رئیس دانشگاه هنر شیراز با تاکید بر این که دوران هخامنشیان یک دوره علمی است تا سیاسی گفت: با نگاه به کشفیات در شهر هخامنشی پارسه می توان شاهکارهای هنری و نظام و معماری را در دو هزار و 600سال قبل به وضوح دید که این نظام نیازمند دانش و توان تکنیکی خاصی بوده است.
دکتر علیرضا عسکری چاوردی در سمینار میراث جهانی هخامنشیان با بیان این که مبنا و اساس علمی ایرانیان بعد از دوره ایلامیان و با ظهور سلسله هخامنشیان شکل می گیرد، گفت: شکل گیری این نظام علمی پایه های اقتصادی ایران را نیز محکم تر می کند.
عسکری با اشاره به کشفیات اخیر در شهر پارسه (محوطه تل آجری) گفت: حریم مجموعه جهانی تختجمشید همواره از امنیت ویژهای برخوردار است چرا که در این منطقه آثار بسیاری از دوره هخامنشیان در دل خاک دارد که باید حفاظت شوند.
وی ادامه داد: شهر پارسه در حریم مجموعه جهانی تخت جمشید قرار داشته که کاوش های اخیر حکایت از وجود سازه های منحصر به فرد و ارزشمندی دارد.
به گفته این باستان شناس، تخت جمشید در واقع تختگاه و یک کاخ در شهر پارسه بوده است. عسکری ادامه داد: شاخصترین آثاری که در این محوطه تاریخی (تل آجری) کشف شد؛ ساختمان بزرگی به ابعاد 30 در 40مترمربع با دیوارهایی به ضخامت 10 و 12 متر بوده که شباهت بسیار به دروازه یک شهر دارد. وی افزود: بهترین آجرهای لعاب دار، انواع نقوش حیوانی و کتیبههای خطی در این محوطه تاریخی کشف شدند. رئیس دانشگاه هنر شیراز اضافه کرد: در واقع سازه ای که در این محوطه تاریخی کشف شد؛ شباهت بسیاری به دروازه ایشتار در شهر بابل دارد که از ارزش فرهنگی بسیاری برخوردار است.
عسکری با بیان این که طبق مطالعات صورت گرفته قدمت این بنا به سال های 539 تا 518 قبل از میلاد برمیگردد، افزود: میتوان این بنا را به اواخر حکومت کوروش و دوره کمبوجیه نسبت داد. وی همچنین افزود: طی 5 سال کاوش که در محوطه تل آجری با همکاری هیات باستان شناسی ایتالیا صورت گرفت نقوشی از حیوانات ترکیبی اسطوره ای به نام موش خوشو (نماد خدایان مردوک در بابل) همین کتیبه هایی با کلماتی چون پادشاه، خدا و دروازه و آجرهای لعاب دار و منقوش کشف شد.
وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به این که در حال حاضر می توان تمدن هخامنشیان را در ایران و بخش عمدهای از آن را در ترکیه و آسیای مرکزی، افغانستان و پاکستان، شمال آفریقا و لبنان کنونی دید، افزود: متاسفانه عمده سازههای تاریخی این دوره (هخامنشیان) در عراق است که یا تخریب شده و یا مورد بی توجهی قرار دارد. عسکری افزود: در واقع نظام قدرتمند و حکومت هخامنشیان در نیمه هزاره یکم پیش از میلاد شکل گرفته است و ایران منشا فرهنگی بزرگ این دوره تاریخی است. در ادامه این سمینار مصطفی ندیم، استاد تاریخ دانشگاه شیراز نیز با بیان این که همواره از کوروش به عنوان بهترین پادشاه آرمانی یاد می شود، افزود: متاسفانه بخشی از تاریخ و فرهنگ کشورمان به ویژه در توصیف شخصیتها دچار افراط و تفریط شده است. وی ادامه داد: به طور مثال کوروش هخامنشی یک سیاستمدار بزرگ بوده و با تمامی محاسن و معایبش همواره در اسناد تاریخی از آن به عنوان یک حاکم خوب یاد میشود نه یک پیامبر!
