به گزارش ایرنا، غدیر تاریخ، جغرافیا و روایت نیست، غدیر ماجرای ولایت است، واقعه غدیر خم، یکی از مسلم ترین مسائل تاریخ اسلام است که صدها مورخ و مفسر شیعه و سنی آن را نقل کرده اند و افرادی چون ابوریحان بیرونی، خواجه نصیرالدین طوسی و فارابی نیز بر همین اساس، به تحلیل فلسفه «امامت» پرداخته اند. ابن سینا نیز به موضوع نص (حدیث صریح غدیر)، در کتاب شفا پرداخته و آن را بهترین راه برای تعیین جانشین دانسته است.
غدیر در لغت به معنای آبگیر است؛ گودالی در بیابان که آب باران در آن گرد آید. در میان راه 2 شهر بزرگ مکه و مدینه، محلی است به نام «جُحفه» که در زمان رسول گرامی اسلام، کاروانیان حج از آنجا عبور می کردند،اما علت نام گذاری این غدیر به خم، آن است که آبگیر آنجا به شکل خمِ رنگرزان بوده و برخی قبایل صحرایی، گاه جامه های رنگ کرده خود را در این آبگیر می شسته اند.
از ماجراهای غدیر و خطبه خوانی پیامبر و دعاهای ایشان و صرف نظر از حدود 17 هزار جمع حاضر و بلند کردن دست علی (ع) که بگذریم؛ اینکه چه عاملی سبب شد تا پس از رحلت پیامبر اکرم مردم، بخصوص انصار، بدون توجه به واقعه غدیر خم، در سقیفه جمع و برای پیامبر (ص) جانشین تعیین کردند؟ طبق نظر کارشناسان مسائل تاریخی و مذهبی دلایل مختلفی وجود دارد که بشرح زیر است:
وجود تازه مسلمانان، منافقان در میان مسلمانان؛ کینه توزی بعضی نسبت به علی (ع)، وجود تفکرات جاهلی مبنی بر جوان بودن علی (ع)، مطیع کامل پیامبر نبودن است.
وظیفه مومنان در روز عید غدیر؛ امیرمومنان علی (ع) درباره وظایف مومنان در روز عید غدیر می فرمایند: « در این روز با گسترش دادن در هزینه و لوازم خانواده تان به سوی آنان بروید و به برادرانتان نیکی کنید. خدای را برای آنچه به شما بخشیده است، سپاس گویید. با هم باشید؛ که خداوند، جدایی و پراکندگی شما را سامان می بخشد. به یکدیگر نیکی کنید؛ که خداوند، الفت شما را پایدار میسازد. نعمتهای خدا را به همدیگر هدیه دهید؛ که خداوند چندین برابر عیدهای پیشین و عیدهای آینده به شما پاداش میدهد؛ پاداشی که ویژه چنین روزی است. نیکی کردن در این روز، ثروت را ثمر بخش می سازد و بر عمر می افزاید. همدردی کردن و مهرورزی با یکدیگر در این روز، رحمت خداوندی را جلب میکند. آن اندازه که توان دارید از فضل خداوند برای برادران و خانواده تان با بذل آنچه موجود است، آماده و فراهم سازید. لبخند و شادمانی را میان خویش و در برخوردهایتان آشکار سازید و ستایش و سپاس خداوند را بر آنچه به شما بخشیده است، نمایان کنید».
لسان العرب در معنای «علی» آورده است: «َجُلٌ عَلِیٌّ أَی شریف»؛ یعنی شخصی که والامقام و بلند مرتبه است. همچنین مفردات در معنای «علی» می گوید: «العَلیُّ: هو الرّفیع القدر من: عَلِی».
همچنین کلمه علی در قرآن، به عنوان صفت خداوند (نه اسم) آمده است و به همین معناست. کلمه علی با مشتقات هم معنایش یعنی؛ العلی ، علیاً، و در اعراب مختلف، هشت بار آمده است.
