خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها: حدود ۶۰ سال قبل برای اولین بار نشاء توت‌فرنگی وارد استان کردستان شد و امروز بعد از گذشت ۶ دهه از این موضوع، نزدیک به ۸۰ درصد از کل توت‌فرنگی کشور در این استان تولید و وارد بازار عرضه می‌شود.
شاید وقتی‌که شیخ عثمان برای اولین بار توت‌فرنگی را وارد کردستان کرد، کسی فکر نمی‌کرد این محصول به جذابیتی برای کشاورزان کردستانی تبدیل‌شده و بعد از گذشت ۶ دهه به رتبه نخست تولیدات کشاورزی این استان دست پیداکرده و بخش اصلی تأمین درآمد کشاورزان را به خود اختصاص دهد.
هرچند که دولت سال‌ها است در خصوص ساماندهی وضعیت کاشت، برداشت و عرضه توت‌فرنگی در استان کردستان در حال دادن وعده‌ووعید است، کشاورزان این استان باوجود تمامی این وعده‌های محقق و عملی نشده با تلاش و پشتکاری مثال‌زدنی و در میان حداقل امکانات و زیرساخت‌های اولیه هرساله سطح زیر کشت این محصول را افزایش می‌دهند.
نگاهی به وضعیت ۲ دهه اخیر در خصوص تولید محصول توت‌فرنگی در کشور نشان می‌دهد تولید این محصول در شماری دیگر از استان‌ها رو به فزونی است و به همین دلیل موقعیت کردستان به‌عنوان تولیدکننده نخست این محصول در خطر جدی قرارگرفته است.
هرساله ۲۰۰ هکتار به سطح زیر کشت توت‌فرنگی افزوده می‌شود و پیش‌بینی می‌شود امسال ۵۰ هزار تن برداشت این محصول را داشته باشیم به گفته مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی کردستان، امسال سه هزار و ۴۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی استان کردستان زیر کشت محصول توت‌فرنگی قرارگرفته است.
زاهد حاج‌میرزایی اظهار کرد: هرساله ۲۰۰ هکتار به سطح زیر کشت این محصول افزوده می‌شود و پیش‌بینی می‌شود امسال ۵۰ هزار تن برداشت این محصول را داشته باشیم که متوسط عملکرد آن ۱۴ تا ۱۶ تُن در هکتار است.
کردستان رتبه نخست تولید توت‌فرنگی کشور را در اختیار دارد
وی با بیان اینکه شهرستان‌های سنندج، کامیاران و مریوان به ترتیب شهرستان‌هایی هستند که بیشترین سطح زیر کشت توت‌فرنگی را دارند، افزود: هرسال علاوه بر فصل بهار، در فصل پاییز هم برداشت محدودی از اراضی زیر کشت توت‌فرنگی داریم که رقم قابل‌توجهی نیست.
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی کردستان ادامه داد: در حال حاضر قریب به چهار هکتار توت‌فرنگی گلخانه‌ای را نیز در سطح استان داریم که در خارج از فصل برداشت هم قابلیت تولید و عرضه توت‌فرنگی دارند.
حاج میرزایی با اشاره به اینکه در حال حاضر بیشترین میزان تولید و سطح زیر کشت توت‌فرنگی کشور مربوط به کردستان بوده و توت‌فرنگی این استان در کشور یک برند است، یادآور شد: ۶۰ تا ۷۰ درصد توت‌فرنگی کردستان به خارج از استان صادر می‌شود که بازار هدف اصلی آن تهران است.
وی بیان کرد: به‌صورت پایلوت نیز در استان کردستان طرح تونل‌های پلاستیکی را در سطح ۳۰۰ مترمربع از مزارع توت‌فرنگی روستای گزنه انجام دادیم که این طرح در زمینه کاهش آسیب‌های بارندگی، تگرگ، سرمای هوا و آفت و پوسیدگی بسیار مؤثر است.
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی کردستان گفت: طبق برنامه تدوین‌شده در نظر داریم تمام مزارع استان را به سمت این طرح هدایت کنیم و در این راستا از توت‌فرنگی کاران استان دعوت کرده‌ایم از این سایت بازدید کنند و در صورت نیاز تسهیلات لازم برای اجرای این طرح در اختیار آن‌ها قرار خواهد گرفت.
کشاورزان کردستانی چشم انتظار تحقق وعده‌های دولت / بازار در سیطره دلالان
بر اساس آمارهای اعلام‌شده از سوی سازمان جهاد کشاورزی کردستان، بخش زیادی از محصول توت‌فرنگی تولیدی این استان به‌صورت تازه‌خوری وارد بازار مصرف‌شده و این بازار مصرف نیز به‌صورت کامل از سوی دلالان هدایت و مدیریت می‌شود.
این روزها جدای از اینکه زیرساخت‌های حمل‌ونقل و حتی جاده‌های دسترسی برای مزارع و شماری از روستاهای استان کردستان که محل اصلی تولید این محصول به شمار می‌روند، مشکل دارد، متأسفانه در بخش بسته‌بندی و نوع عرضه این محصول هم چالش جدی وجود دارد.
