به گزارش خبرنگار ایرنا، خ مثل خواندن، میم مثل مطالعه و ک مثل کتاب، کتابی که با شعر عباس یمنی شریف یار مهربان همه ما شد و در دوره ای رابطه خوبی بین مان برقرار بود اما کم کم این ارتباط سرد و سردتر شد.
آنچه این روزها بیشتر به گوش می رسد حال ناخوش یار مهربان و یارانی که از آن دوری می کنند، است؛ نظرات و دلایل متعددی در رابطه با کاهش رغبت مردم به خواندن کتاب از سوی کارشناسان مطرح می شود که دیکته کردن خواندن از طریق کانال رسمی از دلایل آن است.
در راستای پرداختن به وضعیت خواندن و برنامه هایی که در زمینه ترویج آن در کردستان تدوین و اجرایی شده میزگردی در خبرگزاری ایرنا مرکز کردستان با حضور مدیرکل کتابخانه های عمومی، معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و یکی از اعضای هیات علمی دانشگاه کردستان برگزار شد.
پایین آمدن سطح تیراژ کتاب ها از چند هزار به 100 و 50 نسخه در جامعه ما حکایت از وضعیت ناگوار و حال وخیم یار مهربان دارد، که در ارتباط با بیان دلایل این مهم بویژه از سوی انتشارات کردستان هیچ کدام از اعضای اتحادیه چاپ و نشر استان حاضر به شرکت در میزگرد خبری ایرنا مرکز کردستان نشدند.
** با معضل نخواندن در جامعه مواجه هستیم
دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی در این میزگرد خبری گفت: براساس تجربه خود نه بر مبنای آمار و ارقام روز آمدی که وضعیت موجود را نشان می دهد شرایط خواندن در جامعه ما مطلوب نیست.
سیدمهدی حسینی با اشاره به اینکه همه ما به گونه ای نگران کاهش خواندن در جامعه هستیم، اضافه کرد: امروزه خیلی از وسایل و ابزارهای دیگری در اختیار انسان ها قرار گرفته که بیشتر وقت خود را به آنها اختصاص می دهند.
وی به چرایی کم خواندن مردم اشاره کرد و افزود: به غیر از سیستم رسمی که برای خواندن تعریف شده و افراد در آن مجبور هستند برای گذراندن امتحاناتی کتاب بخوانند، دیگر کمتر کسی به صورت خود جوش و از روی علاقه و میل اقدام به خواندن کتاب می کند البته این را هم نمی توان به همه جامعه تعمیم داد.
این عضو هیات علمی دانشگاه کردستان یادآور شد: اگر آماری از مراجعه کنندگان به سالن های مطالعه کتابخانه های عمومی بگیریم متوجه خواهیم شد بیشتر افرادی که در سالن ها کتاب می خوانند دانش آموزان پشت کنکوری هستند.
حسینی تاکید کرد: آنچه ملاک قضاوت ما در کاهش خواندن می تواند باشد گفت و گوی انسان ها در موقعیت های مختلف است بر این مبنا که افراد در گفتگوهایشان چه مقدار به کتاب هایی که خواندن اکتفا می کنند که چنین مساله ای در زندگی روزمره ما جاری نیست و نمودی ندارد.
وی گفت: براساس مطلب مذکور می توانیم قضاوتی نه علمی بلکه سطحی داشته باشیم از اینکه کتاب خواندن در جامعه ما کم است.
دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی افزود: به عنوان نمونه یک استاد دانشگاه چقدر فراتر از وظیفه تدریس و کار پژوهشی خود کتاب می خواند و خروجی این خواندن ها را در فضای دانشگاهی نشان می دهد.
حسینی اظهار داشت: متاسفانه در اقشار مختلف مردم به وضوح و براساس شواهد می توان عنوان کرد کتاب بسیار کم خوانده می شود به گونه ای که نمی توانند در مکالمات شان از خواندن های خود صحبت کنند.
وی با بیان اینکه میزان خواندن در سطح مورد انتظار جامعه فرهنگی و علمی ما نیست، یادآور شد: افرادی که پست های فرهنگی و علمی دارند چقدر با خواندن عجین هستند؟ این موارد باعث می شود قضاوت سطحی نه دقیقی کنیم که در جامعه با معضل نخواندن مواجه هستیم.
** کتابخوان داریم به اندازه کافی کتابخانه نداریم
مدیرکل کتابخانه های عمومی کردستان نیز با تقدیر از ایرنا که زمینه ای برای گفت و گو در حوزه کتاب و کتابخوانی فراهم کرده است، گفت: برگزاری این میزگرد بسیار با ارزش است و نفس چنین اقداماتی به گفتمان سازی حاکم بر جامعه مبنی بر توسعه کتاب و کتابخوانی کمک خواهد کرد.
محمد عبدالملکی با اشاره به اینکه جامعه ای توسعه یافته است که موضوعات مرتبط با کتاب در آن بیشتر باشد، افزود: در جامعه ای که تعداد کتابخانه ها، کتابفروشی ها، نمایشگاه های کتاب، کتابخوانان زیاد باشد و به نوعی کتاب با زندگی مردمان آنها عجین شده باشد در تمامی زمینه ها طعم توسعه را خواهد چشید.
وی با بیان اینکه کتابخوانی کمک بسیار زیادی به کاهش آسیب های اجتماعی می کند، تاکید کرد: تاثیری که کتاب بر روح و جان آدمی می گذارد عمیق، ماندگار و پایدار است.
مدیرکل کتابخانه های عمومی کردستان یادآور شد: فردی مطلبی را از کتابی می خواند و زندگی آن متحول می شود و اگر تمام افراد جامعه از این جهت تحول یابند نتیجه آن پیشرفت و توسعه خواهد شد.
عبدالملکی با اشاره به اینکه توسعه باید از پایین به بالا آغاز شود، اظهار داشت: در دوره پهلوی اول توسعه از بالا به پایین شروع شد به همین دلیل خروجی مطلوبی از آن حاصل نشد.
وی با اشاره به اینکه براساس چشم انداز 1404 باید 38 درصد جمعیت استان کردستان عضو کتابخانه ها باشند، گفت: در حال حاضر شاخص های مطلوبی نداریم و تنها سه درصد معادل 44 هزار نفر از جمعیت یک میلیون و 603 هزار نفری استان عضو کتابخانه ها هستند.
عبدالملکی اضافه کرد: دلیل اصلی این مهم کمبود فضای کتابخانه ای است نه اینکه مردم فرهنگی ما کتابخوان نباشند.
وی یکی از راهکارهای برطرف کردن کمبود فضای کتابخانه ای را ورود خیران و نیکوکاران به ایجاد فضاهای کتابخانه ای دانست و یادآور شد: در خیلی از نقاط کتابخوان داریم ولی کتابخانه نداریم لذا دسترسی آسان به کتاب وجود ندارد.
** جامعه ای که در آن کتاب خوانده نشود توسعه نمی یابد
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان نیز از احساس وظیفه خبرگزاری ایرنا در ارتباط با پرداختن به حوزه کتاب و کتابخوانی تشکر کرد و گفت: به لحاظ سابقه تاریخی نه ایران، بلکه بلوک شرق منبع تولید علم و دانش بوده به گونه ای که بسیاری از دانش هایی که در غرب تدوین شدند در شرق تولید و ظهور کردند.
