این شهرستان خوش اب و هوا از سمت شمال با زرندیه، تفرش، از غرب با استان همدان، از جنوب با خنداب و اراک و از شرق با تفرش همسایه است و به خاطر سرسبزی و مناظر بکر در فصل بهار سفر به آن دلنشین است.
اغلب ساکنان شهرستان کمیجان با زبان ترکسی تکلم می کنند و این دیار مردمانی مهمان نواز دارد.
مدرسه لامیه میرزا اصغر رجیل(عصر صفویه)، قلاع روستاهای وفس، آقجه کهریز، فامرین، چهرقان، قلاع کمیجان، غار قلعه جوق(عصر ساسانیان)، امامزادگان درویشان و امامزاده عباس از جمله مکان های تاریخی و زیارتی شهرستان کمیجان است.
شهر کمیجان زادگاه عارف فرزانه شاعر بزرگ فرن هفتم استاد فخرالدین کمیجانی همدانی استاد لسان الغیب حافظ و مرکز ایل بزچلو یکی از ایلات بزرگ ایران به فرماندهی سردار آدور بادور که در جنگی سپاه عثمانی را به سرکردگی شیبک خان شکست داده و سربریده شیبک را به شاه عباس ارمغان می دهد این ایل در تاسیس سلسله صفویه نقش اصلی را داشت.
کوهستان های رسوبی و آهکی این شهر کلکسیون سنگواره ها و عرصه های مطالعات زمین شناسی است.
سمقاور، فتح آباد، فضل آباد، آمره، چهرقان، فامرین، خسروبیگ، سوران، محمودآباد، خیرآباد، سبزآباد، اسفندان، چلبی، کلوان، خمارباغی از جمله روستاهای شهرستان کمیجان و گردو، بادام ، کشمش، شیره انگور از چمله محصولات کشاورزی این شهرستان است.
روستای چهرقان از توابع شهرستان کمیجان در دهستان خسروبیگ بخش مرکزی این شهرستان قرار دارد که دارای طبیعتی چشم نواز است و فرصت گذرانی نوروزی در ان خاطرات شیرین را به یادگار می گذارد.
روستاهای وفس، آمره، استهری، طرلان و راستگویان نیز در همسایگی روستای چهرقان قرار دارند که سراسر پهنه آن ها چون تابلویی بکر و جذاب از زیبایی های طبیعی است.
واژه چهرقان معرب چهرگان بوده و اهالی این روستا تات هستند و زبان تاتی را با گویش وفسی سخن می‌گویند.
فاصله روستای چهرقان تا کمیجان 20 کیلومتر است و و حدود 2 هزار نفر در قالب 450 خانوار در آن زندگی می کنند.
چهرقان روستایی است که قدمتی دیرینه دارد و در ابتدا به عنوان چراگاه استفاده می شده اما به علت اینکه مکان مصفا بوده ومنابع آبی زیادی را در دل خود جای داده و زیبایی های منطقه کوهستانی آن آرامش بخش است در گذر زمان به کانون زیستی تبدیل شده و این خطه حرف های زیادی را از تاریخ کهت ایران زمین در خود دارد.
چهرقان در میان کوه های مرتفع منطقه قرار گرفته و دارای زمستان های بسیار سرد است و به سبب کوهستانی بودن بخش اعظم زمین های کشاورزی دارای شیب بوده و به صورت دیم قابل کشت است.
منبع تامین آب روستا از چهار رشته قنات و یک دهنه چشمه که هر سال آب آن در حال کاهش است تامین می شود.
محصولات کشاورزی این روستا بیشتر شامل غلات (گندم و جو)و حبوبات (نخود و عدس )بوده و باغات روستا نیز شامل درختان زرد آلو سیب گردو سنجد وانگور و درخت های غیر مثمر است.
