به گزارش ایرنا، خشکسالی پدیده ای است که اثرات و پیامدهای ناگواری با خود به همراه دارد، یکی از این پیامدهای مخرب، فرونشست زمین است.
فرونشست زمین پدیده ای است که در اثر خالی شدن آب بافت های متراکم و لایه های زیرین سطح زمین رخ می دهد و در اثر آن سطح زمین به صورت تدریجی و در برخی موارد به طور ناگهانی فرو می نشیند.
به گفته کارشناسان این نشست باعث ایجاد ترک و شکاف هایی در زمین شده و بر روی الگوی جریان های زیرزمینی و سطحی، تغییر کیفیت آب های زیرزمینی، تغییر شکل سطح زمین و سیل خیزی مناطق اثرگذار است.
در سالهای اخیر به سبب تغییرات اقلیمی و تغییر بارش ها از برف به باران، آبخوانهای چهارمحال و بختیاری نه تنها تغذیه نشده بلکه به سبب برداشت های بی رویه، با افت شدید آب مواجه شده است، بنحوی که منابع آب موجود در دشت های استان به مرز بحران رسیده و براساس اعلام آب منطقه ای استان، به تازگی چهار دشت استان ممنوعه بحرانی اعلام و پدیده فرونشست دشت ها که از سالهای گذشته در چهارمحال و بختیاری شکل گرفته، به سرعت در حال پیشروی است.
یک کارشناس حوزه آب با اشاره به همین موضوع در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: دشت های استان به سبب تغییر اقلیم و تبدیل بارش ها از برف به باران طی 10 سال متوالی نه تنها تغذیه نشده، بلکه با برداشت های بی رویه آب از دشت ها روز به روز سطح ایستابی آنها کاهش داشته است.
سیدهاشم فاطمی تعداد دشت های استان را 11 دشت اعلام کرد و گفت: از این تعداد هشت دشت ممنوعه شده که از این دشت ها نیز چهار دشت در سال جاری به ممنوعه بحرانی تبدیل شده است.
به گفته وی، رخداد پدیده فرونشست، کاهش حجم مخزن، روند مستمر افت سطح ایستابی و کیفیت نامطلوب آب از مهمترین عوامل بحرانی شدن وضعیت این چهار دشت است.
فاطمی خاطرنشان کرد: دشت های شهرکرد، سفید دشت، جوانمردی و بروجن- فرادنبه دشت های ممنوعه بحرانی استان به شمار می رود که به طور مستمر درگیر فرونشست زمین و افت سطح ایستابی است.
کارشناس حفاظت و بهره برداری از امور آب شرکت آب منطقه ای چهارمحال و بختیاری، بیشترین فرونشست دشت های استان را مربوط به دشت خانمیرزا دانست و گفت: این دشت هم اکنون با 70 سانتیمتر فرونشست، حاصل برداشت بی رویه آب با 75 میلیون مترمکعب کسری مخزن آب است.
فاطمی همچنین فرونشست زمین در دشت شهرکرد را 56 سامتیمتر اعلام و تصریح کرد: این فرونشست که از سال 65 شکل گرفته این دشت را با 170 میلیون مترمکعب کسری مخزن و کاهش 16 متری سطح ایستابی آب مواجه کرده است.
وی خاطرنشان کرد: دشت سفیددشت نیز با کاهش 23 متری آب و سایر دشت ها از جمله کیار، بروجن - فرادنبه، گندمان- بلداجی، لردگان و مالخلیفه با کسری چند متری مخزن آب روبروست و فرونشست در این دشت ها نیز آغاز شده و درحال پیشروی است.
فاطمی، مسدود کردن چاه های غیرمجاز را یکی از راهکارهای مقابله با برداشت غیرقانونی آب از دشت ها و جلوگیری از پیشروی فرونشست زمین دانست و گفت: از سالهای گذشته 290 چاه غیرمجاز در استان شناسایی شده که تاکنون 111 چاه پر شده و تلاش می شود تا 2 سال آینده مابقی چاه ها نیز پر شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری نیز با هشدار نسبت به پیشروی پدیده فرونشست در دشت های استان اظهار کرد: پدیده نشست زمین در استان بنحوی در حال گسترش است که در صورت انجام نشدن اقدامات پیشگیرانه با صرف هزینه های هنگفت قابل جبران و کنترل نیست.
