرها و 2 هزار و 622 روستای استان (غیر از روستاهای خالی از سکنه یا دارای کمتر از سه خانوار) به شبکه توزیع برق متصل هستند.
7444/8066
گزارش از عبدالله الماسی
کپی شد
