باغ‌ها تخریب می‌شوند، مردم شیراز خسارت می‌پردازند

اگر چندان پای توسعه به شیراز باز نشده، دست کم همین که بخشی از باغ های قصردشت سالم مانده، شیراز را سرآمد شهرهای بزرگ ایران کرده است، چیزی که البته نگرانی ها بابت تخریب آن ها به اندازه ای زیاد است که رسانه ها لحظه به لحظه وضع آن را پیگیری می کنند. در این میان اما آنچه تازگی دارد، گزارشی است که دیروز یکی از اعضای شورای شهر شیراز از وضع این باغ ها داد.
علی ناصری، رییس کمیسیون محیط زیست و سلامت شورای شهر در صحن علنی گزارشی ارایه داد که اشاره ای دارد به نتیجه یکی از پژوهش های «مرکزهای علمی»، که نشان می دهد از تخریب باغ های قصردشت همه مردم شیراز زیان دیده اند؛ آن هم 576 هزار میلیارد تومان. این، بخشی از سخنان دیروز ناصری در جلسه شورای شهر: «تخریب 1100 هکتار باغ از سال 83 تاکنون در شیراز به این شهر 576 هزار میلیارد تومان خسارت زده است. بر اساس تحقیقات مراکز علمی معتبر جهان، ارزش زیست محیطی و هزینه ‌های کاشت و نگهداری هر درخت تنومند حدود ۲۰۰ هزار دلار است. با در نظر گرفتن این که در هر هکتار از باغ‌های قدیمی بیش از ۴۰۰ درخت وجود داشته و حجم تخریب باغ‌های شیراز از سال ۱۳۸۳ که مساحت آن بالغ بر ۱۷۰۰ هکتار بوده تا کنون که به ۸۰۰ هکتار رسیده، ۵۷۶ هزار میلیارتومان به این شهر خسارت وارد شده است».

ناصری در بخش دیگری از سخنان خود، دست روی نکته ای گذاشت که گفتن ندارد ولی اشاره به آن بسیار پر اهمیت است؛ این که «هوای پاک کلانشهر شیراز به رغم وجود استعداد آلودگی در این شهر مرهون وجود این باغ ها است».

او با بیان این که وضعیت خوب هوای شیراز شکننده است، گفت: با توجه به توپوگرافی شیراز چنانچه فکری به حال وضعیت تخریب باغ‌ های قصردشت و نیز روند ساخت و سازهایی که در مسیر دالان ورودی هوای شیراز(شمال غرب این شهر) نشود در آینده نه چندان دور با مشکلات جدی و به احتمال قریب به یقین غیر قابل حل رو به رو خواهیم شد که این مورد نیز به مشکلات پیش روی، همچون کمبود آب اضافه می‌شود.

ناصری با تصریح این که باغ‌ های قصردشت سد اصلی سرراه آلودگی هوای شیراز به شمار می رود، باد غالب شمال غرب شیراز را دیگر عامل موثر در وضعیت مناسب هوای این شهر دانست و بر اهمیت توجه بیشتر به حفظ و نگهداری باقی مانده باغ‌ ها و ممانعت از توسعه ساخت و سازها در دالان ورودی هوای پاک به شهر تاکید کرد.

او گفت: انتظار داشتیم که بعد از مصوبه آذرماه سال 79 شورای عالی شهرسازی و معماری با عنوان طرح جامع یکپارچه باغ‌های قصردشت، پایداری و بقای این باغ‌ها مد نظر باشد اما عکس‌ها و مستندات نشان‌ دهنده تداوم کاهش مداوم وسعت باغ‌ها در محدوده‌ قصردشت است.

ناصری خواستار اجرای طرح جامع و تفصیلی و طرح یکپارچه باغ‌های قصردشت با هدف حفظ و احیای این باغ‌ها و تاسیس سازمان باغ‌های قصردشت شد.

او وضع کنونی باغ ها را در مجموع به خاطر این سه حوزه دانست: «خلاهای قانونی و مدیریتی، پراکندگی مراجع تصمیم گیری مدیریتی و سوءاستفاده ویژه خواران».

«تعرض به قانون و اعمال نفوذ»
وضع باغ های قصردشت در سخنان یکی دیگر از اعضای شورای شهر هم نمود داشت؛ آن جا که عبدالرزاق موسوی به «تهدیداتی» پرداخت که «در نتیجه تعرض به قانون و شاید سوء استفاده از قدرت و نفوذ غیر موجه متوجه باغات و فضاهای عمومی سبز شیراز است».

او ریشه این وضع را در «منفعت طلبی و سودجویی» جست و جو کرد و افزود: «دو تهدید مشخص و معمول برای باغ های قصردشت و فضاهای سبز وجود دارد. یکی تغییر کاربری آن ها بدون رعایت قانون و یا مصالح عمومی است و دیگری که متوجه صرفاً باغ ها است، اقدامات برخی مالکین در خشکاندن باغ ها و قطع درختان است. در موضوع خشکاندن باغ ها و قطع درختان که بعضاً متوجه تلاش برای تغییر کاربری هم می شود».

وی با اشاره به مجازات های در نظر گرفته شده برای این اقدامات، این پرسش را مطرح کرد: «پرسش این است که آیا کمیسیون ماده ۵ می تواند مرجع تصویب تغییر کاربری باشد؟ رویه موجود نشان می دهد که کمیسیون ماده ۵ مرجع تغییر کاربری اراضی و املاک است، این کمیسیون به موجب ماده ۵ قانون تأسیس شورای عالی معماری و شهرسازی ایجاد می شود. در شرح وظایف این کمیسیون آمده است، بررسی و تصویب طرح های تفصیلی شهری و تغییرات آن ها در هر استان توسط کمیسیونی که به ریاست استاندار تشکیل می شود، انجام می شود. در این ماده آمده است: آن قسمت از نقشه های تفصیلی که به تصویب انجمن شهر برسد برای شهرداری لازم الاجرا خواهد بود و در ادامه می آید: تغییرات نقشه های تفصیلی اگر در اساس طرح جامع شهری موثر باشد باید به تأیید شورای عالی معماری و شهرسازی برسد».

