به گزارش خبرنگار ایرنا، مولودی خوانی و دف نوازی در کردستان از دیرباز دارای ویژگی، غنا، ریشه و اصالت بوده و سینه به سینه نقل شده تا به دست ما برسد البته این نوع موسیقی عرفانی در گذشته بیشتر در خانقاها و تکایا اجرا می شد ولی اکنون به آیینی همه گیر و همه پسند در دیگر محافل و مجالس تبدیل شده است.
این نوع موسیقی عرفانی و خانقایی در کردستان به علت تنوع و استفاده از ابیات عرفانی به زبان های عربی، فارسی و کُردی از غنای پرباری برخوردار است که نشان از ماهیت، اصالت و ریشه دار بودن آن در ادوار گذشته دارد.
بیشتر قصیده ها و نغمه های این موسیقی عرفانی در مدح پیامبر اکرم(ص) و مبارکی سرزمین وحی و عشق و دلدادگی است و مولود خوانان همنوا با آهنگ دف سوز و گداز عارفانه و عاشقانه خود را به زبان جاری و سازی می کنند.
استاد بزرگ موسیقی کُردی اهل اقلیم کردستان عراق می گوید: دف بخش جدایی ناپذیر موسیقی کُردی است و کسی نمی تواند بگوید دف، سازی وارداتی در این موسیقی است.
انور قره داغی اضافه کرد: حضور دف در بین گروه های موسیقی کُردی زیبایی و دلنشینی خاصی به این نوع موسیقی بخشیده است که نمی توان با هیچ ساز دیگری این نوا را خلق کرد.
وی افزود: صدا و مولودی دف هم در موسیقی عرفانی و خانقایی و هم در موسیقی رزمی و بزمی جایگاه خاص خود را دارد و در بین مردم کردستان و هنگام برگزاری آیین های مذهبی از جمله آیین های مولودی خوانی از این ساز استفاده می شود و به همین خاطر دف به عنوان یک ساز دینی و مقدس در میان مردمان این دیار شناخته می شود.
دف یکی از سازهای کوبه ای در موسیقی ایرانی و شامل حلقه ای چوبی است که پوست نازکی بر آن کشیده و با ضربه های انگشت بر آن می نوازند.
دف از سازهای ضربی ایرانی شبیه به دایره ولی بزرگتر و صدای بم تر است، در دوره اسلامی ایران، این ساز برای پشتیبانی از ساز و حفظ وزن به کار می رفت و رکن اصلی مجالس و محافل اهل ذوق و عرفان بود و برای آنکه طنین بهتری داشته باشد روی دف پوست آهو می کشیدند.
این اصالت و قدمت دف نوازی و مولودی خوانی در کردستان به خاطر وجود خانواده هایی که بیش از 6 نسل آنها به دف نوازی پرداخته اند، نمود بیشتری پیدا می کند.
از اسطورهای دف نوازی و مولودی خوانی کردستان، می توان به زنده یاد خلیفه میرزا آغه غوثی و خاندانش اشاره کرد که با یک و نیم قرن تلاش توانستند موسیقی عرفانی و خانقایی را پیوند دهند و نوای مولودی خوانی و دف نوازی را در کردستان ماندگار کنند.
حاجی محمد غوثی که در سال 1240 در محله چهار باغ سنندج زندگی می‌کرد عارف و از بزرگان تصوف و طریقت، استادی ماهر در دف نوازی و مولودی خوانی بود.
خلیفه میرزا آغه غوثی نوه حاج محمد در سال 1307 در شهر سنندج محله جورآباد از خانواده متدین و مذهبی به دنیا آمد و از کودکی نزد پدرش استاد حاجی غوثی به فراگیری مداحی و دف‌نوازی پرداخت.
وی در سن جوانی از طرف شیخ عبدالکریم کسنزانی (رح) به عنوان خلیفه طریقت قادریه کسنزانی منصوب شد او اسطوره مداحی و دف نوازی کردستان و جهان بود.
خلیفه میرزا آغه و پدرش دف نوازان پنجه طلایی و دل نوازان پرخروش که نوای رخت دف شان یادآور ذکرحی الله است، نوای دف و آوای مناجات استاد غوثی هم نفس لحظات معنوی مردم بود و مریدان از نوای و آوای دف و مناجات خلیفه لحظات معنوی و خاطره های زیادی دارند.
