کردستان با یک میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی و حدود پنج میلیارد متر مکعب آب قابل مدیریت برخلاف انتظار تنها دارای ۱۲۳ هزار هکتار اراضی آبی است که به گفته کارشناسان حوزه اقتصادی و کشاورزی در صورت رساندن میانگین اراضی آبی این استان به میانگین ۵۴ درصد کشور میزان محصولات تولیدی این استان به حدود ۲ برابر میزان تولید فعلی می‌رسد.
پیگیری توسعه اراضی آبی به صورت ویژه از ۲ سال قبل آغاز و در نهایت پارسال طرح جامع توسعه بخش کشاورزی استان با سه طرح پیشران توسعه ۲۳۰ هزار هکتاری اراضی آبی، ۵۰ هزار هکتاری باغات و افزایش سالانه ۱۳ هزار تنی گوشت قرمز به تصویب رسید.
این طرح مهمترین برنامه مورد حمایت بسیاری از بخش های کشور برای توسعه پایدار در این استان است و در قالب آن نیز امسال وزارت نیرو با اختصاص حقآبه برای تبدیل ۹۶ هزار هکتار اراضی دیم به آبی موافق کرده که این موافقت به منزله توجیه اقتصادی این برنامه و بازگشت سریع سرمایه گذاری در آن است.
افزایش حقابه اراضی کردستان از مطالبات مردم و مسئولان این استان برای افزایش تولیدات کشاورزی، بهبود معیشت بهره برداران و سهم آفرینی بیشتر در تامین امنیت غذایی کشور است که این مهم امسال پس از سال ها تلاش و پیگیری به ثمر رسید و مقرر شد در ۲ برنامه پنج و ۱۰ ساله حدود ۷۰ هزار میلیارد ریال برای ایجاد ۶۰ هزار فرصت شغلی در این بخش سرمایه گذاری شود.
خبرگزاری جمهوری اسلامی مرکز کردستان به منظور بررسی طرح جامعه توسعه بخش کشاورزی و چالش های پیش روی آن میزگردی با حضور معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار، رئیس سازمان جهاد کشاورزی، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای، مدیر امور شعب بانک کشاورزی و رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی سنندج برگزار کرد و از زوایای مختلف در خصوص اجرای این طرح اظهار نظر کرده اند که این نظرات را با هم در زیر می خوانیم.
تخصیص آب قلب برنامه جامع توسعه بخش کشاورزی کردستان است
معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استاندار کردستان گفت: در برنامه جامع همه بخش های لازم و مولفه های مهم توسعه کشاورزی استان از جمله مدیریت کشت دیم برای افزایش بهره بروری با اصلاح ارقام و مدیریت مزرعه، توسعه مکانیزاسیون، کشت جایگزین، پیش بینی شده است.
حسین فیروزی افزود: در قلب برنامه جامع توسعه کشاورزی کردستان موضوع تخصیص آب محوری ترین بخش برنامه بوده و برای توسعه سرمایه گذاری های دولتی و بخش خصوصی و تامین منابع مالی مورد نیاز در این حوزه بسیار مهم است.
وی با بیان اینکه متناسب با ظرفیت استان سرمایه‌گذاری از سال‌های گذشته به میزان مورد نیاز آن انجام نشده است گفت: در برنامه جامع توسعه کشاورزی موضوع سرمایه گذاری در این بخش به طور کامل دیده شده به طوری که برای رسیدن به اهداف خود سه طرح پیشران دارد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استاندار کردستان گفت: افزایش ۱۳ هزار تنی گوشت قرمز در یک بازده زمانی با توجه به اقلیم و مرتع و علوفه استان، احداث ۵۰ هزار هکتاری باغات و ۱۰۰ هزار هکتار توسعه اراضی کشاورزی سه برنامه پیشران توسعه کشاورزی کردستان است.
کردستان توان تولید ۵.۴ میلیون تن محصول کشاورزی را دارد
رئیس سازمان جهاد کشاورزی نیز با بیان اینکه کشاورزی به عنوان مهمترین بخش اقتصادی این استان در چند سال اخیر توجه ویژه ای به آن شده است افزود: بر اساس برآوردهای کارشناسی ظرفیت تولید حدود پنج میلیون و ۴۰۰ هزار تن تولید محصولات در این کردستان وجود دارد که این میزان هم اکنون در مجموع زراعی، باغی و دامی و شیلات نزدیک به ۲ میلیون و ۹۰۰ هزارتن است.
