دیرزمانی است که سال نو در کشور ما با نامگذاری که از سوی رهبر معظم انقلاب و به واسطه دوراندیشی و اشراف ایشان بر مسایل حوزه های مختلف صورت می گیرد، آغاز می شود و امسال نیز از سوی رهبری به نام سال جهش تولید نام گذاری شده است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیام نوروزی امسال با تأکید بر اینکه باید با کار ۱۰ برابری، تولید به جایی برسد که در زندگی مردم اثر بگذارد، افزودند: مسائل اقتصادی کشور متعدد است از جمله «اصلاحات بانکی، گمرکی و مالیاتی» و «بهبود فضای کسب‌وکار» اما نقش تولید بی‌همتا است و با راه افتادن تولید و استفاده از بازار فروش ۸۰ میلیونی در داخل و ضمناً ارتباط با فروش و بازارهای خارجی، مشکلات اقتصادی قطعاً پایان می‌یابد و تحریم‌ها به نفع کشور تمام خواهد شد.
ایشان با تاکید بر نیاز قطعی کشور به تولید، سال ۹۹ را سال «جهش تولید» نامگذاری کردند و خطاب به دست‌اندرکاران تأکید کردند: جوری عمل کنید که با جهش تولید، تغییری محسوس در زندگی مردم به‌وجود آید.
فولاد و جهش تولید
به مدد صنعتگران و تولید کنندگان صنعت فولاد ایران بخصوص در هرمزگان براساس آمارها در طی دهه های اخیر همواره در مسیر رشد بوده و تاثیرگذاری ویژه ای در جهت تحقق اهداف اقتصادی داشته است.
ایران در زمینه فولاد سازی اکنون رتبه دهم جهان را کسب کرده و انتظار می‌رود در قالب سند چشم‌انداز ( ۱۴۰۴) و دستیابی به ظرفیت ۵۵ میلیون تنی به رتبه هفتم دنیا ارتقا یابد که این مهم با همسوسازی زنجیره فولاد، در مسیر تحقق سند چشم انداز است.
آمارهای مورد بررسی گویای آن است که در سالهای ۹۲ تا ۹۸ افزون بر ۸۶ میلیون تن زنجیره فولاد اجرا و بهره برداری رسیده است.
بدین ترتیب رشد ظرفیت‌سازی زنجیره فولاد که در دولت یازدهم کلید خورد، اکنون در دولت دوازدهم هم تداوم یافته و انتظار می‌رود با آهنگ مناسب پیش رود.
هرمزگان قطب سوم فولاد کشور
استان هرمزگان در جنوب ایران به واسطه داشتن صنایع بزرگ از جمله صنایع فولادی، از مهمترین قطب های اقتصادی کشور محسوب می شود و هم اکنون از آن به عنوان قطب سوم تولید فولاد کشور یاد می شود.
نزدیکی به دریا و دسترسی به آبهای بین المللی و همسایگی با سه کشور حوزه خلیج فارس، از مزیت‌های راهبردی این منطقه استراتژیک برای اجرای طرح‌های توسعه تولید فولاد است.
هم اکنون چهار شرکت بزرگ تولیدکننده فولاد شامل شرکت فولاد جنوب، مجتمع فولاد هرمزگان، مجتمع فولاد کاوه جنوب کیش و شرکت صبا فولاد خلیج فارس با ظرفیت هشت میلیون تن در منطقه ویژه اقتصادی خلیج فارس فعالیت دارند .
گرچه در سالهای اخیر تحریم های ظالمانه اسکتبار بدنه اقتصاد کشور را هدف قرار داده و تولید و توسعه با چالش های مختلفی مواجه شده اند؛ اما با حمایت دولت و اتخاذ تصمیمات اقتصادی صحیح مسیر رشد صنعت فولاد هرمزگان همگام با دیگر قطب های این صنعت، مسیری سبز و رو به جلو بوده است.
صنعت فولاد هرمزگان درحال حاضر با تولید ۱۰ درصد فولاد، قطب سوم فولاد کشور را در اختیار دارد و به طور یقین با برنامه های در دست انجام این جایگاه ، صعودی رو به بالا خواهد داشت و رونق و جهش تولید در آن محقق خواهد شد.
رونق تولید فولاد هرمزگان در سال ۹۸
یکی از مهمترین گام هایی که در سال گذشته به منظور توسعه صنعت فولاد هرمزگان برداشته شد، عقد تفاهم نامه توسعه و افزایش ظرفیت تولید فولاد با بخش خصوصی تا سقف سالانه ۱۰ میلیون تن در منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس این استان بود .