خلیفه میرزا آغه با پیوند موسیقی عرفانی و خانقاهی و بیان اشعار ذکر یا رحمان، حی الله، قبروقیامت، باز هوای وطنم، یارسول الله (ص)، دلبر هی دلبر، رشارشا، ای ماه عالم را با ملودی های زیبایی می خواند و زینت بخش تکیه، مجالس و محافل ذکر بود.
خلیفه وقتی در تکیه یا مجالس ذکر عرفانی و مولودی دف‌نوازی و اشعار می‌خواند مریدان و حاضرین به شور و وجد می‌افتادند و به عالم معنویات فرو می رفتند.
وی در دهه 1330 و در آیین افتتاح شبکه یک تلویزیون تهران اجرای مداحی و دف نوازی داشت و در سال 1354 در سرزمین وحی (مکه مکرمه، مدینه منوره، منا و سایر مکان های مقدس آن دیار) مداحی و دف نوازی کرد.
استاد خلیفه میرزا آغه دارای دکترای موسیقی (دف نوازی و مداحی ) و داور بین المللی دف نوازی و موسیقی مقامی و عرفانی بود.
این مقام خوان در بسیاری از جشنواره‌های داخلی و خارجی حضور داشت و برنامه اجرا کرده در ایران از جمله جشنواره‌های ذکر و ذاکرین، وحدت، رودکی، هفت اورنگ، آینه، میراث فرهنگی، سورة، جرگه عشاق، ایرانگردی و جهانگردی منطقه کیش همچنین در تالار وحدت، فرهنگسرای نیاوران، سعدآباد و فرهنگسراهای دیگر برنامه عرفانی و دف نوازی داشته است.
چهار بار در فرانسه در جشنواره آوینیون فرانسه (دهه 70) حضور داشت و از طرف اساتید فرانسه لقب پرنده نادر به خلیفه غوثی اعطا شد.
وی در ترکیه، جشنواره مذهبی پوپایان در آمریکای جنوبی، کشورهای کلمبیا، پرو، پاناما، اکوادور در سال 1377، در یونسکو (در خرداد سال 1379)، لیل فرانسه و مراکش در شهر فز (تیرماه سال 1379)، دبی سال 1378 و ایتالیا در سال 1379 در رم اسپانیا 1383 و فرانسه سال 1383 در هلند سال 1384، فرانسه در سال 1384، اسکاتلند در سال 1384 و لندن سال 1385 در کشور پاکستان و چندین بار در عراق اجرای برنامه داشت.
خلیفه، گنجینه ملی موسیقی خانقاهی بود که توانست تا آخر عمر دف نوازی، مداحی، منهج و آیین خود، عرفان، طریقت قادریه کسنزانی و فرهنگ ارزشمند کُرد را با تمام ویژگی‌ها و عظمتش حفظ کند.
وی با نوای خوش خود و نواختن دف و مصاحبه‌های بین‌المللی در جهان و اجرا در سازمان یونسکو دف را به نام خود ثبت و کردستان (سنندج) را به عنوان مرکز دف‌نوازی معرفی کرد.
خلیفه چند هزار بیت شعر را به زبان های فارسی، کُردی، عربی و ترکی حفظ داشت و برای مولودی خوانی از اشعار شاعرانی نامی همچون شیخ عبدالقادر گیلانی، سید بهاءالدین شمس، جامی، مولانا، حافظ، سعدی، فروغی، ابوسعید ابوالخیر، عطار، طاهربیک، وفایی، شمس تبریزی، شیخ رضا، حزین، قانع، امین شنوی، معینی، ماموستا بیخود، ملاحسین و میرزاده عشقی استفاده می کرد.
خلیفه میرزا آغه ابیات زیادی را به صورت فولکلور سروده است و. مجموعه‌ای از اجراها و کارهای این استاد برجسته دف در قالب لوح فشرده و به 2 صورت صوتی و تصویری از جمله حی‌الله، ذکر یا رحمان، آینه و آواز، هفت اورنگ تهیه و بخشی از این نوای دلنشین از صدا و سیما نیز پخش می شود.
خلیفه میرزا آغه با اجرایی که در فرانسه داشتند لقب پرنده نادر این کشور را گرفت، وی در ایران ملقب به پدر دف و در کردستان بلبل طریقت قادریه کسنزانی مشهور شد.
