کتاب «حزب جمهوری اسلامی؛ گفتارها، گفتگوها، نوشتارها» اثر شهید دکتر بهشتی برای نخستین بار از سوی انتشارات روزنه منتشر شد.
این کتاب در حقیقت تفصیل مطالب کتاب «حزب جمهوری اسلامی، مواضع تفصیلی» را دربر دارد و مجموعه گفتارها، گفتگوها و نوشتارهای شهید دکتر بهشتی را منتشر کرده است. بنیاد نشر آثار و اندیشه‌های شهید آیت‌الله دکتر بهشتی این کتاب را به عموم علاقمندان و پژوهشگران تقدیم می‌دارد.
مشغله های فراوان آیت الله دکتر بهشتی در طی ماه های نخستین پس از پیروزی، از جمله در شورای انقلاب و مجلس خبرگان تدوین قانون اساسی، فرصت رسیدگی کافی به مسئولیتش به عنوان دبیرکل حزب را از وی سلب کرد. این در حالی بود که حزب با شتابی فزاینده در حال گسترش و در نتیجه، نیازمند ساماندهی و سازماندهی بود. از همین رو بود که پس از پایان کار شورای انفلاب، تصمیم گرفت که با وجود آگاهی از توانایی های خود در مدیریت اجرایی کشور و حل بحران های کوچک و بزرگی که آن روزها از هر گوشه و کنار کشور برمی خاست، تمامی وقت خویش را برای دو کار بنیادینی که به اعتقاد او پایایی و پویایی جمهوری اسلامی در گرو آن بود، صرف کند: ادامة کار تحقیقاتی سترگی که در زمینة اجتهاد در اصول فقه با همفکرانش از سال ۱۳۴۹ در مرکز تحقیقات اسلامی آغاز کرده بود، و رسیدگی به حزب جموری اسلامی و تقویت و تهذیب تشکیلات آن. چنین بود که پذیرفتن مسئولیت دیوان عالی کشور از سوی امام خمینی را مشروط به ادامة تلاش برای ادارة حزب در خارج از وقت اداری دادگستری کرد.
چنانکه در این کتاب خواهید دید، دیدگاه انسان گرایانة شهید بهشتی در ترسیم اهداف و تعیین ضوابط و تنظیم ارتباطات درونی و بیرونی حزب نیز هویداست. تلاش او بر آن بود که حزب معبد بماند و به معبود تبدیل نشود، جایگاه و روابطش در جامعة چندصدایی بر اساس ملاک ها و معیارهای روشن و شفاف استوار بماند، بستری مناسب برای کشف، جذب و پرورش استعدادها باشد، به عنوان نردبان ترقی افراد به مناصب قدرت قرار نگیرد، و اگر داعیة تلاش برای برپایی جامعه‌ای اخلاق بنیاد دارد، خود نیز نمونة کوچکی از آن جامعة ایده آل شود.
در مجلد «حزب جمهوری اسلامی، مواضع تفصیلی» که پیش از این منتشر شده بود، درس گفتارهای شهید آیت الله دکتر بهشتی دربارة مواضع حزب جمهوری اسلامی منتشر شد. در مجلد حاضر، گفتارها، گفتگوها و دست نوشته های ایشان در زمینة حزب تقدیم علاقمندان و پژوهشگرانی می شود که درصدد آشنایی با اندیشه و بینش سیاسی و اخلاقی او هستند. در بخش پایانی کتاب، نمونه هایی از آیین نامه ها و شرح وظایف واحدهای حزب که شهید بهشتی در تنظیم آنها مشارکت داشته و مطالعة آنها به درک کارنامة حزب در دوره ای که ایشان دبیرکل آن بودند کمک می کند، آورده شده است.
