دانشمندان در دهه 1870 فسیل بزمجه‌ای 49 میلیون ساله را کشف کردند که به تازگی مطالعاتی روی آن انجام داده و دریافتند این مارمولک که از گونه Saniwa بوده، دارای 4 چشم و دو عضو در بالای جمجمه خود است که به عنوان دو حسگر نوری عمل می‌کردند.
به گزارش سرویس علم و فناوری جی پلاس؛ این جانور از چشم‌های سوم و چهارم خود مانند یک ساعت بیولوژیکی و قطب‌نمای درونی استفاده می‌کند که به آن در ردیابی مسیر کمک می‌کند. محققان آلمانی اولین نمونه یک مهره‌دار آرواره‌دار را که اندام اضافی در بدنش دارد، نشان داده‌اند. این اندام‌ها که ساختاری شبیه چشم دارند که نقش مهمی در خواب جانور و چرخه‌های جفت‌یابی آن ایفا می‌کند.
این اندام حساس به نور در بعضی مهره‌داران کوچک مانند ماهی‌ها و قورباغه‌ها یافت می‌شود. این اندام به چشم سوم معروف است و وجود آن در مهره‌داران نخستین رواج داشته است. وجود این دو چشم اضافی شواهدی را از تاریخچه تحول این جانور آشکار می‌کند. دانشمندان معتقدند که وجود چشم سوم در گروه‌های مختلفی از مهره‌داران مانند پستانداران و پرندگان حذف شده و تنها در مارمولک‌ها باقی مانده است.
برخی محققان نیز بر این باورند که چشم سوم مارمولک‌ها از اندام متفاوتی توسعه یافته‌اند که در مکنده ماهی‌ها به خوبی شکل گرفته است. آنها با کشف 4 چشم در این مارمولک قدیمی اثبات کرده‌اند که چشم سوم مارمولک در واقع متفاوت از چشم سوم موجود در مهره‌داران آرواره‌دار است.
این بزمجه کشف شده از خانواده نزدیک بزمجه‌های امروزی بوده است که اولین فسیل مارمولک منقرض شده در آمریکای شمالی محسوب می‌شود که در اروپا می‌زیست. این خزنده در دوره ائوسن حدود 50 میلیون سال پیش تا 1.3 متر رشد می‌کردند و هر چیزی را شامل مارمولک‌ها تا پستانداران و پرندگان شکار می‌کردند.
به گزارش جی پلاس؛ باستان‌شناسان چند گونه 50 میلیون ساله را حدود 150 سال پیش کشف کردند. سی‌تی‌اسکن‌های گرفته شده از آنها دو نمونه متفاوت را نشان می‌داد که هر دو دارای 4 چشم بودند. مدارک این محققان حاکی از آن است که این غده‌های چشمی، اندام‌هایی نبوده‌اند که در چشم‌های مهره‌داران یافت می‌شد. چشم سوم در مارمولک‌ها مستقل از چشم سوم در سایر گروه‌های مهره‌داران ایجاد شده است.
