پایگاه خبری جماران: یکی از مخاطبان جماران با ارسال نامه وارده ای نوشت:
روز سهشنبه و در حاشیه آئین بهرهبرداری از افتتاحات شرکت همراه اول مقارن با روز جهانی مخابرات، خبرنگاری با طرح سئوالی در خصوص علت دستور رئیس جمهور برای انسداد فیلترشکنها و نیز علت اجرای این کار توسط شرکت زیرساخت از وزیر ارتباطات، وی را با چالش بزرگی مواجه کرد.
آذری جهرمی، در پاسخ این سئوال و در توجیه دستور رئیس جمهور گفته بود: «یکی از دلایل مخالفت دولت با اعمال فیلتر بر شبکههای پرکاربرد اجتماعی، همین فراگیر شدن فیلتر شکنها بوده است. اگر برای عدهای فرضیهای در خصوص ارتباط تلگرام با سرویسهای اطلاعاتی بود، اما در خصوص برخی فیلترشکنها مثل سایفون، ارتباط با دولت آمریکا روشن و رسمی است. برخی دیگر از فیلترشکنها نیز باج افزار مجازیاند و امنیت فضای مجازی را با چالش مواجه کردهاند. اگر اقدامی در خصوص انسداد فیلترشکنها با دستور رئیس جمهور و در چهارچوب مصوبات شورایعالی فضای مجازی آغاز شده ، به این دلیل بوده است».
اشاره خبرنگار مزبور به نامهای خیلی محرمانه بود که در دیماه ۹۶ و در ۶ ماده از سوی رئیس جمهور به وزیر ارتباطات ابلاغ شده بود و بر اساس آن رئیس جمهور به وی دستور داده بود تا اقدامات لازم را برای برخورد جدی با فیلترشکنها به عمل آورد.
در اقدامی عجیب، برخی خبرگزاریها که وابستگی به دولت دارند، این خبر را با تیتر: «وزیر ارتباطات: مقابله با فیلترشکنها را آغاز کردهایم» به صورت گسترده پخش کردند، موج منفی شدیدی علیه وزیر ارتباطات آغاز شد که شامل اظهار نظرهای چندتن از نمایندگان مجلس و نیز جو سنگین هشتگ سازی توئیتری با عنوان #جهرمی_جلاد_سایبری و حمله کاربران به صفحه اینستاگرام وزیر ارتباطات ادامه یافت. رسانههای بیگانه نیز در این میان به پوشش کامل این اتفاق و تشویق نیمه آشکار کاربران برای بلاک و ریپورت کردن شناسه کاربری وزیر ارتباطات در توئیتر و اینستاگرام نمودند.
هر چند وزیر جوان تلاش کرد با انتشار پستی در صفحه اینستاگرام خود علیه این تیترسازی رسانهای شفاف سازی کند و یا در توئیتر با پاسخ به دو کاربر ابتدا توضیح داد که فضای مجازی کشوراز چاله فرضی تلگرام به چاه واقعی فیلتر شکن افتاده است و یا در پاسخ کارآفرینی معلول اظهار کرد با فیلترینگ غیرکارشناسی مخالف است و تلاشهای او را ستود، اما افکار عمومی مسیر دیگری را آغاز کرده بود.
در این میان از سوی جریانهای مخالف دولت نیز موضعگیریهای بسیار عجیبی شکل گرفت؛ از علی قلهکی سردبیر افکار نیوز و حسین دهباشی که با انتشار مطالبی در توئیتر جهرمی را گزینهای مستعد برای ریاست جمهوری خواندند و به نوعی گام در تخریب سیاسی وی برداشتند.
هر چند خبرگزاریها و پایگاههای خبری وابسته به جریان اصولگرایی طبق روند معمول، دستور رئیس جمهور برای انسداد فیلترشکنها را پررنگ جلوه دادند. موضع دیگر در این میان فعالیت دوباره و تمام قد کانال خبری مشهور که در زمان رای اعتماد مجلس با وی مخالفتی تمام عیار راه انداخته بود، علیه وزیر ارتباطات نمایان مینمود. یادمان نمی رود که در سندی که از نفوذ گروه هکر سایبری به اکانت تلگرامی یکی از مدیران این کانال منتشر شده بود، ناخرسندی شدید مدیران این کانال از انتخاب آذری جهرمی به عنوان وزیر ارتباطات بیان شده بود.
اما به واقع چه گروههایی در این میان نقش داشتند؟ شاید بتوان به لیست زیر رسید و به دلایل آن پرداخت:
۱. گروههای خارج نشین با محوریت گروه اصل ۱۹ و گروه تواناتک که پروژه معروف آنها همان فیلترشکن سایفون است. پروژهای که با حمایت مالی مستقیم وزارت خارجه آمریکا در حال راهبری است و شرکت ارتباطات زیرساخت توانسته فعالیت این فیلترشکن علیرغم ادعای انسدادناپذیری آنها متوقف کند.
