پایگاه خبری جماران، 1. بیست فروردین، روز شهادت هنرمند آگاه و خوشفکر سید مرتضی آوینی است که به حق میتوان او را یکی از هنرمندان متخصص، متخلق و متعهد دوران انقلاب اسلامی نامید. به همین مناسبت چنین روزی «روز هنر انقلاب اسلامی» نامگذاری شده است. با درود بر روح آن شهید والامقام، هنر از دیدگاه امام خمینی را گذرا بررسی میکنیم.
2. هنر چیست؟ آفریدگار یکتا انسان را زیبا آفریده و او نیز ذاتاً در پی زیباییهاست. نغمۀ دلنشین، بوی خوش، منظرۀ دلفریب، لطافت و سرسبزی، صورت و سیرت زیبا و... همه برای او لذتآور و فرحبخش است. حال اگر این جمالپرستی او با کمالگرایی درهم آمیزد، انسان خود آفریدگار خواهد شد و پدیدههای جهان را گزینش کرده با احساس و خیال درونی خویش آنها را بازآفرینی میکند. به این آفرینش جدید، هنر و آفرینندۀ آن را هنرمند مینامند.
هنر جلوههای گوناگونی دارد. گستـرۀ هنر بسیار است. از نـویسنـدگـى، شعر و شاعری، قصه و طنز، نقاشـى و طراحی، مجسمهسازی، مـوسیقـى و آواز، خطـابه و سخنـورى گـرفته، تـا وادى فیلـم، سینمـا و تـئاتـر، برنامههاى هنرى رادیو و تلـویزیون و کاریکاتـور، نمایشنامهها و فیلمهاى عروسکى و کارتـون کودکان، طراحى و گرافیک، خـوشنویسى و... را دربرمیگیرد. امروزه همۀ اینها از مؤثرترین و بهترین ابزار در جهت ارائه حقایق و معارف دینی و وصف ارزشها، ابراز احساسات درونی و... برای همگان است.
3. امام خمینی نیز با آن نگاه جهانشمولی توجه ویژهای به هنر داشت. چنانچه در تعریف و توصیف هنر میگویند:
«هنر در مدرسه عشق نشان دهنده نقاط کور و مبهم معضلات اجتماعى، اقتصادى، سیاسى، نظامى است. هنر در عرفان اسلامى ترسیمِ روشن عدالت و شرافت و انصاف، و تجسیم تلخکامى گرسنگانِ مغضوبِ قدرت و پول است.» (صحیفه امام، ج21، ص: 145)
برداشت و تعریف امام خمینی از هنر نشان میدهد که ایشان هنر را ابزاری میدانند برای رسیدن به هدف والا و بالا که همان کمال انسانیت است.
4. حضرت امام جلوههای گوناگون هنر را نه هدف و مقصد، بلکه بهترین ابزار میدانست برای رسیدن به یک هدف برتر و والاتر! برای رفع ظلم و بیعدالتی و رسیدن به انسانیت به همین دلیل میفرمود:
او هنری که وابستگی و سلطهپذیری شرق و غرب را در پی داشته باشد را نفی کرده و قبول نداشت و معتقد بود «تنها به هنرى باید پرداخت که راه ستیز با جهانخواران شرق و غرب، و در رأس آنان امریکا و شوروى، را بیاموزد.» (همان، ص 146)
حضرت امام هنر و هنرمندانی که با هنرشان موجب فراموشی فرهنگ دینی و ملی شوند، ترد میکرد. (همان، ج 7، ص 480)
5. امام خمینی خود هنرمندی بیهمتا بود. مىتـوان جلـوههاى گوناگون هنرى را که در فکـر و بیان و قلـم و شعر و ادبیات و ذوقیات ایشان بود، به روشنی دید. یکی از عوامل موفقیت ایشان در رهبری و به پیروزی رساندن انقلاب اسلامی و تشکیل نظام جمهوری اسلامی؛ اول، وجود همین ویژگیها در او بود؛ دوم، نفی نگاه بسته و متحجرانه به مقولۀ هنر و پذیرش و تأیید جلوههای گوناگون هنری و باور به نقش و تأثیر عنصر زمان و مکان و مقتضیات و مصالح روز در خلق آثار هنری بود.