یکی از کشاورزان ساکن در روستای توریور از توابع شهرستان سنندج که برداشت توت‌فرنگی به منبع اصلی درآمد وی تبدیل‌شده است، به خبرنگار مهر گفت: مشکل اصلی و جدی ما در بحث بسته‌بندی و نحوه عرضه این محصول به بازار است و متأسفانه هرچند که قول‌هایی در این زمینه داده‌شده ولی همچنان خبری از اجرایی شدن آن‌ها نیست.
احمد نظرگاهی ادامه داد: در حال حاضر ظروف بسته‌بندی توت‌فرنگی بسیار گران شده و به‌دلیل نبود تولیدکننده در منطقه، با هزینه بالا به دست ما کشاورزان می‌رسد و در کنار این موضوع ما برای عرضه محصول به بازار هم با مشکلات جدی مواجه هستیم.
وی با بیان اینکه بخش زیادی از توت‌فرنگی تولیدی روستای ما و البته دیگر روستاهای این منطقه به تهران انتقال داده می‌شود، گفت: متأسفانه به دلیل نبود تعاونی و البته فقدان حمایت دولت، افراد دلال، واسطه فروش توت‌فرنگی ما می‌شوند و هر قیمتی که دلشان بخواهد را به کشاورز پرداخت می‌کنند و ما خبری از قیمت واقعی فروش این محصول نداریم.
در حال حاضر ما با هزینه شخصی جاده بین مزارع احداث کرده‌ایم که این جاده قابلیت استفاده ندارد و به همین دلیل در بخش حمل‌ونقل هم باید هزینه ۲ برابری پرداخت کنیم نظرگاهی با اشاره به دیگر مشکل جدی توت‌فرنگی کاران استان کردستان به‌ویژه شهرستان سنندج، عنوان کرد: در حال حاضر ما با هزینه شخصی جاده بین مزارع احداث کرده‌ایم که این جاده قابلیت استفاده ندارد و به همین دلیل در بخش حمل‌ونقل هم باید هزینه ۲ برابری پرداخت کنیم.
این کشاورز و توت‌فرنگی کار سنندجی یادآور شد: وقتی‌که هزینه‌های تأمین ظروف بسته‌بندی، هزینه‌های حمل‌ونقل، کود شیمیایی و هزینه کارگر برای جمع‌آوری محصول و البته حق‌العمل‌کاری دلالان را جمع کنیم دیگر سود چندانی برای کشاورز نمی‌ماند ولی ما به دلیل علاقه به کشت این محصول همچنان فعالیت خود را ادامه می‌دهیم.
زمان عرضه توت‌فرنگی در استان کردستان محدود است
بر اساس پیگیری‌های خبرنگار مهر وضعیت سایر توت‌فرنگی کاران کردستانی به‌ویژه در شهرستان سنندج بهتر از توت‌فرنگی کاران روستای توریور نیست، چراکه در بخشی دیگر از روستاهای استان به دلیل نبود جاده دسترسی کشاورزان مجبور هستند با روش‌ها و شیوه‌های مختلفی توت‌فرنگی را انتقال داده و این انتقال دادن موجب از بین رفتن محصول می‌شود.
یکی دیگر از مشکلات جدی در مسیر تولید و عرضه توت‌فرنگی کردستان، زمان محدود عرضه این محصول است، چراکه عرضه توت‌فرنگی کردستان در بهترین حالت از روزهای ابتدایی دهه دوم اردیبهشت‌ماه جاری آغازشده و این روند تا روزهای پایانی خردادماه ادامه دارد و در صورت عادی بودن وضعیت و شرایط جوی و دمای هوا، این زمان کمتر از ۵۰ روز به طول می‌انجامد.
نبود صنایع تبدیلی در کردستان برای ایجاد رقابت در بازار و کسب سود بیشتر توت‌فرنگی برای کشاورزان از یک‌سو و فقدان سردخانه برای انبار این محصول و عرضه آن به بازار در روزهای دیگر سال ازجمله دیگر دغدغه‌های جدی در این بخش به شمار می‌رود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی کردستان که سال‌ها به‌عنوان معاون بهبود تولیدات این سازمان فعالیت کرده و از نزدیک با روند تولید و عرضه توت‌فرنگی آشنایی دارد، به خبرنگار مهر گفت: در بحث صنایع تبدیلی ما سال‌ها است آمادگی داریم سرمایه‌گذار وارد این عرصه شود و حاضر به پرداخت تسهیلات کم‌بهره و هرگونه حمایت هستیم.
