کنار این آلونک ها خانه های مجلل جای گرفته و اتومبیل های شیک رفت و آمد دارند و همین دیوار به دیوار بودن دو نوع زندگی متضاد آن هم در محله ای که در حاشیه کلانشهر شیراز نیست، می تواند شگفت آور باشد.
دیدن زاغه ها و زاغه نشینان در حاشیه کلانشهرها خصوصا در دهه های اخیر که سیل مهاجرت به سوی شهرهای بزرگ ضرباهنگی تند به خود گرفته شاید امری طبیعی باشد اما دیدن منطقه ای محروم و زاغه نشین در یکی از قطب های اصلی کلانشهر و قسمتی که جزو مناطق نسبتا برخوردارشیراز محسوب میشود، جای بسی تعجب دارد.
این آلونک نشینان تعدادی از خانوارهای عشایر هستند که روزی حاکمان بلامنازع طبیعت بودند و برجنگل ها و قله کوههای ایران حکمرانی میکردند ولی اکنون در یکی از مناطق مرکزی شیراز در وضعیتی اسفناک و به دور از بهداشت، امنیت و رفاه زندگی میکنند.
** لرزان و ابتدایی و دور از نور
این زاغه در بولوار امیرکبیر شیراز، پشت کارخانه ریشمک و در مجاورت آپارتمانهای نوساز و پنت هوس های مجلل است، محله ای کوچک با مساحت هفت هزار و 800 متر مربع که تنها سرگرمی کودکان آنها بازی با گوسفندان و پرسه زدن در آغل دام ها است.
خیابان فراز در بولوار امیرکبیر کنار کارخانه ریشمک است که از این خیابان به کوچه پشت کارخانه می رسیم. در این کوچه که به آلونک ها منتهی می شد، کودکی به دنبال بره ای می دوید.
سمت چپ کوچه، دیوار کارخانه ریشمک بود و سمت دیگر خانههایی بلوکی به چشم می خورد که اغلب بدون ملات و تنها با چیدن بلوک ها روی هم بنا شده بودند که با کوچکترین لرزشی احتمال فرو ریختن آنها وجود داشت.
در ابتدای ورود به محل تجمع آلونک ها با کوچهای خاکی و یک گله گوسفند درحال خارج شدن مواجهه شدیم.
با یکی از زنان ساکن این محله که لباس عشایری به تن داشت روبه رو شدیم او در حال بیرون آوردن گله گوسفندان از آغل کنار خانه شان بود.
مشغول صحبت درباره مشکلات زندگی اهالی این محله کوچک شدیم و در این حین چند نفر دیگر از اهالی محله نیز به جمع ما پیوستند و هر کدام درددلی حاکی از بلاتکلیفی، محرومیت و فقر به زبان آوردند.
محله چنان بین برج های سربه فلک کشیده محصور شده بود که گویا خورشید هم از تابیدن به این محله غافل مانده است.
** قیمت زمین، بلای جان
کاظمی یکی از اهالی این منطقه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می گوید: زمین اینجا(محله آلونک نشینان) را شخصی به نام دهقان به جای دستمزد در دهه 40 به پدران ما واگذار کرد که با شروع انقلاب اسلامی صاحب اولیه زمین از ایران فرار کرد و کارگرهایی که این زمین در ازای مزد به آنها تعلق گرفته بود،بلاتکلیف شدند.
او ادامه داد: تا دهه 60 اهالی در اینجا به صورت فصلی و با کوچ ساکن می شدند ولی اکنون به صورت دائم در این محل ساکن شده اند.
کاظمی به بلاتکلیفی ساکنان به دلیل نداشتن سند مالکیت اشاره می کند و می گوید: اگر بخواهیم نوسازی انجام دهیم شهرداری مانع میشود و نمیگذارد و به دلیل قیمت بالای زمین در این منطقه عدهای به دنبال بیرون کردن اهالی از این مکان و تصاحب آن هستند.
او ادامه داد: این زمین متعلق به پدران ما که 12 نفر بوده اند است و به مرور زمان فرزندانشان ازدواج کرده و در این محل سکنی گزیدند و اکنون حدود 30خانوار در این محله زندگی می کنند.
