این کتاب در ۱۴ فصل مختلف با عناوین «نگاهی بر پیشینه خدمات پزشکی، وضعیت بهداشت عمومی قزوین تا اوایل پهلوی، بیماری های شایع در دوره قاجاریه تا اوایل پهلوی، پزشکان قزوین در عصر صفویه، پزشکان دوره قاجار تا اوایل پهلوی، پزشکان تحصیل کرده عمومی و متخصص از اوایل پهلوی تا سال ۱۳۶۴، دندانپزشکان قزوین، داروسازان، اولین ماماهای دوره دیده قزوین، شفاگران سنتی، مشاهیر قزوینی دانش پزشکی نوین، بیمارستان‌ها و درمانگاه‌های قزوین، اداره بهداری، آموزشگاه‌ها، سازمان انتقال خون، نظام پزشکی قزوین و جمعیت شیر و خورشید سرخ» نگارش یافته است.

مولف در پیشگفتار کتاب در خصوص اهداف تالیف می‌نویسد: «از سال ۱۳۸۰ همواره در فکر این بودم که بتوانم تاریخ پزشکی قزوین را طرح موضوع پژوهش کنم و سیمای آن را تا حدودی ترسیم و معرفی نمایم. زیرا بر این باورم که باید امروزیان بدانند وجود ده‌ها مرکز تخصصی پزشکی و پیراپزشکی دولتی و خصوصی، بیش از ۵۰۰ نفر پزشک عمومی و متخصص، دندان پزشک، داروساز و دو برابر این تعداد پرستار و کادر کمکی تحصیل کرده، کاهش چشمگیر بیماری‌های واگیردار، کاهش نرخ مرگ و میر، افزایش امید به زندگی تا ۷۲ سال، ارتقای بهداشت عمومی و شاخص توسعه انسانی، دسترسی به امکانات بهداشتی و درمانی و ... مرهون تلاش‌هایی است که فرزندان میهنمان در این سرزمین، در گذر زمان و با نبود یا کمبود امکانات، زیربنای آن را ریخته اند، پس تلاش امروزیان هم می‌تواند آینده‌ای بهتر برای نسل‌های بعدی رقم بزند».

در فصل ۲ این کتاب در خصوص وضعیت بهداشت عمومی قزوین تا اوایل پهلوی آمده است: «گسترش بیماری های اندمیک و دیگر بیماری‌های متداول قاجاریه به دلیل وفور حشرات ناقل و نیز غذا و آب آشامیدنی غیربهداشتی تسهیل می شد.
مگس‌ها، ککها، شپش‌ها، کرم ریزه‌ها و پشه‌ها در همه جا حضور داشتند و هیچ اقدامی علیه آنها و جلوگیری از تماس آنها با انسان‌ها صورت نمی‌گرفت.

هر چند که بسیاری از خانه‌ها آبریزگاه داشتند، اما دفع فضولات به شیوه‌ای غیر بهداشتی انجام می‌شد، در نتیجه خود شهرها و روستاها اغلب همچون چاه‌های فاضلاب روباز جلوه می‌کردند. آبریزگاه‌ها از آنجا که خشک نبودند همچون منبعی برای رشد مگس‌ها محسوب می‌شدند. در مناطق روستایی، آبریزگاه وجود نداشت در نتیجه فضولات و مواد آلوده کننده دیگر در تماس با آب آشامیدنی و آب شست و شو قرار می گرفت و به عنوان ناقل بیماری‌های عفونی عمل می‌کردند. همچنین صابون همیشه در دسترس نبوده و کیفیت آن نیز متغیر بود».

این کتاب در ادامه به بیماری‌های شایع در قزوین در دوره قاجاریه تا اوایل پهلوی اشاره کرده و مهمترین آنها را مالاریا، وبا، طاعون، سرخک و مخملک، آنفلوآنزا، تیفوس و تیفویید، سیاه زخم، سل، تب راجعه و بیماری‌های چشمی ذکر کرده است.

در ادامه کتاب پزشکان تحصیل کرده عمومی و متخصص قزوین از اوایل پهلوی تا سال ۱۳۶۴، دندانپزشکان، داروسازان، ماماها، شفاگران سنتی قزوین، مشاهیر قزوینی دانش پزشکی نوین، بیمارستان‌ها و درمانگاه‌های قزوین معرفی شده و اسناد، عکس‌ها و مدارک پزشکی مرتبط در کتاب درج شده است.

۶۱۰۱

انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.