جهاد کشاورزی آماده حمایت از ایجاد صنایع تبدیلی است
فرید سپری ادامه داد: در حال حاضر تنها یک واحد تولید کنسانتره در مریوان به این عرصه ورود پیداکرده که سالانه هشت هزار تن از محصول تولیدی را تبدیل می‌کند درحالی‌که سالانه ۴۵ تا ۵۰ هزار تن توت‌فرنگی در استان تولید می‌شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی کردستان گفت: در بحث صنایع باوجود اعلام استقبال ما از سرمایه‌گذاران، کسی وارد این بحث نمی‌شود، چراکه در حال حاضر بیش از ۷۰ درصد نیاز بازار توت‌فرنگی کشور در کردستان تأمین می‌شود و وقتی توت‌فرنگی به‌صورت تازه‌خوری با قیمت بیش از ۲۰ هزار تومان و در برخی استان‌های کشور با حدود ۵۰ هزار تومان عرضه می‌شود، برای هیچ سرمایه‌گذاری صرفه اقتصادی ندارد که محصول را به این قیمت از کشاورز خریداری کند، چراکه در واقع پس از تبدیل به مربا، شربت و یا مارمالاد باید هر شیشه آن را به قیمت حدود ۱۰۰ هزار تومان به بازار عرضه کند که عملاً نمی‌توان آن را فروخت.
وی با اشاره به رغبت بالا برای تازه‌خوری توت‌فرنگی، افزود: این میزان تولید تنها می‌تواند بازار تازه‌خوری را تأمین کند و زمانی می‌توان به یک صرفه اقتصادی برای سرمایه‌گذاری در حوزه صنایع تبدیلی رسید که تولید را بتوانیم حداقل به ۵۰۰ هزار تن در سال برسانیم که این هم در شرایط فعلی بسیار سخت است.
سپری عنوان کرد: امروز اگر قرار باشد یک کارخانه صنایع تبدیلی برای محصولی مانند توت‌فرنگی راه‌اندازی شود، یک سرمایه‌گذار باید رقمی بیش از ۱۰ میلیارد تومان هزینه کند که با شرایط قیمت تازه محصول و میزان تولید که تنها یک ماه از سال توت‌فرنگی تولید می‌شود، به‌هیچ‌عنوان نمی‌تواند هزینه‌ها را تأمین کند.
وی با اشاره به لزوم برنامه‌ریزی برای بسته‌بندی بهتر محصول توت‌فرنگی در استان کردستان، اظهار کرد: در حال حاضر کاری که باید روی آن تمرکز و سرمایه‌گذاری شود بحث بسته‌بندی توت‌فرنگی است تا بتوان با ارزش‌افزوده بالاتری این محصول را به فروش رساند که البته در این راستا اقدامات خوبی طی چند سال اخیر صورت گرفته و همچنان توجه به این بخش یکی از اولویت‌های اصلی ما است.
شکل‌گیری تعاونی‌های توت فرنگی کاران نیاز ضروری است
رئیس سازمان جهاد کشاورزی کردستان عنوان کرد: اگر بتوان به‌موقع محصول تولیدشده را در بسته‌بندی‌های مناسب عرضه کرد، می‌توان بازار صادرات را نیز فعال کرد تا از این راه سود بیشتری به کشاورزان برسد.
وی به وضعیت دلالی در عرضه این محصول اشاره کرد و گفت: در بحث دلالان و عدم فعالیت این قشر در بحث خریدوفروش محصول باارزشی مانند توت‌فرنگی باید سازمان تعاون روستایی ورود پیدا کند تا کشاورزان بتوانند با ایجاد تعاونی‌های کوچک و با عضویت کشاورزان چند روستا این محصول را به‌صورت مناسب بسته‌بندی و مستقیم به بازار عرضه کنند و تا زمانی که این تعاونی‌ها تشکیل نشود، نمی‌توان امید داشت که دست دلالان از این بازار کوتاه شود.
سپری با اشاره به پیگیری‌های صورت گرفته در راستای شکل دادن تعاونی‌های مختلف توت‌فرنگی کاران در کردستان، افزود: برای تشکیل تعاونی و تشکل‌ها نیز باید در مرحله اول خود کشاورزان پیش‌قدم شوند، چراکه ما تنها می‌توانیم نقش حمایتی داشته باشیم و اگر این اقدام صورت بگیرد، بی‌شک ما نیز در بحث‌های حمایتی در کنار کشاورزان خواهیم بود.
تلاش برای تأمین زیرساخت‌های لازم در کنار رفع دغدغه‌ها و مشکلات کشاورزان توت‌فرنگی کار کردستانی یکی از نیازهای لازم و ضروری در راستای رونق این بخش به شمار می‌رود و به همین دلیل انتظار می‌رود مسئولان و مدیران متولی این بخش به شکل بهتری تصمیم‌گیری کرده و برای رفع این دغدغه‌ها تلاش کنند.
کردستان در سایر بخش‌های توسعه‌ای ازجمله صنعت با اختلاف جدی استان آخر کشور است و متأسفانه درزمینهٔ بیکاری همواره یکی از سه استان اول کشور بوده و به همین دلیل می‌توان با رفع بخشی از نیازها و دغدغه‌های کشاورزان توت‌فرنگی کار و البته سایر محصولات تولیدی، زمینه را برای اشتغال افراد بیشتری فراهم کرد.
