اختتامیه ششمین دوره پایتختی کتاب و نیز معرفی روستاهای دوستدار کتاب ایران قرار است ۱۹ بهمن ۹۸ در تهران برگزار شود. جشنوارهای که چند سالی است شور کتابخوانی را با خلاقیت آمیخته است.
باآنکه فارس و شهرهای مختلف آن از رقابت در دوره نخست این جشنواره بازماندند، از دوره دوم عزم خود را برای کسب عناوین جزم کردند.
انتخاب پایتخت کتاب ایران که برگرفته از طرح انتخاب پایتخت کتاب جهان است، از سال ۱۳۹۳ آغاز شد. لقب پایتخت کتاب ایران به شهری اعطا میشود که برای تقویت جایگاه کتاب و کتابخوانی تلاشهایی در خور توجه داشته است.
شیراز در دومین دوره این جشنواره در سال ۱۳۹۴ توانست در میان پنج شهر نخست قرار گیرد و در سال ۹۵ به رتبه سوم دست یافت.
در دوره سوم، چهار نامزد از استان فارس برای شرکت در رقابت ها معرفی شدند و علاوه بر شیراز، شهرهای اوز ، صدرای شیراز و آباده نیز در این جمع قرار گرفتند.
در دوره چهارم این رویداد، شهر صدرا موفق به کسب عنوان شهر خلاق کتابخوان شد و شهر کاشان به عنوان پایتخت کتاب ایران برگزیده شد.
در دوره پنجم، شیراز، اوز و صدرا از استان فارس برای کسب عنوان پایتختی کتاب ایران در جمع نامزد های نهایی قرار گرفتند، همچنین دو روستای جایدشت از توابع شهرستان فیروزآباد و روستای کریشکی از توابع شهرستان لارستان توانستند به جمع ١٠ روستای برگزیده نهایی جشنواره روستاها و شهرهای دوستدار کتاب راه یابند.
هماکنون و در دور ششم این طرح همچنان استان فارس با شهرهای شیراز و اوز لارستان در جمع پنج نامزد نهایی این دور از جشنواره در کنار شهرهای بم، ری و رفسنجان به رقابت میپردازد.
مهمترین برنامههای شیراز برای معرفی خود با عنوان شهر شایسته دریافت عنوان پایتختی کتاب ایران همکاری نهادهای شهری در ترویج فعالیتهای کتابخوانی، بازسازی قدیمیترین کتابخانه در جنوب ایران، ایجاد باغ کتاب، ایجاد کتابخانه تخصصی کودک و نوجوان، ایجاد شبکه شهروندان دوستدار کتاب، اعلام فراخوان انتخاب کتاب سال فارس و برنامه ویژه مفاخر است.
شهر اوز نیز با ارائه گزارش درباره تعدد کتابخانه های تاسیس شده و در حال تاسیس این شهر، برگزاری جام باشگاههای کتابخوانی، بهرهگیری از ظرفیتهای خیرین در حوزه کتابخوانی و ترویج آن، در این دور رقابتها شرکت کرده است.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس در گفت و گو با ایرنا بیان داشت: در ششمین دوره انتخاب و معرفی پایتخت کتاب ایران ۱۶۳ شهر آثار و مستندات خود را به دبیرخانه مرکزی ستاد هماهنگی شهرها و روستاهای دوستدار کتاب معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارسال کردهاند.
صابر سهرابی با بیان اینکه کیفیت برنامه های ارسالی در ایندوره در مقایسه با دورههای گذشته، به صورتی شایان توجه رشد کرده است، ابراز داشت: داوران مراحل اولیه این طرح برخلاف روال سالهای گذشته که ۲۰ شهر را بهعنوان شهرهای راهیافته به مرحله نیمهنهایی انتخاب میکردند، در مرحله نیمه نهایی ۳۸ شهر را به دبیرخانه معرفی کردند.