خالد جعفری اظهار داشت: برای اینکه بتوانیم این ظرفیت‌ها را به بالفعل تبدیل کنیم توسعه اراضی از جمله برنامه های تحت پیگیری در این استان است که برای پایداری تولید و اقتصادی تر کردن تولید در مباحث زراعی، باغی و دامی صورت می گیرد.
وی با بیان اینکه وضعیت منابع آبی در کشور وضعیت مناسبی ندارد افزود: ما این را به عنوان یک فرصت دیدیم و کارهای توسعه ای را در تغذیه و شیوه کشت، توسعه باغات دیم و اجرای طرح مشترک امنیت غذایی کشور، توسعه کشت مستقیم برنامه ریزی کرده ایم.
آب قابل مدریت کردستان حدود ۱.۲ میلیارد مترمکعب است
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای کردستان نیز با بیان اینکه اگر منابع آب این استان را از میزان بارندگی به صورت حجمی سالانه ۴۵۵ میلیمیتر در نظر بیگریم حجم آن چیزی حدود ۱۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون متر مکعب است افزود: همه ساله بخش عمده از این تبخیر می‌شود که در نهایت حدود هفت میلیارد متر مکعب آن به صورت رواناب باقی می‌ماند.
کامران خرم گفت: همه ساله از میزان کل بارندگی ها حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب در زمین نفوذ می‌کند و آنچیزی که به عنوان جریان آب سطحی در رودخانه های استان جریان دارد د حدود پنج میلیارد متر مکعب است.
وی با بیان اینکه از این میزان نیز حدود پج میلیارد متر مکعب قابل مدیریت و حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب قابل برنامه‌ریزی است اظهار داشت: میزان رواناب حجم مخازن استان حدود ۲ میلیارد و ۲۵۳ میلیون متر مکعب کل ظرفیت سدهای کردستان است.
وی افزود: از میزان کل ذخایر سدهای استان نیز حدود یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون مترم مکعب شامل سد گاوشان و شهید کاظمی خارج از حوزه بهره برداری استان است اما بخش از نیاز کردستان از این سدها تامین می شود.
وی گفت: آب شرب سقز و بخشی اراضی حاشیه سد از سد شهید کاظمی و آب شرب کامیاران و یک شبکه پنج هزار هکتاری نیز از سد گاوشان تامین می‌شود.
بانک کشاورزی مصمم به ادامه فعالیت در حوزه تخصصی خود است
مدیر امور شعب بانک کشاورزی کردستان یادآور شد: بانک کشاورزی به عنوان یک بانک تخصصی در ۸۶ سال گذشته به عنوان یک بانک توسعه‌ای و تخصصی کار کرده و هم اکنون نیز براساس بند دوم خود شامل ارتقای سطح درآمد مردم به ویژه روستائیان و کشاورزان است.
اسعد فهیمی اضافه کرد: هم اکنون کل مانده تسهیلات این بانک در کردستان ۲۰ هزار میلیارد ریال می رسد که حدود ۱۲ هزار میلیارد ریال آن در سال گذشته پرداخت شده است.
وی با بیان اینکه در سال گذشته حدود بیش از ۹۰ درصد از منابع این استان در بخش کشاورزی به متقاضیان پرداخت شده است افزود: در سال جاری این بانک در نظر دارد ۱۱ هزار میلیارد ریال تسهیلات به متقاشیان در بخش های مختلف از جمله می‌شود.
وی اضافه کرد: هم اکنون این بانک در استان فعالیت خود را با ۴۰ شعبه و ۴۵۰ نیروی کاری رسمی و شرکتسی مشغول خدمت رسانی به مردم است و هر سال بیش از ۹۰ درصد منابع پرداختی خود را مستقیما به بخش کشاورزی اختصاص می دهد.
رفع چالش های کشاورزی همواره به عنوان یک مطالبه بوده است
دبیر کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سنندج نیز با بیان اینکه به عنوان بخش خصوصی سال هاست از موانع توسعه بخش کشاورزی کردستان رنج می‌بریم اظهار داشت: همواره رفع این چالش ها به عنوان یک مطالبه از سوی مسئولان و بخش خصوصی استان از مسئولان کشور در خواست شده است.