بقایای آتشکده فردقان مربوط به دوره ساسانیان نیز در دهستان خنجین، روستای فردقان بخش مرکزی کمیجان هنوز پا برجاست و سالانه گردشگرانی برای دیدن آن به این خطه سفر می کنند.
این اثر در تاریخ 18 اسفند 1387 با شمارهٔ ثبت 25019 به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده و از نظر موقعیت جغرافیایی در دل روستای فردقان در شمال غربی فراهان بر روی تپه ای مجاور فراهان واقع شده که در زمان ساسانیان محل پاسداشت آتش بوده است.
اگرچه بخش مهمی از این آتشکده ودیوارهای قلعه تخریب شده اما هنوز این اثر عظمت تاریخی دارد.
ارتفاع دیوار اصلی باقی مانده حدود 9 متر، قطر پی های آن حدود پنج متر و همه از سنگ و ساروج است.
وسط قلعه، تعدادی پی های سنگی به قطر پنج متر وجود دارد که می توان بازمانده تالارهای متعدد و آتشگاه و نیایشگاه باشد.
در ضلع شمالی قلعه، در زیرزمینی که در حال حاضر آغل گوسفندان و انبار علوفه است، تعداد چهار ستون به قطر حدود 2 و نیم متر از آجر و ساروج دیده می شود.
بقعه امامزاده شاهزاده حسین، بالای کوه حاجی رضوان مشرف بر روستای وفس در نزدیکی شهرستان کمیجان در استان مرکزی قرار دارد.
حاجی رضوان عنوان محلی شاهزاده حسین از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است که دارای کرامات بسیاری است و افراد زیادی را از شهرهای دور و نزدیک مخصوصا اراک، تهران، قم، کمیجان، همدان و روستاهای اطراف به سمت خود می‌کشاند.
روستای وفس نیز با طبیعت زیبا و دلنشین از شمال غرب به کوه قلعه گیری و از جنوب شرقی به کوه دزلی می رسد و مساحت تقریبی آن ۲۰ کیلومتر مربع و ارتفاع آن از سطح دریا 2 هزار و 100 متر است که سرسبزی و طراوت آن در فصول بهار و تابستان به زیبایی مناطق شمال کشور است.
علاوه بر طبیعت رنگارنگ، موقعیت استقرار و هنر معماری نیز در وفس دیدنی است و کوچه باغ های مصفای آن هر گردشگری را به وجد می آورد و به عنوان ظرفیت قوی اکوتوریسم استان مرکزی مطرح است.
کوهنوردی و غارنوردی با وجود ارتفاعاتی نظیر کوه «قلنجه» با ارتفاع حدود 2 هزار و 745 متری در زاویه جنوبی روستا و مناطق پست اما سرسبز و زیبا در شمال وفس با ارتفاعی کمتر از یکهزار و 550 متر نیز از ظرفیت های طبیعی بالقوه این خطه است که می تواند موجب رونق گردشگری ورزشی شود.
ارتفاعات «هرسهول»، «دی نسا»، «قلعه کهنه»،«گااول»، «ماندر»، «گاپو»، «حاجی رضوان»، «کله موشمای»، «دبرین» ، «خیبر» و «آبی رنگ» نیز از دیگر ارتفاعات مهم اطراف وفس است که در فصل بهار جلوه های خاصی را در خود دارد و برای دوستداران طبیعت حضور در این مناطق خالی از لطف نیست.
سنگواره های موجود در کوه های اطراف وفس به عنوان سندی محکم حکایت از قدمت دیرین این دیار دارد و در گذشته های دور این نواحی بخشی از مناطق کم عمق دریایی به نام «تیس» بوده که طبق تحقیقات زمین شناسان، تا اوایل دوران سوم زمین شناسی(میوسن) در منطقه هایی از ایران مرکزی از جمله وفس، گسترده بود.
