فهرست کالاهای آسیب رسان به سلامت برای منع تبلیغات در شورای عالی امنیت غذایی به ریاست رئیس جمهوری و چند وزارتخانه عضو این شورا، مصوب شده و همین مصوبه ضمانت اجرایی برای این موضوع محسوب می‌شود. در سطح استان‌ها نیز این موضوع باید پیگیری شود و ریاست کارگروه سلامت و امنیت غذایی با استانداران و دبیری آن با دانشگاه‌های علوم پزشکی است.
مهمتر از نظارت و برخورد سازمان‌های مسوول بر عدم تبلیغ کالای آسیب رسان به سلامت مردم که بود و نبود آن در اما و اگر است ، آگاهی مردم از وجود فهرست کالاهای آسیب رسان و شکل گیری مطالبه عمومی برای جلوگیری از تبلیغ چنین کالاهایی به ویژه در شبکه‌های تلویزونی است ، به عبارتی دیگر مردم باید در این زمینه هوشمندانه عمل کنند و فریب رنگ و لعاب تبلیغات کالاهایی مانند روغن ، چیپس ، پفک و انواع نوشیدنی های گاز دار را نخورند.
سابقه قانون ممنوعیت تبلیغ کالاهای آسیب رسان به سلامت بیشتر به برنامه پنجم توسعه بر می‌گردد؛در قانون‌های چهارم، پنجم و ششم توسعه هم تاکید فراوانی در زمینه عدم تبلیغ این کالاها انجام شده و از طرفی مجازات‌هایی برای جلوگیری از پخش آن درخواست شده است اما همچنان ضمانت اجرای این قانون در هاله‌ای از ابهام است.
قانون به وزارت بهداشت تکلیف کرده است که فهرست کالاهای آسیب رسان به سلامت را تعیین و ابلاغ کند. از طرفی وزارت بهداشت به مردم توصیه می‌کند کالاهایی که به سلامت آسیب می‌زنند را کمتر مصرف کنند. هر چند تضمینی وجود ندارد که مردم از این کالاها کمتر مصرف کنند اما می توان امید وار بود که با شکل گیری مطالبه عمومی استقبال کمتری از تبلیغات چینین کالاهایی شود.
دانشگاه علوم پزشکی شیراز و اعلام فهرست ممنوعه تبلیغ
بر اساس قانون ممنوعیت تبلیغ کالاهای آسیب رسان سلامت، دانشگاه علوم پزشکی شیراز اخیرا اعلام کرد : کالاهای آسیب رسان به سلامت تحت هیچ شرایطی نباید تبلیغ شوند و قانون گذار برخورد لازم با متخلفان را نیز در دستور کار قرارداده است.
دکتر عبدالرسول همتی معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز با بیان اینکه طبق این قانون تبلیغ کالای آسیب رسان مصداق تخلف است، گفت: طبق ماده ۷ قانون احکام دائمی، وزارت بهداشت و سازمان استاندارد وظیفه تعیین فهرست کالاهای آسیب رسان را بر عهده دارند، این موضوع وقتی اهمیت پیدا می کند که در کنار قوانین بازدارنده، آموزش و افزایش آگاهی جامعه نیز لحاظ شود، کاری که رسانه ها دوش تا دوش وزارت بهداشت باید انجام دهند تا مردم نسبت به ضرورت های مصرف کالاهای آسیب رسان به سلامت آگاه شوند.
وی افزود: از آنجایی که مصرف کالاهای آسیب رسان به سلامت در زمینه بروز بیماری های غیرواگیر تاثیر دارد، وزارت بهداشت هر سال کالاهای آسیب رسان به سلامت را مشخص کرده و موارد منع تبلیغ را به صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام می کند، البته تبلیغ این کالاها تنها از صدا و سیما انجام نمی شود و تبلیغات محیطی و بیلبوردهای شهری هم برای تبلیغ استفاده می شود.
معاون بهداشت دانشگاه ادامه داد: برای حفاظت از سلامت افراد و همچنین تاثیر بر رفتار جامعه، سه نوع مداخله شامل آموزش و آگاه سازی، اجبار و تغییر شرایط وجود دارد.
دکتر همتی بیان کرد: مداخله نوع سوم برای افرادی است که از مزایای رفتار هدف (رفتار سالم در حوزه سلامت) آگاهی نسبی دارند، اما به دلایلی از جمله موانع دسترسی، هزینه ها، پوشش خدمات و دیگر مسایل، رفتار سالم در اولویت قرار نمی گیرد، یا هزینه های رفتار سالم بسیار بالاست یا اینکه هزینه های رفتار رقیب (رفتار ناسالم) پایین تر است.
