هه‌لپه‌رکی از مصدر واژه کُردی «هه‌لپه‌رین» به معنای جست‌وخیز است که کُردها در طول تاریخ با دست در دست یکدیگر قرار دادن اتحاد، آمادگی و همبستگی خود را از ا ین طریق به نمایش می‌گذاشتند.
گردش دایره‌وار در هه‌لپه‌رکی و اشاره دست‌ها به آسمان نماد عروج و اتصال به مبدأ و پای کوبیدن بر زمین، ریتم و هماهنگی اجراکنندگان هم بیانگر آمادگی و اتحاد است که به منظور تقویت نیروی جسمانی و روحی مردم انجام می‌شد.
هه‌لپه‌رکی انواع مختلفی دارد که از جمله آنها می‌توان به گَریان، پشت پا، فَتاپاشای، فَتاقیچی، لبلان، خانه میری، سه پا و سه پا قیچی، رویینه، زنگی، مه ریوانی، چه‌پی، سه‌جار، شه‌لان، سه‌قزی، کرماشانی اشاره کرد.
هه لپه رکی به طور معمول با سازهای سُرنا و دهل، دوزله و دایره و تنبک، نرمه نای و تنبک و دایره و در برخی مناطق مانند مریوان با ساز شمشال همراه است.
هه‌لپه‌رکی در خرداد ماه سال ۱۳۹۰به عنوان میراث معنوی استان کردستان با شماره ۲۲۴ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
تعدادی از فعالان هه‌لپه‌رکی کردستان سال ۹۱ هم اقداماتی در راستای تشکیل انجمنی برای ساماندهی گروه‌های فعال در این حوزه انجام دادند ولی نتیجه‌بخش نبود حال بعد از گذشت هفت سال با حمایت مسئولان اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان بار دیگر آستین‌های همت را برای ایجاد این انجمن بالا زدند.
نخستین مجمع عمومی انتخابات هیات مدیرە موقت انجمن آیینی سنتی هه‌لپه‌رکی کردستان عصر پنجشنبه با حضور سرپرستان ۴۶ گروه در مجتمع فرهنگی هنری فجر سنندج برگزار شد.
معاون امور هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان در ابتدای این مجمع عمومی اظهار داشت: انجمن آیینی سنتی هه‌لپه‌رکی به منظور ارتقای جایگاه و منزلت گروه‌های هه‌لپه‌رکی تشکیل می‌شود.
تقویت فعالیت گروه‌های هه‌لپه‌رکی
سامان احمدی با بیان اینکه هه‌لپه‌رکی به عنوان میراث معنوی ثبت ملی شده است، افزود: هیات مدیره این انجمن به طور موقت برای یک سال انتخاب می‌شوند تا کارهای مربوط به ثبت انجمن، تایید و ثبت اساسنامه و دیگر اقدامات مربوطه را انجام دهند.
وی گفت: تا ۱۵ مرداد امسال گروه‌های هه‌لپه‌رکی سطح استان فرصت داشتند تا با ارسال پرونده فعالیت خود برای شرکت در این مجمع عمومی اعلام آمادگی کنند.
معاون امور هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان افزود: چون انتخاب هیات مدیره به طور موقت است فقط سرپرستان گروه‌ها حق رای داشتند و بعد از گذشت یک سال سازوکار لازم برای شرکت تمامی اعضای گروه‌های هه‌لپه‌رکی فراهم می‌شود.
احمدی یادآور شد: سطح بندی، تقویت، حفظ و صیانت از فعالیت گروه‌های هه‌لپه‌رکی که تاثیری زیادی در نشر و ترویج فرهنگ و هنر منطقه دارد از جمله اهداف تشکیل این انجمن است.
وی اضافه کرد: ۴۶ گروه آیینی سنتی هه‌لپه‌رکی در سطح استان فعالیت دارند که امیدواریم با تشکیل این انجمن فعالیت این گروه‌ها منسجم تر و سازمان یافته‌تر از گذشته شود.
در این انتخابات ۱۳ نفر کاندیدای هیات مدیره و ۶ نفر کاندیدای بازرس انجمن شدند که بعد از رای گیری، عمر دهدوست با ۲۷ رای، سید احمد توکلی با ۲۳ رای، امید زارعی با ۲۳ رای، کردوان بوستان با ۲۲ رای، نوید سوزنی با ۲۲ رای، منصور خسروی با ۲۲ رای و فرشید ابراهیمی با ۲۰ رای به عنوان اعضای هیات مدیرە موقت و فردین یار احمدی با ۱۰ رای به عنوان بازرس انجمن آیینی سنتی هەلپەرکی استان کردستان انتخاب شدند.
حرکت بر منبای فلسفه هه‌لپه‌رکی
حسین احمدی یکی از پیشکسوتان هه‌لپه‌رکی کردستان گفت: جوانی خود را در این هنر سپری کردم و خوشحالم که عاقبت شاهد اتحاد و نظم بیشتر در گروه‌های هه‌لپه‌رکی هستم.
فرشید ابراهیمی یکی از اعضای هیات مدیره انجمن آیینی سنتی هه‌لپه‌رکی نیز اظهار داشت: باید تلاش کنیم هم چون زمان هه‌لپه‌رکی که همه دست در دست یکدیگر داریم همانگونه در انجمن هم کنار همدیگر باشیم و همدلی و وحدت خود را بیش از پیش نشان دهیم.
کوردوان بوستان دیگر عضو هیات مدیره انجمن آیینی سنتی هه‌لپه‌رکی افزود: این انجمن را پایه‌ریزی و شکل گرفته تا گروه‌ها منسجم‌تر شوند.
وی اضافه کرد: برای دستیابی به اهداف تعیین شده نیاز به پذیرش یکدیگر و اتحاد و همدلی بیشتر داریم.
سید احمد توکلی دیگر عضو هیات مدیره انجمن آیینی سنتی هه‌لپه‌رکی هم گفت: این انجمن باید در سطح ملی و با مرکزیت کردستان فعالیت کند و تمام گروه‌های هه‌لپه‌رکی کشور به عضویت آن در آیند.
عمر دهدوست نیز گفت: انجمن‌های هنری زیادی داریم که تشکیل و بعد از مدتی راکد و غیرفعال شدند لذا باید همه با جان و دل پای کار بیایند تا انجمن همیشه پویا و کارآمد باشد.
وی افزود: برای حفظ انجمن نیاز به نقشه و برنامه داریم که این مهم به همت هیئت مدیره پیگیری می‌شود.
امید زارعی دیگر عضو هیات مدیره انجمن آیینی سنتی هه‌لپه‌رکی هم یادآور شد: فلسفه هه‌لپه‌رکی اتحاد و همدلی است که باید آن را در انجمن هم پیاده و براین مبنا حرکت کنیم.
سومین جشنواره سراسری هه‌لپه‌رکی بانه از ۲۷ تا ۲۹ فروردین امسال در بانه با اجرای ۱۶ گروه انتخابی از سوی هیات داروان از استان‌های کردستان، ایلام، خراسان شمالی، کرمانشاه، آذربایجان غربی و شرقی در تالار فرهنگی و هنری آربابا برگزار شد.
برگزاری این جشنواره در سطح بین‌المللی از خواسته‌های فعالان این حوزه است که تشکیل انجمن هه‌لپه‌رکی می‌تواند در تحقق این مهم نقش موثری داشته باشد.
۹۹۳۶/۹۱۰۲