شکل گیری سازه های آهکی و دولومیتی در طول زمانی بس دراز در منطقه وفس خالق یکی از اعجاب انگیز ترین کلکسیون های طبیعی در مجموعه غار قلعه جوق شده که این ظرفیت گردشگری نیز به عنوان جاذبه ای قوی باید در کانون توجه قرار گیرد.
بافت کالبدی روستای وفس و نوع معماری خانه ها، ابنیه مذهبی و خدمات عمومی بیشتر با ویژگی های اقلیمی و طبیعی سازگاری دارد و بسیار جذاب است، خانه های مسکونی روستا به صورت متراکم و پلکانی بر دامنه کوه گسترده شده و ایوان های فراخ و بامهای یکدست ویژگی آن هاست که جلوه ای خاص را ایجاد کرده است.
یکی از جاذبه های گردشگری وفس وجود 16 مسجد در این روستا است که گل سرسبد آن ها با نام مسجد جامع قدمتی به درازای هفت قرن دارد.
در روستای وفس علاوه بر مساجد، بارگاه امامزاده حسین موسوم به (حاج رضوان)، امامزاده اسماعیل و امامزاده یحیی نیز وجود دارد و زیارتگاه حاجی رضوان وفس نیز متعلق به شاهزاده حسین(ع) از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است که دارای کرامات بسیاری است و هرسال افراد زیادی را از شهرهای دور و نزدیک به خصوص اراک، تهران، قم، کمیجان، همدان و روستاهای اطراف به سمت خود می کشاند.
اگرچه پیشه اغلب ساکنان وفس کشاورزی است اما،کارگاه های بافت قالی نیز از جمله منابع درآمدی خانوارهای وفسی است که خود حال و هوای خاصی دارد و با ورود به آن ها باغی هزار طرح و نقش مقابل دیدگان گشوده می شود.
گویش «تاتی» که از یادگارهای زبان ماد است در وفس به شکل اعجاب انگیزی زنده مانده و رواج دارد و مشاهده مردمانی که به شیوه گفتارسه هزار سال قبل با هم ارتباط می گیرند برای هر گردشگری زیبا و جذاب است.
ابراهیم دهگان در کتاب فقه اللغه گویش وفس را از لهجه های قدیم پارسی باستان و شاخه ای از تاتی نامیده که دارای ویژگی های دستوری و واژگانی منحصر به فرد است و در فصلنامه شماره 15 و 16 راه دانش استان مرکزی نیز آمده که گویش تاتی در بخشی از نواحی روستایی استان مرکزی از جمله وفس به عنوان «جزیره زبانی»مطرح است که به لحاظ مردم شناسی و زبان شناسی بسیار اهمیت دارد و نشانگر حفط درون مایه های اصیل فرهنگی در برابر تغییرات وسیع حوزه جغرافیایی اطراف است.
روستای وفس علاوه بر جلوه های طبیعی و فرهنگی خاص سوغات متنوعی نیز دارد که نمونه آن انواع زیراندازهای نفیس و رودوزی سنتی است.
گیوه بافی و ساخت تخته گیوه از دیگر هنرهای مردم تاتی زبان روستای وفس است که از مدت ها قبل در این منطقه رواج داشته است و این صنایع دستی یکی از بهترین پاپوش ها است، بافت تخته کشی گیوه حرفه ای ظریف و خاص است که در وفس شغلی ویژه محسوب می شود و عده ای در تابستان و زمستان به آن اشتغال دارند.
بافت انواع دستکش، جوراب های پشمی، سوزن دوزی، سبد بافی، نمد مالی و جاجیم بافی از دیگر صنایع دستی و سوغات این خطه است که به طور قطع برای گردشگران نوروزی از جذابیت بالایی برخوردار است.
رونق کشاورزی در این روستا موجب شده که انواع خشکبار و میوه های فرآوری شده، کشمش و لبنیات تازه و طبیعی، شیره انگور به عنوان سوغات با کیفیت برای گردشگران به وفور وجود داشته باشد.