عبید رستمی یکی از مشکلات شرقی ها و به تبع ایرانی ها را عدم تدوین به موقع و آرشیو سازی مناسب از دستاوردهای فرهنگی شان عنوان کرد و افزود: بسیاری از دستاوردهای فرهنگی ما را غربی ها در قالب کتاب تدوین کردند.
وی اضافه کرد: در رابطه با فرهنگ استان کردستان هم بهترین کتاب هایی که می توان به آنها رجوع کرد متعلق به مورخان و گردشگران خارجی است و این نشان می دهد دانش و توانایی را داشتیم ولی در قسمت تدوین کم کار بودیم.
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان اظهار داشت: معتقدم جامعه زمانی می تواند توسعه یافته قلمداد شود که علاوه بر تکنولوژی، توسعه منابع انسانی در آن همزمان اتفاق بیافتد تا با تأخر فرهنگی مواجه نشود.
رستمی یادآور شد: یکی از مولفه های توسعه منابع انسانی، ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی است و بی شک جامعه ای که در آن کتاب خوانده نشود توسعه یافته نیست.
** کاهش انگیزه خواندن با افزایش مقاطع تحصیلی
دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی به دلایل و منشاء وضعیت نامطلوب خواندن در جامعه اشاره کرد و گفت: یکی از دلایل این است که ما می خواهیم در کانال رسمی هم چون سیستم آموزش و پرورش خواندن را به دیگران دیکته کنیم این در حالیست که کانال رسمی جواب نمی دهد.
حسینی یادآور شد: آنچه تحقیقات نشان داده آموزش و پرورش برای خواندن نه تنها ایجاد انگیزه بیشتر نمی کند بلکه انگیزه را هم از دانش آموزان می گیرد، به گونه ای که هر چقدر مقاطع تحصیلی افزایش می یابد شاهد کاهش انگیزه خواندن هستیم.
وی با اشاره به اینکه امروزه افتخار برخی از دارندگان مدرک دکتری نخواندن حتی یک جلد کتاب بعد از گذشت چند سال از اخذ مدرک شان است، تاکید کرد: سیستم رسمی امتحانات و کنکور بلایی سر انسان ها در جامعه ما آورده که به یک اجبار به خواندن نگاه می کنند و مساله لذت بخش و اینکه خواندن فوایدی برای آنها در زندگی اجتماعی، خانوادگی و شغلی دارد، مورد توجه نیست.
دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی گفت: تاثیر خواندن در زندگی طی دوران تحصیل به بچه های ما آموزش داده نشده و این یکی از جنبه هایی است که سیستم رسمی منجر به کاهش انگیزه خواندن می شود.
حسینی یکی دیگر از جنبه های کاهش انگیزه خواندن را متوجه خانواده ها دانست که هنوز از ساز و کار ایجاد علاقه و انگیزه در کودکان خود آگاهی ندارند.
وی اضافه کرد: مسایل دیگر چون نوع و تعداد انتشارات و وضعیت دسترسی افراد به انتشارات هم می تواند در این مساله دخالت داشته باشد.
** ترویج خواندن از طریق توجه ویژه به کودکان ونوجوانان
مدیرکل کتابخانه های عمومی کردستان با بیان اینکه مهمترین ابزار توسعه فرهنگ و مهمترین عنصر فرهنگ کتاب و کتابخوانی است، اضافه کرد: یکی از اقشار مهم و تاثیرگذار در راستای توسعه و ترویج کتاب و کتابخوانی، کودکان و نوجوانان هستند.
عبدالملکی یادآور شد: در کتابخانه های عمومی استان بخش مستقل کودک و نوجوان و حتی کتابدار بخش کودک وجود دارد.
وی تاکید کرد: برای تنوع بیشتر در بخش کودک کتابخانه های استان علاوه بر برگزاری برنامه هایی همچون قصه گویی، اسباب بازی هایی را هم قرار داده ایم تا کودکان در کنار بازی هایشان کتاب ها را هم ببینند و با آن آشنا شوند.
** ضرورت قرارگرفتن کتاب در سبد فرهنگی خانوار
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان با اشاره به اینکه تمام اتفاق ها و کارهایی که دولت برای توسعه متوازن امکانات در کشور انجام می دهد قابل ستایش است، گفت: اما باید بررسی شود علت اینکه کتاب به عنوان ضرورت در سبد فرهنگی خانوار هنوز آنگونه باید و شاید جای نگرفته است.
رستمی افزود: بخشی از مساله مذکور به مباحث اقتصادی برمی گردد و قطعا تامین خوراک در اولویت خانواده هاست البته هستند افرادی که حاضرند از شکم خود برای خرید کتاب بگذرند.
وی اظهار داشت: از دیگر مباحث حائز اهمیت این است که محتوای کتاب ها تا چه اندازه براساس ذائقه و علاقه مخاطبان است و آنها را ترغیب و مجاب می کند تا بخشی از درآمد خود را به خرید آن اختصاص دهند.
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان یادآور شد: وقتی از پایین بودن سطح خواندن در جامعه ما صحبت می شود باید به دنبال شاخص هایی که در این مهم دخیل است، باشیم.
رستمی با طرح این سوال که آیا گسترش رسانه دیجیتال می تواند دلیلی برای کاهش تیراژ کتاب ها در جامعه ما باشد، گفت: پاسخ به این سوال با توجه به اینکه در کشورهای توسعه یافته که تمام امکانات با دسترسی آسان تر در اختیار مردم است ولی همچنان خرید و مطالعه کتاب رواج فراوانی دارد، منفی است.
** امروز کتابخانه ها دیگر فقط جایی برای امانت دادن کتاب نیست
مدیرکل کتابخانه های عمومی کردستان در ارتباط با کارکرد کتابخانه ها در حال حاضر نسبت به گذشته و اینکه در زمان های قدیم بیشتر محل تجمع دانشمندان و تولید علم و دانش بوده است، گفت: این نکته را باید بطور علمی و با دقت بسیاری بررسی کرد، چون نوع کتابخانه و کدام دوره تاریخی در پاسخگویی به این مطلب تاثیرگذار است.
وی افزود: اگر منظور از سده های گذشته، قرون طلایی تمدن اسلامی از قرن سوم تا پنجم هجری است، بله؛ کتابخانه های زیادی مخصوصا دارالعلم ها و بیت الحکمه ها داشته ایم.
عبدالملکی یادآور شد: دارالعلم ها در تمدن اسلامی پژوهشکده ای بودند که بخشی از آنها کتابخانه بسیار بزرگی بود که محل تجمع، گفتگو و مناظره های علمی دانشمندان، بزرگان و نویسندگان بود حتی نوشتن و ترجمه کتاب ها هم در این مکان ها انجام می شد.
وی اضافه کرد: بعد از حمله مغول، تمدن اسلام و تا حدودی ایران افول کرد و بعدها در دوره های بعد ظهور خاصی داشت.
مدیرکل کتابخانه های عمومی کردستان با اشاره به اینکه بیان روند تاریخی کتابخانه ها بحث طولانی است که در اندک مدتی نمی توان به آن پرداخت، گفت: یکی از نقدهایی که به دوره پهلوی اول و دوم وارد است توسعه نامتوازن کشوربود.
عبدالملکی اظهار داشت: تا چند سال پیش هم اتفاق خاصی در حوزه کتاب و کتابخوانی نمی افتاد و متاسفانه امروز هم مردم ما از برنامه های روتین کتابخانه ها زیاد اطلاعی ندارند.