** صدای زندگی از زاغهها
طول کوچه خاکی و مارپیچ این محله را طی می کردیم که نوایی دلنشین گوش نوازی می کرد و هرچه به انتهای کوچه نزدیک می شدیم صدا واضح تر و بلندتر می شد به دنبال نوای دلنشین ساز وارد یکی از این خانه های کپری شدیم که مردی حدود چهلساله با سه تاری در دست به استقبالمان آمد.
جمشید، نوازنده سه تار می گوید: شغل اکثر اهالی کارگری است، خیلی از مسئولان تاکنون برای بازدید به این محله آمدند ولی مشکلی از ساکنان حل نشده است.
او سخن خود را اینگونه ادامه می دهد: بیش از 70 کودک در این محله به دور از بهداشت، امنیت و امکانات در این خانههای حلبی زندگی میکنند که با یک زلزله بر سر اهالی آوار خواهد شد.
جمشید می گوید: بعضی ارگان های وعده پرداخت مبلغ یک میلیون و 500هزار تومان به ما میدهند که از این محله برویم و خانه هایمان را ترک کنیم که حرف خنده داری است، این مبلغ فقط کرایه حمل وسایل ما به مکانی دیگر است.
او ادامه می دهد: با وجودی که لولههای گاز شهری از یک متری ما عبور میکند ولی به اهالی این محله گاز نمی دهند و به ناچار ما از کپسول و هیزم برای گرم کردن فرزندان و خانه هایمان استفاده میکنیم که این وضعیت بسیار خطرآفرین است.
** می رویم اما نه در بیابان
یکی دیگر از اهالی که همراه ما به خانه جمشید آمده با اشاره به اینکه قبلاً شهرداری مدعی تصاحب این محله بود ولی در چند سال اخیر یکی از بنیادها خواهان آن است می گوید: خیلی از پدرانی که در این محله زندگی میکنند خود در اینجا به دنیا آمده اند ، اهالی حتی راضی شدند اگر زمین به آنها داده شود از این مکان بروند البته نه در بیابان، در جایی که قابل سکونت کردن باشد.
او می گوید: هیچ گونه امکانات شهری به ساکنان این محله داده نمی شود.
** زمین گران باعث محرومیت اهالی
قیمت زمینی که اهالی این محله خانههای حلبی و بلوکیشان را روی آن بنا کرده اند میلیاردها می ارزد ولی آنها در اوج محرومیت و فقر زندگی میکنند و به قول خودشان شاید دلیل این محرومیت همان قیمتی بودن زمینشان است که تاکنون آنها در این وضعیت نابسامان زندگی سپری می کنند.
** همسایه ها
با وجودی که گلایه ودرددلهای اهالی این محله تمامی نداشت باآنها خداحافظی کردیم وبه سراغ همسایههای آپارتمان نشین این محله رفتیم و نظرشان را درباره زاغه نشینان همسایه شان جویا شدیم.
میلاد یکی ازاهالی برج های مجاورکه در حال خارج کردن ماشین لوکس خارجی خود از پارکینگ است می گوید: زاغه نشینان در طول روز چندین بار گلههای گوسفندشان را برای چرا از میان محله به سمت زمین های نزدیک کمربندی عبور میدهند که باعث نارضایتی و گلایه اهالی شده است.
او ادامه می دهد: وجود این دام ها در محله و رعایت نکردن بهداشت باعث شیوع بیماری و وجود انواع حشرات مخصوصاً در فصل تابستان شده است.
میلادمی گوید: چند سال پیش ماشینم را در کوچه زیر سایه درختان پارک کرده بودم که گوسفندان برای خوردن برگ درختان روی کاپوت و سقف اتومبیل رفتند و آن را دچار سانحه کردند که آن خودرو را به ضرر چند ده میلیون تومانی به فروش رساندم.
او حرف خود را اینگونه ادامه می دهد که بوی دام و فضولات آن مخصوصاً در تابستان آسایش اهالی را سلب کرده و لازم است مسئولان هرچه سریع تر فکری به حال این موضوع کنند.
** اهالی قدیمی اسکان داده میشوند
شهردار منطقه چهار شیراز در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اعلام کرد: حوزه معاونت اجرایی شهرداری شیراز با هماهنگی فرمانداری در این زمینه توافقاتی مبنی بر اسکان کسانی که طولانی مدت در این محله ساکن بودند، کرده است.
فرزاد رئیس زاده افزود: کسانی که از قدیم در این محله زندگی میکردند به نحو مطلوبتری اسکان داده میشوند ولی کسانی که به تازگی در این محله ساکن شدند از این مکان جمعآوری خواهند شد.
