اینجا بازار نیست، خانه تازه عروسی است که به نمایش گذاشته شده است! بانویی که به کالاهایی که به قول معروف همراه او کرده اند افتخار میکند و فک و فامیلی که در خانه او مانند فروشگاه راه میروند و میگویند هیچ چیز کم نگذاشته اید؛ از گوشت کوب برقی بگیر تا زعفران ساب، انواع و اقسام وسایل غیر برقی، چند تخته فرش، سوزن خیاطی و چندین رنگ نخ برای دوختن انواع و اقسام دکمه هایی که شاید بیفتد!
شیشه های درب دار و سرویس قابلمه؛ انواع و اقسام سینی، سبدها و قوطی هایی که از سبزی خشک لبریز است، چند دست پارچ و لیوان که روی میزهای کوچک به نمایش گذاشته شده و انواع لوازم برقی کوچک و بزرگ با برندهایی که عمدتاً خارجی هستند.
در سرویس بهداشتی را هم که باز میکنی با فضایی گلباران مواجه می شوی که تعجب برانگیز است، گل های خشکی که به محض گذاشتن پا در این فضا له می شوند!
حمام هم که با شامپو و صابون خارجی و لیف و کیسه و همه چیزهای دیگر تزیین شده است.
وارد آشپزخانه که می شوی از کنار درب یخچال که توسط تماشاگر قبلی نیمه باز مانده چند مرغ که به دورکمر و پای آن روبان قرمز زده شده خودنمایی میکند. آخر خانواده عروس باید یخچال را پرکنند و بعد تحویل عروس و داماد عزیز بدهند! خامه، پنیر، شیر، تخم مرغ هم برای صبحانه حاضر است و اگر یکی از آن ها نباشد یعنی مادر عروس کم گذاشته و سهل انگار بوده است.
به این خاطر که بازدیدکنندگان شاید در یخچال را بگشایند فریزر هم بهتر است از گوشت، مرغ و سبزی پر شود تا علاوه بر آن حداقل یکی دو ماه مایحتاج عروس و داماد فراهم باشد و آب در دلشان تکان نخورد! بیشتر زنها در خانه این نوعروس زیر چشمی هم که شده همه وسایل آشپزخانه را ورانداز میکنند، گویی که می خواهند کم و کسری احتمالی را به حافظه بسپارند و بعد مفصل به آن بپردازند.
چند دقیقه ای که از ورود آن ها می گذرد آن قدر عجیب وارد حریم خصوصی تازه عروس میشوند که کابینتها را دانه به دانه نگاه می کنند و در حالی که مبارک است مبارک است از زبانشان نمی افتد حدقه چشم هایشان مشاهده هیچ کالایی را از قلم نمی اندازد.
این در حالی است که مادر عروس که تا کمر در قرض فرو رفته است دایم از دختر و داماد تحصیلکردهاش صحبت میکند و میگوید: «این که قابلشان را ندارد، شرمنده ایم». او چنان در این مورد حرف می زند که گویی موظف بوده علاوه بر دخترش کالاهای اساسی و غیر اساسی بسیاری را تهیه کند تا به همراه او به خانه بخت بفرستد!
در قسمت دیگری از این قصه، زنان در حالی که در گوشه و کنار خانه نوعروس در حال تماشای بازار قوطیهای حبوبات، ادویه جات و دیگر اجناسی که به دلیل فراوانی قابل بیان نیست و روی اوپن به نمایش گذاشته شده هستند این وضع را تحسین می کنند؛ آن جا همه چیز روبان پیچی شده و تنها چیزی که کادو ندارد عروس خانم است!
برخی خانم ها در این «تفتیش» در ظاهر «جهیزیه بران» از سرویس بهداشتی پر از گل و سنبل تا مرغ روبان زده درون یخچال عروس و داماد که انگار یخچال عمومی است هیجان زده می شوند و حتی عکس می گیرند به حدی که آنها را در صفحه اینستاگرامشان هم به اشتراک می گذارند!
در همین ارتباط استاد دانشگاه شیراز با اشاره به مسائل و مشکلاتی که در مباحث خانواده وجود دارد به خبرنگار «خبرجنوب» گفت: متاسفانه برخی با ترویج یک سری امور نامطلوب شرایط ازدواج را سخت کرده و به مشکلات دامن می زنند.
دکتر حلیمه عنایت افزود: چشم و هم چشمیها در تهیه جهیزیه بسیار مساله ساز شده و عوارض آن قابل مشاهده است به طوری که افراد هنگام تهیه جهیزیه شرایط خود را در نظر نمی گیرند و به هر قیمت سعی می کنند از دیگران عقب نمانند.
این متخصص مسائل خانواده یادآور شد: متاسفانه اخیراً به جای اینکه سنت های خانواده احیا شود به یک سری عادات نامطلوب قدیم و جدید روی آورده ایم و رسم و رسومی را نبش قبر کرده ایم، در این مورد یک سری رسوم قدیمی که بود و نبود آن هیچ گونه تفاوتی ندارد را ترویج داده ایم.
دکتر عنایت با طرح این سوال که نمی دانم این به نمایش گذاشتن ناشی از چیست گفت: در مورد چیدن جهیزیه و تماشای آن توسط افراد باید بگویم زوج ها خود باید زندگی شان را بسازند و هدف از جهیزیه دادن ارایه یک سری امکانات و حمایت اولیه است اما این موضوع به حدی رسیده که برخی مایحتاج غذایی چند ماه و حتی یک سال را برای عروس و داماد تامین میکنند و افرادی که از پس این قضیه برنمیآیند از همان اول خواستگار را رد می کنند.