وی یادآور شد: امروز کتابخانه ها دیگر فقط جایی برای امانت دادن کتاب نیست، نشست های کتابخوان، نقد و بررسی کتاب، جلسات قصه گویی برای کودکان، رونمایی از کتاب و جلسات جمع خوانی و بلندخوانی در آن برگزار می شود.
مدیرکل کتابخانه های عمومی کردستان گفت: این برنامه های فرهنگی هم چون خونی در رگ های کتابخانه های ما است.
** لزوم شناسایی روش های جذب افراد به کتاب و کتابخانه
دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی در ارتباط با تغییر کارکرد کتابخانه ها نسبت به گذشته گفت: لزومی ندارد خیلی مسایل تاریخی را در ارتباط با این موقعیت ها مرور کنیم چرا که بحث اساسی این است که همه جوامع پیوسته درحال تغییر هستند.
حسینی با اشاره به اینکه وقتی تغییر اتفاق می افتد رفتار انسان ها در جوامع عوض می شود، افزود: بویژه در چند دهه اخیر با ورود فناوری اطلاعات دسترسی ها عوض شده و همین باعث تغییر رفتار انسان ها شده است.
وی اضافه کرد: متولیان و کتابداران کتابخانه ها با عناوین مختلف اعم از عمومی، دانشگاهی، تخصصی و آموزشگاهی باید به این فکر باشند که از چه طریقی می توانند جامعه را به سمت این فضا بکشانند.
این عضو هیات علمی دانشگاه کردستان افزود: لزومی ندارد همواره به سبک سنتی خدمات ارائه کنیم چون رفتار انسان ها، دسترسی ها، نیازها و چشم اندازها تغییر کرده است لذا باید روش هایی که موجب جذب و علاقمند کردن اقشار مختلف همچون زنان خانه دار به کتاب می شود را شناسایی و اجرایی کرد.
حسینی به بازدید خود از یکی از کتابخانه های یک دانشگاه خارجی اشاره کرد و گفت: در ایامی که دانشجویان در فرجه بودند باز هم اکثر صندلی های کتابخانه تکمیل بود و دانشجویان مشغول مطالعه غیر درسی بودند.
وی یادآور شد: علت مساله مذکور به این برمی گردد که اساتید دانشگاه در فرآیند تدریس خود و پروژه های دانشجویی، کتابخانه ها را بسیار دخالت می دهند و این اتفاق در کشور ما بسیار کمرنگ است.
این دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی با اشاره به اینکه ساز و کارهای درگیر کردن افراد با کتاب ها به کلی در جامعه دانشگاهی ما فراموش شده است، اظهار داشت: متاسفانه دانشجویان ما بیشتر برای رفع نیازهای درسی و پژوهشی خود به سمت کافی نت ها سوق پیدا کرده اند.
وی اضافه کرد: دانشجویان به جای اینکه از کتابخانه منبع و اطلاعات مورد نظر خود را یافته و سپس تحلیل هایشان را یادداشت و ارائه کنند هزینه ای به کافی نت داده و مقاله ای را کپی می کنند.
حسینی گفت: وقتی می خواهیم فردی عملی را انجام دهد باید تمام ملزومات آن عمل در ابتدا فراهم شود، کتاب خواندن مستلزم کسب مهارت خواندن است.
این دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی با اشاره به اینکه خواندن و نوشتن دو مهارت بنیادی است که هر فردی باید آن را فرا گیرد، تاکید کرد: درصد بالایی از فارغ التحصیلان آموزش عمومی ما در این دو مهارت ناتوان هستند به همین دلیل وقتی به دانشگاه وارد می شوند چون زیرساختی با عنوان مهارت در آنها ایجاد نشده برای انجام کارهای تحقیقی به سراغ راه های آسان همچون کافی نت ها می روند.
** آمادگی استقبال از ایده و طرح های جذاب حوزه کتاب
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان گفت: در چند سال اخیر اتفاقات خوبی حداقل در حوزه کتاب و کتابخوانی در استان افتاده و نمایشگاه ها و جشنواره هایی برای آشتی مجدد با یار مهربان برگزار شده است.
رستمی به طرح و برنامه های ارشاد در حوزه ترویج کتاب و کتابخوانی اشاره کرد و افزود: طی 6 ماه هفتمین و هشتمین نمایشگاه بین المللی کتاب در سنندج بر پا شد که می تواند پایلوت و زیربنایی خوبی برای آینده باشد.
وی طرح عیدانه، تابستانه، پاییزه کتاب را از دیگر برنامه های این اداره کل اعلام کرد و یادآور شد: این طرح در کتابفروشی ها با حمایت مالی خانه کتاب با تخفیف مشخص اجرا می شود.
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان اظهار داشت: برای گسترش و به روز کردن کتابفروشی ها وام های کم بهره توسط وزارت ارشاد اعطا می شود.
رستمی از اجرای طرح جام باشگاه کتاب و در شهرهای سقز و سنندج از ابتدای امسال خبر داد و گفت: در سنندج در نواحی منفصل شهری و روستای سراب قامیش به عنوان پایگاه روستایی این کار آغاز شده است.
وی با اشاره به اینکه اجرای طرح روستاهای دوستدار کتاب با حمایت فرمانداری، دهیاری و بخشداری های سطح استان از دیگر برنامه های این اداره کل است، افزود: در سه سال گذشته روستای سردوش مریوان، ینگیجه مریوان و خانم آباد کامیاران در سطح کشور در اجرای این طرح برگزیده شدند.
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان تاکید کرد: استارت اجرای طرح پایتخت کتاب با کمک دستگاه های اجرای، شهرداری ها و شوراهای اسلامی و طرح دوشنبه های کتابخوانی در مهدهای کودک استان زده شده است.
رستمی با بیان اینکه تمام برنامه های مذکور لازم الاجرا و جزو وظایف ماست، اظهار داشت: از فکر، ایده و طرح جالب و روش های اجرایی و قابل اجرا صاحبان فکر و اندیشه در حوزه ترویج کتابخوانی البته متناسب با امکانات موجود استان استقبال می کنیم.
** ضرورت توجه به برنامه های زیرساختی در حوزه کتاب
عضو هیات علمی دانشگاه کردستان یادآور شد: تمام برنامه هایی که نهاد کتابخانه های عمومی و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در زمینه خواندن انجام می دهند خوب است برخی از برنامه ها زیرساختی است و تعدادی هم محدود به یک محدوده زمانی است.
حسینی اضافه کرد: اگر بخواهیم در استان عمیق مسایل مرتبط با توسعه فرهنگی و کتابخواندن را ترویج دهیم باید به برنامه های زیرساختی بیشتر پرداخته شود.
وی گفت: طرح های هم چون عیدانه، تابستانه و غیره اگر یک سال اجرا نشوند اثر آن خود به خود از بین می رود.
این دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی با اشاره به اینکه نبود فرهنگسرا یکی از ضعف های استان است، افزود: بخشی از هزینه هایی که صرف طرح های کوتاه مدت می شود به ایجاد فرهنگسرا بویژه در مناطق حاشیه ای و محروم اختصاص یابد قطعا اگر سرمایه گذاری به این سمت سوق داده شود کارها ماندگار تر و اثر بخشی بیشتری خواهند داشت.