وی درباره مولفه های اصلی انتخاب شهرها و روستاهای دوستدار کتاب گفت: بر اساس شیوهنامه داوری این رقابت، مولفههایی مانند مشارکت تشکلهای مردمنهاد و نهادهای عمومی، توجه به طیف گسترده مخاطبها، اثربخشی، خلاقانه و پایدار بودن طرحها و برنامهها اهمیت دارد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس همچنین طراحی ویژه برنامهها و فعالیتها برای پایتختی کتاب، تناسب آنها با نیازهای محلی، آیینهای بومی و ارزشهای دینی و ملی، تأثیر پایدار در ارتقای سطح فرهنگ کتابخوانی، برخورداری از پشتیبانی شرکتهای بزرگ تجاری، کارخانهها و دستگاههای اجرایی برای تأمین هزینهها و سرمایهگذاری را از دیگر مؤلفههای مهم و مؤثر در داوری طرحها و برنامههای ارائه شده در این رقابت عنوان کرد.
افزون بر پایتختی کتاب که فارس چهار سال است برای رسیدن به آن تلاش میکند، در حوزه طرح معرفی روستاهای دوستدار کتاب ایران نیز در طول دورههای برگزاری این جشنواره گامهای مهمی برداشته شده است.
در این دوره از رقابت ها یک هزار و ۴۱۹ روستا و منطقه عشایری برای قرار گرفتن در جمع چهار روستای دوستدار کتاب برنامه های خود را ارائه کرده اند.
هیات داروان این جشنواره در مرحله اول ۱۲۶ روستا و منطقه عشایری را برای داوری در مرحله دوم انتخاب کردند.
در ادامه داوران در مرحله دوم این جشنواره از میان ۱۲۶ اثر راهیافته به این مرحله ۶۰ روستا و منطقه عشایری از ۲۳ استان را به عنوان برگزیدگان مرحله دوم این جشنواره انتخاب و به دبیرخانه جشنواره برای داوری نهایی معرفی کردند. همچنین از میان ۶۰ روستای راهیافته به مرحله نهایی این جشنواره ۶ روستا و منطقه عشایری نامزد مرحله نهایی بخش استمرار شدند. جایزه بخش استمرار به روستایی تعلق میگیرد که در دورههای پیشین این رقابت حضور داشته و به عنوان برگزیده یا شایسته تقدیر معرفی شده است.
استان فارس ۹ نماینده در این بین دارد و از لحاظ تعداد راهیافتگان به مرحله نهایی در صدر است. روستای علویه در بخش کردیان شهرستان جهرم برای سومین سال متوالی نامزد کسب عنوان روستای دوستدار کتاب کشور شده است؛ همچنین نام روستای طاحونه جهرم نیز در این فهرست دیده می شود.
افزون بر این، شهرستان لامرد نیز با معرفی روستاهای دهنو و پاقلات ۲ نماینده در این رقابتها دارد.
جز اینها روستای حشمتیه از شهرستان آباده، روستای اکبرآباد از شهرستان پاسارگاد، روستای ولیعصر از شهرستان مرودشت، روستای غدیر از شهرستان داراب و روستای خورنگان از شهرستان فسا نمایندگان روستاهای دوستدار کتاب فارس در مرحله نهایی این رقابت هستند.
فراخوان ششمین جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب ایران اول تیرماه سال ۹۸ از سوی دفتر مطالعات و برنامهریزی فرهنگی و ستاد هماهنگی شهرها و روستاهای دوستدار کتاب معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شد. در فرایند برگزاری این رقابت نهادها و سازمانهایی همچون نهاد کتابخانههای عمومی کشور، معاونت توسعه مناطق محروم ریاست جمهوری، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی، سازمان شهرداریها و دهیاریها، ستاد عالی کانونهای فرهنگی و هنری مساجد کشور، خانه کتاب، کمیسیون ملی یونسکو، اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، انجمن کتابداری واطلاعرسانی ایران و شبکه روستاهای دوستدار کتاب، انجمن نویسندگان کودک و نوجوان و بخش خصوصی و فعالان فرهنگی و تشکلهای مردمنهاد مشارکت داشتند.