علی در عربی به معنی بلند، بلند بر آمده، بلند قدر؛ بزرگ، شریف و توانا؛ نامی از نام‌های خداوند متعال، حضرت علی(ع) (حضرت امیر)، ابوالحسن علی ابن ابی طالب، نخستین امام شیعیان، ملقب به امیرالمومنین، مرتضی علی، شاه نجف، پسر عمو و داماد پیامبر اسلام(ص)، نخستین مردی که اسلام آورد و در راه ترویج اسلام کوشش بسیار کرد. در وقت نماز به دست یک تن خارجی به نام ابن ملجم در مسجد کوفه شهید شد. آرامگاهش در نجف زیارتگاه مسلمین است.
واقعه غدیر را باید یکی از مهمترین اهداف بعثت و از اساسی ترین برنامه پیامبر اسلام (ص) برای بقای دین اسلام دانست.
حضرت محمد مصطفی (ص) در بازگشت از حج، آخرین رسالت خویش را از طریق وحی انجام داد: «یا ایها الرسول بلِّغ ما انزل إلیک...» سوره مائده آیه 67. «ای پیامبر، آن چه از سوی پروردگارت بر تو نازل شده است، به مردم ابلاغ کن، و اگر نکنی، پیامش را نرسانده ای. خداوند تو را از گزند مردم نگه می دارد».
پیامبر اسلام (ص) بدنبال دریافت پیام وحی در هیجدهم ذی الحجه سال یازدهم هجری در مکانی به نام غدیر خم نخست به مردم فرمود: آیا من نسبت به شما ولایت ندارم؟ همه گفتند: بلی ای پیامبر خدا سپس فرمود: «هر که را من مولا و رهبر او هستم، زین پس علی رهبر و مولای اوست. خدایا، دوست بدار هر که علی را دوست می دارد، و دشمن بدار هر که علی را دشمن می دارد. خدایا، یاری کن هر که علی را یاری می کند و خوار بشمار هر که علی را خوار شمارد».
بزرگان صحابه نیز به علی (ع) تبریک گفتند. از این که زین پس امام علی (ع) مقام ولایت را بر عهده دارد، آیه نازل شد که با این کار دین اسلام و نعمت کامل شد.
در غدیر هیچ شک و تشویشی نیست، تساهل و تسامحی نیست و چشم پوشی از حقی نیست؛ حتی اگر این حق، حق یک زن نصرانی باشد. در این خط طاغوت معنایی ندارد. تمام عظمت طاغوت در برابر تمام عظمت ابوذر پابرهنه قرار می گیرد؛ تسلیم و حقیر و خفیف.در خط غدیر، حکم، حکم خداست؛ اما قرآن بر سر نیزه نیست؛ شجاعت و دلاوری در قلب مالک اشتر است.
در حکومت غدیر سادگی و صداقت مطرح است. در این حکومت جامعه ای نیاز به پیشوا دارد که فرد فردش در مدرسه اسلام تربیت شده اند. این جامعه است که باید از آلودگی هرگونه تجاوز، چه قلمی و فکری و فرهنگی، چه نظامی و کشورگشایانه با منطق ها و تاریخ های ساختگی به نام اسرائیل پاک شود.
اما رمز مانایی عید «غدیر»، کمال دین و اتمام نعمت در سایه تداوم خط رسالت در شکل و قالب امامت بود. به فرمان پیامبر خدا (ص) مسلمانان مامور شدند «ولایت» را به صاحب ولایت تبریک گویند و با آن حضرت بیعت کنند. رسول خدا نیز بر این نعمت الهی شادمانی کرد و فرمود: «الحمدلله الذی فضلنا علی جمیع العالمین.»