استان مرکزی از دیرباز به دیار عالم پرور شهرت داشته و در این میان روستای وفس نیز بزرگانی نظیر آیت الله شیخ عبدالنبی وفسی عراقی (مرجع تقلید)، حاج محمد خان دارابی (حکیم گیاهی)، سید عبدالحمید (اولین شهید مشروطیت)،سید محمود نبوی (اولین وکیل دادگستری ایران) محمدرضا اشراق (اولین قاضی دیوان عالی کشور) را در دامن خود پرورش داده است.
بافت انواع دستکش، جوراب های پشمی، سوزن دوزی، سبد بافی، نمد مالی و جاجیم بافی از دیگر صنایع دستی و سوغات این خطه است که به طور قطع برای گردشگران نوروزی از جذابیت بالایی برخوردار است.
رونق کشاورزی در این روستا موجب شده که انواع خشکبار و میوه های فرآوری شده، کشمش و لبنیات تازه و طبیعی، شیره انگور به عنوان سوغات با کیفیت برای گردشگران به وفور وجود داشته باشد.
این روستا با حدود هزار و 607 نفر جمعیت، اقلیم زیبا و ساختار و معماری خاص از مناطق دیدنی استان مرکزی است و سالانه حدود 12 هزار گردشگر از آن دیدن می کنند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی نیز در خصوص روستای وفس گفت: روستای وفس نمونه کاملی از جذابیت های متنوع فرهنگی، تاریخی و طبیعی را در خود دارد و تلاش بر این است که گردشگری روستا به عنوان یک روز تجربه عملی در امور روزمره در این روستا اجرایی شود.
«علیرضا ایزدی» افزود: وجود دستکندهای زیرزمینی، ساختار اعجاب انگیز طبیعت منطقه، ده ها جاذبه تاریخی و مذهبی و گویش خاص مردم از موضوعاتی است که در طرح رونق گردشگری و بومگردی این روستا به آن توجه خاص موجود دارد.
معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: آیین «سوت آشی» منطقه بزچلو از توابع شهرستان کمیجان امسال در فهرست آثار ناملموس ملی به ثبت رسید.
«محسن کریمی» افزود: این آیین مربوط به نظام جمع آوری شیر دام ها توسط زنان است که هرسال در نیمه دوم اردیبهشت‌ماه یا نیمه اول خردادماه آغاز می شود.
وی اظهار داشت: زنان برای برگزاری این آیین شاد، با کمک اعضای خانواده وسایل مورد نیاز مانند زیرانداز، ظروف، آشپزخانه، مایحتاج خوراکی را به دل طبیعت برده و اقدام به پخت آش می کنند.
معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری افزود: کارویژه این آیین کهن تقویت همدلی در ارتباط جامعه محلی است و در این زمینه مرد‌ها که صبح زود برای کاربه صحرا می‌روند نیز برای مشارکت در این جشن قبل از ظهر در کنار آب روان به سایر اعضای خانواده خود ملحق می‌شوند.
کریمی اظهار داشت: از جمله مهم‌ترین نکاتی که دراین مراسم حائز اهمیت است، شور و شادی است که در میان مشارکت جویان ایجاد می کند و ارحام نوازی و کمک به خانواده های کمتر برخوردار نیز در این آیین مد نظر است.
وی عنوان کرد: این رسم از دیرباز آیین در کنار آب‌های جاری و در دل طبیعت دایر برگزار شده و تجمع برای برگزاری آن به طور معمول در کنار مظهر قنات اصلی است.
معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی اظهار داشت: آیین های معنوی خرده فرهنگ ها داشته های هویتی هر استان هستند و حفظ آن ها که به آبشخور اصلی فرهنگ ایرانی اسلامی وصل است امری مهم محسوب می شود.
کمیجان در شمال غربی استان مرکزی واقع شده و فاصله آن با اراک مرکز این استان ۹۵ کیلومتر است.
1955/6013/
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند
نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.