داخل خانه که می شود تمام بدنش عرق کرده، هنوز صدای آمیخته با گریه و خنده کودک همسایه در گوشش است، گاهی با خود می‌خندد و گاهی چهره در هم کشیده و اشک هایش سرازیر میشود، با خود میگوید یعنی میشود، روزی این صدای دلنواز از خانه ما نیز شنیده شود، آیا این فرشته کوچولو روزی مهمان خانه و کاشانه مان میشود، آیا ما را به عنوان پدر و مادر میپذیرد و هزار آیا، چرا، اما و اگرهای دیگر...
امروزه زوج های زیادی هستند که سال ها از زندگی مشترکشان گذشته اما به دلایل متعدد از جمله مشکلات اقتصادی تمایلی به بچه دار شدن ندارند و در مقابل افردای هستند که به هر دری میزنند تا سر و صدای یک بچه به کاشانه شان نور امید بدهد اما...
عشق پدر و مادر شدن در میان همه زنان و مردان وجود دارد اما در این بین زوج های زیادی هستند که بدلایلی از این نعمت محروم بوده و همین مساله زندگی آنان را با پیچ و خم ها و مشکلات و موانع زیادی روبرو کرده است.
براساس اعلام سازمان جهانی بهداشت (who) میانگین ناباروری در جهان بین ۱۰ تا ۱۵ درصد است و این رقم همچنان رو به افزایش است و کشور ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و زوج‌های زیادی هستند که از این مشکل رنج می‌برند.
در سال‌های گذشته با بهره گیری از نیروهای متخصص و مجرب و استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا مراکز تشخیص و درمان ناباروری در استان‌های مختلف کشور راه اندازی شده و از طریق آن زوج‌های زیادی حس شیرین مادر و پدر شدن را چشیدند.
این مراکز شرایطی فراهم کردند تا زنانی که در آرزوی مادر شدن هستند و شرایط باروری به صورت طبیعی را ندارند به باروی آزمایشگاهی روی بیاورند تا حداقل از این طریق بتوانند رؤیای شیرین‌شان به حقیقت بپیوندند.
در این میان برخی دیگر از این زوج ها هستند که علیرغم صرف هزینه های هنگفت و انجام آزمایشات مختلف نمیتوانند به آرزوی خود برسند و بالاخره بعد از سال ها به این نتیجه میرسند که توانایی فرزند آوری نداشته و باید این آرزو را با خود تا پایان عمر همراه داشته باشند.
اما ماجرا به اینجا ختم نمیشود و در صورتی که زوجین بخواهند می توانند علاوه بر برآورده شدن آرزوی خود، پناه و حامی یک نفر دیگر نیز باشند، آری فرزندخواندگی مسیری برای تحقق آرزوهای چندین ساله این زوج هاست که می تواند نورامید را به زندگی مشترک شان بتاباند.
مریم و امیر از جمله این زوج ها هستند که پس از ۱۰ سال زندگی مشترک و صرف هزینه های زیاد به این نتیجه رسیدند که قید بچه دار شدن را زده و از راه دیگری چراغ زندگیشان را روشن نگه دارند و با وجود تمام مخالفت ها مسیرشان را طی کردند.
از روزی که این زوج جوان تصمیم گرفتند کودکی را به فرزندخواندگی بپذیرند، حدود پنج سال می گذرد و امروز عسل کوچولوی ۶ ساله، شیرینی و لذتی، بسیار شیرین تر از اسمش به زندگی سه نفره شان بخشیده که با هیچ شیرینی در دنیا قابل مقایسه نیست.
مادر عسل می گوید: اوایل که تصمیم به این کار گرفتیم خانواده هایمان به شدت مخالفت کردند اما وقتی ما را مصمم دیدند مانع نشدند.
وی افزود: گام اول را که برداشتیم فقط خدا خدا می کردیم فرشته کوچولویی وارد زندگیمان شده و ما را به عنوان والدینش بپذیرد، خدا جواب دعاهایمان را داد و امروز عسل با شیرینی زبانی هایش کاری کرده، وابستگی خانواده هایمان به او بیشتر از سایر نوه هایشان باشد.
از علاقه خود و همسرش به عسل که حرف می زند، تمام اجزای صورتش پر از لبخند و شادی می شود و معتقد است، اگر خودش نیز می توانست بچه ای را به دنیا بیاورد به همین اندازه دوستش داشت و از روزی که قبول کردند عسل فرزندشان باشد، تمام اتفاقات گذشته را به دست فراموشی سپرده اند.