سعید احمدپناه گفت: این پیگیری ها تا قبل از دولت یازدهم به نتیجه ای نرسیده بوده اما بعد از این دولت و تخصیص برخی اعتبارات و اراده دولت در توسعه کردستان در مرکز پیگیری فعالیت‌ها در استان چند برابر شده است.
وی اضافه کرد: در کل کشور ۱۱ میلیون هکتار اراضی کشاورزی با میانگین ۵۴ درصد اراضی آبی وجود دارد که سالانه در این اراضی ۸۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن محصول تولید می شود.
احمد پناه افزود: اما در کردستان از یک میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی تنها حدود ۱۱ درصد آن آبی و ۸۹ درصد دیم است که نشان می‌دهد بخش کشاورزی در این استان طی سال‌های گذشته چقدر مظلوم واقع شده و با توجه به رواناب استان نسبت به استان های دیگر خیلی بشتر است و کم طفی به این استان شده است.
رهبری از موافقان طرح توسعه بخش کشاورزی کردستان است
معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استاندار کردستان با بیان اینکه سال‌هاست در کردستان مطالبه تخصیص آب به زمین های کشاورزی مطرح بوده و به دلایل مختلفی از جمله اینکه همگرایی مناسب در سطح استان نبوده و پیگیری های نامنطم انجام شده به نتایجی مطلوبی نرسیده است گفت: در دیدار مدیران استان و برگزار کنندگان کنگره ۵۴۰۰ شهید با رهبر معظم انقلاب که بعد از درخواست استاندار ایشان موافقت خود را برای پیشبرد طرح های توسعه ای کردستان از جمله این طرح بیان کردند و گفتند برای جبران عقب ماندگی های کردستان مدیران استان باید پیگیر باشند و اصرار کنند تا حق مردم استان به آنها برسد.
فیروزی افزود: در طرح پیشران وزارت نیرو با تخصیص آب برای توسعه ۹۶ هزار هکتار از ۱۰۰ هزار هکتار اراضی آبی در دست اقدام موافقت کرده که این مجوزی برای گام های بعدی توسعه در این بخش بوده و انقلابی در کشاورزی و اقتصاد استان است.
وی اظهار داشت: برای تکمیل این طرح وزارت نیرو برای تکمیل سدهای در دست اجرا و احداث شبکه های پایاب در مجموع به ۳۴ هزار میلیارد ریال و جهاد کشاورزی نیز برای احداث شبکه های آبیاری سوم، چهار و پمپاژ آب نیز به ۳۳ هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد.
وی اضافه کرد: این اعتبارات از رهبر معظم انقلاب در خواست داده و ایشان دستور فرموده‌اند که دولت دربخش های مختلف به این موضوع مهم بپردازند و بلافاصله استاندار این مهم را از رئیس جمهور کرده درخواست کرده‌اند و هم اکنون وزارت جهاد کشاورزی و نیرو نامه‌ای مشترک را برای هیات دولت تنظیم می کنند تا تامین اعتبار آن را از محل صندوق ارزی درخواست شود.
تامین آب در ۲ سال گذشته به صورت ویژه پیگیری شده است
رئیس سازمان جهادکشاورزی کردستان با بیان اینکه هیچ زمانی به اندازه ۲ سال گذشته در این استان اولویت پیگیری با تامین، تخصیص آب و اجرای شبکه ها نبوده است اظهار داشت: این پیگیری‌ها باعث شده طرح‌های پیشران بخش کشاورزی را برنامه ریزی کنیم که به صورت جمع این طرح ها حدود یک میلیون ۲۰۰ هزار تن بر ظرفیت تولید استان اضافه می کند.
جعفری افزود: با اضافه شدن این میزان تولید محصولات کشاورزی کردستان به چهار میلیون و ۱۰۰ هزار تن می‌رسد که باز هم یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن دیگر برای رسیدن به قابلیت پنج میلیون و ۴۰۰ هزار تن ظرفیت تولید استان فاصله داریم.
