گزارشها، اخبار منتشره و مشاهدات نشان دهنده واکشنهای متفاوت و در برخی موارد متناقض در این مدت بوده و همین تفاوتها از یکسو به شیوع بیماری کرونا کمک کرده و از دیگر سو، نظام مقابله با این ویروس را مورد دستخوش قرار داده است.
درحالیکه طیفهای از مردم از روزهای نخست، موضوع را کاملا جدی گرفتند و بشکلی سخت گیرانه خود را در خانه قرنطینه کرده اند و جمعی با وسواس تمام موارد بهداشتی را به دقت رعایت می کردند، برخی نیز همچنان بی مهابا، بی آنکه موارد بهداشتی را رعایت کنند در معابر رفت و امد می کردند، در فروشگاهها پرسه می زدند و از سفر و سیاحت دست برنداشتند.
بر اساس برخی آمارهای منتشره در جریان مبارزه با کرونا، بیش از ۵۰ درصد مردم به توصیه ها عمل کردند اما برخی کمترین توجه را داشتند، عده ای نکات بهداشتی اولیه را نیز رعایت نکردند و میلیونها نفر نیز بر خلاف انتظار بار سفر بستند و به تداوم زنجیره انتقال ویروس کرونا کمک کردند.
گرچه این واکنشها در سایه اطلاع رسانی فراگیر رسانه ها، خبرگزاریها و شبکه های اجتماعی، انتشار اخبار مرگ و میر و اعلام آمار افراد مبتلا به ویروس کرونا و تدابیر سخت گیرانه بتدریج تغییر کرده و گروه های مختلف مردم هشیار تر شده و به جمع پیوستند، اما واقعیت این است که باور پذیری و در مجموع جامعه پذیری در خصوص این بیماری و ضرورت رعایت نکات بهداشتی و ایمنی، بکندی و بسختی صورت گرفت و همین امر کار مبارزه با ویروس مرگبار کرونا را برای مسئولان دشوار کرد، موجب تداوم زنجیره انتقال ویروس کرونا در بسیاری از نقاط کشور شد و شمار مبتلایان به این ویروس کشنده سیر صعودی به خود گرفت.
جامعه پذیری در واقع یک فرآیند بلند و را هبردی است که باید در قالب برنامه ریزهای هدفمند در تمامی سطوح جامعه و لایه های اجتماعی جریان یابد و مهمترین هدف آن درک وباور مشترک احاد جامعه از شرایط روز و ضرورتهاست و محصول آن رفتارها و واکنشها مشترک نسبت به رویداد ها، چالشها و بحرانها است.
باور پذیری محصول گفتمان مردم و تصمیم سازان و اجماع رسیدن به تصمیم مشترک در سطوح تصمیم گیری است که درنهایت به جامعه پذیری منتهی می شود.
اینکه چه عواملی در جامعه پذیری و رسیدن باور مشترک در جامعه ما در سطوح مختلف یا عدم آن دخالت دارد موضوعی مهم ، اساسی و راهبردی است که نیازمند بررسی، تجزیه تحلیل، و مطالعه دقیق مصادیق است، لذا
برای ریشه یابی این امور نیازمند شناخت متغییرهای اثر گذار، بویژه مطالعه طیفهایی هستیم که درجریان جدال با ویروس کرونا، نکات بهداشتی و رعایت نکردند و از نگاه عمومی به این ضوابط کم اعتنا یا بی اعتنا بودند.
با این حال سخت گیرها، و تشدید عملیات مباره با این ویروس مرگبار از سوی دستگاههای مسئول و روند اطلاع رسانی فراگیر رسانه ها، خبرگزاریها و شبکه های اجتماعی بوِیژه اعلام آمار افراد مبتلابه و مرگ و میر ناشی از کرونا به روند جامعه پذیری و باور مشترک در هفته های گذشته کمک موثری کرده و اکنون با اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی به نظر می رسد باور مشترک عمومی شکل گرفته و حلقه محاصره کرونا در سراسر کشور تنگتر شده است.
این تجربیات نشان می دهد که مشارکت و باور پذیری عمومی امری مهم و راهبردی برای مقابله با بحرانها است و نقش نظارتی و تعیین ضوابط سختگیرانه از یکسو و اطلاع رسانی سریع، صریح و جامع از دیگر سو در همسو سازی طیفهای مختلف برای مبارزه فراگیر و موثر با بحرانها بوِیژه بحران کرونا نقشی مثبت ایفا کرده است.
بدون تردید اقشار مختلف جامعه، حسب پیشینه ذهنی، موقعیت اجتماعی، وضعیت مالی و اقتصادی،فرهنگی، صنفی و حتی گروه سنی و میزان برخورداری از اطلاعات، واکنشها و تعابیر متفاوتی نسبت به اخبار و رویدادهای از خود نشان می دهند و همین امر ضرورت توجه به اصل جامعه پذیری و بهره گیری از پیوستهای اطلاع رسانی متنوع، حسب گروههای هدف را برای رسیدن به وحدت موضوع را مورد تاکید قرار می دهد. حتی برخی کارشناسان، برای پوشش صد درصدی جامعه استفاده از بلندگوهای ثابت و سیار را نیز پیشنهاد می کنند و معتقدند که پخش تصاویر و روند اقدامات سختگیرانه مقابله با کرونا در همراه سازی گروههای کم توجه و بی توجه موثر بوده بگونه ای طبق برآوردهای صورت میزان تردد در معابر شهرهای مختلف از جمله جزیره کیش بیش از ۹۵ درصد کاهش یافته است.
از طرفی، درک شرایط گروهای مختلف بوِیژه اقشار کم درآمد، کارگران روز مزد و تامین نیازهای آنان و کمک به این اقشار برای ماندن در خانه از اولویت هایی است که در باور پذیری امعه و مقابله فراگیر با اپیدمی کرونا نقشی جدی دارد.
بهرحال عرصه جنگ با کرونا با همه تلخی ها و رویدادهای ناگوار و غیر قابل جبران، سرشار درسهای آموختنی و تجربیات ارزشمند برای جامعه ما و جامعه جهانی است و می تواند مقطعی مهم برای مطالعات و رفتار شناسی جامعه در مقابل بحرانهای و رویدادهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی باشد و برای باور پذیری عمومی درشرایط بحران راهکارهایی موثر ارائه دهد.
بی تردید جهان ما آبستن چالشهای و بحرانهای ریز و درشت در ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است که نمی توان برآنها چشم فروبست بلکه باید با روحیه ای محققانه و هوشیارانه به مطالعه این امور پرداخت و با بسترسازی ذهنی با آنها مقابله کرد.
"محمد سلطانمرادی "