حسینی تاکید کرد: باید دسترسی را از لحاظ فیزیکی و مکانی توسعه و مهارت های استفاده از منابع را هم به دیگران آموزش دهیم.
این استاد دانشگاه یادآور شد: اگر بهترین کتابخانه، کتابدار و کتاب وجود داشته باشد ولی خواننده نداشته باشد فایده ای ندارد و باید تمام رکن ها همزمان با هم تقویت شوند.
حسینی اضافه کرد: توجه به ذائقه مردم و تنوع انتشارات یکی از راه های ایجاد انگیزه در مخاطبان است به عنوان نمونه در نمایشگاه های کتاب اگر دقت کنید ناشران عمومی که به ذائقه مردم توجه می کنند، همواره مشتری بیشتری دارند.
** برنامه ریزی حوزه کتاب براساس شناخت نیازهای مکانی و زمانی
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان با تاکید بر اینکه آموزش مطالعه و کتابخوانی را باید از سنین کودکی و نوجوانی شروع کنیم، گفت: می طلبد اولویت های کودک و نوجوان را بشناسیم و نیازهای آنها را درک و براساس آن برنامه ریزی کنیم.
وی اضافه کرد: نیاز بچه 10 ساله امروز با کودک 10 ساله دو و سه دهه گذشته فرق کرده و معلمان و مدیران نباید با متر و معیار 10 سالگی خود برای این قشر برنامه ریزی کنند.
رستمی یادآور شد: باید به روز و براساس شناخت از نیازهای مکانی و زمانی امروز جامعه اقدام به برنامه ریزی و اجرای طرح ها در تمام حوزه ها از جمله کتاب و کتابخوانی کرد.
وی با بیان اینکه موانع موجود بر سر راه نشر، توزیع و خرید کتاب نیاز به بررسی دارد، افزود: آیا دولت به عنوان متولی تمام امور بایددر تمامی حوزه ها حضور داشته باشد یا اینکه بخش خصوصی، سمن ها و دانشگاه ها هم وارد عرصه شوند و کمک کنند.
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان اظهار داشت: ادارات کل ارشاد و امور کتابخانه های استان تمام انرژی و امکانات خود را بکار گرفته اند ولی بی شک به تنهایی قادر به فعالیت در حوزه کتاب و کتابخوانی نیستند.
رستمی افزود: باید آموزش و پرورش، کانون پرورش فکری، دانشگاه ها، آموزشگاه علمی فرهنگی و هنری هم باید در ارتباط با ضرورت خواندن و خرید کتاب کار فرهنگی انجام دهند تا در پایین بودن سرانه مطالعه مورد تمسخر قرار نگیریم.
وی اضافه کرد: اعلام اینکه سرانه مطالعه ایرانی ها با وجود تعداد نخبه های علمی، فرهنگی و هنری که در سطح دنیا شناخته شده اند، طنز تلخی است.
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان گفت: امروزه همه ما نسبت به صورت مساله و وضعیت مطالعه و کتابخوانی آگاه هستیم و باید برای خروج از این شرایط پیشنهاد و برنامه ارائه کنیم.
وی تاکید کرد: هر چقدر از کتاب سخن گفته شود باز هم کم است چرا که کتاب محور دانش و توسعه یک ملت است و باید همه در راستای کتابخوانی ترویج شود.
حسینی آسیب شناسی طرح ها را ضروری خواند و افزود: هر برنامه ای یک سری ایراد به آن وارد است لذا باید طرح هایی که پیشنهاد می شود را با مشورت متخصصان تدوین و اجرایی کنیم تا کمترین ایراد را داشته باشد.
** شناسایی وقت های مرده مردم در راستای افزایش سطح خواندن
مدیرکل کتابخانه های عمومی استان کردستان ضمن تشکر از اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان بابت اجرای طرح هایی چون عیدانه و تابستانه کتاب گفت: چنین طرح هایی که در راستای آسان سازی شهروندان نسبت به خرید کتاب اجرا می شود اقدام بسیار ارزشمند و تاثیرگذاری است.
عبدالملکی اضافه کرد: برای افرادی که توان خرید کتاب حتی از طریق اعمال تخفیف ها را هم ندارند باید زمینه دسترسی به کتابخانه را زیاد کرد.
وی افزود: کتابخانه های ما نهایت تلاش خود را کرده و می کنند که جمعیت منطقه را پوشش دهند و در طول سال در چندین دوره بطور رایگان اقدام به عضوگیری می کنیم.
مدیرکل کتابخانه های عمومی کردستان ضمن تاکید بر اینکه دسترسی مردم به کتاب باید آسان شود، گفت: ما به تنهایی نمی توانیم به این قضیه ورود پیدا کنیم و دستگاه های فرهنگی هم باید وارد این عرصه شوند.
عبدالملکی به پیشنهاد خود برای افزایش سطح خواندن در مردم اشاره کرد و اظهار داشت: ما باید به درون مردم ورود پیدا کرده و وقت های مرده آنها را شناسایی کنیم به عنوان نمونه در مطب های پزشکان و آرایشگاه ها اقدام به ایجاد کتابخانه های کوچک کنیم.
وی تاکید کرد: در شرایط اقتصادی کنونی ساخت کتابخانه تا حدودی غیرممکن است ولی راه هایی همچون کتابخانه های مستقل، مشارکتی و حق انتفاع وجود دارد که می توان از آنها نهایت استفاده را کرد.
براساس سند چشم انداز توسعه 1404 به ازای هر یک نفر چهار جلد کتاب در کتابخانه های عمومی کردستان وجود داشته باشد و فضای کتابخانه ای هم به ازای هر 100 نفر به هشت مترمربع برسد و علاوه بر این 38 درصد از جمعیت یک میلیون و 603 هزار نفری استان هم عضو کتابخانه ها شوند.
اینکه در چند دهه گذشته تیراژ کتاب در حوزه های مختلف در کشورمان بیش از 25 هزار نسخه بود که امروز حتی تیراژ کتاب های دانشگاهی به 150 نسخه کاهش پیدا کرده است که بیانگر وجود چالشی اساسی در حوزه کتاب و کتابخوانی است، بی شک با روند کنونی تحقق چشم انداز 1404 در حوزه کتاب و کتابخوانی رویایی بیش نخواهد بود.
در این میزگرد قرار بود به وضعیت و مشکلات پیش روی حوزه نشر کتاب هم پرداخته شود که رئیس اتحادیه چاپ و نشر استان کردستان دلیل عدم پذیرش دعوت خبرگزاری ایرنا را این گونه عنوان کرد: با توجه به اینکه بارها طی سنوات گذشته در جلسات متعددی با حضور مسئولان کشوری و استانی و حتی شهرستانی مطالبات، دغدغه ها و مشکلات خود را بیان کرده ولی هیچ پاسخ مثبت و منفی از آنها دریافت نکرده ایم لذا به منظور بیان اعتراض خود در این میزگرد شرکت نخواهیم کرد.
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان هم در پاسخ به مطالبه اهالی صنعت چاپ و نشر گفت: باید بررسی شود که خواسته های اعضای اتحادیه چاپ و نشر چه میزان منطق بر دستورالعمل و شرح وظایفه این اداره کل بوده است.
رستمی افزود: ما مشتاق واگذاری تصدی گری به متخصصان بخش خصوصی هستیم و حتی آمادگی واگذاری بزرگترین نمایشگاه کتاب استان به فعالان این حوزه را داریم ولی باید ساز و کار درست و قانونی در این راستا تعریف شود.