پس از وفات خلیفه میرزا آغا غوثی در سال 1386 فرزندان و نوادگان وی نیز راه نیاکان خود در دف نوازی و مولودی خوانی ادامه دادند و این سنت دیرین عرفانی و خانقایی در این خاندان حفظ شده و تداوم دارد.
خاندان های مانند خلیفه میرزا آغه غوثی در استان کردستان فراوان هستند و توانستند این سرمایه گرانبهای موسیقی خانقایی و عرفانی را سینه به سینه به نسل های دیگر منتقل کنند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کردستان با اشاره به جایگاه دف در این استان گفت: دف و دف نوازی در کردستان از جایگاه ویژه ای برخوردار است و از گذشته در مجالس مختلف بویژه خانقاها و تکایا دف نوازی صورت می گرفت.
محسن علوی اظهار داشت: دف نوازان این استان در چیره دستی و هنرنمایی نواختن دف در ایران شهرت خاصی دارند لذا با تلاش های صورت گرفته شیوه نواخت این ساز و ساخت دف در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
وی اضافه کرد: در سال های گذشته اقداماتی برای ثبت جهانی سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی که دف نوازی نیز بخشی از آن است، انجام شده است.
به گزارش ایرنا، دف در بین کردستانی ها به عنوان سازی مقدس شناخته می شود علاوه بر اینکه هنرمندان زیادی در این عرصه فعالیت می کنند، در بین مردم و اقشار مختلف نیز دف و دف نواز از جایگاه ویژه ای برخوردار است.
جا دارد متولیان امور فرهنگی و هنری کردستان برای قدردانی از این تلاش ها و خدمت بیشتر به موسیقی عرفانی نسبت به ثبت و مستند کردن آثار هنرمندان پیشکسوت این حوزه همت بیشتری به خرج دهند.
لازم است میراث فرهنگی کردستان و متولیان این حوزه به سبب فعالیت صدها گروه دف نواز، ده ها آموزشگاه تدریس دف و کارگاه دف سازی و میزبانی چند جشنواره های ملی و بین المللی دف در طول سال، کردستان را به عنوان پایتخت جهانی دف نوازی معرفی و برای نامگذاری سنندج به عنوان شهر جهانی دف در مجامع بین المللی تلاش کنند.
گزارش از عبدالله رحمانی
3020/9102
انتهای پیام این نوع موسیقی عرفانی و خانقایی در کردستان به علت تنوع و استفاده از ابیات عرفانی به زبان های عربی، فارسی و کُردی از غنای پرباری برخوردار است که نشان از ماهیت، اصالت و ریشه دار بودن آن در ادوار گذشته دارد.
بیشتر قصیده ها و نغمه های این موسیقی عرفانی در مدح پیامبر اکرم(ص) و مبارکی سرزمین وحی و عشق و دلدادگی است و مولود خوانان همنوا با آهنگ دف سوز و گداز عارفانه و عاشقانه خود را به زبان جاری و سازی می کنند.
استاد بزرگ موسیقی کُردی اهل اقلیم کردستان عراق می گوید: دف بخش جدایی ناپذیر موسیقی کُردی است و کسی نمی تواند بگوید دف، سازی وارداتی در این موسیقی است.
انور قره داغی اضافه کرد: حضور دف در بین گروه های موسیقی کُردی زیبایی و دلنشینی خاصی به این نوع موسیقی بخشیده است که نمی توان با هیچ ساز دیگری این نوا را خلق کرد.
وی افزود: صدا و مولودی دف هم در موسیقی عرفانی و خانقایی و هم در موسیقی رزمی و بزمی جایگاه خاص خود را دارد و در بین مردم کردستان و هنگام برگزاری آیین های مذهبی از جمله آیین های مولودی خوانی از این ساز استفاده می شود و به همین خاطر دف به عنوان یک ساز دینی و مقدس در میان مردمان این دیار شناخته می شود.
دف یکی از سازهای کوبه ای در موسیقی ایرانی و شامل حلقه ای چوبی است که پوست نازکی بر آن کشیده و با ضربه های انگشت بر آن می نوازند.
