پایگاه خبری جماران: چند شب قبل مستندی با عنوان «منطقه ممنوعه» از سیمای جمهوری اسلامی ایران در خصوص مرحوم کاووس سید امامی پخش شد که پیام اصلی آن، اثبات عنوان «جاسوسی» برای نامبرده بود.
در خصوص ابعاد امنیتی و مراحل قانونی اثبات این اتهام و این سوال که مگر وی در دادگاهی محکومیت قطعی پیدا کرده یا خیر؛ بحث های زیادی می توان کرد که موضوع این مقال نیست.
اما از آنجایی که سه روز قبل از این برنامه رئیس جمهور محترم همگان را به مطالعه فرمان هشت ماده ای امام(س) فراخوانده بود، با ذکر خلاصه ای از دو فراز این فرمان چند سوال را حول قضیه اخیر مطرح می کنم:
«هیچ کس حق ندارد به خانه یا مغازه و یا محل کار شخصی کسی بدون اذن صاحب آنها وارد شود یا کسی را جلب کند، یا به نام کشف جرم یا ارتکاب گناه تعقیب و مراقبت نماید، و یا نسبت به فردی اهانت نموده و اعمال غیر انسانی - اسلامی مرتکب شود، یا به تلفن یا نوار ضبط صوت دیگری به نام کشف جرم یا کشف مرکز گناه گوش کند، و یا برای کشف گناه و جرم هر چند گناه بزرگ باشد، شنود بگذارد و یا دنبال اسرار مردم باشد، و تجسس از گناهان غیر نماید یا اسراری که از غیر به او رسیده و لو برای یک نفر فاش کند. تمام اینها جرم [و] گناه است و بعضی از آنها چون اشاعه فحشا و گناهان از کبایر بسیار بزرگ است، و مرتکبین هر یک از امور فوق مجرم و مستحق تعزیر شرعی هستند و بعضی از آنها موجب حد شرعی می‌باشد».
«مؤکداً تذکر داده می‌شود که اگر برای کشف خانه‌های تیمی و مراکز جاسوسی و افساد علیه نظام جمهوری اسلامی از روی خطا و اشتباه به منزل شخصی یا محل کار کسی وارد شدند و در آنجا با آلت لهو یا آلات قمار و فحشا و سایر جهات انحرافی مثل مواد مخدره برخورد کردند، حق ندارند آن را پیش دیگران افشا کنند، چرا که اشاعه فحشا از بزرگترین گناهان کبیره است و هیچ کس حق ندارد هتک حرمت مسلمان و تعدی از ضوابط شرعیه نماید».
و اما سوالات:
1- اثبات جاسوسی(که تشخیص آن بر عهده کارشناسان امر است) چه ارتباطی با پخش تصاویر شخصی یک نفر دارد؟ آیا برای اینکه اثبات شود کسی جاسوس است باید عکس و فیلم های خصوصی او منتشر شود یا اینکه ضمن عرضه ادله کافی منتظر اعلام حکم دادگاه بمانیم و سپس افکارعمومی را اقناع سازیم؟
2- در مستند یاد شده تصاویر متعددی از حالا شخصی آقای سید امامی پخش شد. آیا تکرار مکرر این صحنه ها در برنامه یاد شده، از نظر نشانه سازی برای القاء این معنا صورت گرفته که هرکس از سگ نگهداری می کند یا مراوده اش با بانوانی است که ملتزم به حجاب اسلامی نیستند یا در مهمانی های مختلطی شرکت می کند(که مشخص نیست جزو محارم او هستند یا خیر)، عنوان «جاسوس» یا «عنصر مشکل دار» بر او صدق می کند؟
آیا در ظواهر و لباس های دیگر، جاسوس یافت نمی شود یا اینکه مانند کلیشه سازی های قدیمی در سریال های تلویزیون، فقط افرادی که ظاهر غیرمتشرع دارند و دارای یک نام باستانی هستند عامل بیگانه و جاسوس تلقی می شوند؟ آیا یک جاسوس برای اعمال نفوذ نمی تواند خود را در ظواهر دیگری درآورد؟
3- از آنجایی که افکارعمومی امروز خصوصا با گسترش واسطه های ارتباط جمعی، آگاهی بیشتری یافته و هر فرض و سخنی را مورد سوال، ابهام و چالش فنّی و علمی قرار می دهد، آیا پخش تصاویر تاریک و مبهم و تمرکز روی ابعاد خصوصی زندگی افراد برای باورپذیری جاسوس بودن یک نفر، بنیان سخن را در مساله مهمی مانند اثبات جاسوسی سست نمی کند؟ آیا این روش باعث نمی شود تا خدای ناخواسته اعتماد مردم به گزارش های نیروهای زحمت کش امنیتی دستخوش تغییر شود و اگر مخوف ترین تیم های جاسوسی یا تروریستی هم کشف شوند جامعه حساسیت قابل توجهی از خود نشان ندهد؟
4- آیا بهتر نبود که به جای تعجیل در تهیه این برنامه که طی آن صدور حکم نیز انجام شده، با مدیریت صحیح رسانه ای، دادگاه و دستگاه قضایی به عنوان فصل الخطاب معرفی شود؟
فارغ از تمام این سوالات، اکنون که فرد متهم دیگر در قید حیات نیست و به تعبیر معروف «دست او از این دنیا کوتاه است» و توان دفاع از خود را ندارد؛ ای کاش با احتیاط و اتقان بیشتری در خصوص او سخن گفته شود و بنا به توصیه امام راحل که هنوز نیازمند بازخوانی و تمرین آن هستیم، با رعایت حریم خصوصی افراد صرفا به اتهام وارده پرداخته شود و با شکستن سایر حریم ها خدای نکرده معصیتی رخ ندهد و اعتمادها بیش از این خدشه دار نشود.