9936/9102
انتهای پیام آنچه این روزها بیشتر به گوش می رسد حال ناخوش یار مهربان و یارانی که از آن دوری می کنند، است؛ نظرات و دلایل متعددی در رابطه با کاهش رغبت مردم به خواندن کتاب از سوی کارشناسان مطرح می شود که دیکته کردن خواندن از طریق کانال رسمی از دلایل آن است.
در راستای پرداختن به وضعیت خواندن و برنامه هایی که در زمینه ترویج آن در کردستان تدوین و اجرایی شده میزگردی در خبرگزاری ایرنا مرکز کردستان با حضور مدیرکل کتابخانه های عمومی، معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و یکی از اعضای هیات علمی دانشگاه کردستان برگزار شد.
پایین آمدن سطح تیراژ کتاب ها از چند هزار به 100 و 50 نسخه در جامعه ما حکایت از وضعیت ناگوار و حال وخیم یار مهربان دارد، که در ارتباط با بیان دلایل این مهم بویژه از سوی انتشارات کردستان هیچ کدام از اعضای اتحادیه چاپ و نشر استان حاضر به شرکت در میزگرد خبری ایرنا مرکز کردستان نشدند.
** با معضل نخواندن در جامعه مواجه هستیم
دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی در این میزگرد خبری گفت: براساس تجربه خود نه بر مبنای آمار و ارقام روز آمدی که وضعیت موجود را نشان می دهد شرایط خواندن در جامعه ما مطلوب نیست.
سیدمهدی حسینی با اشاره به اینکه همه ما به گونه ای نگران کاهش خواندن در جامعه هستیم، اضافه کرد: امروزه خیلی از وسایل و ابزارهای دیگری در اختیار انسان ها قرار گرفته که بیشتر وقت خود را به آنها اختصاص می دهند.
وی به چرایی کم خواندن مردم اشاره کرد و افزود: به غیر از سیستم رسمی که برای خواندن تعریف شده و افراد در آن مجبور هستند برای گذراندن امتحاناتی کتاب بخوانند، دیگر کمتر کسی به صورت خود جوش و از روی علاقه و میل اقدام به خواندن کتاب می کند البته این را هم نمی توان به همه جامعه تعمیم داد.
این عضو هیات علمی دانشگاه کردستان یادآور شد: اگر آماری از مراجعه کنندگان به سالن های مطالعه کتابخانه های عمومی بگیریم متوجه خواهیم شد بیشتر افرادی که در سالن ها کتاب می خوانند دانش آموزان پشت کنکوری هستند.
حسینی تاکید کرد: آنچه ملاک قضاوت ما در کاهش خواندن می تواند باشد گفت و گوی انسان ها در موقعیت های مختلف است بر این مبنا که افراد در گفتگوهایشان چه مقدار به کتاب هایی که خواندن اکتفا می کنند که چنین مساله ای در زندگی روزمره ما جاری نیست و نمودی ندارد.
وی گفت: براساس مطلب مذکور می توانیم قضاوتی نه علمی بلکه سطحی داشته باشیم از اینکه کتاب خواندن در جامعه ما کم است.
دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی افزود: به عنوان نمونه یک استاد دانشگاه چقدر فراتر از وظیفه تدریس و کار پژوهشی خود کتاب می خواند و خروجی این خواندن ها را در فضای دانشگاهی نشان می دهد.
حسینی اظهار داشت: متاسفانه در اقشار مختلف مردم به وضوح و براساس شواهد می توان عنوان کرد کتاب بسیار کم خوانده می شود به گونه ای که نمی توانند در مکالمات شان از خواندن های خود صحبت کنند.
وی با بیان اینکه میزان خواندن در سطح مورد انتظار جامعه فرهنگی و علمی ما نیست، یادآور شد: افرادی که پست های فرهنگی و علمی دارند چقدر با خواندن عجین هستند؟ این موارد باعث می شود قضاوت سطحی نه دقیقی کنیم که در جامعه با معضل نخواندن مواجه هستیم.
** کتابخوان داریم به اندازه کافی کتابخانه نداریم
مدیرکل کتابخانه های عمومی کردستان نیز با تقدیر از ایرنا که زمینه ای برای گفت و گو در حوزه کتاب و کتابخوانی فراهم کرده است، گفت: برگزاری این میزگرد بسیار با ارزش است و نفس چنین اقداماتی به گفتمان سازی حاکم بر جامعه مبنی بر توسعه کتاب و کتابخوانی کمک خواهد کرد.
محمد عبدالملکی با اشاره به اینکه جامعه ای توسعه یافته است که موضوعات مرتبط با کتاب در آن بیشتر باشد، افزود: در جامعه ای که تعداد کتابخانه ها، کتابفروشی ها، نمایشگاه های کتاب، کتابخوانان زیاد باشد و به نوعی کتاب با زندگی مردمان آنها عجین شده باشد در تمامی زمینه ها طعم توسعه را خواهد چشید.
وی با بیان اینکه کتابخوانی کمک بسیار زیادی به کاهش آسیب های اجتماعی می کند، تاکید کرد: تاثیری که کتاب بر روح و جان آدمی می گذارد عمیق، ماندگار و پایدار است.
مدیرکل کتابخانه های عمومی کردستان یادآور شد: فردی مطلبی را از کتابی می خواند و زندگی آن متحول می شود و اگر تمام افراد جامعه از این جهت تحول یابند نتیجه آن پیشرفت و توسعه خواهد شد.
عبدالملکی با اشاره به اینکه توسعه باید از پایین به بالا آغاز شود، اظهار داشت: در دوره پهلوی اول توسعه از بالا به پایین شروع شد به همین دلیل خروجی مطلوبی از آن حاصل نشد.
وی با اشاره به اینکه براساس چشم انداز 1404 باید 38 درصد جمعیت استان کردستان عضو کتابخانه ها باشند، گفت: در حال حاضر شاخص های مطلوبی نداریم و تنها سه درصد معادل 44 هزار نفر از جمعیت یک میلیون و 603 هزار نفری استان عضو کتابخانه ها هستند.
عبدالملکی اضافه کرد: دلیل اصلی این مهم کمبود فضای کتابخانه ای است نه اینکه مردم فرهنگی ما کتابخوان نباشند.
وی یکی از راهکارهای برطرف کردن کمبود فضای کتابخانه ای را ورود خیران و نیکوکاران به ایجاد فضاهای کتابخانه ای دانست و یادآور شد: در خیلی از نقاط کتابخوان داریم ولی کتابخانه نداریم لذا دسترسی آسان به کتاب وجود ندارد.
** جامعه ای که در آن کتاب خوانده نشود توسعه نمی یابد
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان نیز از احساس وظیفه خبرگزاری ایرنا در ارتباط با پرداختن به حوزه کتاب و کتابخوانی تشکر کرد و گفت: به لحاظ سابقه تاریخی نه ایران، بلکه بلوک شرق منبع تولید علم و دانش بوده به گونه ای که بسیاری از دانش هایی که در غرب تدوین شدند در شرق تولید و ظهور کردند.
عبید رستمی یکی از مشکلات شرقی ها و به تبع ایرانی ها را عدم تدوین به موقع و آرشیو سازی مناسب از دستاوردهای فرهنگی شان عنوان کرد و افزود: بسیاری از دستاوردهای فرهنگی ما را غربی ها در قالب کتاب تدوین کردند.