دف از سازهای ضربی ایرانی شبیه به دایره ولی بزرگتر و صدای بم تر است، در دوره اسلامی ایران، این ساز برای پشتیبانی از ساز و حفظ وزن به کار می رفت و رکن اصلی مجالس و محافل اهل ذوق و عرفان بود و برای آنکه طنین بهتری داشته باشد روی دف پوست آهو می کشیدند.
این اصالت و قدمت دف نوازی و مولودی خوانی در کردستان به خاطر وجود خانواده هایی که بیش از 6 نسل آنها به دف نوازی پرداخته اند، نمود بیشتری پیدا می کند.
از اسطورهای دف نوازی و مولودی خوانی کردستان، می توان به زنده یاد خلیفه میرزا آغه غوثی و خاندانش اشاره کرد که با یک و نیم قرن تلاش توانستند موسیقی عرفانی و خانقایی را پیوند دهند و نوای مولودی خوانی و دف نوازی را در کردستان ماندگار کنند.
حاجی محمد غوثی که در سال 1240 در محله چهار باغ سنندج زندگی می‌کرد عارف و از بزرگان تصوف و طریقت، استادی ماهر در دف نوازی و مولودی خوانی بود.
خلیفه میرزا آغه غوثی نوه حاج محمد در سال 1307 در شهر سنندج محله جورآباد از خانواده متدین و مذهبی به دنیا آمد و از کودکی نزد پدرش استاد حاجی غوثی به فراگیری مداحی و دف‌نوازی پرداخت.
وی در سن جوانی از طرف شیخ عبدالکریم کسنزانی (رح) به عنوان خلیفه طریقت قادریه کسنزانی منصوب شد او اسطوره مداحی و دف نوازی کردستان و جهان بود.
خلیفه میرزا آغه و پدرش دف نوازان پنجه طلایی و دل نوازان پرخروش که نوای رخت دف شان یادآور ذکرحی الله است، نوای دف و آوای مناجات استاد غوثی هم نفس لحظات معنوی مردم بود و مریدان از نوای و آوای دف و مناجات خلیفه لحظات معنوی و خاطره های زیادی دارند.
خلیفه میرزا آغه با پیوند موسیقی عرفانی و خانقاهی و بیان اشعار ذکر یا رحمان، حی الله، قبروقیامت، باز هوای وطنم، یارسول الله (ص)، دلبر هی دلبر، رشارشا، ای ماه عالم را با ملودی های زیبایی می خواند و زینت بخش تکیه، مجالس و محافل ذکر بود.
خلیفه وقتی در تکیه یا مجالس ذکر عرفانی و مولودی دف‌نوازی و اشعار می‌خواند مریدان و حاضرین به شور و وجد می‌افتادند و به عالم معنویات فرو می رفتند.
وی در دهه 1330 و در آیین افتتاح شبکه یک تلویزیون تهران اجرای مداحی و دف نوازی داشت و در سال 1354 در سرزمین وحی (مکه مکرمه، مدینه منوره، منا و سایر مکان های مقدس آن دیار) مداحی و دف نوازی کرد.
استاد خلیفه میرزا آغه دارای دکترای موسیقی (دف نوازی و مداحی ) و داور بین المللی دف نوازی و موسیقی مقامی و عرفانی بود.
این مقام خوان در بسیاری از جشنواره‌های داخلی و خارجی حضور داشت و برنامه اجرا کرده در ایران از جمله جشنواره‌های ذکر و ذاکرین، وحدت، رودکی، هفت اورنگ، آینه، میراث فرهنگی، سورة، جرگه عشاق، ایرانگردی و جهانگردی منطقه کیش همچنین در تالار وحدت، فرهنگسرای نیاوران، سعدآباد و فرهنگسراهای دیگر برنامه عرفانی و دف نوازی داشته است.
چهار بار در فرانسه در جشنواره آوینیون فرانسه (دهه 70) حضور داشت و از طرف اساتید فرانسه لقب پرنده نادر به خلیفه غوثی اعطا شد.
وی در ترکیه، جشنواره مذهبی پوپایان در آمریکای جنوبی، کشورهای کلمبیا، پرو، پاناما، اکوادور در سال 1377، در یونسکو (در خرداد سال 1379)، لیل فرانسه و مراکش در شهر فز (تیرماه سال 1379)، دبی سال 1378 و ایتالیا در سال 1379 در رم اسپانیا 1383 و فرانسه سال 1383 در هلند سال 1384، فرانسه در سال 1384، اسکاتلند در سال 1384 و لندن سال 1385 در کشور پاکستان و چندین بار در عراق اجرای برنامه داشت.