او در عین حال تاکید کرد که «برخی حقوقدانان معتقد هستند، کمیسیون ماده ۵ صلاحیت تغییر کاربری را ندارد». او ادامه داد: «برخی حقوق دانان این گونه استدلال می کنند که تصویب طرح تفصیلی الزاماً باید در چارچوب طرح جامع شهری باشد و به هیچ عنوان نمی تواند مقررات آن را نقض کند. از همین رو در ذیل ماده ۵ قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تأکید شده است.« تغییرات نقشه های تفصیلی اگر در اساس طرح جامع شهری موثر باشد باید به تأیید شورای عالی شهرسازی برسد»، بنابراین کمیسیون ماده ۵ صلاحیت تغییر کاربری را ندارد و صلاحیت قانونی کمیسیون ماده ۵ قانون مصوب سال ۶۵ تصویب طرح تفصیلی در چارچوب طرح جامع شهر و تغییرات طرح تفصیلی است آن هم به گونه ای که ناسازگاری با طرح جامع پیدا نکند و این کمیسیون در هیچ شرایطی نمی تواند به درخواست مالک یک پلاک ثبتی برای مثال کاربری باغ را تغییر دهد».

موسوی با تاکید بر این که «تغییر کاربری پارک ها و باغ ها اساساً غیرقانونی است»، ادامه داد: «نکته دوم اظهار نظر کمیته انطباق فرمانداری در موضوع برخی مصوبه های شورای سابق در موضوع تغییر کاربری باغ ها و فضای سبز است که حداقل در سه مورد استدلالی مشابه را ضمن تأیید مصوبه شورا داشته است که بنده به مورد اخیر اشاره می کنم. اول، تغییر کاربری پارک ها و باغ های عمومی اساساً غیر قانونی است و کمیسیون ماده ۵ نیز بنا به درخواست شورا و یا هر مقام دیگری نمی تواند با تغییر آن موافقت کند، زیرا پارک ها و فضاهای عمومی سبز شهر بخشی از طرح تفصیلی شهر است، در حالی که سرانه فضای سبز شهر به شدت پایین است و برای افزایش آن باید تلاش کرد چگونه امکان تغییر کاربری وجود دارد».

وی در بخش دیگری از سخنان خود به موازین قانونی در این حوزه پرداخت و البته یک شرط گذاشت؛ این که «تغییر کاربری موافقت شورای شهر را می خواهد». او گفت: «در تغییر کاربری های زمین و به ویژه فضای سبز، باغ ها، باید ضمن رعایت قوانین مربوطه و مصالح و منافع عمومی در ابتدا به حکم قانون موافقت شورای شهر اخذ شود و لذا اقدام شهرداری و یا موافقت آن با تغییر کاربری بدون موافقت شورای شهر تخلف و قابل پیگیری است».

موسوی در بخش دیگری از سخنان خود به کارگیری نیروی انسانی بدون تجربه در پست های مدیریتی را نوعی آسیب به سرمایه شهرداری و مدیریت دانست و ادامه داد: یکی از مواردی که باید به آن توجه کرد موضوع احکام و تکالیف بودجه سالیانه است که تاکنون عمل نشده است؛ در این ارتباط ملاک ارزیابی عملکرد شهرداری تحقق بودجه سالیانه و عمل به احکام بودجه و اجرای برنامه های آن است، در این زمینه در لایحه بودجه چند تکلیف وجود دارد که هنوز گزارشی از آن ها و یا طرح های مربوط به شورا ارائه نشده است، البته در میان این طرح ها دو طرح از اهمیت بیشتری برخوردار است که در این شرایط خاص اقتصادی بیش از هر زمان ما به تهیه، تصویب و اجرای این دو طرح یعنی بودجه ریزی عملیاتی و طرح جامع سازماندهی نیروی انسانی نیاز داریم .وی در بخش دیگری از سخنان خود از شهردار شیراز خواست که گزارشی از اقداماتی که در زمینه مبارزه با فساد و تبعیض انجام شده است را به شورا ارائه کند.

مصوبات دیروز شورا
جلسه دیروز شورای شهر شیراز مصوبه هایی هم داشت. از جمله این که «سرویس‌های بهداشتی سطح شهر شیراز ساماندهی می‌شوند». سولماز دهقانی، رییس کمیسیون گردشگری شورای شهر شیراز در دفاع از این طرح در صحن شورا گفت: وضعیت بهداشتی یکی از مولفه ‌های بسیار مهم توسعه یافتگی هر شهر محسوب می‌شود و نقش عمده‌ای در رضایت ‌مندی و یا عدم رضایت‌ مندی شهروندان و گردشگران آن شهر دارد.

وی افزود: در راستای رضایت ‌مندی مسافران باید در اطراف مکان‌های گردشگری سرویس‌هایی جهت استفاده گردشگران تعبیه شود.
دهقانی افزود: با تصویب این طرح مقرر شد شهرداری شیراز در مدت سه ماه آینده نسبت به ارائه طرح جامع سرویس‌های بهداشتی شهر شیراز به شورا اقدام کند.

رییس کمیسیون گردشگری و زیارت ابراز کرد: همچنین شهرداری شیراز موظف است امکان واگذاری بخش نگهداری سرویس های بهداشتی به بخش خصوصی را بررسی و نتیجه را به شورا اعلام کند.