آیه قرآن به صراحت، این روز را روز اکمال دین و خشنودی پروردگار از این واقعه و این تعیین وصی دانسته، رمز دیگری ازعید بودن غدیرخم است. فرخندگی این روز و عظمت این مراسم و عید بودن غدیر، در آن روز و لحظه بر همگان روشن بود. این نکته را حتی «طارق بن شهاب» مسیحی که در مجلس عمربن خطاب حضور داشت، فهمیده بود که گفت: اگر این آیه (الیوم اکملت لکم دینکم...) (مائده / 3) در میان ما نازل شده بود، روز نزول آیه را عید میگرفتیم. هیچ یک از حاضران نیز حرف او را رد نکردند. خود عمر نیز سخنی گفت که به نوعی پذیرش حرف او بود.
جایگاه و اهمیت عید غدیر از منظر آیات و روایات به گونه ای توصیف شده است که تحلیل معنایی آن گستره دین شناسی, پیامبرشناسی, دشمن شناسی, سنت شناسی, امام شناسی و امت شناسی را دربر می گیرد.
مایوس شدن کفار از دست اندازی به دین، «الیوم یئس الذین کفروا من دینکم، فلا تخشوهم و اخشون»، کامل شدن دین «الیوم اکملت لکم دینکم»، تمام کردن نعمت های الهی «و اتممت علیکم نعمتی»، راضی شدن به انتخاب دین اسلام (علی) برای مسلمانان «و رضیت لکم الاسلام دینا».
امام صادق(ع) می فرمایند: «عید غدیر، عید بزرگ خداوند متعال است.» (وسایل الشیعه، ج۵ ص۲۲۴)
همچنین غدیر؛ عید بزرگ پیامبران است، امام صادق (ع) می فرمایند: «خداوند متعال هیچ پیامبری را مبعوث نکرد مگر اینکه عظمت روز عید غدیر را شناخت و آن را عید گرفت، ضمن آنکه غدیر؛ عید ولایت است.
شخصی از امام صادق(ع) پرسید: «آیا برای مومنین غیر از عید فطر و قربان و روز جمعه عید دیگری هم می باشد؟» آن حضرت فرمودند «آری عید دیگری هم برای مومنین می باشد و آن روزی است که دستان مبارک حضرت علی (ع) در روز عید غدیر توسط پیامبر اسلام(ص) بالا برده شد، و مساله ولایت حضرت علی(ع) برعهده زنان و مردان قرار گرفت و این روز عید ولایت می باشد.»
غدیر؛ عید فروزان و باز هم امام صادق(ع) فرمودند: «روز عید غدیر در میان روزهایی مثل عید فطر و قربان و جمعه همانند ماه در میان ستارگان است».
غدیر؛ روز درود و برائت، امام صادق(ع) فرمودند: «بزرگ ترین و بهترین عید، عید غدیر است. زیرا در آن روز امیرمومنان علی(ع) به عنوان پرچمدار مردم منصوب شد. در این روز درود و سلام بر محمد و آل او فرستید و از ستمگران به آنان برائت جویید.» (بحارالانوار، ج۹۷، ص۱۱۷)
غدیر؛ با عظمت ترین عید و بهترین روز سال، امام صادق (ع) می فرمایند: «ارزش عید غدیر برابر با هشتاد ماه است، و شایسته است آن روز ذکر خدا و درود بر پیامبر خدا زیاد گفته شود.»
غدیر؛ سند فضیلت حضرت علی(ع)، حادثه غدیر نشان داد که بزرگ ترین و مهم ترین سند بر فضیلت و برتری حضرت علی(ع) بر تمام صحابه و یاران پیامبر اسلام(ص) در آن زمان بوده است، و مهم ترین پیام این حادثه بزرگ این بود که اگر کسی این قابلیت و لیاقت را می داشت، او انتخاب می شد. پس غدیر گویای فضیلت و برتری در تمام ابعاد وجود مقدس حضرت علی(ع) است.
غدیر؛ جشن بزرگ تاریخ، اولین جشن بزرگ غدیر، جشنی بود که اصحاب غدیر در حضور پیامبر(ص) برگزار کردند.
غدیر؛ خط بطلانی بر تفکر جدایی دین از سیاست.