خلیفه، گنجینه ملی موسیقی خانقاهی بود که توانست تا آخر عمر دف نوازی، مداحی، منهج و آیین خود، عرفان، طریقت قادریه کسنزانی و فرهنگ ارزشمند کُرد را با تمام ویژگی‌ها و عظمتش حفظ کند.
وی با نوای خوش خود و نواختن دف و مصاحبه‌های بین‌المللی در جهان و اجرا در سازمان یونسکو دف را به نام خود ثبت و کردستان (سنندج) را به عنوان مرکز دف‌نوازی معرفی کرد.
خلیفه چند هزار بیت شعر را به زبان های فارسی، کُردی، عربی و ترکی حفظ داشت و برای مولودی خوانی از اشعار شاعرانی نامی همچون شیخ عبدالقادر گیلانی، سید بهاءالدین شمس، جامی، مولانا، حافظ، سعدی، فروغی، ابوسعید ابوالخیر، عطار، طاهربیک، وفایی، شمس تبریزی، شیخ رضا، حزین، قانع، امین شنوی، معینی، ماموستا بیخود، ملاحسین و میرزاده عشقی استفاده می کرد.
خلیفه میرزا آغه ابیات زیادی را به صورت فولکلور سروده است و. مجموعه‌ای از اجراها و کارهای این استاد برجسته دف در قالب لوح فشرده و به 2 صورت صوتی و تصویری از جمله حی‌الله، ذکر یا رحمان، آینه و آواز، هفت اورنگ تهیه و بخشی از این نوای دلنشین از صدا و سیما نیز پخش می شود.
خلیفه میرزا آغه با اجرایی که در فرانسه داشتند لقب پرنده نادر این کشور را گرفت، وی در ایران ملقب به پدر دف و در کردستان بلبل طریقت قادریه کسنزانی مشهور شد.
پس از وفات خلیفه میرزا آغا غوثی در سال 1386 فرزندان و نوادگان وی نیز راه نیاکان خود در دف نوازی و مولودی خوانی ادامه دادند و این سنت دیرین عرفانی و خانقایی در این خاندان حفظ شده و تداوم دارد.
خاندان های مانند خلیفه میرزا آغه غوثی در استان کردستان فراوان هستند و توانستند این سرمایه گرانبهای موسیقی خانقایی و عرفانی را سینه به سینه به نسل های دیگر منتقل کنند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کردستان با اشاره به جایگاه دف در این استان گفت: دف و دف نوازی در کردستان از جایگاه ویژه ای برخوردار است و از گذشته در مجالس مختلف بویژه خانقاها و تکایا دف نوازی صورت می گرفت.
محسن علوی اظهار داشت: دف نوازان این استان در چیره دستی و هنرنمایی نواختن دف در ایران شهرت خاصی دارند لذا با تلاش های صورت گرفته شیوه نواخت این ساز و ساخت دف در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
وی اضافه کرد: در سال های گذشته اقداماتی برای ثبت جهانی سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی که دف نوازی نیز بخشی از آن است، انجام شده است.
به گزارش ایرنا، دف در بین کردستانی ها به عنوان سازی مقدس شناخته می شود علاوه بر اینکه هنرمندان زیادی در این عرصه فعالیت می کنند، در بین مردم و اقشار مختلف نیز دف و دف نواز از جایگاه ویژه ای برخوردار است.
جا دارد متولیان امور فرهنگی و هنری کردستان برای قدردانی از این تلاش ها و خدمت بیشتر به موسیقی عرفانی نسبت به ثبت و مستند کردن آثار هنرمندان پیشکسوت این حوزه همت بیشتری به خرج دهند.
لازم است میراث فرهنگی کردستان و متولیان این حوزه به سبب فعالیت صدها گروه دف نواز، ده ها آموزشگاه تدریس دف و کارگاه دف سازی و میزبانی چند جشنواره های ملی و بین المللی دف در طول سال، کردستان را به عنوان پایتخت جهانی دف نوازی معرفی و برای نامگذاری سنندج به عنوان شهر جهانی دف در مجامع بین المللی تلاش کنند.
گزارش از عبدالله رحمانی
3020/9102
کپی شد