علی محمدی مقدم افزود: دشت خانمیرزای شهرستان لردگان با اجرای برخی طرحهای کشاورزی به منظور افزایش تولید، بدون توجه به اثرات مخرب زیست محیطی و بلند مدت این طرحها و به دنبال برداشتهای بی رویه از سفره های آب زیرزمینی و حفر بیش از حد چاه ها، به کویر تبدیل شده است.
وی همچنین از کشت برخی گونه های زراعی آب بر در مناطقی از چهارمحال و بختیاری که با کم آبی مواجه است، اظهار تاسف کرد و افزود: در شرایط کنونی داشتن مجوز حفر چاه برای بهره بردار نباید به معنای اجازه مصرف منابع آبی برای هر نوع کشت و زراعتی قلمداد شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری تدوین الگوی کشت برای دشتهای مممنوعه استان را ضروری دانست و گفت: آب منافع عمومی است و کشاورزان برای مصرف آن باید ملزم به تبعیت از الگوهای کشت متناسب با اقلیم منطقه شوند.
وی با بیان اینکه صدور غیرکارشناسانه مجوز حفر چاه در آینده ای نزدیک خاک و عوامل تولید را نابود می کند، خاطرنشان کرد: با ادامه این روند تعطیلی کشاورزی حتمی است.
با توجه به بحرانی شدن شرایط در دشت ها استان، به تازگی مسئولان درصدد احیای دشت شهرکرد با به کارگیری راهکارهایی هستند تا بتوانند از پیشروی فرونشست زمین در این دشت که پس از دشت خانمیرزا بزرگترین دشت استان به شمار می رود و به کانون گرد و خاک تبدیل شده، جلوگیری کنند.
مسدود کردن چاه های غیرمجاز، خودداری از چرای دام در دشت، بهره گیری از روش های نوین آبیاری و تغییر الگوی کشت، اجرای تغذیه مصنوعی، حفر چاه های جذبی و توسعه کشت گلخانه ای از مهمترین راهکارهایی است که در حال اجراست.
کارشناس شرکت آب منطقه ای استان با اشاره به تدوین مطالعات طرح تغذیه مصنوعی در دشت شهرکرد، اظهار کرد: این طرح با انجام مرحله آزمایش نفوذ پذیری و مکان سنجی سایت در آستانه اجرایی شدن است.
سیدهاشم فاطمی، حجم رواناب های دشت شهرکرد را 7 میلیون مترمکعب دانست و گفت: با اجرای این طرح می توان 6 میلیون مترمعکب از آن را جذب کرد.
چهارمحال و بختیاری با وجودی که از منابع آب های سطحی خوبی در سال های گذشته برخوردار بوده اما به سبب ماهیت کوهستانی بودن منطقه مجال بهره گیری از این منابع را نداشته و در حدود 90 درصد نیاز آبی خود را در بخش های شرب، کشاورزی و صنعت از منابع آب زیرزمینی تامین می کرده است.
کارشناسان آب ضمن تاکید بر اصلاح الگوی مصرف، مهار روان آب ها و صدور مجوز بهره برداری از آبهای سطحی را راهکار مناسبی برای مهار این بحران می دانند.
این کارشناسان معتقدند؛ از آنجا که آبهای سطحی این استان به استانهای همجوار سرریز می شود و خود بی نصیب از بهره برداری است، به ناچار این استان به سمت استفاده از منابع آب های زیرزمینی روی آورده که تغییر الگوی بارش از برف به باران و برداشت بی رویه از این منابع مشکلات زیادی را برای اکوسیستم منطقه ایجاد کرده است.
