در حال حاضر انتقال آب بین حوضه‌ای از موضوعاتی
است که در کشور مطرح بوده و تا حدودی تنش ایجاد کرده است.
در صورتی که مدیریت صحیحی در انتقال آب بین حوضه‌ای اتخاذ شود اشکالی به وجود نخواهد آمد، بلکه اشکال این بوده که به دنبال انتقال آب باشیم و ندانیم انتقال آب ممکن است چه مشکلی را برای مبدا ایجاد کند، بنابراین اگر برای این امر تدبیر لازم اندیشیده نشود، انتقال آب بین حوضه‌ای سبب ایجاد مشکلات کثیری در مبدا خواهد شد.
همچنین اجرای طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای مشروط به درک شرایط و واقعیت‌های موجود، حفظ حقوق مناطق بالادست و رعایت ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فنی و زیست محیطی است.
روح‌الله فتاحی، دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه شهرکرد در گفت و گو با خبرنگار ایسنا - منطقه چهارمحال و بختیاری - اظهار کرد: انتقال آب بین حوضه‌ای در بسیاری از نقاط دنیا تجربه شده و در حال انجام است، این امر یک واقعیت انکارناپذیر است، زیرا تراکم و توزیع جمعیت در نقاط مختلف دنیا منطبق بر تراکم و توزیع منابع آب نیست.
وی افزود: نقاطی که تراکم جمعیت بیشتری دارند معمولا با محدودیت منابع آب مواجه می‌شوند و نقاطی که منابع آب بیشتری را دارا هستند توسعه کمتری یافته و جمعیت کمتری در آن‌ها زندگی می‌کنند که احساس می‌شود در آن مناطق آب مازاد وجود دارد.
فتاحی بیان کرد: هرگونه انتقال آب به نوعی دخالت در اکوسیستم طبیعی یا محیط زیست یک منطقه قلمداد می‌شود، ولی به این معنی نیست که انتقال آب کلا مردود است یا نباید انجام شود.
وی گفت: آنچه به عنوان انتقال آب بین حوضه‌ای شناخته شده در حقیقت انتقال آب در حجم‌های بسیار بالا برای مناطق در حال توسعه است که باید یک سری معیارها که مربوط به حوزه مقصد و مبدا است در نظر گرفته شود.
دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه شهرکرد ادامه داد: در این صورت می‌توان بحث انتقال آب از نقطه‌ای برای تامین نیازها را مورد بررسی قرار داد، بنابراین توسعه نباید حوزه مبدا را با محدودیت منابع آبی مواجه کند، به این معنا که اگر منطقه‌ای دارای آب مازاد بوده و برای منطقه‌ای که دارای آب کم است انتقال آب صورت گیرد باید این اطمینان وجود داشته باشد که در سال‌های آتی حوزه مبدا با محدودیت منابع آب مواجه نشود.
وی گفت: باید پیامدهای زیست محیطی را برای انتقال آب بین حوضه‌ای بررسی کرد و پیامدها و عواقب زیست محیطی برای دو حوزه مبدا و مقصد مشخص شود تا در صورت وجود پیامدهای پر مخاطره، تجدید نظری در انتقال آب بین حوضه‌ای صورت گیرد.
فتاحی تاکید کرد: باید برای انتقال آب بین حوضه‌ای بررسی‌های لازم از لحاظ اجتماعی و فرهنگی صورت گیرد تا مشخص شود انتقال آب مهاجرت، تخلیه روستاها، تغییر فرهنگ و عواقب اجتماعی فرهنگی را به همراه ندارد.
وی افزود: اگر آبی که از حوزه مبدا به حوزه مقصد انتقال می‌یابد دارای منافعی است باید منافع برای حوزه مبدا و مقصد به طور عادلانه تقسیم شود، صرفا نباید از حوزه مبدا منابع آب را برداشته و به حوزه مقصد انتقال داد، بنابراین باید منافع در نظر گرفته شود.
دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه شهرکرد ادامه داد: به طور مثال اگر آب را برای توسعه صنایع در منطقه‌ای انتقال می‌دهیم باید فرصت‌های شغلی که در آن منطقه ایجاد می‌شود برای حوزه مبدا نیز سهمی در نظر گرفته شود.
