برای روشن شدن این موضوع لازم است نیم نگاهی به تعاریف اشتغال و بیکاری در چارچوب سیاست های مرکز آمار ایران بیندازیم؛ نهادی که متولی اصلی بررسی و اعلام آمارهای رسمی در این حوزه و دیگر حوزه های اقتصادی است.
براساس تعریف مرکز آمار نرخ بیکاری عبارت است از نسبت جمعیت بیکار به جمعیت فعال؛ در واقع جمعیت فعال بیانگر تعداد افرادی است که توانایی و تمایل عرضه نیروی کار خود را به بازار دارند و به دو دسته شاغل و بیکار تقسیم می شوند.
در این تعریف افراد شاغل بخشی از جمعیت فعال هستند که در هفته آمارگیری، حداقل یک ساعت کار کرده اند و بر اساس همین تعریف افراد بیکار نیز بخشی از جمعیت فعال هستند که در هفته آمارگیری با وجود آمادگی برای انجام کار و جستجوی کار، فاقد کار هستند.
حال براساس آمار اعلام شده از سوی مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری کشور در بهار ۹۸ در کشور ۱۰.۸ درصد و در استان همدان ۶.۱ درصد بود. همچنین براساس این آمار نرخ مشارکت اقتصادی کشور ۴۰.۶ درصد و در استان همدان ۴۴.۱ درصد اعلام شد.
مرکز آمار ایران اعلام کرده که نرخ بیکاری در ۱۳ استان کشور در فصل بهار تک رقمی بود و کمترین نرخ بیکاری مربوط به استان همدان است که با نرخ ۶.۱ درصدی، بهترین وضعیت را برای نیروی کار مهیا کرده و جالبتر اینکه در این استان نرخ مشارکت اقتصادی نیز نسبت به بهار قبلی افزایش یافته است.
حال طرح این آمار در جلسات مختلف اشتغال از سوی مدیران ذیربط و مدیریت ارشد استان همدان، موجب انتقاد برخی از نمایندگان مردم استان در خانه ملت شده است؛ موضوعی که شفاف سازی در این زمینه را ضروری می نماید.
نمی‌دانیم نرخ بیکاری همدان چقدر است!
نماینده مردم رزن در مجلس شورای اسلامی چندی پیش در گفت و گو با یکی از رسانه های استان با بیان اینکه متاسفانه آمار دقیقی از وضعیت اشتغال استان در دسترس ما نیست گفت: نمی‌دانیم دقیقا نرخ بیکاری استان چقدر است.
حسن لطفی درباره نرخ بیکاری در استان و حرف و حدیث‌های مختلف در مورد صحت و سقم آن اظهار کرد: متاسفانه ما به توجیه، توضیح و ارائه گزارش می‌پردازیم در حالی که واقعیت جامعه این چنین نیست.
وی با اشاره به اینکه یک مرکز جامع برای ارائه آمار اشتغال در کشور نداریم افزود: مرکزی که تعداد دقیق مشاغل و تعداد شاغلان در کشور را شناسایی کرده باشد تشکیل نشده است.
نماینده مردم رزن در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه اولین مشکل در جامعه آمارهایی است که مبتنی بر واقعیت‌های جامعه نیست خاطرنشان کرد: این در حالی است که آمار، زیرساخت اشتغال کشور محسوب می‌شود.
وی با اشاره به اینکه در دنیایی الکترونیکی امروز باید در کمترین زمان ممکن آمار افراد شاغل و بیکار کشور قابل دسترسی باشد تصریح کرد: با توجه به نبود زیرساخت لازم ما نمی‌توانیم میزان اشتغال و بیکاران را در کشور تعیین کنیم.
لطفی با بیان اینکه آمارهای ارائه شده در این زمینه با استاندارهای جهانی قابل مقایسه نیست ادامه داد: شغل‌های موجود در جامعه نیز دارای استاندارهای جهانی نیستند.
وی با اشاره به اینکه برای تصمیمهای کلان اشتغال باید سامانه اشتغال در کشور ایجاد شود اظهار کرد: با توجه به اینکه درصد بیکاری‌های پنهان، فصلی و دائمی مشخص و قابل دسترسی نیست، بنابراین آمار ارائه شده بیکاری مبتنی بر واقعیت نیست.