وی با بیان اینکه سازمان جهادکشاورزی کنار این طرح‌ها نیز به دنبال استفاده از اطلاعات علمی و برآوردهای کارشناسی دانشگاه های استانی هستیم افزود: اقدام ها به منظور استفاده حداکثری از یک میلیون و ۲۳۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی هستیم.
وی افزود: همه سال حدود ۷۰۰ هزار هکتار اراضی کردستان زیر کشت می رود و ۴۰۰ هزار هکتار نیز زیر آیش است که در طرح توسعه اراضی آبی به دنبال آن هستیم حدود ۲۳۰ هزار هکتار از۷۰۰ هزار هکتار اراضی زیر کشت را به جمع ۱۳۰ هزار هکتار آبی استان اضافه کنیم.
جعفری گفت: این طرح در قالب ۲ برنامه ۱۰ ساله تدوین شده که در ۱۰ سال اول ۹۷ هزار هکتار ان انجام می‌شود و در ۱۰ ساله دوم دوم نیز در صورت تامین آب مورد نیاز اجرایی می‌شود.
وی اضافه کرد: در برنامه ۱۰ ساله اول مقرر شده ۱۳۰ هزار هکتار اراضی آبی این استان با میانگین حدود ۱۰ درصد به ۲۳۰ هزار هکتار حدود ۱۷ درصد کل اراضی کشاورزی استان می رسد.
وی افزود: قطعا رسیدن به این آمار در افزایش در آمد سرانه کشاورزان و در امنیت غذایی کشور در یک آمایش سرزمینی با استفاده ظرفیت های موجود موثر بوده و استان کردستان نقش مهمتری را در این زمینه ایفا می کند.
آب مورد نیاز ۹۶ هزار هکتاری توسعه اراضی آبی کردستان از سه حوزه تامین می شود
خرم با بیان اینکه وزارت نیرو در نظر دارد با تامین آب مورد نیاز ۹۶ هزار هکتار از اراضی این استان میزان بهره مندی آن را به حدود ۲ برابر شاخص فعلی برساند افزود: آب مورد نیاز این اراضی از سه حوزه آبی از تامین می شود.
وی افزود: حدود ۱۶ هزار و ۹۹۴ هکتار از این طرح از حوزه سفید رود و ۲۸ هزار و ۱۵۱ هکتار در حوزه های آبی شهرستان های سقز و دیواندره به صورت انتقالی از سایر نقاط و ۵۹ هزار و ۹۵۹ هکتار نیز از حوزه رودخانه های غرب تامین می‌شود.
صنعت و شرب نیز از تخصیص آب بی‌بهره نمانده‌اند
خرم افزود: در این تخصیص جدای بخش کشاورزی یکسری ظرفیت‌ها هم برای استان لحاظ شده که اعدا تقریبی آب شامل تولید یک هزار و ۴۰۰ آبزی‌پروری، ۵۰ میلیون متمرمعب برای صنعت، ۲۴۲ میلیون متر مکعب برای پایداری جریان و مسائل زیست محیطی و ۱۶۰ میلیون متر مکعب برای شرب است.
وی گفت: با توجه به اینکه این تخصیص‌ها نهایی نیست و با پیگیری قابلیت افزایش دارد و می تواند افزایش پیدا کند و این تغییرات با از منابع سد قشلاق قابل پیگیری است.
وی افزود: همچنین با توجه به اینکه سد پالنگان و نی‌آب نیز در دست مطالعه است که اگر تعین تکلیف و به بهره برداری برسند طبیعتا بخش دیگری از اراضی ابی در قالب این سدها نیز نهایی شود تا به عدد نهایی ۲۳۰ هزار هکتاری مد نظر استان برسیم.
بانک کشاورزی از طرح های اشتغال و تولید حمایت می کند
مدیر امور شعب بانک کشاورزی کردستان کفت: این بانک به عنوان تامین کننده منابع در کنار بخش کشاورزی است و از طرح هایی که در حوزه اشتغال، تولید و رنق تولید مرتبط باشند به ویژه حمایت می کند.
وی افزود: در ایران بانک‌ها حدود ۷۹ تا ۸۰ درصد از سرمایه مورد نیاز واحدها را تامین می‌کنند که این مساله خود فرصتی مثبت برای عرصه تولید است.