وی بیان کرد: اولین گام برای انتقال آب بین حوضه‌ای این بوده که بایستی از نظر فنی به طور جامع و کامل بررسی و برآورد دقیق حجم آب قابل انتقال از حوزه مبدا به حوزه مقصد مشخص شود.
فتاحی گفت: باید برای برآورد میزان آب انتقالی از حوزه مبدا از طریق مطالعه دقیق و با قطعیت قابل قبول مقدار آب قابل انتقال با سطح احتمال مناسب برای کاربری مورد نظر برآورد شود.
عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد در خصوص پروژه انتقال آب بهشتآباد(انتقال آب از منطقه زاگرس به فلات مرکزی ایران)، تصریح کرد: براساس آمار، متوسط دبی رودخانه بهشتآباد یک میلیارد مترمکعب آب در سال برآورد شده است، در صورتی که اگر تنها برای شرب انتقال انجام شود، میزان آب انتقالی کمتر از 300 میلیون مترمکعب در سال است، بنابراین باید بررسی شود آیا انتقال 300 میلیون مترمکعب آب اقتصادی است یا خیر؟
وی ادامه داد: مسیریابی این طرح دارای ایراد است، زیرا با احداث تونل بهشتآباد تمام تالاب‌ها، برکه‌ها، آب‌های زیرزمینی چهارمحال و بختیاری خشک می‌شود، بنابراین طرح بهشتآباد ضمن اینکه از نظر فنی و زیست‌محیطی فاجعه بوده، مخاطرات آن از نظر زیست محیطی از طرح‌های انتقال آب موجود در کشور بیشتر است.
فتاحی بیان کرد: با توجه به مطالعات صورت گرفته در این طرح، صراحتا قید شده که به دلیل تشکیلات خاص زمین شناسی، آبخوان‌های دشت‌های شلمزار، دستنا، فرخشهر و شهرکرد از بین خواهد رفت و موجب تخلیه سفره‌های آب زیرزمینی می‌شود.
وی با بیان اینکه انتقال آب ضرورت جامعه امروز است، تصریح کرد: انتقال آب موجب دخالت در طبیعت می‌شود و عواقب زیست محیطی را به همراه دارد، گرچه برخی از عواقب بسیار شدید و برخی قابل تحمل‌اند.
فتاحی گفت: در تمام دنیا طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای به دلیل دشواری و عدم قطعیت‌ها ریسک بالایی برای اجرا دارند و معمولا در زمان معین به بهره‌برداری نمی‌رسند، که این امر موجب ضرر اقتصادی به بیت‌المال و منافع ملی می‌شود، از طرفی موجب بروز مشکلات اجتماعی نیز خواهد شد.
دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه شهرکرد با اشاره به انتقال آب بن - بروجن، تصریح کرد: اینکه بیان می‌شود این پروژه یک انتقال آب بین حوضه‌ای است یک مغلطه است، زیرا بروجن در حوزه کارون قرار دارد و آبی که قرار است از سد زاینده رود به بروجن منتقل شود باز هم از حوزه کارون خواهد بود، که این آب از تونل اول، دوم و سوم کوهرنگ به مخزن سد زاینده‌رود وارد شده و به بن- بروجن می‌رود.
وی افزود: تامین نیاز آب شرب مناطق مختلف یکی از مسئولیت‌های اساسی هر حکومتی است، وقتی در شهرکرد، فرخشهر، بروجن، سفید دشت و فرادنبه مشکل ضعف آب‌های زیرزمینی وجود دارد و آب‌های زیرزمینی قادر به تامین آب با کیفیت برای شرب نیستند، باید آب شرب این مناطق را از نقاطی با آب با کیفیت مطلوب، فراهم کنیم.