نرخ بیکاری همدان را قابل اتکا نمی‌دانم
نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی نیز چندی پیش در گفت و گو با یکی از خبرگزاری ها اذعان داشت: هر کس که کد بیمه دارد یا به صورت مقطعی سر کار می‌رود شاغل نیست.
به گفته امیر خجسته، حتی در جایی گزارشاتی رسیده که شرکت‌ها برای اخذ تسهیلات و مجوز اقدام به بیمه برخی افراد می‌کنند اما این افراد هیچ گاه سر کار نرفته و اصلا قرار نیست سر کار بروند.
خجسته که معتقد است پایین جلوه دادن نرخ بیکاری مانع از جذب تسهیلات و آوردن سرمایه های کلان به استان می شود، می گوید: در خصوص آمار اشتغال اما و اگرهای بسیاری وجود دارد و دلیل اصلی آن ثبت نشدن آمارهای اشتغال بر اساس یک معیار درست و ثابت است.
وی با بیان اینکه در این خصوص نهادهای اجرایی همیشه در پی پایین آوردن و نهادهای اجتماعی در حال بالا بردن آمار بیکاری هستند گفت: معیارهای سنجش اشتغال به گونه‌ای است که حتی بسیاری از بیکاران هم در آمارها، شاغل محسوب می‌شوند.
نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی گفت: ما باید دسته‌بندی درستی از کار ثابت و غیر ثابت، درآمد حداقلی از کار و درآمد مقطعی داشته باشیم و هر کس که کد بیمه دارد یا به صورت مقطعی سر کار می‌رفته را شاغل ندانیم.
خجسته در جواب سوالی در خصوص آمار اشتغال در استان گفت: بنده کارشناس آماری نیستم که رقم دقیق به شما بدهم اما به طور قطع هم آمار غیر رسمی و هم آمار اعلام شده را قابل اتکا نمی‌دانم.
مالیات بالا زنجیری به پای اشتغال استان
حمید رضا حاجی بابایی یکی دیگر از نمایندگان مردم همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی که یکی از منتقدان به آمار اشتغال استان است چندی پیش در کارگروه اشتغال و سرمایه گذاری همدان اظهار داشت: مالیات بالا زنجیری به پای اشتغال استان است و قرار شده برای بودجه سال ۹۹ مقداری این مالیات واقعی‌تر شود.
وی معتقد است، میزان مالیات در استان همدان بالاست به شکلی که اشتغال و کارآفرینان ما را آزار می‌دهد.
حاجی بابایی در جمع برخی از گروه ها و در جلسات مختلف بارها اذعان داشته که آمار اشتغال اعلام شده از سوی اداره کل تعاون کار و رفاه اجتماعی همدان صحیح نیست و این در حالی است که این آمارها به استناد مرکز آمار ایران اعلام شده است.
حاجی بابایی که در دوره تصدی محمدناصر نیکبخت استاندار سابق همدان نیز به آمار اشتغال استان انتقاد داشت، پس از تاکید نیکبخت به تشکیل کمیته ای متشکل از گروه های مختلفی همچون نمایندگان، رسانه ها و کارشناسان برای راستی آزمایی آمارها، از معرفی نماینده خود برای این کمیته خودداری کرد و نتایج اعلام شده توسط این کمیته را نیز زیر سوال برد.
استاندار همدان برای کاهش نرخ بیکاری تلاش کرده است
نماینده مردم ملایر در مجلس شورای اسلامی نیز با بیان اینکه برای کاهش نرخ بیکاری در استان نیاز به تلاش بیشتری است، مدعی شد: در حوزه اشتغال در بدنه دولت با اغماض و آمارسازی غیر واقعی به مردم گزارش‌هایی داده شده که منطقی نیست.
حجت‌الاسلام احد آزادیخواه در گفت و گو با رسانه ها اذعان داشت: نرخ بیکاری ۶ درصدی در استان غیر منطقی است و از آن جا که به صورت مداوم در حال سرکشی در شهرها و روستاها هستیم و می‌بینیم افراد بسیاری جویای کار هستند همین موضوع نشان از آمار بالای نرخ بیکاری در استان دارد.