وی اضافه کرد: در رابطه با فرهنگ استان کردستان هم بهترین کتاب هایی که می توان به آنها رجوع کرد متعلق به مورخان و گردشگران خارجی است و این نشان می دهد دانش و توانایی را داشتیم ولی در قسمت تدوین کم کار بودیم.
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان اظهار داشت: معتقدم جامعه زمانی می تواند توسعه یافته قلمداد شود که علاوه بر تکنولوژی، توسعه منابع انسانی در آن همزمان اتفاق بیافتد تا با تأخر فرهنگی مواجه نشود.
رستمی یادآور شد: یکی از مولفه های توسعه منابع انسانی، ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی است و بی شک جامعه ای که در آن کتاب خوانده نشود توسعه یافته نیست.
** کاهش انگیزه خواندن با افزایش مقاطع تحصیلی
دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی به دلایل و منشاء وضعیت نامطلوب خواندن در جامعه اشاره کرد و گفت: یکی از دلایل این است که ما می خواهیم در کانال رسمی هم چون سیستم آموزش و پرورش خواندن را به دیگران دیکته کنیم این در حالیست که کانال رسمی جواب نمی دهد.
حسینی یادآور شد: آنچه تحقیقات نشان داده آموزش و پرورش برای خواندن نه تنها ایجاد انگیزه بیشتر نمی کند بلکه انگیزه را هم از دانش آموزان می گیرد، به گونه ای که هر چقدر مقاطع تحصیلی افزایش می یابد شاهد کاهش انگیزه خواندن هستیم.
وی با اشاره به اینکه امروزه افتخار برخی از دارندگان مدرک دکتری نخواندن حتی یک جلد کتاب بعد از گذشت چند سال از اخذ مدرک شان است، تاکید کرد: سیستم رسمی امتحانات و کنکور بلایی سر انسان ها در جامعه ما آورده که به یک اجبار به خواندن نگاه می کنند و مساله لذت بخش و اینکه خواندن فوایدی برای آنها در زندگی اجتماعی، خانوادگی و شغلی دارد، مورد توجه نیست.
دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی گفت: تاثیر خواندن در زندگی طی دوران تحصیل به بچه های ما آموزش داده نشده و این یکی از جنبه هایی است که سیستم رسمی منجر به کاهش انگیزه خواندن می شود.
حسینی یکی دیگر از جنبه های کاهش انگیزه خواندن را متوجه خانواده ها دانست که هنوز از ساز و کار ایجاد علاقه و انگیزه در کودکان خود آگاهی ندارند.
وی اضافه کرد: مسایل دیگر چون نوع و تعداد انتشارات و وضعیت دسترسی افراد به انتشارات هم می تواند در این مساله دخالت داشته باشد.
** ترویج خواندن از طریق توجه ویژه به کودکان ونوجوانان
مدیرکل کتابخانه های عمومی کردستان با بیان اینکه مهمترین ابزار توسعه فرهنگ و مهمترین عنصر فرهنگ کتاب و کتابخوانی است، اضافه کرد: یکی از اقشار مهم و تاثیرگذار در راستای توسعه و ترویج کتاب و کتابخوانی، کودکان و نوجوانان هستند.
عبدالملکی یادآور شد: در کتابخانه های عمومی استان بخش مستقل کودک و نوجوان و حتی کتابدار بخش کودک وجود دارد.
وی تاکید کرد: برای تنوع بیشتر در بخش کودک کتابخانه های استان علاوه بر برگزاری برنامه هایی همچون قصه گویی، اسباب بازی هایی را هم قرار داده ایم تا کودکان در کنار بازی هایشان کتاب ها را هم ببینند و با آن آشنا شوند.
** ضرورت قرارگرفتن کتاب در سبد فرهنگی خانوار
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان با اشاره به اینکه تمام اتفاق ها و کارهایی که دولت برای توسعه متوازن امکانات در کشور انجام می دهد قابل ستایش است، گفت: اما باید بررسی شود علت اینکه کتاب به عنوان ضرورت در سبد فرهنگی خانوار هنوز آنگونه باید و شاید جای نگرفته است.
رستمی افزود: بخشی از مساله مذکور به مباحث اقتصادی برمی گردد و قطعا تامین خوراک در اولویت خانواده هاست البته هستند افرادی که حاضرند از شکم خود برای خرید کتاب بگذرند.
وی اظهار داشت: از دیگر مباحث حائز اهمیت این است که محتوای کتاب ها تا چه اندازه براساس ذائقه و علاقه مخاطبان است و آنها را ترغیب و مجاب می کند تا بخشی از درآمد خود را به خرید آن اختصاص دهند.
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان یادآور شد: وقتی از پایین بودن سطح خواندن در جامعه ما صحبت می شود باید به دنبال شاخص هایی که در این مهم دخیل است، باشیم.
رستمی با طرح این سوال که آیا گسترش رسانه دیجیتال می تواند دلیلی برای کاهش تیراژ کتاب ها در جامعه ما باشد، گفت: پاسخ به این سوال با توجه به اینکه در کشورهای توسعه یافته که تمام امکانات با دسترسی آسان تر در اختیار مردم است ولی همچنان خرید و مطالعه کتاب رواج فراوانی دارد، منفی است.
** امروز کتابخانه ها دیگر فقط جایی برای امانت دادن کتاب نیست
مدیرکل کتابخانه های عمومی کردستان در ارتباط با کارکرد کتابخانه ها در حال حاضر نسبت به گذشته و اینکه در زمان های قدیم بیشتر محل تجمع دانشمندان و تولید علم و دانش بوده است، گفت: این نکته را باید بطور علمی و با دقت بسیاری بررسی کرد، چون نوع کتابخانه و کدام دوره تاریخی در پاسخگویی به این مطلب تاثیرگذار است.
وی افزود: اگر منظور از سده های گذشته، قرون طلایی تمدن اسلامی از قرن سوم تا پنجم هجری است، بله؛ کتابخانه های زیادی مخصوصا دارالعلم ها و بیت الحکمه ها داشته ایم.
عبدالملکی یادآور شد: دارالعلم ها در تمدن اسلامی پژوهشکده ای بودند که بخشی از آنها کتابخانه بسیار بزرگی بود که محل تجمع، گفتگو و مناظره های علمی دانشمندان، بزرگان و نویسندگان بود حتی نوشتن و ترجمه کتاب ها هم در این مکان ها انجام می شد.
وی اضافه کرد: بعد از حمله مغول، تمدن اسلام و تا حدودی ایران افول کرد و بعدها در دوره های بعد ظهور خاصی داشت.
مدیرکل کتابخانه های عمومی کردستان با اشاره به اینکه بیان روند تاریخی کتابخانه ها بحث طولانی است که در اندک مدتی نمی توان به آن پرداخت، گفت: یکی از نقدهایی که به دوره پهلوی اول و دوم وارد است توسعه نامتوازن کشوربود.
عبدالملکی اظهار داشت: تا چند سال پیش هم اتفاق خاصی در حوزه کتاب و کتابخوانی نمی افتاد و متاسفانه امروز هم مردم ما از برنامه های روتین کتابخانه ها زیاد اطلاعی ندارند.