با امضای تفاهمنامه همکاری و ایجاد کنسرسیوم توسعه بین ایمیدرو، شرکت ملی فولاد ایران با گل گهر و شرکت‌های فولادی مستقر در منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس زمینه لازم برای توسعه و افزایش سالانه ۱۰ میلیون تن فولاد در این منطقه فراهم شد.
بهره مندی از اسکله اختصاصی تخلیه و بارگیری مواد فله معدنی با ظرفیت لانه ۱۲ میلیون تن، دسترسی آسان به بندر شهید رجایی دروازه طلایی اقتصاد ایران، نزدیکی و همجواری با صنایع همگون و مولد انرژی و امکان استفاده از حمل و نقل ریلی در کنار معافیت های گمرکی از جمله مزایای منطقه ویژه اقتصادی خلیج فارس است.
نگاهی به ظرفیت های طبیعی هرمزگان برای تولید فولاد
هرمزگان از نظر زمین شناختی در حوزه برخورداری از معادن و کانی‌ها به طور طبیعی استانی پرظرفیت و مستعد به شمار می‌رود که تاکنون آنگونه که باید و شاید بخش های مربوطه نتوانسته اند با شکوفایی و بهره برداری بهینه از این ظرفیت، ثروت آفرینی کنند.
کرومیت، آهن و منگنز کانیهای فلزی و سنگ گچ، سنگ آهن، سنگ نمک، سنگهای تزیینی و مصالح ساختمانی به عنوان کانیهای غیرفلزی از مهمترین مواد معدنی شناسایی شده در استان هرمزگان هستند.
هرمزگان بهره مند از گنج سنگ آهن
یکی از مهمترین الزامات برای تحقق اهداف پیش بینی شده در صنعت فولاد، تامین سنگ آهن مورد نیاز است که از این حیث هرمزگان استانی بهره مند است و گنجی از سنگ آهن را در قلب خود جای داده است.
سنگ آهن نوعی سنگ معدنی حاوی رگه‌های آهن است که با فرآیند ذوب و احیا، آهن آن جدا می شود،سنگ آهن یکی از فراوان‌ترین عناصر فلزی موجود در زمین است که اکسید آن حدود ۵ درصد از پوسته‌ی زمین را شامل می‌شود.
کانیهای معدنی رایج سنگ آهن شامل هماتیت با ۷۰ درصد آهن و مگنتیت با ۷۲ درصد آهن می باشد و میانگین عیار آن در یک کانی آهن حدود ۶۰ تا ۶۵ درصد است.
در داغ ترین روزهای سال گذشته بزرگترین معدن سنگ آهن هرمزگان با نام سنگ آهن رضوان در ۷۰ کیلومتری شمال بندرعباس به بهره برداری رسید تا این خطه نیلگون خلیج فارس از این حیث خودکفا شود.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت هرمزگان به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: بهره برداری از این معدن برای ۳۹ نفر به طور مستقیم اشتغالزایی داشته است.
خلیل قاسمی افزود: با عملیات پی جویی میزان ذخیره معدن سنگ آهن رضوان از ۲.۵میلیون تن به ۲۰ میلیون تن افزایش پیدا کرده و موجب شده تا به‌عنوان بزرگترین معدن سنگ آهن در استان هرمزگان شناخته شود.
در سند چشم انداز ۱۴۰۴، ظرفیت فولاد کشور ۵۵ میلیون تن پیش بینی شده که مهمترین نکته آن تامین سالیانه ۱۶۴ میلیون تن سنگ آهن است اما اکنون در این بخش رقمی در حدود ۵۰ میلیون تن ظرفیت وجود دارد.
نباید این نکته را از نظر دور داشت که چنانچه در آینده معادن سنگ آهن جدیدی کشف نشود، بعد از افق ۱۴۰۴ یعنی در ۱۰ تا ۱۵ سال آینده با کمبود منابع سنگ آهن روبرو می شویم و ناگزیر از واردات خواهیم شد.
آغاز عملیات بزرگترین کارخانه کنسانتره هماتیتی کشور
از دیگر اقدامات مهمی که در جهت توسعه صنعت فولاد در تابستان سال گذشته انجام شد، آغاز عملیات بزرگترین کارخانه کنسانتره هماتیتی کشور در هرمزگان بود زیرا که کنسانتره آهن نیز در کنار سنگ آهن از منابع اصلی تولید فولاد محسوب می شود و با بهره برداری از این کارخانه دغدغه فعالان این حوزه برای تامین این مواد اولیه تا حدودی برطرف می شود.