وی بیان کرد: در مجموع چون مصوبه شورای امنیت ملی مبنی بر جمع آوری اینگونه محلات است باید نظر آخر را شورای تأمین شهرستان ابلاغ کند.
وی با اشاره به جمعیت بیش از 100نفر در این محله اضافه کرد: شهرداری نمیتواند به این موضوع ورود کند به همین دلیل مذاکراتی با فرمانداری در این زمینه انجام دادهایم که قرار بر اسکان اهالی قدیم این محله شده است.
** شهرداری و مرکز بهداشت باید پیگیری کنند
معاون امور فنی و عمرانی فرمانداری شیراز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: متاسفانه در اطراف شیراز و برخی نقاط شهری، نابسامانی در زمینه ساخت و ساز به دلیل هجوم مهاجران به سمت این کلانشهر وجود دارد ولی در سالهای اخیر به شدت نظارت بر اینگونه ساخت و سازها اعمال شده است.
فرهاد امیدوار افزود: از حدود یک سال و نیم گذشته برای قوت گرفتن نظارت بر ساخت و سازها، شهردار حریم تعیین شده اما تغییر کاربری بر عهده جهاد کشاورزی و مسکن و شهرسازی و کنترل بر ساخت و سازها وظیفه شهرداری است.
وی ادامه داد: متاسفانه در دهه های اخیر این نظارت ها بسامان انجام نشده در صورتی که می بایست ارگان های متولی زمین بموقع نسبت به تعیین تکلیف ملک اقدام کنند.
امیدوار اضافه کرد: در سالهای اخیر مکاتبات زیادی درباره ساخت و سازهای غیر مجاز انجام شده و شهرداری و شورای شهر موظف به انجام اقدامات لازم شده اند وقوه قضائیه نیز به صورتی مناسب وارد عمل شده است.
معاون امورفنی وعمرانی فرمانداری شیراز به ماده 55 قانون شهرداری ها اشاره واضافه کرد: بر اساس این قانون وظیفه حفظ بهداشت وخروج دام و دامداری ازشهرها وظیفه شهرداری است ومرکزبهداشت نیزمی تواند برای تشکیل پرونده به موضوع ورود کند.
9873 /1876
گزارشگر: محمد امین افشارپور ** انتشاردهنده:غلامرضا مالک زاده
دیدن زاغه ها و زاغه نشینان در حاشیه کلانشهرها خصوصا در دهه های اخیر که سیل مهاجرت به سوی شهرهای بزرگ ضرباهنگی تند به خود گرفته شاید امری طبیعی باشد اما دیدن منطقه ای محروم و زاغه نشین در یکی از قطب های اصلی کلانشهر و قسمتی که جزو مناطق نسبتا برخوردارشیراز محسوب میشود، جای بسی تعجب دارد.
این آلونک نشینان تعدادی از خانوارهای عشایر هستند که روزی حاکمان بلامنازع طبیعت بودند و برجنگل ها و قله کوههای ایران حکمرانی میکردند ولی اکنون در یکی از مناطق مرکزی شیراز در وضعیتی اسفناک و به دور از بهداشت، امنیت و رفاه زندگی میکنند.
** لرزان و ابتدایی و دور از نور
این زاغه در بولوار امیرکبیر شیراز، پشت کارخانه ریشمک و در مجاورت آپارتمانهای نوساز و پنت هوس های مجلل است، محله ای کوچک با مساحت هفت هزار و 800 متر مربع که تنها سرگرمی کودکان آنها بازی با گوسفندان و پرسه زدن در آغل دام ها است.
خیابان فراز در بولوار امیرکبیر کنار کارخانه ریشمک است که از این خیابان به کوچه پشت کارخانه می رسیم. در این کوچه که به آلونک ها منتهی می شد، کودکی به دنبال بره ای می دوید.
سمت چپ کوچه، دیوار کارخانه ریشمک بود و سمت دیگر خانههایی بلوکی به چشم می خورد که اغلب بدون ملات و تنها با چیدن بلوک ها روی هم بنا شده بودند که با کوچکترین لرزشی احتمال فرو ریختن آنها وجود داشت.
در ابتدای ورود به محل تجمع آلونک ها با کوچهای خاکی و یک گله گوسفند درحال خارج شدن مواجهه شدیم.