این استاد دانشگاه شیراز ادامه داد: برخورد با این مسائل ضروری است و متاسفانه به دلیل این که قبلاً مسائل خانوادگی را به عنوان یک مساله فردی و شخصی میدیده اند از تریبونها به آن پرداخته نشده است.
دکتر عنایت یادآور شد: در اکثر مناطق کشور تهیه جهیزیه به عهده خانواده دختر است و متاسفانه در نگاه افراد مدافع مردان کمتر راجع به این قضیه صحبت شده است.
این استاد دانشگاه گفت: وقتی با دختران دانشجو و جوان درباره علت عدم ازدواجشان صحبت میکنیم عدم توان خرید جهیزیه ای که انتظار می رود را دلیل تجرد خود می دانند؛ آن ها می گویند خانواده ام توان خرید جهیزیه ای که مد روز است را ندارند و نمیخواهم خود و خانواده ام را تحقیر کنم.
دکتر عنایت افزود: این وضعیت به نوعی فراگیر شده که در مواردی جهیزیه مانع تشکیل خانواده و ازدواج می شود. وی گفت: متاسفانه برخی جهیزیه یک دختر را با جهیزیه دختر دیگری مقایسه می کنند و همین مساله یک خشونت روانی و کلامی است که به نمایش گذاشته شده به نحوی که روح و روان فرد را درگیر می کند؛ اثر این نوع خشونت بیشتر از خشونت جسمی است. دکتر عنایت یادآور شد: بحث مقایسه جهیزیه عین خشونت است و وقتی یک تازه عروس احساس می کند با چهار تکه کالا تحقیر شده دیگر افسار مدیریت زندگی و برقراری تعامل مطلوب با اطرافیان از دست او خارج می شود.
وی گفت: باید مقابل این رسوم اشتباه در خصوص خرید جهیزیه آن چنانی و نمایش آن در بین بستگان ایستاد و مبارزه کرد.
این متخصص مسائل خانواده یادآور شد: بیش از وضع موجود باید روی قضایایی که از نظر گذراندیم فرهنگسازی شود چرا که این مسایل می تواند مانع بزرگی برای ازدواج باشد.
دکتر عنایت گفت: در رسانه ها و تریبون های عمومی و همچنین میزگردها باید به مساله تعدیل اوضاع خرید جهیزیه و نمایش آن توسط متخصصینی که این مسایل و عوارض آن را درک می کنند پرداخته شود.
وی یادآور شد: خشونت روحی و روانی ناشی از تهیه میزان جهیزیه در برخی کشورها مانند هندوستان به حدی است که آمار خودکشی و خودسوزی به این دلیل بالا است.
دکتر عنایت گفت: در ایران اگرچه کسی برای جهیزیه خودکشی نمی کند اما نحوه تحقیر کردن زن و مقایسه او برای چند قلم کالای کمتر یا بیشتر، خشونت روحی و روانی است که سال ها می تواند روح و روان را درگیر کند.
وی یادآور شد: توصیه من این است که به مواردی مانند جهیزیه به عنوان مسائل اجتماعی توجه شود و در رسانه های عمومی و محافل علمی توسط افرادی که یک سویه به قضیه نگاه نمیکنند و با پیامدهای مساله آشنا هستند مورد بررسی اصولی قرار گیرد و فرهنگسازی درخصوص آن انجام شود.
دکتر عنایت گفت: با نهایت تاسف باید بگویم که زوج های جوانی در کشور وجود دارند که زندگی آنها به خاطر جهیزیه از هم پاشیده است.
وی افزود: زوجین خود نیز می توانند با مدیریت شرایط با به نمایش گذاشته شدن و یا اظهارنظر کردن در مورد وسایل خانه شان (جهیزیه) برخورد کنند و مدیریت آن را به دست بگیرند.
مدیر امور اجتماعی دانشگاه شیراز هم به خبرنگار «خبرجنوب» گفت: تهیه جهیزیه توسط خانواده دختر از سنتهایی است که در گذشته حکمتی داشته اما در حال حاضر با توجه به تغییر نقش زن و دختر در خانواده و اجتماع این نگرش چشم و هم چشمی در مورد آن نامتناسب است.
دکتر محبوبه البرزی ادامه داد: برخی رسوم در زمان خود پاسخگو است اما در مقاطعی از زمان به بافت خانواده و آغاز آن آسیب می زند و باید تعدیل شود متاسفانه در کشور برخی هر چیزی را که دلشان میخواهد در مورد آن بحث کرده، آن را تعدیل و یا حذف می کنند و این مساله افراد را دچار تناقض مینماید.
وی یادآور شد: تهیه جهیزیه به روش های قدیم و به نمایش گذاشتن آن در حال حاضر شکل زیبایی ندارد و دختران خود نیز به نوعی از این وضع ناراضی هستند.
دکتر البرزی گفت: چشم و هم چشمی و تجمل گرایی باعث شده که همچنان وسایل زندگی یک تازه عروس در معرض دید قرار داده شود و این کار همان به رخ کشیدن است در حالی که تقلید و باورهای نادرست در مورد جهیزیه با وجود تغییر نقش زن در خانواده نگران کننده است.
استاد دانشگاه شیراز یادآور شد: زنان در حال حاضر در انتخاب همسر، تربیت بچه ها و ایفای نقش اجتماعی بسیار فعال تر هستند و دیگر نه به عنوان کسی که صرفاً بعد از ازدواج به فردی وابسته میشود بلکه مستقل به حساب می آیند.
دکتر البرزی گفت: برخی مراسم از جمله نشان دادن جهیزیه به بستگان که خانواده ها را تحت فشار قرار می دهد باید تغییر یابد.
وی عوارض پرداختن اجباری و بیش از اندازه به جهیزیه را عاملی برای شکل گرفتن یک زندگی مشترک براساس مادیات دانست.
46