اما در این شرایط بر ماست تا با تاسی از مولای متقیان و با سرلوحه قرار دادن حکومت و منش آن حضرت جامعه ای در خور و در شان مسلمانان و جامعه ای عاری از هرگونه آلودگی بسازیم و نگذاریم واقعه پس از غدیرخم تکرار شود، تا هم توشه ای برای آخرت ما و هم جلوگیری از تکرار تلخ تاریخ پس از آن واقعه باشد.
6021
انتهای پیام غدیر در لغت به معنای آبگیر است؛ گودالی در بیابان که آب باران در آن گرد آید. در میان راه 2 شهر بزرگ مکه و مدینه، محلی است به نام «جُحفه» که در زمان رسول گرامی اسلام، کاروانیان حج از آنجا عبور می کردند،اما علت نام گذاری این غدیر به خم، آن است که آبگیر آنجا به شکل خمِ رنگرزان بوده و برخی قبایل صحرایی، گاه جامه های رنگ کرده خود را در این آبگیر می شسته اند.
از ماجراهای غدیر و خطبه خوانی پیامبر و دعاهای ایشان و صرف نظر از حدود 17 هزار جمع حاضر و بلند کردن دست علی (ع) که بگذریم؛ اینکه چه عاملی سبب شد تا پس از رحلت پیامبر اکرم مردم، بخصوص انصار، بدون توجه به واقعه غدیر خم، در سقیفه جمع و برای پیامبر (ص) جانشین تعیین کردند؟ طبق نظر کارشناسان مسائل تاریخی و مذهبی دلایل مختلفی وجود دارد که بشرح زیر است:
وجود تازه مسلمانان، منافقان در میان مسلمانان؛ کینه توزی بعضی نسبت به علی (ع)، وجود تفکرات جاهلی مبنی بر جوان بودن علی (ع)، مطیع کامل پیامبر نبودن است.
وظیفه مومنان در روز عید غدیر؛ امیرمومنان علی (ع) درباره وظایف مومنان در روز عید غدیر می فرمایند: « در این روز با گسترش دادن در هزینه و لوازم خانواده تان به سوی آنان بروید و به برادرانتان نیکی کنید. خدای را برای آنچه به شما بخشیده است، سپاس گویید. با هم باشید؛ که خداوند، جدایی و پراکندگی شما را سامان می بخشد. به یکدیگر نیکی کنید؛ که خداوند، الفت شما را پایدار میسازد. نعمتهای خدا را به همدیگر هدیه دهید؛ که خداوند چندین برابر عیدهای پیشین و عیدهای آینده به شما پاداش میدهد؛ پاداشی که ویژه چنین روزی است. نیکی کردن در این روز، ثروت را ثمر بخش می سازد و بر عمر می افزاید. همدردی کردن و مهرورزی با یکدیگر در این روز، رحمت خداوندی را جلب میکند. آن اندازه که توان دارید از فضل خداوند برای برادران و خانواده تان با بذل آنچه موجود است، آماده و فراهم سازید. لبخند و شادمانی را میان خویش و در برخوردهایتان آشکار سازید و ستایش و سپاس خداوند را بر آنچه به شما بخشیده است، نمایان کنید».
لسان العرب در معنای «علی» آورده است: «َجُلٌ عَلِیٌّ أَی شریف»؛ یعنی شخصی که والامقام و بلند مرتبه است. همچنین مفردات در معنای «علی» می گوید: «العَلیُّ: هو الرّفیع القدر من: عَلِی».
همچنین کلمه علی در قرآن، به عنوان صفت خداوند (نه اسم) آمده است و به همین معناست. کلمه علی با مشتقات هم معنایش یعنی؛ العلی ، علیاً، و در اعراب مختلف، هشت بار آمده است.
علی در عربی به معنی بلند، بلند بر آمده، بلند قدر؛ بزرگ، شریف و توانا؛ نامی از نام‌های خداوند متعال، حضرت علی(ع) (حضرت امیر)، ابوالحسن علی ابن ابی طالب، نخستین امام شیعیان، ملقب به امیرالمومنین، مرتضی علی، شاه نجف، پسر عمو و داماد پیامبر اسلام(ص)، نخستین مردی که اسلام آورد و در راه ترویج اسلام کوشش بسیار کرد. در وقت نماز به دست یک تن خارجی به نام ابن ملجم در مسجد کوفه شهید شد. آرامگاهش در نجف زیارتگاه مسلمین است.