با یکی از زنان ساکن این محله که لباس عشایری به تن داشت روبه رو شدیم او در حال بیرون آوردن گله گوسفندان از آغل کنار خانه شان بود.
مشغول صحبت درباره مشکلات زندگی اهالی این محله کوچک شدیم و در این حین چند نفر دیگر از اهالی محله نیز به جمع ما پیوستند و هر کدام درددلی حاکی از بلاتکلیفی، محرومیت و فقر به زبان آوردند.
محله چنان بین برج های سربه فلک کشیده محصور شده بود که گویا خورشید هم از تابیدن به این محله غافل مانده است.
** قیمت زمین، بلای جان
کاظمی یکی از اهالی این منطقه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می گوید: زمین اینجا(محله آلونک نشینان) را شخصی به نام دهقان به جای دستمزد در دهه 40 به پدران ما واگذار کرد که با شروع انقلاب اسلامی صاحب اولیه زمین از ایران فرار کرد و کارگرهایی که این زمین در ازای مزد به آنها تعلق گرفته بود،بلاتکلیف شدند.
او ادامه داد: تا دهه 60 اهالی در اینجا به صورت فصلی و با کوچ ساکن می شدند ولی اکنون به صورت دائم در این محل ساکن شده اند.
کاظمی به بلاتکلیفی ساکنان به دلیل نداشتن سند مالکیت اشاره می کند و می گوید: اگر بخواهیم نوسازی انجام دهیم شهرداری مانع میشود و نمیگذارد و به دلیل قیمت بالای زمین در این منطقه عدهای به دنبال بیرون کردن اهالی از این مکان و تصاحب آن هستند.
او ادامه داد: این زمین متعلق به پدران ما که 12 نفر بوده اند است و به مرور زمان فرزندانشان ازدواج کرده و در این محل سکنی گزیدند و اکنون حدود 30خانوار در این محله زندگی می کنند.
** صدای زندگی از زاغهها
طول کوچه خاکی و مارپیچ این محله را طی می کردیم که نوایی دلنشین گوش نوازی می کرد و هرچه به انتهای کوچه نزدیک می شدیم صدا واضح تر و بلندتر می شد به دنبال نوای دلنشین ساز وارد یکی از این خانه های کپری شدیم که مردی حدود چهلساله با سه تاری در دست به استقبالمان آمد.
جمشید، نوازنده سه تار می گوید: شغل اکثر اهالی کارگری است، خیلی از مسئولان تاکنون برای بازدید به این محله آمدند ولی مشکلی از ساکنان حل نشده است.
او سخن خود را اینگونه ادامه می دهد: بیش از 70 کودک در این محله به دور از بهداشت، امنیت و امکانات در این خانههای حلبی زندگی میکنند که با یک زلزله بر سر اهالی آوار خواهد شد.
جمشید می گوید: بعضی ارگان های وعده پرداخت مبلغ یک میلیون و 500هزار تومان به ما میدهند که از این محله برویم و خانه هایمان را ترک کنیم که حرف خنده داری است، این مبلغ فقط کرایه حمل وسایل ما به مکانی دیگر است.
او ادامه می دهد: با وجودی که لولههای گاز شهری از یک متری ما عبور میکند ولی به اهالی این محله گاز نمی دهند و به ناچار ما از کپسول و هیزم برای گرم کردن فرزندان و خانه هایمان استفاده میکنیم که این وضعیت بسیار خطرآفرین است.
** می رویم اما نه در بیابان
یکی دیگر از اهالی که همراه ما به خانه جمشید آمده با اشاره به اینکه قبلاً شهرداری مدعی تصاحب این محله بود ولی در چند سال اخیر یکی از بنیادها خواهان آن است می گوید: خیلی از پدرانی که در این محله زندگی میکنند خود در اینجا به دنیا آمده اند ، اهالی حتی راضی شدند اگر زمین به آنها داده شود از این مکان بروند البته نه در بیابان، در جایی که قابل سکونت کردن باشد.
او می گوید: هیچ گونه امکانات شهری به ساکنان این محله داده نمی شود.
** زمین گران باعث محرومیت اهالی
قیمت زمینی که اهالی این محله خانههای حلبی و بلوکیشان را روی آن بنا کرده اند میلیاردها می ارزد ولی آنها در اوج محرومیت و فقر زندگی میکنند و به قول خودشان شاید دلیل این محرومیت همان قیمتی بودن زمینشان است که تاکنون آنها در این وضعیت نابسامان زندگی سپری می کنند.