وی یادآور شد: امروز کتابخانه ها دیگر فقط جایی برای امانت دادن کتاب نیست، نشست های کتابخوان، نقد و بررسی کتاب، جلسات قصه گویی برای کودکان، رونمایی از کتاب و جلسات جمع خوانی و بلندخوانی در آن برگزار می شود.
مدیرکل کتابخانه های عمومی کردستان گفت: این برنامه های فرهنگی هم چون خونی در رگ های کتابخانه های ما است.
** لزوم شناسایی روش های جذب افراد به کتاب و کتابخانه
دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی در ارتباط با تغییر کارکرد کتابخانه ها نسبت به گذشته گفت: لزومی ندارد خیلی مسایل تاریخی را در ارتباط با این موقعیت ها مرور کنیم چرا که بحث اساسی این است که همه جوامع پیوسته درحال تغییر هستند.
حسینی با اشاره به اینکه وقتی تغییر اتفاق می افتد رفتار انسان ها در جوامع عوض می شود، افزود: بویژه در چند دهه اخیر با ورود فناوری اطلاعات دسترسی ها عوض شده و همین باعث تغییر رفتار انسان ها شده است.
وی اضافه کرد: متولیان و کتابداران کتابخانه ها با عناوین مختلف اعم از عمومی، دانشگاهی، تخصصی و آموزشگاهی باید به این فکر باشند که از چه طریقی می توانند جامعه را به سمت این فضا بکشانند.
این عضو هیات علمی دانشگاه کردستان افزود: لزومی ندارد همواره به سبک سنتی خدمات ارائه کنیم چون رفتار انسان ها، دسترسی ها، نیازها و چشم اندازها تغییر کرده است لذا باید روش هایی که موجب جذب و علاقمند کردن اقشار مختلف همچون زنان خانه دار به کتاب می شود را شناسایی و اجرایی کرد.
حسینی به بازدید خود از یکی از کتابخانه های یک دانشگاه خارجی اشاره کرد و گفت: در ایامی که دانشجویان در فرجه بودند باز هم اکثر صندلی های کتابخانه تکمیل بود و دانشجویان مشغول مطالعه غیر درسی بودند.
وی یادآور شد: علت مساله مذکور به این برمی گردد که اساتید دانشگاه در فرآیند تدریس خود و پروژه های دانشجویی، کتابخانه ها را بسیار دخالت می دهند و این اتفاق در کشور ما بسیار کمرنگ است.
این دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی با اشاره به اینکه ساز و کارهای درگیر کردن افراد با کتاب ها به کلی در جامعه دانشگاهی ما فراموش شده است، اظهار داشت: متاسفانه دانشجویان ما بیشتر برای رفع نیازهای درسی و پژوهشی خود به سمت کافی نت ها سوق پیدا کرده اند.
وی اضافه کرد: دانشجویان به جای اینکه از کتابخانه منبع و اطلاعات مورد نظر خود را یافته و سپس تحلیل هایشان را یادداشت و ارائه کنند هزینه ای به کافی نت داده و مقاله ای را کپی می کنند.
حسینی گفت: وقتی می خواهیم فردی عملی را انجام دهد باید تمام ملزومات آن عمل در ابتدا فراهم شود، کتاب خواندن مستلزم کسب مهارت خواندن است.
این دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی با اشاره به اینکه خواندن و نوشتن دو مهارت بنیادی است که هر فردی باید آن را فرا گیرد، تاکید کرد: درصد بالایی از فارغ التحصیلان آموزش عمومی ما در این دو مهارت ناتوان هستند به همین دلیل وقتی به دانشگاه وارد می شوند چون زیرساختی با عنوان مهارت در آنها ایجاد نشده برای انجام کارهای تحقیقی به سراغ راه های آسان همچون کافی نت ها می روند.
** آمادگی استقبال از ایده و طرح های جذاب حوزه کتاب
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان گفت: در چند سال اخیر اتفاقات خوبی حداقل در حوزه کتاب و کتابخوانی در استان افتاده و نمایشگاه ها و جشنواره هایی برای آشتی مجدد با یار مهربان برگزار شده است.
رستمی به طرح و برنامه های ارشاد در حوزه ترویج کتاب و کتابخوانی اشاره کرد و افزود: طی 6 ماه هفتمین و هشتمین نمایشگاه بین المللی کتاب در سنندج بر پا شد که می تواند پایلوت و زیربنایی خوبی برای آینده باشد.
وی طرح عیدانه، تابستانه، پاییزه کتاب را از دیگر برنامه های این اداره کل اعلام کرد و یادآور شد: این طرح در کتابفروشی ها با حمایت مالی خانه کتاب با تخفیف مشخص اجرا می شود.
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان اظهار داشت: برای گسترش و به روز کردن کتابفروشی ها وام های کم بهره توسط وزارت ارشاد اعطا می شود.
رستمی از اجرای طرح جام باشگاه کتاب و در شهرهای سقز و سنندج از ابتدای امسال خبر داد و گفت: در سنندج در نواحی منفصل شهری و روستای سراب قامیش به عنوان پایگاه روستایی این کار آغاز شده است.
وی با اشاره به اینکه اجرای طرح روستاهای دوستدار کتاب با حمایت فرمانداری، دهیاری و بخشداری های سطح استان از دیگر برنامه های این اداره کل است، افزود: در سه سال گذشته روستای سردوش مریوان، ینگیجه مریوان و خانم آباد کامیاران در سطح کشور در اجرای این طرح برگزیده شدند.
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان تاکید کرد: استارت اجرای طرح پایتخت کتاب با کمک دستگاه های اجرای، شهرداری ها و شوراهای اسلامی و طرح دوشنبه های کتابخوانی در مهدهای کودک استان زده شده است.
رستمی با بیان اینکه تمام برنامه های مذکور لازم الاجرا و جزو وظایف ماست، اظهار داشت: از فکر، ایده و طرح جالب و روش های اجرایی و قابل اجرا صاحبان فکر و اندیشه در حوزه ترویج کتابخوانی البته متناسب با امکانات موجود استان استقبال می کنیم.
** ضرورت توجه به برنامه های زیرساختی در حوزه کتاب
عضو هیات علمی دانشگاه کردستان یادآور شد: تمام برنامه هایی که نهاد کتابخانه های عمومی و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در زمینه خواندن انجام می دهند خوب است برخی از برنامه ها زیرساختی است و تعدادی هم محدود به یک محدوده زمانی است.
حسینی اضافه کرد: اگر بخواهیم در استان عمیق مسایل مرتبط با توسعه فرهنگی و کتابخواندن را ترویج دهیم باید به برنامه های زیرساختی بیشتر پرداخته شود.
وی گفت: طرح های هم چون عیدانه، تابستانه و غیره اگر یک سال اجرا نشوند اثر آن خود به خود از بین می رود.
این دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی با اشاره به اینکه نبود فرهنگسرا یکی از ضعف های استان است، افزود: بخشی از هزینه هایی که صرف طرح های کوتاه مدت می شود به ایجاد فرهنگسرا بویژه در مناطق حاشیه ای و محروم اختصاص یابد قطعا اگر سرمایه گذاری به این سمت سوق داده شود کارها ماندگار تر و اثر بخشی بیشتری خواهند داشت.
حسینی تاکید کرد: باید دسترسی را از لحاظ فیزیکی و مکانی توسعه و مهارت های استفاده از منابع را هم به دیگران آموزش دهیم.