گزارش: خاطره حسین زاده**انتشار:جهانبخش صفری
7363/6021
انتهای پیام فرونشست زمین پدیده ای است که در اثر خالی شدن آب بافت های متراکم و لایه های زیرین سطح زمین رخ می دهد و در اثر آن سطح زمین به صورت تدریجی و در برخی موارد به طور ناگهانی فرو می نشیند.
به گفته کارشناسان این نشست باعث ایجاد ترک و شکاف هایی در زمین شده و بر روی الگوی جریان های زیرزمینی و سطحی، تغییر کیفیت آب های زیرزمینی، تغییر شکل سطح زمین و سیل خیزی مناطق اثرگذار است.
در سالهای اخیر به سبب تغییرات اقلیمی و تغییر بارش ها از برف به باران، آبخوانهای چهارمحال و بختیاری نه تنها تغذیه نشده بلکه به سبب برداشت های بی رویه، با افت شدید آب مواجه شده است، بنحوی که منابع آب موجود در دشت های استان به مرز بحران رسیده و براساس اعلام آب منطقه ای استان، به تازگی چهار دشت استان ممنوعه بحرانی اعلام و پدیده فرونشست دشت ها که از سالهای گذشته در چهارمحال و بختیاری شکل گرفته، به سرعت در حال پیشروی است.
یک کارشناس حوزه آب با اشاره به همین موضوع در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: دشت های استان به سبب تغییر اقلیم و تبدیل بارش ها از برف به باران طی 10 سال متوالی نه تنها تغذیه نشده، بلکه با برداشت های بی رویه آب از دشت ها روز به روز سطح ایستابی آنها کاهش داشته است.
سیدهاشم فاطمی تعداد دشت های استان را 11 دشت اعلام کرد و گفت: از این تعداد هشت دشت ممنوعه شده که از این دشت ها نیز چهار دشت در سال جاری به ممنوعه بحرانی تبدیل شده است.
به گفته وی، رخداد پدیده فرونشست، کاهش حجم مخزن، روند مستمر افت سطح ایستابی و کیفیت نامطلوب آب از مهمترین عوامل بحرانی شدن وضعیت این چهار دشت است.
فاطمی خاطرنشان کرد: دشت های شهرکرد، سفید دشت، جوانمردی و بروجن- فرادنبه دشت های ممنوعه بحرانی استان به شمار می رود که به طور مستمر درگیر فرونشست زمین و افت سطح ایستابی است.
کارشناس حفاظت و بهره برداری از امور آب شرکت آب منطقه ای چهارمحال و بختیاری، بیشترین فرونشست دشت های استان را مربوط به دشت خانمیرزا دانست و گفت: این دشت هم اکنون با 70 سانتیمتر فرونشست، حاصل برداشت بی رویه آب با 75 میلیون مترمکعب کسری مخزن آب است.
فاطمی همچنین فرونشست زمین در دشت شهرکرد را 56 سامتیمتر اعلام و تصریح کرد: این فرونشست که از سال 65 شکل گرفته این دشت را با 170 میلیون مترمکعب کسری مخزن و کاهش 16 متری سطح ایستابی آب مواجه کرده است.
وی خاطرنشان کرد: دشت سفیددشت نیز با کاهش 23 متری آب و سایر دشت ها از جمله کیار، بروجن - فرادنبه، گندمان- بلداجی، لردگان و مالخلیفه با کسری چند متری مخزن آب روبروست و فرونشست در این دشت ها نیز آغاز شده و درحال پیشروی است.
فاطمی، مسدود کردن چاه های غیرمجاز را یکی از راهکارهای مقابله با برداشت غیرقانونی آب از دشت ها و جلوگیری از پیشروی فرونشست زمین دانست و گفت: از سالهای گذشته 290 چاه غیرمجاز در استان شناسایی شده که تاکنون 111 چاه پر شده و تلاش می شود تا 2 سال آینده مابقی چاه ها نیز پر شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری نیز با هشدار نسبت به پیشروی پدیده فرونشست در دشت های استان اظهار کرد: پدیده نشست زمین در استان بنحوی در حال گسترش است که در صورت انجام نشدن اقدامات پیشگیرانه با صرف هزینه های هنگفت قابل جبران و کنترل نیست.