وی با اشاره به اینکه در شهرستان ملایر آمار بیکاری بیش از رقم اعلام شده است افزود: البته استاندار همدان برای کاهش نرخ بیکاری تلاش کرده و شورای اشتغال استان با حضور وی به صورت مستمر در حال برگزاری است.
این نماینده مردم ملایر در مجلس شورای اسلامی گفت: مردم از شنیدن این آمارها رضایت ندارند چراکه با واقعیت زندگی آنها هماهنگ نیست و باید تعریف از اشتغال بازنگری شود.
آزادیخواه با بیان اینکه مراد از اشتغال که در آمارها گنجانده می‌شود باید اشتغال پایدار، ماندگار، موثر و درآمدزا باشد تصریح کرد: متاسفانه شغل‌های ماهانه و فصلی هم جزو شغل محسوب می‌شود که این درست نیست.
وی با تأکید بر اینکه شغل‌های فصلی و ماهانه نباید به عنوان یک فقره شغل در نظر گرفته شود چراکه این شغل پایدار نیست اظهار کرد: تعریف از اشتغال باید با واقعیت‌ها متناسب با جامعه، اشتغالی بیمه محور و درآمدمحور باشد.
▲نرخ مشارکت و بیکاری به تفکیک استان ها در بهار امسال
چشم انداز روشن توسعه همدان در سند راهبردی استاندار
سید سعید شاهرخی استاندار همدان بعد از پذیرفتن تصدی مدیریت ارشد استان و در ماه های شروع فعالیت خود در راس هرم مدیریتی دیار هگمتانه، سند راهبردی توسعه را ترسیم کرد تا طی سه سال آینده و بر اساس هدف گذاری های مشخص، توسعه را در بخش های مختلف استان به ویژه در حوزه اشتغال رقم بزند.
بر همین اساس، باید در همین چارچوب هر ساله بیش از پنج هزار میلیارد ریال سرمایه گذاری در استان صورت گیرد که با این روند در مجموع طی سه سال آینده و به عبارتی تا پایان برنامه ششم توسعه، ۱۵ هزار میلیارد ریال سرمایه گذاری و ۶۰ هزار شغل جدید در این استان رقم خواهد خورد.
یادآوری می‌شود که سند یاد شده در راستای بندهای ۲۴ گانه اقتصاد مقاومتی و سیاست‌هایی وزارت کشور در خصوص رونق تولید تنظیم شده است و پیشتر نیز آمار اشتغال همدان در گزارش عملکرد مرکز آمار ایران سربلند بیرون آمد.
استاندار همدان با اعلام کاهش نرخ بیکاری در بهار ۹۸ و مقایسه آن با مدت مشابه سال گذشته بر درستی آن آمارها و سند یاد شده صحه گذاشت.
وی ادامه داد: براساس سند راهبردی تدوین شده در استانداری همدان طی سه سال آینده یعنی تا برنامه ششم توسعه، ساز و کار و راهنمای هر کدام از بخش‌های تولیدی و صنعتی استان را مشخص کردیم و همه دستگاه‌ها باید براساس آن اقدام کنند.
شاهرخی با اشاره به ویژگی‌های بارز سند تدوین شده اظهار داشت: در این راستا نگاهی هم به حفظ و پایداری مشاغل موجود داریم؛ احیای کارگاه‌هایی که راکد هستند و یا به تملک بانک‌ها درآمدند نیز دردستور کار است.
وی مبنای تصمیم گیری جهت توسعه استان را حرکت بر اساس برنامه عنوان و خاطرنشان کرد: همدان، استان نخست کشور در جذب تسهیلات روستایی است.
شاهرخی خاطرنشان کرد: همدان، رتبه نخست کشور در کاهش نرخ بیکاری کشوری را دارد و در مشارکت اقتصادی ۲ درصد نسبت به سال قبل رشد داشته است.
همدان رتبه اول کشور در کاهش نرخ بیکاری
کسب رتبه اول کشور در کاهش نرخ بیکاری خبر نوید بخش کارگروه اشتغال و سرمایه گذاری همدان بود که توسط مدیرکل تعاون کار و رفاه اجتماعی اعلام شد.
تعهد اشتغال به عنوان یکی از وعده‌های اصلی دولت دوازدهم، همواره مورد توجه مسئولان در همدان بوده تا جایی که تحقق آن به محور برنامه‌های مدیریت ارشد استان تبدیل شده است.