امین ثابتی از تواناتک و نریمان قریب فعال رسانهای من و تو که از فعالین گروه اصل ۱۹ هستند، سرگروه این فعالیتها و سازنده هشتگ #جهرمی_جلاد_سایبری بودند. پوشش رسانههایی چون VOA و BBC فارسی از این فعالیتها به خوبی آشکار بود. در کنار اینها گروه فعالین حقوق بشر ایران نیز به این طیف پیوستند و فعالیت گستردهای را در فضای مجازی آغاز کردند. به نظر میرسد مسدودسازی دو فیلترشکن معروف سایفون و لنترن و نیز نسخه مقاومت دیجیتالی تلگرام یا همان TelegramDR در ایران عامل اصلی فعالیت این گروهها علیه وزیر ارتباطات بود.
۲. برخی از نمایندگان یز در این میان و مطابق روالی که در مخالفت با معرفی جهرمی به عنوان وزیر ارتباطات داشتند، سوار بر این موج شده و با معرفی #فیلترشکن به عنوان دستاورد وزارت ارتباطات، جریان سازی داخلی شدیدی را علیه وزیر ارتباطات به راه انداختند. در این میان سلبریتیها نیز بیکار نماندند و یکی از آنها در توئیتر با تمسخر وزیر ارتباطات به او یادآوری کرد که وی در متوقف کردن فیلترشکنها موفق نخواهد بود؛ اظهار نظری که توسط برخی سیاسیون بازنشر داده شد. یکی از هنرمندان نیز در صفحه اینستاگرام خود با انتشار پستی با همان تیتر منحرف شده خبرگزاریها از وزیر ارتباطات انتقاد کرد.
۳. گروههای فکری نزدیک به برخی نهادهای امنیتی که برای بدنه رسانهای جریان اصولگرایی فعالند؛ در ابتدای مطلب موضع یکی از چهره های نزدیک به آنها بیان شد. به نظر میرسد دلیل مخالفت این طیف با جهرمی به عضویت او (طی سالهای پیش) در وزارت اطلاعات و برخی رقابت های روز افزون بین سازمان های اطلاعاتی باز می گردد.
۴. جریان اصولگرایی که به هر دلیلی از برجام و IPC و تلگرام و ... همواره برای فشار افکار عمومی به دولت بهره برده است؛ به نظر میرسد هدف آنها کلیت دولت است نه شخص جهرمی.
۵. و بالاخره عموم مردم که به شدت از فیلترینگ تلگرام ناراحتند و بی توجه به متن خبر با هر تیتری که به نوعی نمایانگر محدودیت در فضای مجازی باشد، معترض میشوند و اکنون نیز ۴ گروه اشاره شده فوق علاوه بر تیتر، جریان سازی سنگینی را برای آنها آغاز کرده بودند.
وزیر جوان البته در برابر این جریان سازیها تلاش کرد روال شفاف سازی را پیش رو بگیرد و با بیان اینکه به عنوان وزیر باید واقعیات را بگوید هر چند تلخ باشد، به مواردی اشاره کرد.
اینکه فیلتر و فیلترشکن معلول است و علت اصلی عدم وجود سیاست شفاف و روشن در مواجهه با رسانهها دانست.
وی در صحبتی گفت با تلاش زیاد شاخص جایگاه امنیتی فضای مجازی ایران را از ۸۰ به ۶۰ ارتقا داده و اکنون نمیداند با رواج فیلترشکنها چه بلایی بر سر امنیت فضای مجازی خواهد آمد. او با طرح مثالی واقعیتی تلخ را بازگو کرد:«مردم به نمایندگان رای میدهند، همین نمایندگان به نمایندگی از مردم قانون ممنوعیت ماهواره را تصویب میکنند، قاضی بر اساس این قانون حکم به جمع آوری ماهواره میدهد و جالبترین موضع این است که همان نماینده و مردم نیز به اجرای حکم معترض میشوند و پلیس را در مواجهه با افکار عمومی قرار میدهند».
او قانون فیلترینگ را مصوب مجلس خواند. البته با جسارت پرده از واقعیتهایی نیز برداشت: اینکه تا کنون ۶/۵ میلیون نفر تا کنون به پیام رسانهای داخلی اعتماد کردهاند و این پیام رسانها اکنون ۱۰ میلیون کاربر فعال دارند و این در مقایسه با تلگرام ۴۵ میلیون نفری ناچیز است. «مردم در مقابل دستور قضایی مقاومت کردهاند و متاسفانه فیلترشکنها در حال ترویج و امنیت فضای مجازی کشور با چالش جدی مواجه است».
او گفت البته رفع انحصار از پیان رسانها سیاست کلی ابلاغی است و محلی سازی نیز موضوعی است که در دنیا در بسیاری از کشورها پیگیری میشود.
البته او در اشارهای بار دیگر گفت که فعالیت در پیام رسانها با اجبار امکان پذیر نیست و باید مردم انتخاب آخر را کنند. او در بخشی از صحبتها گفت: «شرایط بسیار دشواری برای وزارت ارتباطات پیش آمده، اگر پیام رسانهای داخلی شکست بخورند محکومیم، فیلترینگ موفق نشود محکومیم و اگر هم موفق شود اینبار از سوی مردم محکومیم».
باید دید آیا با این حجم فشار حساب شده و بیسابقه بر وزیر ارتباطات آیا نماینده دهه شصتیها تاب آوری میکند یا دوباره عنصری جوان از سیستم مدیریتی پیچیده کشور حذف خواهد شد؟