وی با تاکید بر این که کوروش هخامنشی پیامبر نبوده است، افزود: متاسفانه برخی کوروش را فوق انسان توصیف میکنند درحالی که او یک حاکم خوب و با اخلاق و سیاستمدار بوده است. ندیم اضافه کرد: در زمان حکومت کوروش هخامنشی جنگهای زیادی بین تمدنهای بزرگ رخ میدهد و این پادشاه ایران به فتوحات از جمله فتح شهر بابل دست مییابد. وی افزود: بابل شهر مستحکمی بوده و نیروهای جنگنده بسیاری داشته است هرچند که اختلافات داخلی در این شهر در آن دوره زیاد بوده است و کوروش با نبردهای طولانی این شهر را فتح می کند. این استاد تاریخ در دانشگاه شیراز گفت: در برخی از متون تاریخی آمده است که کوروش در این جنگ افراد زیادی را می کشد که طبق شواهد موجود کشته شدگان مردم شهر نبودند بلکه سپاهیان شهر بابل بودند. وی ادامه داد: کوروش پس از فتح بابل رفتار بسیار خوبی با مردم شهر داشته و این موضوع بارها در متون غربی نیز ذکر شده است. ندیم با اشاره به این که شهر بابل بزرگ ترین مرکز سیاسی و فرهنگی عصر باستان بوده، افزود: بسیاری از فرهنگ و جشنهای ایرانی چون نوروز، تحت تاثیر فرهنگ بابلیان قرار میگیرد.در ادامه نیز احمد فضلی نژاد؛ مدیر بخش تاریخ دانشگاه شیراز نیز با بیان این که میراث باستانی ایران حاصل تلاش تمدن ساز زنان و مردانی است که طی سفری چند هزار ساله انبوهی از داشته های خود را برای آیندگان برجا گذاشته اند، گفت: از جمله اقوام متعدد این سرزمین پارسیها بودند که توانستند پهناورترین امپراطوری جهان را برپا سازند و موزاییکی از فرهنگ ها و هنرهای تمدن های همجوار را خلق کند.وی افزود: تبادلات و روابط گسترده میان فرهنگی در جهان کنونی میتواند فرصتی برای ملت های باستانی فراهم سازد تا در بازار فرهنگی جهان علاوه بر عرضه داشته های تاریخی و تمدنی خود به تولید ثروت و افزایش قدرت و امنیت ملی بپردازد.
شناسایی 9 مرحله سکونت در طول تخت پاسارگاد
به گزارش خبرنگار ما در این سمینار پرفسور «پی یر فرانچسکو کالییری» استاد باستان شناسی دانشگاه بولونیا در ایتالیا نیز طی سخنانی گفت: هیات باستان شناسی مشترک ایران و ایتالیا (دانشگاه شیراز و بولونیا) از سال 2008 میلادی تاکنون در منطقه پارسه مشغول به کار است.وی با بیان این که دهکده ای از دوره هخامنشی در این مکان واقع است که تا حدی کاوش شده افزود: محوطه هخامنشی تلتخت در پاسارگاد نیز مورد کاوش های باستان شناسی قرار گرفته که درواقع این بنا در دوره کوروش به عنوان مکانی برای انجام تشریفات بوده است و در دوره حکومت داریوش به دژی محکم تبدیل میشود. کالییری در ادامه با اشاره به کاوشهای باستان شناسی که در این منطقه و طی یکصد سال اخیر صورت گرفته است گفت: همه این کاوشها از نظر روششناسی بسیار ضعیف بودند و بنابراین اطلاعات ناچیزی از لایه نگاری و مطالعات یافته ها به جای گذاشته اند. به همین دلیل گروه باستان شناسی ایران- ایتالیا یک کاوش مقدماتی در تل تخت انجام دادند. وی افزود: در این محل 9 مرحله سکونت شناسایی شد، با این وجود چون مکان کاوش در حاشیه سایت باستانی بود مقدار بسیار کمی آثار در آن جا کشف شد از این رو کانون توجه فعالیت ها از پاسارگاد به پارسه معطوف گردید. استاد باستان شناسی دانشگاه بولونیا اضافه کرد: تلاش بزرگی که برای دستیابی به دانش بهتر توپوگرافی ساختمان های پادشاهی پاسارگاد انجام گرفته از سوی تحقیقات ایرانی- فرانسوی بوده است که هنوز هم ادامه دارد. وی در ادامه درخصوص بناهای اصلی و هخامنشی در منطقه میراث جهانی پاسارگاد گفت: قدمت این بناها به زمان حکومت کوروش هخامنشی برمیگردد که این آثار شامل مقبره، زندان، تل تخت می باشد و آثاری هم منصوب به زمان حکومت داریوش میباشد. کالییری در ادامه با بیان اینکه ساخت و سازهای داریوش هخامنشی در تل تخت حایز اهمیت است، افزود: انجام این کار توسط داریوش تفسیر دیگری دارد که وقتی آن را کنار الواحی که توسط او به نام کوروش قرار می دهیم نشان می دهد که داریوش برای اینکه به تاج و تخت حکومت خود مشروعیت بدهد از نام کوروش استفاده کرده است.