او اضافه کرد: ماده ۳۷ قانون برنامه توسعه، مداخله ای از نوع سوم است که سعی دارد با افزایش هزینه های کالاها و خدمات آسیب رسان، کشش تقاضای این کالاها و خدمات را کاهش دهد، از آنجایی که تبلیغات می تواند بر نیاز کاذب و تقاضا اثر بگذارد، بنابراین با ممنوعیت تبلیغ این کالاها از تقاضای کاذب برای این کالاها ممانعت می شود.
معاون بهداشت دانشگاه گفت: فهرست کالاهای آسیب رسان به سلامت برای منع تبلیغات در شورای عالی امنیت غذایی به ریاست رییس جمهور و چند وزارتخانه عضو این شورا مصوب شده است و همین مصوبه ضمانت اجرایی برای این موضوع محسوب می شود.
دکتر همتی افزود: بر اساس اعلام وزارت بهداشت، فهرست کالاهای آسیب رسان به سلامت برای ممنوعیت تبلیغات در سال ۹۸، در گروه فرآورده های گوشتی و غذاهای آماده مصرف، شامل ممنوعیت تبلیغ انواع سوسیس و کالباس با گوشت و مرغ با درصدهای مختلف، ژامبون، انواع ساندویچ و پیتزای دارای سوسیس و کالباس و ژامبون و پیتزای منجمد آماده طبخ شامل انواع ساندویچ حاوی سوسیس و کالباس، انواع سمبوسه، فلافل آماده شده با روش غوطه وری در روغن و پنیر پیتزای پروسس است.
او ادامه داد: در گروه فرآورده های شیرین و نوشیدنی ها، تبلیغ انواع نوشابه گازدار با قند یا بدون قند، نوشابه گازدار طعم دار یا بدون طعم، رنگی و بدون رنگ و میوه ای، نوشابه انرژی زا و ورزشی، نوشیدنی مالت (ماء الشعیر) طعم دار، انواع نوشیدنی های میوه ای گازدار و بدون گاز با محتوای آب میوه ۲۵ درصد و کمتر، آب میوه ها، نکتارهای میوه و نوشیدنی های میوه ای گازدار، نوشیدنی های میوه ای بدون گاز، انواع شربت و نوشیدنی های غیر میوه ای و تزیینی، انواع فرآورده ها از جمله فرآورده های مایع، منجمد و پودری در هر نوع بسته بندی و انواع پودر نوشیدنی فوری ممنوع است.
دکتر همتی اضافه کرد: در گروه روغن مصرفی خانوار، تبلیغ روغن مصرفی، یعنی روغن های نیمه جامد مصرفی صنایع و خانوار، منع تبلیغات دارد، همچنین در گروه سایر اقلام خوراکی، تبلیغ انواع سس پرچرب از قبیل مایونز و سس سالاد و سس سفید با چربی بیش از ۳۰ درصد به جز نوع کم چرب و کاهش یافته، انواع فرآورده های سرخ شده در روغن بر پایه سیب زمینی و غلات از قبیل چیپس سیب زمینی و غلات شامل چیپس برگه و چیپس خلالی، سیب زمینی سرخ شده در روغن و فرآورده های سرخ شده بر پایه سیب زمینی و غلات و حبوبات، انواع فرآورده حجیم شده بر پایه ذرت و فرآورده های حجیم شده بر پایه بلغور و آرد غلات، شیرینی های تر، فرآورده های کاکائویی مانند شکلات صبحانه، انواع دراژه، فرآورده کاکائویی با مغزی ویفر، انواع تافی میوه ای و غیرمیوه ای و طعم دار و انواع آبنبات، ممنوع است و منع تبلیغ سیگار و محصولات دخانی نیز اعلام شده است.
وی بیان کرد: در گروه کالاهای آرایشی نیز فرآورده های آرایشی رنگی پوست و مو، انواع محصولات آنتی سلولیت و لاغرکننده موضعی، منع تبلیغ دارد.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز تاکید کرد: ارائه هر گونه اطلاعات نادرست و تبلیغ خلاف واقع که موجب گمراهی و فریب مخاطب شود به هر روش، از جمله در رسانه های داخلی و خارجی و یا فضای مجازی ممنوع است و قانون در این مورد تفاوتی بین رسانه های مختلف قائل نمی شود و همه رسانه ها و کانون های تبلیغات نیز مشمول آن می شوند.
امید است با افزایش آگاهی عمومی نسبت به زیان‌های این کالاهای خوش رنگ و لعاب شاهد صدمات کمتر از مصرف کمتر و تبلیغات کمتر چینی کالاهایی در رسانه های رسمی دیداری و شنیداری و رادیو و تلویزیون باشیم و چنین رسانه‌هایی سلامت مردم را به کسب منافع و عایدی حاصل از تبلیغات ترجیح دهند.
۶۱۱۳