این استاد دانشگاه یادآور شد: اگر بهترین کتابخانه، کتابدار و کتاب وجود داشته باشد ولی خواننده نداشته باشد فایده ای ندارد و باید تمام رکن ها همزمان با هم تقویت شوند.
حسینی اضافه کرد: توجه به ذائقه مردم و تنوع انتشارات یکی از راه های ایجاد انگیزه در مخاطبان است به عنوان نمونه در نمایشگاه های کتاب اگر دقت کنید ناشران عمومی که به ذائقه مردم توجه می کنند، همواره مشتری بیشتری دارند.
** برنامه ریزی حوزه کتاب براساس شناخت نیازهای مکانی و زمانی
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان با تاکید بر اینکه آموزش مطالعه و کتابخوانی را باید از سنین کودکی و نوجوانی شروع کنیم، گفت: می طلبد اولویت های کودک و نوجوان را بشناسیم و نیازهای آنها را درک و براساس آن برنامه ریزی کنیم.
وی اضافه کرد: نیاز بچه 10 ساله امروز با کودک 10 ساله دو و سه دهه گذشته فرق کرده و معلمان و مدیران نباید با متر و معیار 10 سالگی خود برای این قشر برنامه ریزی کنند.
رستمی یادآور شد: باید به روز و براساس شناخت از نیازهای مکانی و زمانی امروز جامعه اقدام به برنامه ریزی و اجرای طرح ها در تمام حوزه ها از جمله کتاب و کتابخوانی کرد.
وی با بیان اینکه موانع موجود بر سر راه نشر، توزیع و خرید کتاب نیاز به بررسی دارد، افزود: آیا دولت به عنوان متولی تمام امور بایددر تمامی حوزه ها حضور داشته باشد یا اینکه بخش خصوصی، سمن ها و دانشگاه ها هم وارد عرصه شوند و کمک کنند.
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان اظهار داشت: ادارات کل ارشاد و امور کتابخانه های استان تمام انرژی و امکانات خود را بکار گرفته اند ولی بی شک به تنهایی قادر به فعالیت در حوزه کتاب و کتابخوانی نیستند.
رستمی افزود: باید آموزش و پرورش، کانون پرورش فکری، دانشگاه ها، آموزشگاه علمی فرهنگی و هنری هم باید در ارتباط با ضرورت خواندن و خرید کتاب کار فرهنگی انجام دهند تا در پایین بودن سرانه مطالعه مورد تمسخر قرار نگیریم.
وی اضافه کرد: اعلام اینکه سرانه مطالعه ایرانی ها با وجود تعداد نخبه های علمی، فرهنگی و هنری که در سطح دنیا شناخته شده اند، طنز تلخی است.
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان گفت: امروزه همه ما نسبت به صورت مساله و وضعیت مطالعه و کتابخوانی آگاه هستیم و باید برای خروج از این شرایط پیشنهاد و برنامه ارائه کنیم.
وی تاکید کرد: هر چقدر از کتاب سخن گفته شود باز هم کم است چرا که کتاب محور دانش و توسعه یک ملت است و باید همه در راستای کتابخوانی ترویج شود.
حسینی آسیب شناسی طرح ها را ضروری خواند و افزود: هر برنامه ای یک سری ایراد به آن وارد است لذا باید طرح هایی که پیشنهاد می شود را با مشورت متخصصان تدوین و اجرایی کنیم تا کمترین ایراد را داشته باشد.
** شناسایی وقت های مرده مردم در راستای افزایش سطح خواندن
مدیرکل کتابخانه های عمومی استان کردستان ضمن تشکر از اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان بابت اجرای طرح هایی چون عیدانه و تابستانه کتاب گفت: چنین طرح هایی که در راستای آسان سازی شهروندان نسبت به خرید کتاب اجرا می شود اقدام بسیار ارزشمند و تاثیرگذاری است.
عبدالملکی اضافه کرد: برای افرادی که توان خرید کتاب حتی از طریق اعمال تخفیف ها را هم ندارند باید زمینه دسترسی به کتابخانه را زیاد کرد.
وی افزود: کتابخانه های ما نهایت تلاش خود را کرده و می کنند که جمعیت منطقه را پوشش دهند و در طول سال در چندین دوره بطور رایگان اقدام به عضوگیری می کنیم.
مدیرکل کتابخانه های عمومی کردستان ضمن تاکید بر اینکه دسترسی مردم به کتاب باید آسان شود، گفت: ما به تنهایی نمی توانیم به این قضیه ورود پیدا کنیم و دستگاه های فرهنگی هم باید وارد این عرصه شوند.
عبدالملکی به پیشنهاد خود برای افزایش سطح خواندن در مردم اشاره کرد و اظهار داشت: ما باید به درون مردم ورود پیدا کرده و وقت های مرده آنها را شناسایی کنیم به عنوان نمونه در مطب های پزشکان و آرایشگاه ها اقدام به ایجاد کتابخانه های کوچک کنیم.
وی تاکید کرد: در شرایط اقتصادی کنونی ساخت کتابخانه تا حدودی غیرممکن است ولی راه هایی همچون کتابخانه های مستقل، مشارکتی و حق انتفاع وجود دارد که می توان از آنها نهایت استفاده را کرد.
براساس سند چشم انداز توسعه 1404 به ازای هر یک نفر چهار جلد کتاب در کتابخانه های عمومی کردستان وجود داشته باشد و فضای کتابخانه ای هم به ازای هر 100 نفر به هشت مترمربع برسد و علاوه بر این 38 درصد از جمعیت یک میلیون و 603 هزار نفری استان هم عضو کتابخانه ها شوند.
اینکه در چند دهه گذشته تیراژ کتاب در حوزه های مختلف در کشورمان بیش از 25 هزار نسخه بود که امروز حتی تیراژ کتاب های دانشگاهی به 150 نسخه کاهش پیدا کرده است که بیانگر وجود چالشی اساسی در حوزه کتاب و کتابخوانی است، بی شک با روند کنونی تحقق چشم انداز 1404 در حوزه کتاب و کتابخوانی رویایی بیش نخواهد بود.
در این میزگرد قرار بود به وضعیت و مشکلات پیش روی حوزه نشر کتاب هم پرداخته شود که رئیس اتحادیه چاپ و نشر استان کردستان دلیل عدم پذیرش دعوت خبرگزاری ایرنا را این گونه عنوان کرد: با توجه به اینکه بارها طی سنوات گذشته در جلسات متعددی با حضور مسئولان کشوری و استانی و حتی شهرستانی مطالبات، دغدغه ها و مشکلات خود را بیان کرده ولی هیچ پاسخ مثبت و منفی از آنها دریافت نکرده ایم لذا به منظور بیان اعتراض خود در این میزگرد شرکت نخواهیم کرد.
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان هم در پاسخ به مطالبه اهالی صنعت چاپ و نشر گفت: باید بررسی شود که خواسته های اعضای اتحادیه چاپ و نشر چه میزان منطق بر دستورالعمل و شرح وظایفه این اداره کل بوده است.
رستمی افزود: ما مشتاق واگذاری تصدی گری به متخصصان بخش خصوصی هستیم و حتی آمادگی واگذاری بزرگترین نمایشگاه کتاب استان به فعالان این حوزه را داریم ولی باید ساز و کار درست و قانونی در این راستا تعریف شود.
9936/9102
کپی شد