علی محمدی مقدم افزود: دشت خانمیرزای شهرستان لردگان با اجرای برخی طرحهای کشاورزی به منظور افزایش تولید، بدون توجه به اثرات مخرب زیست محیطی و بلند مدت این طرحها و به دنبال برداشتهای بی رویه از سفره های آب زیرزمینی و حفر بیش از حد چاه ها، به کویر تبدیل شده است.
وی همچنین از کشت برخی گونه های زراعی آب بر در مناطقی از چهارمحال و بختیاری که با کم آبی مواجه است، اظهار تاسف کرد و افزود: در شرایط کنونی داشتن مجوز حفر چاه برای بهره بردار نباید به معنای اجازه مصرف منابع آبی برای هر نوع کشت و زراعتی قلمداد شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری تدوین الگوی کشت برای دشتهای مممنوعه استان را ضروری دانست و گفت: آب منافع عمومی است و کشاورزان برای مصرف آن باید ملزم به تبعیت از الگوهای کشت متناسب با اقلیم منطقه شوند.
وی با بیان اینکه صدور غیرکارشناسانه مجوز حفر چاه در آینده ای نزدیک خاک و عوامل تولید را نابود می کند، خاطرنشان کرد: با ادامه این روند تعطیلی کشاورزی حتمی است.
با توجه به بحرانی شدن شرایط در دشت ها استان، به تازگی مسئولان درصدد احیای دشت شهرکرد با به کارگیری راهکارهایی هستند تا بتوانند از پیشروی فرونشست زمین در این دشت که پس از دشت خانمیرزا بزرگترین دشت استان به شمار می رود و به کانون گرد و خاک تبدیل شده، جلوگیری کنند.
مسدود کردن چاه های غیرمجاز، خودداری از چرای دام در دشت، بهره گیری از روش های نوین آبیاری و تغییر الگوی کشت، اجرای تغذیه مصنوعی، حفر چاه های جذبی و توسعه کشت گلخانه ای از مهمترین راهکارهایی است که در حال اجراست.
کارشناس شرکت آب منطقه ای استان با اشاره به تدوین مطالعات طرح تغذیه مصنوعی در دشت شهرکرد، اظهار کرد: این طرح با انجام مرحله آزمایش نفوذ پذیری و مکان سنجی سایت در آستانه اجرایی شدن است.
سیدهاشم فاطمی، حجم رواناب های دشت شهرکرد را 7 میلیون مترمکعب دانست و گفت: با اجرای این طرح می توان 6 میلیون مترمعکب از آن را جذب کرد.
چهارمحال و بختیاری با وجودی که از منابع آب های سطحی خوبی در سال های گذشته برخوردار بوده اما به سبب ماهیت کوهستانی بودن منطقه مجال بهره گیری از این منابع را نداشته و در حدود 90 درصد نیاز آبی خود را در بخش های شرب، کشاورزی و صنعت از منابع آب زیرزمینی تامین می کرده است.
کارشناسان آب ضمن تاکید بر اصلاح الگوی مصرف، مهار روان آب ها و صدور مجوز بهره برداری از آبهای سطحی را راهکار مناسبی برای مهار این بحران می دانند.
این کارشناسان معتقدند؛ از آنجا که آبهای سطحی این استان به استانهای همجوار سرریز می شود و خود بی نصیب از بهره برداری است، به ناچار این استان به سمت استفاده از منابع آب های زیرزمینی روی آورده که تغییر الگوی بارش از برف به باران و برداشت بی رویه از این منابع مشکلات زیادی را برای اکوسیستم منطقه ایجاد کرده است.
گزارش: خاطره حسین زاده**انتشار:جهانبخش صفری
7363/6021
کپی شد
