نفس‌های رستم در داراب به شماره افتاد

نقش شاپور یا نقش رستم در دامنه جنوبی کوهی معروف به پهنا در نزدیکی شهر داراب قرار گرفته است. این نقش برجسته ساسانی در سال 1315 و به شماره 267 در فهرست ملی به ثبت رسیده و از جمله چهار نقش برجسته ای است که پیروزی شاپور اول (پادشاه ساسانیان) بر رومیان را به تصویر می کشد. این یادمان تاریخی مانند سایر نقوش دوره ساسانیان در محلی واقع شده که در پایین آن چشمه و برکه آب قرار دارد، هرچند که در حال حاضر این برکه خشک شده است و نقش نیز در آستانه محورشدن کامل به سر می برد.
این اثر ملی، پادشاه ساسانیان را سوار بر اسب در وسط تصویر نشان می دهد و پشت سر وی 17 نفر از بزرگان ایرانی با کلاه بلند و ردا ایستاده اند. در مقابل پادشاه، تصویر 20 تن از اسرای دشمن دیده می شود که با توجه به چهره، آرایش موی سر و نوع لباس، رومی هستند و هیچ کدام کلاه نیز به سر ندارند. این اسرا توسط نگهبانی ایرانی مراقبت می شوند.

به اعتقاد کارشناسان حوزه میراث فرهنگی، این نقش در سال 242 تا 243 میلادی در دل کوه حک شده و روایتگر قسمت مهمی از تاریخ ایران و فارس است، اما آنچه که این روزها نگرانی فعالین حوزه میراث فرهنگی و گردشگری را دوچندان کرده، عدم حفاظت و مراقبت از این نقش برجسته است. نقشی که می تواند به جاذبه گردشگری فارس تبدیل شود آنچنان مهجور مانده که کمتر کسی از وجود آن باخبر است و به گفته محمدباقر مهاجر، گردشگرانی هم که آوازه این نقش را شنیده اند و علاقه مندند این یادمان ملی ایران را ببینند، عطایش را به لقایش می بخشند چرا که برای رسیدن به این نقش برجسته باید حدود یک کیلومتر پیاده روی کنند.

وی در گفت وگو با خبرنگار «خبرجنوب» با انتقاد از نحوه حفاظت و مراقبت از این نقش برجسته مهم شهرستان داراب، گفت: نقش شاپور که به نقش رستم هم معروف است به درستی حفاظت نمی شود و در آستانه تخریب و نابودی کامل به سر می برد.

وی نبود راه دسترسی مناسب و عدم حفاظت اصولی و نبود حداقل امکانات رفاهی و خدماتی در منطقه را از جمله مصایب این نقش برجسته یکهزار و 700 ساله فارس برشمرد و گفت: به نظر می رسد این نقش برجسته به دست فراموشی سپرده شده چرا که اطراف آن فنس کشی هم نشده و از حداقل های حفاظتی نیز محروم است.

این استاد دانشگاه در ادامه این گفت وگو با ذکر مثالی به تکمیل سخنانش پرداخت و افزود: چندی قبل یک گروه گردشگر آلمانی به داراب سفر کردند و از اکثر آثار تاریخی و ارزشمند این شهرستان بازدید داشتند. این گروه برای دیدن نقش شاپور که تنها نقش برجسته موجود در داراب است لحظه شماری می کردند اما برای دیدن این اثر ملی مجبور شدند حدود یک کیلومتری را پیاده روی کنند و از این موضوع گله مند شدند و برخی نیز عطایش را به لقایش بخشیدند و از بازدید این یادمان ساسانی منصرف شدند.

مهاجر با بیان اینکه نبود تابلوی راهنمای مناسب، این نقش برجسته را همچنان ناشناخته و مهجور کرده است، گفت: بسیاری از گردشگران و حتی مردم فارس از وجود این اثر ملی در نزدیکی داراب بی خبرند و جا دارد مسئولین مربوطه نسبت به معرفی و ایجاد راه دسترسی مناسب همچنین حداقل امکانات رفاهی و خدماتی در کنار اثر اقدام نمایند.

این فعال حوزه میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان داراب تاکید کرد: متاسفانه در اطراف این نقش برجسته درختچه هایی روییده که این اثر را تخریب می کند و نیاز است که این محل پاکسازی شود. همچنین قسمت هایی از نقش هم در آستانه محوشدن کامل است.
مهاجر در ادامه خواستار رسیدگی و توجه هرچه سریع تر مسئولین نسبت به این نقش برجسته ساسانی داراب شد.

به گزارش خبرنگار ما، در استان فارس 30 نقش برجسته دوره ساسانیان وجود دارد که این آثار در شهرستان های مرودشت، کازرون، ممسنی، داراب و فیروزآباد می باشد، نقوشی که هریک روایتگر تاریخ این سرزمین است. نقش شاپور یا نقش رستم داراب که تنها نقش برجسته این شهرستان است در واقع پیروزی ایرانیان بر لشکر روم را روایت می کند.
46