** همسایه ها
با وجودی که گلایه ودرددلهای اهالی این محله تمامی نداشت باآنها خداحافظی کردیم وبه سراغ همسایههای آپارتمان نشین این محله رفتیم و نظرشان را درباره زاغه نشینان همسایه شان جویا شدیم.
میلاد یکی ازاهالی برج های مجاورکه در حال خارج کردن ماشین لوکس خارجی خود از پارکینگ است می گوید: زاغه نشینان در طول روز چندین بار گلههای گوسفندشان را برای چرا از میان محله به سمت زمین های نزدیک کمربندی عبور میدهند که باعث نارضایتی و گلایه اهالی شده است.
او ادامه می دهد: وجود این دام ها در محله و رعایت نکردن بهداشت باعث شیوع بیماری و وجود انواع حشرات مخصوصاً در فصل تابستان شده است.
میلادمی گوید: چند سال پیش ماشینم را در کوچه زیر سایه درختان پارک کرده بودم که گوسفندان برای خوردن برگ درختان روی کاپوت و سقف اتومبیل رفتند و آن را دچار سانحه کردند که آن خودرو را به ضرر چند ده میلیون تومانی به فروش رساندم.
او حرف خود را اینگونه ادامه می دهد که بوی دام و فضولات آن مخصوصاً در تابستان آسایش اهالی را سلب کرده و لازم است مسئولان هرچه سریع تر فکری به حال این موضوع کنند.
** اهالی قدیمی اسکان داده میشوند
شهردار منطقه چهار شیراز در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اعلام کرد: حوزه معاونت اجرایی شهرداری شیراز با هماهنگی فرمانداری در این زمینه توافقاتی مبنی بر اسکان کسانی که طولانی مدت در این محله ساکن بودند، کرده است.
فرزاد رئیس زاده افزود: کسانی که از قدیم در این محله زندگی میکردند به نحو مطلوبتری اسکان داده میشوند ولی کسانی که به تازگی در این محله ساکن شدند از این مکان جمعآوری خواهند شد.
وی بیان کرد: در مجموع چون مصوبه شورای امنیت ملی مبنی بر جمع آوری اینگونه محلات است باید نظر آخر را شورای تأمین شهرستان ابلاغ کند.
وی با اشاره به جمعیت بیش از 100نفر در این محله اضافه کرد: شهرداری نمیتواند به این موضوع ورود کند به همین دلیل مذاکراتی با فرمانداری در این زمینه انجام دادهایم که قرار بر اسکان اهالی قدیم این محله شده است.
** شهرداری و مرکز بهداشت باید پیگیری کنند
معاون امور فنی و عمرانی فرمانداری شیراز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: متاسفانه در اطراف شیراز و برخی نقاط شهری، نابسامانی در زمینه ساخت و ساز به دلیل هجوم مهاجران به سمت این کلانشهر وجود دارد ولی در سالهای اخیر به شدت نظارت بر اینگونه ساخت و سازها اعمال شده است.
فرهاد امیدوار افزود: از حدود یک سال و نیم گذشته برای قوت گرفتن نظارت بر ساخت و سازها، شهردار حریم تعیین شده اما تغییر کاربری بر عهده جهاد کشاورزی و مسکن و شهرسازی و کنترل بر ساخت و سازها وظیفه شهرداری است.
وی ادامه داد: متاسفانه در دهه های اخیر این نظارت ها بسامان انجام نشده در صورتی که می بایست ارگان های متولی زمین بموقع نسبت به تعیین تکلیف ملک اقدام کنند.
امیدوار اضافه کرد: در سالهای اخیر مکاتبات زیادی درباره ساخت و سازهای غیر مجاز انجام شده و شهرداری و شورای شهر موظف به انجام اقدامات لازم شده اند وقوه قضائیه نیز به صورتی مناسب وارد عمل شده است.
معاون امورفنی وعمرانی فرمانداری شیراز به ماده 55 قانون شهرداری ها اشاره واضافه کرد: بر اساس این قانون وظیفه حفظ بهداشت وخروج دام و دامداری ازشهرها وظیفه شهرداری است ومرکزبهداشت نیزمی تواند برای تشکیل پرونده به موضوع ورود کند.
9873 /1876
گزارشگر: محمد امین افشارپور ** انتشاردهنده:غلامرضا مالک زاده
کپی شد