فتاحی خاطرنشان کرد: طرح بن- بروجن به دلیل اینکه برای مصرف شرب مناطق شرقی استان بوده دارای اولویت است و روش انتقال آن کاملا سازگار با محیط زیست است. Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-para-margin-top:0in; mso-para-margin-right:0in; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0in; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:Arial; mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
انتهای پیام
انتهای پیام در صورتی که مدیریت صحیحی در انتقال آب بین حوضه‌ای اتخاذ شود اشکالی به وجود نخواهد آمد، بلکه اشکال این بوده که به دنبال انتقال آب باشیم و ندانیم انتقال آب ممکن است چه مشکلی را برای مبدا ایجاد کند، بنابراین اگر برای این امر تدبیر لازم اندیشیده نشود، انتقال آب بین حوضه‌ای سبب ایجاد مشکلات کثیری در مبدا خواهد شد.
همچنین اجرای طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای مشروط به درک شرایط و واقعیت‌های موجود، حفظ حقوق مناطق بالادست و رعایت ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فنی و زیست محیطی است.
روح‌الله فتاحی، دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه شهرکرد در گفت و گو با خبرنگار ایسنا - منطقه چهارمحال و بختیاری - اظهار کرد: انتقال آب بین حوضه‌ای در بسیاری از نقاط دنیا تجربه شده و در حال انجام است، این امر یک واقعیت انکارناپذیر است، زیرا تراکم و توزیع جمعیت در نقاط مختلف دنیا منطبق بر تراکم و توزیع منابع آب نیست.
وی افزود: نقاطی که تراکم جمعیت بیشتری دارند معمولا با محدودیت منابع آب مواجه می‌شوند و نقاطی که منابع آب بیشتری را دارا هستند توسعه کمتری یافته و جمعیت کمتری در آن‌ها زندگی می‌کنند که احساس می‌شود در آن مناطق آب مازاد وجود دارد.
فتاحی بیان کرد: هرگونه انتقال آب به نوعی دخالت در اکوسیستم طبیعی یا محیط زیست یک منطقه قلمداد می‌شود، ولی به این معنی نیست که انتقال آب کلا مردود است یا نباید انجام شود.
وی گفت: آنچه به عنوان انتقال آب بین حوضه‌ای شناخته شده در حقیقت انتقال آب در حجم‌های بسیار بالا برای مناطق در حال توسعه است که باید یک سری معیارها که مربوط به حوزه مقصد و مبدا است در نظر گرفته شود.
دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه شهرکرد ادامه داد: در این صورت می‌توان بحث انتقال آب از نقطه‌ای برای تامین نیازها را مورد بررسی قرار داد، بنابراین توسعه نباید حوزه مبدا را با محدودیت منابع آبی مواجه کند، به این معنا که اگر منطقه‌ای دارای آب مازاد بوده و برای منطقه‌ای که دارای آب کم است انتقال آب صورت گیرد باید این اطمینان وجود داشته باشد که در سال‌های آتی حوزه مبدا با محدودیت منابع آب مواجه نشود.
وی گفت: باید پیامدهای زیست محیطی را برای انتقال آب بین حوضه‌ای بررسی کرد و پیامدها و عواقب زیست محیطی برای دو حوزه مبدا و مقصد مشخص شود تا در صورت وجود پیامدهای پر مخاطره، تجدید نظری در انتقال آب بین حوضه‌ای صورت گیرد.
فتاحی تاکید کرد: باید برای انتقال آب بین حوضه‌ای بررسی‌های لازم از لحاظ اجتماعی و فرهنگی صورت گیرد تا مشخص شود انتقال آب مهاجرت، تخلیه روستاها، تغییر فرهنگ و عواقب اجتماعی فرهنگی را به همراه ندارد.
وی افزود: اگر آبی که از حوزه مبدا به حوزه مقصد انتقال می‌یابد دارای منافعی است باید منافع برای حوزه مبدا و مقصد به طور عادلانه تقسیم شود، صرفا نباید از حوزه مبدا منابع آب را برداشته و به حوزه مقصد انتقال داد، بنابراین باید منافع در نظر گرفته شود.
دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه شهرکرد ادامه داد: به طور مثال اگر آب را برای توسعه صنایع در منطقه‌ای انتقال می‌دهیم باید فرصت‌های شغلی که در آن منطقه ایجاد می‌شود برای حوزه مبدا نیز سهمی در نظر گرفته شود.