وی کارآمد بودن سیستم بانکی را اصل موفقیت در حمایت از تولید اعلام کرد و افزود: امیدواریم سیستم بانکی کشور با تطبیق خود با اخرین یافته‌های علمی دنیا به عنوان یک سیستمی توسعه‌ای از تولید و کارافرینی کشور حمایت کند.
رتبه اراضی و تولید کردستان با هم همخوانی ندارد
دبیر کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سنندج اضافه کرد: کردستان از کل اراضی کشور سومین رتبه کشور و از لحاظ تولید محصولات رتبه ۱۹ کشوری را دارد و دلیل این مورد تنها آب است که به عنوان یک کالای اشتغالزا و در آمد زا از این استان دریغ شده است.
وی با بیان اینکه با این وجود این استان در تولید برخی محصولات از جمله گندم دیم، توت فرنگی و سیب زمینی دارای درتبه برتر کشور است افزود: برخلاف برخی استان ها که سه کردستان از منابع آبی کم است اما در حوزه مکانیزاسیون و آبیاری تحت فشار دارای رتبه اول کشور است.
سرمایه‌گذاری طرح جامعه توسعه کشاورزی کردستان ۲ ساله باز می‌گردد
فیروزی گفت: انجام این کار باعث می‌شود که سالانه یک میلیون تن محصول کشاورزی در کردستان تولید شود که با باقیمت امروز حدود ۴۲ هزار میلیارد ریال در آمد است که کل سرمایه گذاری را در عرض ۲ سال پس از بهره‌برداری به اقتصاد ملی برگشت داده می‌شود.
وی افزود: طرح افزایش ۱۳ هزار تنی تولید گوشت قرمز استان نیز با توجه ظرفیت استان پنج هزار و ۷۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد که در پنج سال اجرا می‌شود.
وی اظهار داشت: با اجرای این طرح در هر سال حدود ۱۰ هزار میلیار ریال به اقتصاد کشور کمک می‌کند و علاوه بر آن از وابتسگی کشور به واردات کشور کاهش می دهد به طوریکه بازگشت سرمایه آن بعد از اجرای طرح در سال اول ۲ برابر میزان سرمایه گذاری است.
معاون هماهنگی امور اقتصادی کردستان ادامه اداد: طرح احداث ۵۰ هزار هکتار باغات هم به حدود هشت هزار و ۳۰۰ هزار میلیارد ریال سرمایه گذاری نیاز دارد که قادر به ایجاد ۲۵ هزار شغل دارد بعد از بهره برداری سالانه ۳۲۰ هزار تن تن تولید محصولات باغی استان را اضافه می کند.
وی اظهار داشت: این طرح در طول یک سال بعد از بهره برداری ۳۰ هزار میلیارد ریال به ارزش افزوده استان کمک می کند که حدود ۲ و نیم برابر بازگشت سرمایه در یک سال دارد.
وی افزود: این تفاسیر نشان از توجیه پذیری اقتصادی بالای این طرح هاست که دولت برروی طرح جامع توسعه بخش کشاورزی استان اعتماد و کمیسیون آب و کشاورزی مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهش های اسلامی و ستاد اقتصاد مقاومتی کشور و شورای توسعه استان این طرح تایید کرده اند و وزارتخانه های جهاد کشاوزی و نیرو با همکاری هم در حال تدوین نامه مشترک برای اخد کمک از رهبری است.
هم اکنون حرکتی جمعی و منسجم برای توسعه پایدار بخش کشاورزی کردستان انجام شده و به نتیجه رسیدن آن نیازمند همکاری تنگاتنگ بخش خصوصی و دولتی در کنار هم برای پیگیری و به نتیجه رسیدن این حرکت از مرکز کشور است.
وزارت جهاد کشاورزی، نیرو، سازمان مدیریت و برنامه ریزی، کمیسیون آب و کشاورزی مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهش های اسلامی، ستاد اقتصاد مقاومتی کشور و شورای توسعه استان به عنوان یاران اجرای کردن این برنامه نیازمند حرکتی جمعی و منسجم هستند تا بلکه بعد از سال‌ها شاهد توسعه پایدار بخش کشاورزی کردستان باشیم.
۷۳۴۹ / ۳۰۳۴ /۹۱۰۲