به گفته مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در این میان نرخ بیکاری و نرخ مشارکت اقتصادی از شاخص هایی است که برای ارزیابی شرایط اقتصادی کشور مورد استفاده قرار می گیرد.
▲ نموارد تغییر مهمترین متغیرهای بازار کار در فصل بهار ۱۳۹۸ نسبت به بهار سال ۱۳۹۷
با توجه به انتشار چکیده نتایج آمار نیروی کار در فصل بهار ۱۳۹۸، مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان همدان عنوان کرد: استان همدان توسط مرکز آمار ایران که تنها مرجع رسمی، آمار است به عنوان کمترین نرخ بیکاری کشور اعلام شده است.
احمد توصیفیان با اشاره به اجرای طرح آمارگیری نیروی کار به صورت فصلی گفت: از سال ۱۳۷۶ اطلاعات بازار کشور از طریق طرح " آمارگیری از ویژگی های اشتغال و بیکار خانوار " حاصل می شد که به منظور بهبود کیفیت و انطباق بیشتر با مفاهیم بین المللی به ویژه سازمان بین المللی کار، مورد بازنگری قرار گرفت تا به صورت طرح فعلی و با عنوان " طرح آمارگیری نیروی کار " به اجرا در آید.
وی گفت: " طرح آمارگیری نیروی کار " اولین بار در سال ۱۳۸۴ آغاز شد و از آن زمان تاکنون در ماه میانی هر فصل اجرا شده است.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی همدان افزود: بر اساس اعلام مرکز آمار ایران یافته ها و نتایج طرح آمارگیری نیروی کار استانهای کشور نشان می دهد نرخ مشارکت اقتصادی این استان در بهار ۹۸، با افزایش ۱.۳ درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل (۴۲.۸) به ۴۴.۱ درصد رسیده است.
توصیفیان افزود با توجه به دستور استاندار همدان در خصوص تهیه سند توسعه اشتغال و رویکرد برنامه محوری با هدف رسیدن به نرخ بیکاری سالانه ۷.۱ درصد در پایان برنامه ششم توسعه اقتصادی، سند تهیه شده و بر اساس آن در استان برای رسیدن به این هدف، سالانه حدود ۲۰ هزار فرصت شغلی مورد نیاز است که در استان ایجاد شود و برآورد می شود برای ایجاد این تعداد فرصت شغلی سالانه حدود ۵۰ هزار میلیارد ریال منابع بخش خصوصی، بانکی و دولتی باید جذب شود.
وی ادامه داد: در این سند با تعامل با فرمانداران و دستگاههای اجرایی تعهد شهرستانی، دستگاهی و بخشی تهیه شده است و اطلاعات شاغلان جدید در بخش غیر مسکن در سامانه ملی رصد ثبت می شود.
بر اساس نتایج آمارگیری مرکز آمار ایران علیرغم افزایش ۲.۲ درصدی نرخ مشارکت اقتصادی استان، نرخ بیکاری ۲.۱ درصد کاهش داشته است و از ۸.۲ به ۶.۱ درصد رسیده است.
درفصل بهار سال ۱۳۹۸، استان های چهار محال و بختیاری با ۱۶.۷ درصد، خوزستان با ۱۶.۲ درصد و لرستان با ۱۶.۱ درصد، بالاترین نرخ بیکاری و استانهای همدان با ۶.۱ درصد، استان فارس با ۷ درصد، و استانهای سمنان و گیلان با نرخ بیکاری ۸.۲ درصد کمترین نرخ بیکاری را در بین استانهای کشور داشته اند.
با این تفاوت که نرخ مشارکت استان فارس ۳۸.۹ درصد و استان سمنان ۳۷.۴ درصد بوده که علاوه بر اینکه پایین تر از میانگین کشوری هستند بلکه نسبت به بهار ۹۷ نیز کاهش داشته اند و این در حالی است که استان همدان دارای نرخ مشارکت حدود ۴۴.۱ درصد بوده که ۱.۳ درصد نسبت به فصل مشابه سال قبل افزایش داشته و نیز بالاتر از میانگین کشوری است.
۷۵۲۳/۲۰۹۰