از او درباره روزی می پرسم که عسل موضوع را بفهمد به ناگاه چهره اش رنگ غم به خود می گیرد اما پس از چند لحظه به خود می آید و با شوق می گوید: عسل ما را به عنوان پدر و مادر خود پذیرفته برای همین روزی هزار بار شاکر الطاف خداوندیم و تمام تلاش خود را می کنیم که موصوع را نفهمد اما اگر روزی قرار باشد این اتفاق بیفتد قطعا سعی می کنیم از زبان خودمان بشنود و کاری نمی کنیم که ناراحت و یا از ما دلگیر شود.
فرزند خواندگی تا سال ۱۳۹۲ صرفا به خانواده هایی تعلق می گرفت که به هیچ عنوان امکان بچه دار شدن نداشتند اما از سال ۹۲ به بعد تغییراتی در این زمینه اعمال شد.
در این طرح اولویت اول باز هم به خانواده هایی داده شد که بچه دار نمی شوند و سپس خانم های مجرد بالای ۳۵ سال و خانم های مطلقه که بچه ندارند در اولویت بعدی قرار گرفتند.
اولویت سوم خانواده های عادی هستند که خود نیز دارای فرزند بوده اما متقاضی هستند، هر چند بدلیل اینکه متقاضی قبلی ها زیاد هستند کمتر به این خانواده ها فرزند تعلق می گیرد.
معاون امور اجتماعی بهزیستی کردستان با اشاره به فرایند فرزند خواندگی می گوید: خانواده های متقاضی در اولین مراجعه خود، مدارک شناسایی و اطلاعاتی از وضعیت خانوادگی خود به بهزیستی ارائه می دهند و پس از بازدید از منزلشان، وضعیت و فضای اجتماعی و خانوادگی شان بررسی شده و در پرونده ثبت می شود.
محسن شجاعی اخذ گواهی عدم اعتیاد و عدم سوپیشنیه از پزشکی قانونی و دادگستری را از دیگر مراحل اعلام کرد و گفت: پس از انجام این مراحل و بررسی کامل پرونده و دارا بودن شرایط، خانواده متقاضی به دادگستری معرفی و پس از بررسی دوباره صلاحیت های عمومی خانواده، حکم سرپرست موقت برای آنان صادر می شود.
وی با بیان اینکه حکم سرپرستی موقت، ۶ ماهه است، افزود: در این فاصله نیز رابطه کودک با خانواده و شرایط زندگی آنان مورد بررسی قرار گرفته و سپس معرفی نامه حکم فرزند خواندگی دائم به دادگستری داده شده و پس از تایید، شناسنامه به اسم والدین صادر می شود ضمن اینکه پس از آن نیز ۶ ماه تا سالی یک بار بازدیدهایی از این خانواده ها انجام می شود.
بیش از ۲۰۰ خانواده کردستانی پشت نوبت فرزند خواندگی
وی در ادامه با بیان اینکه در استان کردستان ۲ مرکز نگهداری از این کودکان وجود دارد، گفت: در یکی از این مراکز حدود ۱۵ کودک از سنین نوزادی تا سه ساله و در مرکز دیگر نیز ۱۵ کودک سه تا ۶ سال وجود دارند.
معاون امور اجتماعی بهزیستی کردستان اظهار داشت: در حال حاضر ۲۰۰ خانواده پشت نوبت برای فرزند خواندگی این تعداد کودک هستند و در واقع تعداد متقاضیان حدود ۱۰ تا ۱۵ ما بیشتر از کودکان و نوزادان موجود است.
وی افزود: با توجه به اینکه بیشتر از ۸۵ درصد این بچه ها بدسرپرست هستند، واگذاری آنان سخت است چرا که باید معطل خانواده ها باشیم و اولویت اول خانواده خودشان است.
شجاعی با بیان اینکه متقاضیان زیر ۵۰ سال و دارای تحصیلات و موقعیت اجتماعی بالا برای فرزند خواندگی در اولویت هستند، یادآور شد: در مجموع، ارزیابی وصعیت عمومی، صلاحیت و توانایی های عمومی و اجتماعی خانواده ملاک و شرط اصلی است تا رشد کامل فرزند را فراهم شود.
بیشتر خانواده ها متقاضی کودکان سنین پایین هستند
وی تاکید کرد: فرزندخواندگی تا ۱۵ سالگی امکان پذیر است، اما بیشتر خانواده هایی که مراجعه می کنند، متقاضی کودکان در سنین پایین هستند.
معاون امور اجتماعی بهزیستی کردستان افزود: بیشتر خانواده ها تمایل به قبول سرپرستی نوزادان زیر یک سال تا سه سال دارند اما به متقاضیانی که سنشان بالا باشد، قبول سرپرستی بچه های بزرگتر را پیشنهاد می دهیم.
فرزندخواندگی شیوه ای برای مراقبت از کودکان بی سرپرست
کارشناس مسائل اجتماعی سازمان بهزیستی کردستان هم در این ارتباط گفت: فرزندخواندگی را می توان شیوه ای از مراقبت کودکان معرفی کرد که در آن رابطه والد - فرزندی به شیوه ای قانونی، عاطفی و اجتماعی بین افراد برقرار میشود که هیچ رابطه ای به واسطه تولد با یکدیگر ندارند.