واقعه غدیر را باید یکی از مهمترین اهداف بعثت و از اساسی ترین برنامه پیامبر اسلام (ص) برای بقای دین اسلام دانست.
حضرت محمد مصطفی (ص) در بازگشت از حج، آخرین رسالت خویش را از طریق وحی انجام داد: «یا ایها الرسول بلِّغ ما انزل إلیک...» سوره مائده آیه 67. «ای پیامبر، آن چه از سوی پروردگارت بر تو نازل شده است، به مردم ابلاغ کن، و اگر نکنی، پیامش را نرسانده ای. خداوند تو را از گزند مردم نگه می دارد».
پیامبر اسلام (ص) بدنبال دریافت پیام وحی در هیجدهم ذی الحجه سال یازدهم هجری در مکانی به نام غدیر خم نخست به مردم فرمود: آیا من نسبت به شما ولایت ندارم؟ همه گفتند: بلی ای پیامبر خدا سپس فرمود: «هر که را من مولا و رهبر او هستم، زین پس علی رهبر و مولای اوست. خدایا، دوست بدار هر که علی را دوست می دارد، و دشمن بدار هر که علی را دشمن می دارد. خدایا، یاری کن هر که علی را یاری می کند و خوار بشمار هر که علی را خوار شمارد».
بزرگان صحابه نیز به علی (ع) تبریک گفتند. از این که زین پس امام علی (ع) مقام ولایت را بر عهده دارد، آیه نازل شد که با این کار دین اسلام و نعمت کامل شد.
در غدیر هیچ شک و تشویشی نیست، تساهل و تسامحی نیست و چشم پوشی از حقی نیست؛ حتی اگر این حق، حق یک زن نصرانی باشد. در این خط طاغوت معنایی ندارد. تمام عظمت طاغوت در برابر تمام عظمت ابوذر پابرهنه قرار می گیرد؛ تسلیم و حقیر و خفیف.در خط غدیر، حکم، حکم خداست؛ اما قرآن بر سر نیزه نیست؛ شجاعت و دلاوری در قلب مالک اشتر است.
در حکومت غدیر سادگی و صداقت مطرح است. در این حکومت جامعه ای نیاز به پیشوا دارد که فرد فردش در مدرسه اسلام تربیت شده اند. این جامعه است که باید از آلودگی هرگونه تجاوز، چه قلمی و فکری و فرهنگی، چه نظامی و کشورگشایانه با منطق ها و تاریخ های ساختگی به نام اسرائیل پاک شود.
اما رمز مانایی عید «غدیر»، کمال دین و اتمام نعمت در سایه تداوم خط رسالت در شکل و قالب امامت بود. به فرمان پیامبر خدا (ص) مسلمانان مامور شدند «ولایت» را به صاحب ولایت تبریک گویند و با آن حضرت بیعت کنند. رسول خدا نیز بر این نعمت الهی شادمانی کرد و فرمود: «الحمدلله الذی فضلنا علی جمیع العالمین.»
آیه قرآن به صراحت، این روز را روز اکمال دین و خشنودی پروردگار از این واقعه و این تعیین وصی دانسته، رمز دیگری ازعید بودن غدیرخم است. فرخندگی این روز و عظمت این مراسم و عید بودن غدیر، در آن روز و لحظه بر همگان روشن بود. این نکته را حتی «طارق بن شهاب» مسیحی که در مجلس عمربن خطاب حضور داشت، فهمیده بود که گفت: اگر این آیه (الیوم اکملت لکم دینکم...) (مائده / 3) در میان ما نازل شده بود، روز نزول آیه را عید میگرفتیم. هیچ یک از حاضران نیز حرف او را رد نکردند. خود عمر نیز سخنی گفت که به نوعی پذیرش حرف او بود.