تخت جمشید جایی برای سکونت پادشاهان هخامنشی
دکتر جولیان کانی موزه دار بخش آثار باستانی شرق نزدیک موزه لوور در پاریس نیز طی سخنانی با بیان اینکه شوش به عنوان یکی از پایه های پادشاهی هخامنشی محسوب می شود و یکی از چندین مجموعه باشکوه معماری است افزود: پاسارگاد و تخت جمشید جایی برای سکونت پادشاه و خاندان سلطنتی همچنین محلی برای جشن گرفتن و به رخ کشیدن قدرت امپراتوری سلسله هخامنشی بوده است.
به گفته وی طبق منابع تاریخی یونان باستان که اولین بار توسط هرودت در قرن 5 قبل از میلاد شوش اولین بار شناسایی شد و حفاریهای صورت گرفته در تپهای که از آن پس به تپه آپادانا معروف شد بقایای کاخ عظیم هخامنشی را آشکار ساخت که با آثار به جای مانده از تخت جمشید شباهت دارد.
کانی در ادامه با اشاره به 150 تحقیق باستان شناسی کاخ داریوش در شوش گفت:پس از اولین گام کاوش های کاخ هخامنشی در شوش تاریخ منقطع را دنبال کرد تا اینکه بررسیهای نهایی توسط هیات های باستان شناسی ایرانی انجام گرفت. وی افزود: این بررسی های منقطع باعث شده است که امروز ما مفهوم ناقصی از این کاخ داشته باشیم با وجود این اسناد موجود علی رغم کیفیت نابرابر به ما امکان تصور کلی تاریخ آن زمان در مورد معماری و تزئینات این بنای مهم را میدهد. کانی گفت: پایه گذاری اصلی بنا به داریوش اول برمیگردد و احتمالا اقدامی مقدماتی برای برنامه های وسیعتر در ساخت و ساز سلطنتی مانند تخت جمشید بوده است. انتخاب شوش احتمالا بخاطر موقعیت استراتژیکی مناسب آن در قلب قلمرو پادشاهی بوده اما علاوه بر این شوش یک سمبل سیاسی مهم به شمار می آمده است چون از هزاره چهارم قبل از میلاد (6هزار سال قبل) شوش مرکز سیاسی اصلی قلمداد می شده.وی افزود: چنین به نظر می رسد که کاخ هخامنشی شوش به عنوان یک سایت باستان شناسی عظیم تا شناسایی کامل فاصله بسیار دارد و سوالات بیشماری درمورد آن هنوز بی پاسخ مانده است.در ادامه این نشست حبیب آگهی معاون پژوهشی دانشگاه شیراز نیز به کتیبههای هخامنشی که مزمون اجتماعی و فرهنگی دارند، اشاره کرد و گفت: در یکی از این کتیبهها نوشته شده که ایران از خشکسالی، دروغ و جنگ در امان باشد که چنین نوشته ای از ارزش فرهنگی بالایی برخوردار است.
وی همچنین افزود: تاریخ ایران اسلامی ما برآیند اتفاقاتی است که در طول تاریخ رخ داده و دارای ارزش بسیاری می باشد.
46