وی بیان کرد: اولین گام برای انتقال آب بین حوضه‌ای این بوده که بایستی از نظر فنی به طور جامع و کامل بررسی و برآورد دقیق حجم آب قابل انتقال از حوزه مبدا به حوزه مقصد مشخص شود.
فتاحی گفت: باید برای برآورد میزان آب انتقالی از حوزه مبدا از طریق مطالعه دقیق و با قطعیت قابل قبول مقدار آب قابل انتقال با سطح احتمال مناسب برای کاربری مورد نظر برآورد شود.
عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد در خصوص پروژه انتقال آب بهشتآباد(انتقال آب از منطقه زاگرس به فلات مرکزی ایران)، تصریح کرد: براساس آمار، متوسط دبی رودخانه بهشتآباد یک میلیارد مترمکعب آب در سال برآورد شده است، در صورتی که اگر تنها برای شرب انتقال انجام شود، میزان آب انتقالی کمتر از 300 میلیون مترمکعب در سال است، بنابراین باید بررسی شود آیا انتقال 300 میلیون مترمکعب آب اقتصادی است یا خیر؟
وی ادامه داد: مسیریابی این طرح دارای ایراد است، زیرا با احداث تونل بهشتآباد تمام تالاب‌ها، برکه‌ها، آب‌های زیرزمینی چهارمحال و بختیاری خشک می‌شود، بنابراین طرح بهشتآباد ضمن اینکه از نظر فنی و زیست‌محیطی فاجعه بوده، مخاطرات آن از نظر زیست محیطی از طرح‌های انتقال آب موجود در کشور بیشتر است.
فتاحی بیان کرد: با توجه به مطالعات صورت گرفته در این طرح، صراحتا قید شده که به دلیل تشکیلات خاص زمین شناسی، آبخوان‌های دشت‌های شلمزار، دستنا، فرخشهر و شهرکرد از بین خواهد رفت و موجب تخلیه سفره‌های آب زیرزمینی می‌شود.
وی با بیان اینکه انتقال آب ضرورت جامعه امروز است، تصریح کرد: انتقال آب موجب دخالت در طبیعت می‌شود و عواقب زیست محیطی را به همراه دارد، گرچه برخی از عواقب بسیار شدید و برخی قابل تحمل‌اند.
فتاحی گفت: در تمام دنیا طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای به دلیل دشواری و عدم قطعیت‌ها ریسک بالایی برای اجرا دارند و معمولا در زمان معین به بهره‌برداری نمی‌رسند، که این امر موجب ضرر اقتصادی به بیت‌المال و منافع ملی می‌شود، از طرفی موجب بروز مشکلات اجتماعی نیز خواهد شد.
دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه شهرکرد با اشاره به انتقال آب بن - بروجن، تصریح کرد: اینکه بیان می‌شود این پروژه یک انتقال آب بین حوضه‌ای است یک مغلطه است، زیرا بروجن در حوزه کارون قرار دارد و آبی که قرار است از سد زاینده رود به بروجن منتقل شود باز هم از حوزه کارون خواهد بود، که این آب از تونل اول، دوم و سوم کوهرنگ به مخزن سد زاینده‌رود وارد شده و به بن- بروجن می‌رود.
وی افزود: تامین نیاز آب شرب مناطق مختلف یکی از مسئولیت‌های اساسی هر حکومتی است، وقتی در شهرکرد، فرخشهر، بروجن، سفید دشت و فرادنبه مشکل ضعف آب‌های زیرزمینی وجود دارد و آب‌های زیرزمینی قادر به تامین آب با کیفیت برای شرب نیستند، باید آب شرب این مناطق را از نقاطی با آب با کیفیت مطلوب، فراهم کنیم.
فتاحی خاطرنشان کرد: طرح بن- بروجن به دلیل اینکه برای مصرف شرب مناطق شرقی استان بوده دارای اولویت است و روش انتقال آن کاملا سازگار با محیط زیست است. Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-para-margin-top:0in; mso-para-margin-right:0in; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0in; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:Arial; mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
انتهای پیام
کپی شد