فرآوری و تولید یک میلیون تن کنسانتره آهن با عیار ۶۲ و ۶۵ درصد، تامین خوراک کارخانه‌های گندله سازی مادکوش هرمزگان و تولید محصولات صادرات محور از شاخص‌های مهم کارخانه کنسانتره سنگ آهن هماتیتی معدن رضوان است.
استاندار هرمزگان در آیین آغاز به کار این طرح بزرگ گفت: ۸ میلیون یورو سرمایه گذاری ارزی و هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال سرمایه ریالی برای احداث این کارخانه بزرگ اختصاص یافته است.
فریدون همتی بیان داشت: کارخانه تولید کنسانتره سنگ آهن هماتیتی شرکت پدیده کاوش ایرانیان رضوان بندرعباس دارای ظرفیت ورودی ۲ میلیون تن سنگ آهن خام و خروجی محصول یک میلیون تن با عیار آهن ۶۲ و ۶۵ درصد است
وی خاطرنشان کرد: بهره برداری کامل از این کارخانه زمینه اشتغال مستقیم ۴۳۰ نفر فراهم می‌شود و طول دوره احداث کارخانه کنسانتره هماتیتی به همراه باطله برداری و آماده سازی معدن سنگ آهن رضوان ۱۸ ماه طول می‌کشد.
بهره برداری ازمرحله دوم فولاد کاوه کیش در سال جهش تولید
صنعت فولاد در هرمزگان روی مدار توسعه است و در آینده‌ای نزدیک شاهد بهره‌برداری از طرح‌های مهمی در این بخش از جمله فاز دوم شرکت فولاد کاوه جنوب کیش خواهیم بود.
شرکت فولاد کاوه جنوب کیش یکی از بزرگترین سرمایه گذاری های بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی در حوزه صنایع مادر است که از سال ۱۳۹۱ در زمینی به مساحت ۱۷۰ هکتار در منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس (بندرعباس) وارد فاز اجرایی شده است.
مهرماه سال ۹۵ با حضور معاون اول رئیس جمهوری بهره برداری رسمی از مرحله نخست پروژه فولادسازی شرکت کاوه جنوب کیش با ظرفیت تولید سالانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن فولاد در بندرعباس آغاز شد.
این شرکت در منطقه ویژه اقتصادی خلیج فارس با هدف تولید ۵/۵ میلیون تن فولاد با رویکرد تکمیل زنجیره کامل تولید فولاد تعریف شده که از نظر موقعیت مکانی نیز دارای مزیت های متعددی برای رقابت در بازار است.
بنیاد مستضعفان در سال ۱۳۹۱ شرکت فولاد کاوه جنوب کیش را به منظور ایجاد رقابت در جمع سه تولیدکننده برتر فولاد کشور با بکارگیری فن آوری روز دنیا و با انگیزه تولید مستمر و پایدار ایجاد کرد.
تکمیل زنجیره تولید فولاد از معدن تا مقاطع مختلف مصرف، ایجاد واحدهای جانبی، پایین دستی و بالادستی در دستور کار این شرکت فولادسازی در جنوب کشور است.
رئیس بنیاد مستضعفان در خصوص زمان دقیق بهره برداری از این طرح گفت: مرحله دوم فولاد کاوه کیش در نیمه اول سال ۹۹ به بهره برداری می رسد و حدود ۱۰ درصد نیاز کشور به فولاد در این کارخانه تامین می‌شود.
سید پرویز فتاح در جریان بازدید از کارخانه فولاد کاوه جنوب کیش اظهار داشت: در کارخانه فولاد کاوه اثری از تحریم، محدودیت و ناتوانی را نمی‌بینیم و این مجموعه نماد اقتصاد مقاومتی و کار و تلاش جوانان ایرانی است.
وی با اشاره به اشتغالزایی این طرح در استان هرمزگان افزود: با تکمیل این کارخانه برای حدود ۲ هزار و پانصد نفر از اهالی بومی بصورت مستقیم و ۲۰ هزار نفر بصورت غیرمستقیم اشتغالزایی می‌شود.
صادارت فولاد کاوه و ارز آوری برای کشور
رئیس بنیاد مستضعفان در ادامه موقعیت فولاد کاوه در بحث صادرات را بی‌نظیر توصیف کرد و افزود: فولاد کاوه با توجه به موقعیت بی نظیر خود مازاد نیاز کشور به فولاد را به بازارهای جهانی صادر می‌کند که می‌تواند نقش مهمی در افزایش ارزآوری داشته باشد.
وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر بیش از ۷۰ درصد تولیدات فولاد کاوه صادر می‌شود که نقش بسزایی در ارزآوری دارد.
ظرفیت فاز دوم این شرکت یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن است و محصولات آن به کشورهای آسیای جنوب شرقی و همچنین کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر می‌شود.
نگاهی به شرکت فولاد هرمزگان
شرکت فولاد هرمزگان دومین کارخانه بزرگ تولید فولاد بعد از انقلاب در زمینی به مساحت ۹۵ هکتار در ۱۳ کیلومتری غرب شهر بندرعباس و در منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس واقع شده است.
واحد احیاء مستقیم (کارخانه آهن سازی) با ظرفیت سالانه ۱۶۵۰ هزار تن آهن اسفنجی در اسفند ماه ۱۳۸۷ راه اندازی شد.
سال ۱۳۸۹ واحد فولاد سازی نیز وارد فاز تست گرم و در ۲۶ فروردین ماه سال ۱۳۹۰ اولین تختال آزمایشی شرکت فولاد هرمزگان تولید شد.
شرکت فولاد هرمزگان دارای ظرفیت اسمی ۱.۵ میلیون تن تختال(اسلب) به ضخامت ۲۰۰ و ۲۵۰ میلی متر، عرض ۹۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی متر و طول ۶۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰ میلی متر می باشد.
همچنین این شرکت قادر به تولید محصولات میانی از قبیل یک میلیون و ۶۵۰ هزار تن آهن اسفنجی در سال، ۹۰ هزار تن آهک در سال، ۷۵۰۰ نرمال متر مکعب اکسیژن بر ساعت، ۱۸۰۰۰ نرمال متر مکعب بر ساعت نیتروژن و ۱۲۰ نرمال متر مکعب بر ساعت آرگون است.
این واحد صنعتی برای ۱۵۰۰ نفر بصورت مستقیم و ۶ هزار نفر بصورت غیرمستقیم فرصت شغلی فراهم کرده که با اجرای طرح توسعه، این میزان به تعداد ۳ هزار نفر بصورت مستقیم و ۱۲ هزار نفر غیرمستقیم افزایش می یابد.
فولادهای تولیدی در شرکت فولاد هرمزگان بیشتر از نوع فولادهای کربنی برای کاربرد رول و ورق به صورت نورد گرم و سرد است.
تختال های تولیدی این شرکت در خط نَوَرد گرم، بیشتر برای پروفیل سازی، لوله های آب، نفت و مخازن تحت فشار و قطعات سنگین فولادی مورد استفاده قرار می گیرد و ورق های تولیدی در نَوَرد سرد جهت ورق بدنه خودرو، بدنه لوازم خانگی از جمله یخچال، بخاری و ورق های قلع اندود و گالوانیزه کاربرد دارد.
سرعت بخشی به حرکت قطار تولید فولاد هرمزگان با رفع چالش ها
براساس آنچه در این گزارش عنوان شد، صنعت فولاد هرمزگان مسیر رو به رشدی را در پیش دارد اما به طور یقین این مسیر، مسیری هموار و بدون فراز و نشیب نیست و از همین رو باید مسوولان امر با رفع این فراز و نشیب ها که به طور یقین مختص فولاد هرمزگان نیز نمی باشد، به سرعت بخشی قطار توسعه این صنعت کمک کنند.
کارشناسان اقتصادی و متخصصان حوزه صنعت همواره بر این موضوع تاکید دارند که تولیدات فولادی کشور هزینه تمام شده بسیاری از محصولات صنعتی را کاهش داده و به نوعی زمینه خودکفایی کشور را در این بخش فراهم کرده و از همین رو باید نگاه ویژه ای به این صنعت و رفع چالش های آن داشت.
شماری از کارشناسان ، نداشتن مناسبات با دنیا، به نتیجه نرسیدن طرح جامع فولاد، تامین سنگ آهن، حمایت کم، تصمیمات غیرکارشناسی و نداشتن افق روشن را از جمله مشکلات فراروی صنعت فولاد می دانند که به طور یقین صنعت فولاد هرمزگان نیز از آن مستثنی نمی باشد.
مسیر توسعه صنعت فولاد حکایت از آن دارد که نقش فولاد در تحقق جهش تولید، نقشی مهم و قابل تامل است و مسوولان حوزه صنعت و معدن باید نگاه ویژه ای به این بخش داشته باشند و در نظر بگیرند که رشد و توسعه هر چه بیشتر صنعت فولاد می تواند تسهیلگر جهش تولید باشد.