جایگاه و اهمیت عید غدیر از منظر آیات و روایات به گونه ای توصیف شده است که تحلیل معنایی آن گستره دین شناسی, پیامبرشناسی, دشمن شناسی, سنت شناسی, امام شناسی و امت شناسی را دربر می گیرد.
مایوس شدن کفار از دست اندازی به دین، «الیوم یئس الذین کفروا من دینکم، فلا تخشوهم و اخشون»، کامل شدن دین «الیوم اکملت لکم دینکم»، تمام کردن نعمت های الهی «و اتممت علیکم نعمتی»، راضی شدن به انتخاب دین اسلام (علی) برای مسلمانان «و رضیت لکم الاسلام دینا».
امام صادق(ع) می فرمایند: «عید غدیر، عید بزرگ خداوند متعال است.» (وسایل الشیعه، ج۵ ص۲۲۴)
همچنین غدیر؛ عید بزرگ پیامبران است، امام صادق (ع) می فرمایند: «خداوند متعال هیچ پیامبری را مبعوث نکرد مگر اینکه عظمت روز عید غدیر را شناخت و آن را عید گرفت، ضمن آنکه غدیر؛ عید ولایت است.
شخصی از امام صادق(ع) پرسید: «آیا برای مومنین غیر از عید فطر و قربان و روز جمعه عید دیگری هم می باشد؟» آن حضرت فرمودند «آری عید دیگری هم برای مومنین می باشد و آن روزی است که دستان مبارک حضرت علی (ع) در روز عید غدیر توسط پیامبر اسلام(ص) بالا برده شد، و مساله ولایت حضرت علی(ع) برعهده زنان و مردان قرار گرفت و این روز عید ولایت می باشد.»
غدیر؛ عید فروزان و باز هم امام صادق(ع) فرمودند: «روز عید غدیر در میان روزهایی مثل عید فطر و قربان و جمعه همانند ماه در میان ستارگان است».
غدیر؛ روز درود و برائت، امام صادق(ع) فرمودند: «بزرگ ترین و بهترین عید، عید غدیر است. زیرا در آن روز امیرمومنان علی(ع) به عنوان پرچمدار مردم منصوب شد. در این روز درود و سلام بر محمد و آل او فرستید و از ستمگران به آنان برائت جویید.» (بحارالانوار، ج۹۷، ص۱۱۷)
غدیر؛ با عظمت ترین عید و بهترین روز سال، امام صادق (ع) می فرمایند: «ارزش عید غدیر برابر با هشتاد ماه است، و شایسته است آن روز ذکر خدا و درود بر پیامبر خدا زیاد گفته شود.»
غدیر؛ سند فضیلت حضرت علی(ع)، حادثه غدیر نشان داد که بزرگ ترین و مهم ترین سند بر فضیلت و برتری حضرت علی(ع) بر تمام صحابه و یاران پیامبر اسلام(ص) در آن زمان بوده است، و مهم ترین پیام این حادثه بزرگ این بود که اگر کسی این قابلیت و لیاقت را می داشت، او انتخاب می شد. پس غدیر گویای فضیلت و برتری در تمام ابعاد وجود مقدس حضرت علی(ع) است.
غدیر؛ جشن بزرگ تاریخ، اولین جشن بزرگ غدیر، جشنی بود که اصحاب غدیر در حضور پیامبر(ص) برگزار کردند.
غدیر؛ خط بطلانی بر تفکر جدایی دین از سیاست.
اما در این شرایط بر ماست تا با تاسی از مولای متقیان و با سرلوحه قرار دادن حکومت و منش آن حضرت جامعه ای در خور و در شان مسلمانان و جامعه ای عاری از هرگونه آلودگی بسازیم و نگذاریم واقعه پس از غدیرخم تکرار شود، تا هم توشه ای برای آخرت ما و هم جلوگیری از تکرار تلخ تاریخ پس از آن واقعه باشد.
6021
کپی شد
