نخستین نمونه خاک سیارک «بن نو» به زمین رسید

کپسول بازگشت نمونه این ماموریت حامل ۲۵۰ گرم سنگ و خاک سیارک بنو(Bennu) در ساعت ۱۰:۵۲ صبح به وقت محلی با چتر نجات ایمن در محدوده آزمایشی وزارت دفاع ایالات متحده واقع در صحرای یوتا فرود آمد.

گفتنی است که فضاپیمای OSIRIS-REx با این کپسول به زمین بازنگشت. در عوض، به سفر خود در فضا ادامه خواهد داد و در سال ۲۰۲۹ از یک سیارک دیگر به نام آپوفیس(Apophis) بازدید خواهد کرد.

به دلیل ترس از اینکه ممکن است این کپسول در اثر برخورد با سطح زمین به خطر بیفتد و دمای حاصل از ورود مجدد این کپسول به جو زمین نیز ممکن است نمونه‌ها را آلوده یا نابود کند، یک گروه بازیابی متخصص و تمرین داده شده به سراغ بازیابی این کپسول و نمونه‌های همراه آن رفتند.

ظرف یک و نیم ساعت این کپسول توسط بالگرد برداشته شد و به یک اتاق تمیز موقت صحرایی در آشیانه منتقل شد. در آنجا تحت یک روند پاکسازی نیتروژنی قرار گرفت که شامل وارد کردن جریان مداوم گاز بی‌اثر به داخل کپسول برای از بین بردن هر گونه آلودگی احتمالی بود.

ماموریت OSIRIS-REx که در تاریخ هشتم سپتامبر ۲۰۱۶ از ایستگاه نیروی فضایی کیپ کاناورال در فلوریدا بر فراز یک موشک Atlas V به فضا پرتاب شد، اولین تلاش آمریکا برای بازگرداندن نمونه از یک سیارک بود.

این فضاپیما در تاریخ ۳ دسامبر ۲۰۱۸ به سیارک بنو با نام کامل «۱۰۱۹۵۵ Bennu» با قطر ۴۹۰ متر رسید و در تاریخ ۲۰ اکتبر ۲۰۲۰ پس از یک بررسی گسترده یک فرود کوتاه روی این سیارک داشت و با بازوی رباتیک خود اقدام به جمع‌آوری خاک و سنگ سیارک بنو کرد و دوباره به هوا بلند شد تا نمونه جمع‌آوری شده را به زمین بازگرداند.

سرانجام در تاریخ ۱۰ مه ۲۰۲۱، در حالی که فضاپیمای اصلی در مدار خورشید قرار گرفت، کپسول بازگشت نمونه به سمت زمین فرستاده شد.

به گفته ناسا، اکنون این کپسول که هنوز باز نشده به یک هواپیما منتقل می‌شود و امروز به مرکز فضایی جانسون ناسا در هیوستون می‌رسد.

بیل نلسون مدیر ناسا گفت: به تیم OSIRIS-REx برای انجام یک مأموریت عالی و آوردن اولین نمونه از یک سیارک در تاریخ آمریکا تبریک می‌گویم، ماموریتی که درک ما را از منشاء منظومه شمسی و شکل‌گیری آن عمیق‌تر خواهد کرد.

وی افزود: ناگفته نماند که سیارک بنو یک سیارک بالقوه خطرناک است و آنچه از این نمونه یاد می‌گیریم به ما کمک می‌کند تا انواع سیارک‌هایی را که می‌توانند در مسیر برخورد با ما قرار بگیرند، بیشتر بشناسیم.

نلسون ادامه داد: این ماموریت‌ها یک بار دیگر ثابت می‌کنند که ناسا کارهای بزرگی انجام می‌دهد. چیزهایی که به ما الهام می‌بخشد و ما را متحد می‌کند. چیزهایی که نشان می‌دهند اگر با هم کار کنیم، هیچ چیز خارج از دسترس ما نیست.

آپوفیس زمانی به عنوان یک تهدید بالقوه برای زمین در نظر گرفته می‌شد، اما مشاهدات اخیر هرگونه احتمال برخورد آن به زمین، حداقل در قرن آینده را رد کرده است. فضاپیمای OSIRIS-REx نمایی نزدیک از این سیارک با عرض ۳۷۰ متری را ارائه می‌کند و به دانشمندان کمک می‌کند تا در مورد شکل، اندازه و ترکیب آن بیشتر شناخت پیدا کنند.

با این حال، نمونه‌ی جمع‌آوری شده از سیارک بنو، نتیجه اصلی این ماموریت است. سیارک بنو یک سیارک غنی از کربن است که حدود ۴.۵ میلیارد سال پیش زمانی که منظومه شمسی هنوز جوان بوده شکل گرفته است و مطالعه مواد آن می‌تواند سرنخ‌هایی را در مورد منشاء و تکامل سیارات و حیات آشکار کند.

سیارک بنو همچنین به این دلیل مورد توجه است که احتمال هر چند اندکی برای برخورد با زمین در اواخر قرن بیست و دوم دارد. فضاپیمای OSIRIS-REx با اندازه‌گیری مدار و جرم آن می‌تواند به دانشمندان کمک کند مسیر آینده آن را پیش‌بینی کنند و خطر برخورد آن با زمین را ارزیابی کنند.

این ماموریت قبلاً به چندین نقطه عطف دست یافته است و اکتشافات شگفت انگیزی نیز انجام داده است. OSIRIS-REx نزدیک‌ترین پرواز مداری تا به حال به دور یک جرم فضایی را انجام داده و سطح سیارک بنو را با جزئیات بی‌سابقه‌ای نقشه‌برداری کرده است. همچنین دریافت که بنو یک سیارک فعال است که گه‌ گاه ذراتی را به فضا پرتاب می‌کند.

یکی از قابل توجه‌ترین یافته‌های آن نیز کشف وجود یخ‌آب و کربن آلی در سطح بنو بود. این عناصر برای حیات ضروری هستند و نشان می‌دهند که بنو ممکن است از جرم بزرگ‌تری که زمانی قابل سکونت بوده، سرچشمه گرفته باشد.

چالش برانگیزترین بخش این ماموریت، جمع‌آوری نمونه از سطح ناهموار بنو بود. فضاپیمای OSIRIS-REx مجبور شد محل باریکی را که توسط یک تخته سنگ احاطه شده بود، برای فرود انتخاب کند و از بازوی رباتیک خود برای ایجاد انفجار با هوا و جمع آوری گرد و غبار آن ناحیه استفاده کند. این مانور در تاریخ ۲۰ اکتبر ۲۰۲۰ با موفقیت انجام شد.