اگرچه بیشتر 20 تا 40 ساله ها در خطر هستند ولی این بیماری پیر و جوان نمی شناسد؛ اصلا دکتر افشین برهان حقیقی، استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی شیراز و فوق تخصص سکته مغزی به گزارشگر «خبرجنوب» می گوید که از یک جنین میتواند به سکته مغزی دچار شود تا کهنسال ترین افراد. این شده که سکته مغزی در ایران و فارس یکی از 3 علت اصلی مرگ و میر است و علت اول و اصلی معلولیت. این طور که این پزشک نورولوژیست می گوید، تا همین چند سال پیش دست کم 20 درصد کسانی که به سکته مغزی دچار می شدند، جان خود را از دست می دادند. گویا اکنون وضع بهتر شده و میزان مرگ و میر بر اثر سکته مغزی به شکل قابل توجهی کاهش پیدا کرده است. یعنی امروزه 10 تا 15 درصد کسانی که دچار سکته مغزی می شوند جان خود را از دست می دهند؛ ولی معلولیت بر اثر سکته مغزی همچنان بالا است؛ گویا تا 60 درصد کسانی که سکته می کنند، معلول می شوند. این معلولیت البته تازه آغاز انبوهی از مشکلاتی است که نه تنها بیمار بلکه اطرافیان او را دچار می کند و هزینههای گزافی روی دست بیمار، خانواده و سیستم درمانی کشور میگذارد.
صدای سکته مغزی را بشنوید
«سکته مغزی مرد و زن نمی شناسد؛ از جنین گرفته تا افراد بزرگسال، کودک، جوان و میانسال ممکن است به سکته مغزی دچار شوند به همین خاطر ما باید به خوبی سکته مغزی را بشناسیم و برای پیشگیری از آن کاری کنیم». این را دکتر برهان حقیقی می گوید؛ و ادامه می دهد که امسال پویشی به نام «صدای سکته مغزی را بشنوید» راه اندازی شده تا به مردم درباره این بیماری آگاهی رسانی کند. «صدا» هم مخفف صورت، دست و پا و اختلال در تکلم است.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی شیراز ادامه می دهد: «اگر کسی به صورت حاد و سریع به فلج صورت، فلج دست و پا و اختلال تکلم دچار شود باید اطرافیان او به سرعت با اورژانس 115 تماس بگیرند و اورژانس هم بیمار را به بیمارستان هایی که کیفیت ارایه خدمات مربوط دارند انتقال دهد».
در میان بیمارستان های شیراز، تنها دو بیمارستان سعدی (شهید فقیهی) و نمازی صلاحیت درمان این بیماران را دارند. و آنچه اهمیت دارد، این است که بیماران در یک ساعت اول به بیمارستان منتقل شوند؛ در مواردی تا 4 ساعت هم بیمار قابل برگشت است ولی اگر دیر شود، روند مرگ سلولهای مغزی شروع می شود و آن وقت، دیگر خسارت وارد شده جبرانپذیر نخواهد بود. در این شرایط این گونه که دکتر برهان حقیقی میگوید، بسیاری از بیماران و اطرافیان آنها جای آنکه بیماران را به بیمارستانهای شهید فقیهی و نمازی برسانند، آنها را به درمانگاه ها، بیمارستانها و پیش پزشکانی میبرند که تخصص یا امکانات لازم برای بیماران دچار سکته مغزی را ندارند. از قرار معلوم، شماری هم به کارهایی چون «حجامت»، یا «زالو انداختن» رو میآورند. روشهایی که این استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی شیراز و فوق تخصص سکته مغزی می گوید، هیچ کمکی به درمان بیماران نمیکند: «اگر فرصت طلایی درمان از میان برود، دیگر کاری نمی توان کرد. با این حال می بینیم که در مواردی مردم به خوددرمانی روی می آورند یا بیماران را به بیمارستان ها و درمانگاه هایی میبرند که تخصص درمان بیماران دچار به سکته مغزی را ندارند. نتیجه این می شود که فرصت طلایی درمان از دست می رود؛ تازگی هم باب شده که برخی زالودرمانی یا حجامت می کنند و مردم باید بدانند که این روش ها هیچ تاثیری در درمان سکته های مغزی ندارد».
هزینه های معلولیت
نتیجه این وضع البته، اگر به مرگ بیمار منتهی نشود، چیزی جز معلولیت نخواهد بود. معلولیتی که نه تنها هزینه زیادی را روی دست سیستم درمانی کشور می گذارد بلکه کیفیت زندگی بیمار و خانواده او را به شدت کاهش می دهد. دکتر برهان حقیقی می گوید: «سالانه 2 هزار نفر به خاطر سکته مغزی تنها به بیمارستان نمازی مراجعه می کنند. سکته مغزی یک بیماری هزینه بر است و بیمار و سیستم درمانی کشور باید با هزینه های بسیار زیاد فیزیوتراپی و توان بخشی روبرو شوند. همراهان بیمار هم با مشکلات زیادی روبرو می شوند چرا که بیمار زخم بستر می گیرد، بدن او عفونت می کند و ممکن است دچار شکستگی در دست و پا شود برای همین بهترین کار پیشگیری است».
این طور که به نظر میرسد، اصلی ترین کارها در پیشگیری از سکته مغزی کنترل فشار خون است؛ همچنین کنترل قند خون، چربی ها و دوری از همه مواد دخانی.
دکتر برهان حقیقی تاکید میکند: «از هر مواد دخانی به ویژه سیگار و قلیان باید پرهیز کرد؛ در این میان آنچه اهمیت زیادی دارد زندگی شاداب به همراه ورزش است. ما اکیدا از مردم می خواهیم برای پیشگیری از این بیماری ها
ورزش کنند».
این طور که به نظر می رسد اما، میزان تحرک در مردم فارس کمتر از 30 درصد است؛ این یعنی 70 درصد شهروندان این استان تحرک کافی ندارند.
طبق اعلام وزارت بهداشت، مردم فارس و هرمزگان کمتحرکترین مردم ایران هستند. اما نتیجه چنین شرایطی چه میشود؟ شاید جامعه ای بیمار که بخش بزرگی از دارایی اش باید صرف درمان شود.
46