صابر پرویزی افزود: در واقع سرپرستی دائم (باحکم قضایی فرزندخواندگی) فرآیندی است که در آن یک کودک از سوی زن و شوهری که والدین بیولوژیک (زیستی) او نیستند، اما قانونی والدین او شمرده شده و در خانواده ای پذیرفته میشود.
وی با بیان اینکه فرآیند فرزندخواندگی در استان کردستان مورد استقبال قرار گرفته و خانواده های زیادی برای قبول سرپرستی به بهزیستی مراجعه می‌کنند، اظهار داشت: البته تعدادی از خانواده ها و تقریبا می‌توان گفت نصف آنها دوست دارند که این موضوع پنهان بماند، لذا اقدام به تمارض با روش های بارداری ساختگی، رحم اجاره ای و دیگر موادر می‌کنند.
این کارشناس مسایل اجتماعی و روان شناسی با بیان اینکه در زمینه فرزندخواندگی گروه خاصی برتری ندارند و قانون برای همه یکسان است، یادآور شد: البته ذکر این نکته لازم است که خانواده های با موقعیت بالا از لحاظ اجتماعی و اقتصادی اعتماد به نفس بالاتری برای درخواست فرزندخواندگی دارند.
فرزندخواندگی تزریق امید به خانواده ها
وی با بیان اینکه حضور فرزند در خانواده فی نفسه موجب شادمانی والدین می شود، افزود: تجربه نشان داده، حضور فرزندخوانده ها باعث شادی بیشتر والدین فرزند پذیر شده و امید و نشاط را به این خانواده ها تزریق کرده است.
پرویزی در پاسخ به این سوال که آیا خانواده ای بوده که پس از قبول سرپرستی کودک را به بهزیستی برگرداند، گفت: این اتفاق خیلی کم پیش می‌اید اما گاهی به دلیل تولد فرزند واقعی خودشان و یا ناهنجاری، کج خلقی و یا بیماری خاص کودک وی را بازگردانده باشند، به عنوان مثال یک مورد بعد از واگذاری مشخص شد که ایدز دارد و پس آوردند.
زمان افشای فرزندخواندگی
وی همچنین با اشاره به زمان افشای فرزندخواندگی اضافه کرد: در مشاوره فرزندخواندگی که قبل از واگذاری برای زوجین برگزار می شود، این موضوع مهم توضیح داده خواهد شد.
این کارشناس مسایل اجتماعی افزود: در رابطه با زمان افشای فرزندخواندگی، باید منتظر ماند که فرد به نحوی مطلع شده و اولین سوال را از والدینش بپرسد.
وی یادآور شد: پس از اینکه سوالاتی برای فرد پیش آمد باید خانواده ها با کمک یک مشاور با تجربه موضوع را با پی در میان بگذارند هر چند کار سختی است اما باید به نحوی باشد که به فرد لطمه ای وارد نشود
پرویزی با اشاره به ضرورت برگزاری جلساتی برای تبادل تجربه خانواده های متقاضی با کسانی که قبلا مرحله فرزندخواندگی را گذارنده اند، گفت: خانواده ها معمولا از این موضوع استقبال نمی کنند.
وی تاکید کرد: برگزاری این جلسات به نفع خانواده ها است مخصوصا بعد از اینکه فرزند خانواده بفهمد که فرزندخوانده است این تجارب مشترک کمک مهمی هم برای فرد و هم برای خانواده است.
این کارشناس مسایل اجتماعی به موضوع امین موقت نیز اشاره کرد و افزود: سرپرستی موقت (با حکم قضایی امین موقت) فرآیندی است که در آن سرپرستی موقت کودکان تحت سرپرستی بهزیستی مطابق با ماده ۱۱٨۷ قانون مدنی به فرد یا افراد متقاضی سپرده می شوند.
وی اضافه کرد: سرپرست موقت منصوب شده از سوی دادگاه برای اداره اموال و سایر امور راجع به کودکی که پدر و جد پدری او به هر علت نتوانند به امور آنها رسیدگی کنند را امین موقت می گویند.
چه خوب است این موضوع به گونه ای در جامعه جا بیفتد زوج هایی که تمایل به فرزندخواندگی دارند، بدون هیچ ترس و واهمه ای از حرف مردم و یا مخالفت خانواده هایشان به این امر مبارک روی آورده و عشق و محبت پدرانه و مادرانه خود را نثار کودکانی کنند که به دلایلی از این نعمت محروم مانده اند.
۷۳۴۸/۹۱۰۲
گزارش: افسانه گلباغی
